Właściwie połóg rozpoczyna się od momentu urodzenia kompletnego łożyska (popłodu). Możemy podzielić go na 3 okresy:
wczesny okres poporodowy (tzw. IV-y okres porodu - patrz rozdział VI)
wczesny połóg - (trwa 10 -14 dni) dokonują się w nim zmiany wsteczne w narządach rodnych, odnawia się błona śluzowa macicy, goją się rany poporodowe
późny połóg (4 -6 tygodni) - ostatecznie dokonują się zmiany inwolucyjne (wsteczne) w narządach rodnych i w całym organizmie.
Oprócz wycofywania się zmian ciążowych i porodowych oraz gojenia się ran porodowych - rozpoczyna się i utrzymuje proces laktacji, a jajniki ponownie podejmują swoje czynności.Co się dzieje z macicą - macica ulega procesowi tzw. inwolucji (zmian wstecznych). Bezpośrednio po porodzie, znajduje się na wysokości pępka lub nieco poniżej (1 -2cm) i waży 1000 g.
W ciągu najbliższych dziesięciu dni stopniowo zmniejsza się i obkurcza - średnio dziennie o 1 cm. Około dziesiątego dnia właściwie chowa się pod spojeniem łonowym. Zmniejszenie ogólnej masy i rozmiarów powoduje, że około 6 tygodnia macica wraca najczęściej do swojej wagi z przed ciąży tzn. 50 -70 g.
Jama macicy po porodzie jest jedną wielką raną. Jednak błona śluzowa macicy szybko się odradza, regeneruje - a ten proces odnowy trwa do około 14 tygodnia połogu.
Odchody połogowe - jest to tzw. wydzielina przyranna, w skład której wchodzą: elementy krwi, strzępki nabłonka i śluz. Charakter odchodów zmienia się wraz ze stopniowym procesem gojenia się rany macicy. Wyglądają one następująco:
1 -3 dni mają one charakter krwisty
5 -6 dni mają one charakter różowo-brązowy
10 -14 dni - są surowiczo-białawe (większa ilość leukocytów)
do około 4 tygodnia - surowiczo-wodniste
4 -6 tydzień - stopniowe zanikanie odchodów.
Odchody powinny być w miernej ilości, stopniowo się zmniejszać, oraz być bez zapachu. Powrót odchodów np. krwistych o nieprzyjemnym zapachu pomiędzy np. 10 -14 dniem jest objawem nieprawidłowym. Pamiętaj zgłoś się do lekarza.
Ogólna waga ciała - bezpośrednio po porodzie stracisz około 4,5 -5 kg (waga dziecka oraz łożyska). Następnie, w najbliższym tygodniu jeszcze około 2,5 kg (zmniejsza się objętość macicy, oraz tracisz zbędną ilość płynów z organizmu). Resztę zbędnych kilogramów, masz szansę stracić, w ciągu najbliższych miesięcy (szczególnie jeżeli będziesz dziecko karmiła piersią).
Połogowe zmiany w sutkach - sutki są narządem, który dopiero teraz zaczyna pracować.
Prolaktyna - hormon przedniego płata przysadki mózgowej - powoduje wytwarzanie mleka.
Oxytocyna - hormon tylnego płata przysadki mózgowej - przyczynia się do wystrzykiwania mleka z kanalików mlecznych. Rozpoczyna się laktacja (dokładniej ten problem omówiono w rozdziale dotyczącym karmienia piersią).
Pierwsza miesiączka po porodzie - oraz pierwsza owulacja zależy od różnych czynników, a szczególnie od: czasu trwania karmienia piersią oraz od Twojego indywidualnego stanu zdrowia.
U kobiet, które nie karmią piersią: owulacja może wystąpić już między 3 -5 tygodniem po porodzie, natomiast miesiączka między 5 -8 tygodniem.
U kobiet karmiących piersią - pierwsze cykle miesiączkowe pojawiają się pod koniec okresu karmienia lub dopiero po ustaniu karmienia. Natomiast owulacja może wystąpić wcześniej - najczęściej w momencie, gdy kończy się karmienie piersią tzw. pełne - czyli tylko piersią.
Pamiętaj - okres karmienia piersią - nie jest okresem chroniącym Cię przed kolejną ciążą.
JAKICH ZASAD POWINNAŚ PRZESTRZEGAĆ, ABY POŁÓG PRZEBIEGAŁ BEZ POWIKŁAŃ
Mam nadzieję, że przeczytałaś poprzedni rozdział. Krótko scharakteryzowałam okres połogu, gdyż myślę, że te wiadomości pozwolą Ci łatwiej zrozumieć sens i cel właściwego postępowania. Chciałabym, abyś jak najszybciej wróciła do dobrej kondycji psychofizycznej i abyś unikała sytuacji zagrażających Twojemu zdrowiu.
Najtrudniejsze jest pierwsze 7 -10 dni po porodzie.
Twoje samopoczucie w tym okresie uzależnione jest od tego:
jak długi i jak trudny był Twój poród
czy zakończył się fizjologicznie, czy też operacyjnie
czy masz po nim dobre wspomnienia
czy też wolałabyś do nich nie wracać - oraz od wielu jeszcze innych czynników.
Jak się możesz czuć w tym okresie? Najczęściej jesteś zmęczona, ogólnie obolała (szczególnie w miejscu nacięciu krocza, oraz w okolicy obkurczającej się macicy). Możesz mieć trudności z siedzeniem i z chodzeniem (pierwsze 1 -2 dni) oraz kłopoty z oddawaniem moczu i pierwszych stolców. Również pierwsze "przystawienie" dziecka do piersi - może być średnio przyjemne. Ponadto pod względem psychicznym ulegasz zmiennym nastrojom: od rozradowania do uczucia smutku, lęku, niepewności i bezradności. Często tęsknisz do domu, pobyt w szpitalu nie zawsze Ci odpowiada.
Spokojnie - wszystko się ułoży.
Pamiętaj:
nie wiesz - pytaj!
potrzebujesz pomocy - zwróć się o nią
masz wątpliwości - wyjaśnij je.
Prawidłowy połóg nie wymaga żadnego leczenia, jedynie właściwej pielęgnacji i obserwacji ewentualnych zmian, czy też dolegliwości. Najczęściej w szpitalu przebywasz (w przypadku porodu fizjologicznego) 2 -4 dni.
Czego możesz oczekiwać od personelu medycznego:
codziennie oceniany będzie stan ogólny Twojego organizmu: tętno, ciśnienie krwi, temperatura ciała oraz ogólna kondycja psychofizyczna
oceniana będzie praca gruczołów sutkowych - a w przypadku problemów możesz liczyć na interwencję medyczną i pomoc
sprawdzana będzie wysokość dna macicy, jej właściwe obkurczanie się
ocenie podlegać będą również odchody połogowe i ich charakter, ilość, wygląd, oraz stan gojenia się rany krocza
najczęściej w drugiej dobie wykonane zostaną badania laboratoryjne: morfologia krwi z określeniem hematokrytu. Szczególnie jest ważne to badanie, jeżeli utraciłaś większą ilość krwi (powyżej 300 ml) w porodzie
Twoje dziecko będzie pod ścisłą kontrolą pediatryczną, będzie zbadane przez pediatrę, zważone, zmierzone oraz dokładnie obserwowane, jak przebiega u niego proces adaptacji do nowych warunków, jak sobie radzi w nowym dla niego świecie (więcej informacji na ten temat w rozdziale IX).
personel medyczny pracujący na oddziale roomingu-in (matka z dzieckiem) pomoże Ci w pierwszych kontaktach z dzieckiem. Nauczysz się jak go karmić, przewijać, pielęgnować pępek. Będziesz uczestniczyła w jego kąpieli.
Wychodząc do domu powinnaś być: mocniejsza, pewniejsza siebie, dość dobrze czująca się w roli matki. Teraz Ty dla swojego męża będziesz głównym oparciem w opiece nad naszym dzieckiem.
O jakich zasadach Ty powinnaś pamiętać w połogu:
jak tylko masz okazję - wypoczywaj (przecież naprawdę jesteś zmęczona). Dziecko śpi - Ty też się prześpij. Nie licz na to, że wyśpisz się w nocy. Bezpośrednio po porodzie - jak tylko znajdziesz się na oddziale roomingu-in - prześpij się
wstań z łóżka po porodzie najlepiej po 6 -8 godzinach. Jeżeli wstaniesz i będzie kręciło Ci się w głowie - połóż się jeszcze na 1 -2 godziny. Zapamiętaj: pierwsze wstanie z łóżka i wędrówka do toalety, powinna odbyć się w towarzystwie położnej (po porodzie jesteś osłabiona - możesz zemdleć.
dbaj o czystość osobistą - szczególnie piersi i krocza. Możesz się pocić - zmieniaj odpowiednio często bieliznę osobistą
myj często ręce (zawsze zbliżając się do dziecka, oraz zawsze po korzystaniu z toalety)
dbaj o krocze. Jeżeli było nacięte to zapamiętaj, że do właściwego gojenia się krocza, niezbędne są trzy warunki - powinno ono być: czyste, suche i wietrzone - zmywaj je bieżącą wodą z mydłem, dokładnie osuszaj (dotykając delikatnie), oraz umożliwiaj mu kontakt z powietrzem. Możesz tutaj zastosować strumień ciepłego powietrza z suszarki do włosówczęsto zmieniaj podkładki higieniczne (w szpitalu będą one jałowe). Pamiętaj - przemoknięta podkładka jest doskonałą pożywką dla bakterii
noś majteczki początkowo jednorazowe, a później przewiewne - bawełniane
chodź krokiem "japonki" - szczególnie przez pierwsze 1 -5 dni (w przypadku krocza nacietego)
pamiętaj o częstym oddawaniu moczu - szczególnie w pierwszych dniach po porodzie. Opróżniony pęcherz moczowy nie będzie macicy przeszkadzał w prawidłowym obkurczaniu się
spaceruj - przyzwyczajaj się do ruchu. Spacer jest dla Ciebie bardzo korzystny: pobudza jelita do prawidłowego funkcjonowania, przyśpiesza obkurczanie macicy, zapobiega zakrzepicy
pamiętaj o diecie lekkostrawnej (patrz rozdział I-szy) teraz to co zjesz, przekażesz dziecku w pokarmie. Wprowadzaj nowe produkty stopniowo. Jedz ostrożnie, w dalszym ciągu unikając pokarmów: tłustych, smażonych, wzdymających
pij rozsądnie - reguluj podaż płynów
ucz się jak należy karmić swoje dziecko i jak radzić sobie z nadmiarem pokarmu
ucz się pielęgnować swoje dziecko - korzystaj z rad fachowego personelu
nie spiesz się "na siłę" do domu. Powinnaś być naprawdę sprawna. W domu głównie sama będziesz opiekowała się sobą oraz dzieckiem
w domu nie staraj się być zbyt ambitna. Pamiętaj: nie wszystko musisz zrobić sama i przy tym bardzo dobrze. Przecież dopiero uczysz się być matką. Potrzebujesz pomocy - zwróć się o nią. Najlepiej, jeśli zorganizujesz sobie kogoś do pomocy do tzw. prac domowych
unikaj długich okresów stania, czy też siedzenia
nie denerwuj się - nadmierna nerwowość jest szkodliwa.
Pamiętaj: w dalszym ciągu Twój spokój udziela się dziecku. Wszystko powoli, z dnia na dzień, powróci do normy
Jeżeli Twój poród zakończył się w sposób zabiegowy - np. vacumextractor: wszystkie powyższe wskazówki są aktualne. Jedynie pobyt w szpitalu nieco się przedłuży (do 5 -6 dni) - ze względu na Ciebie lub na Twoje dziecko. Później powinnaś wstać po porodzie z łóżka (8 -12 godzin) oraz częściej korzystać z pomocy personelu medycznego. Ty i dziecko - wymagacie większej ilości wypoczynku.
Jeżeli Twój poród zakończył się przy pomocy cięcia cesarskiego - bardzo ważne jest w miarę szybkie wstanie z łóżka po zabiegu (od 6 -12 godzin). Włączenie ruchu do Twojego programu dnia uwarunkowane jest rodzajem znieczulenia jakie otrzymałaś: w przypadku znieczulenia ogólnego - możesz wstać z łóżka po 6 -12 godzinach, po znieczuleniu podpajęczynówkowym - dopiero po 12 godzinach.
przez pierwsze dwa dni będziesz na ścisłej diecie (odżywiana będziesz przy pomocy wlewów kroplowych - po około 2,5 litra płynów dziennie). W trzecim dniu otrzymasz dietę półpłynną: kleik, herbatę, sucharki, Od czwartego dnia Twoja dieta będzie już lekkostrawna - przestrzegaj jej zasad
w 5 -7 dniu będziesz miała usunięte szwy z rany pooperacyjnej. Jeżeli nie będzie problemów, wkrótce opuścisz szpital
po cięciu cesarskim laktacja może pojawić się z opóźnieniem (w 3 -4 dniu). Nie zrażaj się tym szukaj wygodnych pozycji do karmienia
pamiętaj o higienie osobistej.
Wszystkie pozostałe wskazówki dotyczące porodu fizjologicznego, również tutaj są aktualne
Po ukończeniu 6 tygodni - udaj się na kontrolną wizytę do swojego lekarza-położnika.
ĆWICZENIA JAKIE MOŻESZ I POWINNAŚ WYKONYWAĆ W POŁOGU
Jak utracić nadmiar wagi? Jak wrócić do figury sprzed ciąży? Co zrobić, aby przywrócić sprawność i równowagę całemu organizmowi? Oto pytania na które szukasz odpowiedzi po porodzie. Gimnastyka w połogu ułatwi Ci odpowiedź na powyższe pytania.
Celem gimnastyki w połogu jest:
wzmocnienie mięśni brzucha i dna macicy
pobudzenie układu oddechowego i układu krążenia
zapobieganie zastojowi żylnemu (zakrzepicy)
regulacja czynności przewodu pokarmowego
kształtowanie prawidłowej postawy ciała (zachowanie ładnej sylwetki).
Mając na uwadze przebieg procesów fizjologicznych, stosowanie ćwiczeń w połogu możemy podzielić na następując trzy okresy:
wczesny okres połogowy - 1 -2-gi tydzień
połóg właściwy - 3 -6-y tydzień
okres popołogowy - od 7-go tygodnia, aż do uzyskania pełnej sprawności.
Poniższe ćwiczenia wykonuj dwa razy dziennie, systematycznie powtarzając je 8 -10 razy, stopniowo wprowadzając nowe.
Wczesny okres połogowy - (1 - 2-gi tydzień połogu)
0 - 2 doba po porodzie.
Metoda dr R. Poręby: - ćwiczenia zalecane tuz po urodzeniu łożyska. Metoda ta uruchamia mięśnie narządu rodnego i ścian pochwy, zapobiegając w przyszłości obniżaniu się powyższych narządów.
P.W. leżenie na plecach o ugiętych nogach. Dłonie ułożone są prostopadle do ściany brzucha.
Ruch: podciągnij lekko macicę w kierunku pępka z równoczesnym napięciem pośladków i dna miednicy.
Również w tym czasie (najlepiej pod kontrolą położnej) powinnaś wykonać (15 -20 razy) naprzemienne napinanie i rozluźnianie: krocza, dźwigacza odbytu, cewki moczowej.
Ćwiczenia oddechowe torem przeponowym
P. W. - leżenie tyłem, kolana ugięte, stopy oparte o podłoże, dłonie ułożone na brzuchu (powyżej spojenia łonowego)
Ruch: - wdech: unieś powłoki brzuszne wraz z ręka ku górze
- wydech: wciągnij i napnij mięśnie brzucha
P. W. (pozycja wyjściowa- leżenie tyłem o nogach wyprostowanych
Ruch: - dynamicznie (równocześnie) zginaj i prostuj stopy
- naprzemiennie zegnij i wyprostuj stopy
- zataczaj stopami kółka najpierw w lewą, następnie w prawą stronę
P.W. - leżenie tyłem, o złączonych i ugiętych nogach
Ruch: - unieś lekko miednicę, napinając równocześnie pośladki
- opuść miednicę, równocześnie rozluźniając się
Nauka wstawania z łóżka z ominięciem siadu
P. W. - leżenie tyłem, obracamy się na bok
Ruch: - oprzyj się na: barku, łokciu, dłoni
- przejdź do klęku podpartego na łóżku
- postaw nogę na podłodze
- dostaw drugą nogę i wyprostuj się
Przestrzegaj zasady chodzenia z nogami trzymanymi wąsko tzw. chód Japonki
3-a - 5-a doba po porodzie
P. W. - leżenie tyłem o wyprostowanych nogach
Ruch: wdech - uwypuklaj klatkę piersiową do góry
wydech - rozluźnij się.
P. W. - leżenie na boku z nogami wyprostowanymi - wdech
Ruch: - podciągnij kolana do klatki piersiowej i chwyć się dłońmi za kolana - wydech
P. W. - leżenie na plecach z ugiętymi nogami w kolanach. Między kolana włóż ręcznik lub poduszeczkę
Ruch: ściśnij mocno kolanami poduszkę (ręcznik) - licząc do pięciu. Odpocznij kilka sekund i powtórz 10 razy
P. W. - leżenie na plecach, nogi ugięte w kolanach
Ruch: - naprzemiennie podnieś kolano i przyciśnij go do piersi
- równocześnie unieś głowę i oddychaj (powtórz 6 razy najpierw jedną, potem drugą nogą).
P. W. - klęk prosty, ramiona przed klatką piersiową
a) Ruch: - usiądź po stronie prawej stóp
- usiądź po stronie lewej stóp
b) Ruch: - dotknij dłonią przeciwległą piętę lewą
- dotknij dłonią przeciwległą piętę prawą
P. W. - stanie przodem do oparcia krzesła
Ruch: - krążenie bioder
- skłony tułowia raz w prawą, raz w lewą stronę
Powyższe ćwiczenia dodaj do poprzednich. Ćwicz 8 -10 razy każde, systematycznie przez 10 -15 minut dziennie.
3 -6 tydzień po porodzie - jesteś już sprawniejsza, mięśnie brzucha zaczynają odzyskiwać sprężystość. Teraz ćwiczenia mogą być już bardziej intensywne, z większą ilością powtórzeń.
P. W. - leżenie na plecach, ręce na brzuchu
...
monigab