Kontrola państwowa w Polsce Ludowej NIK (dla uściślenia – Polska Ludowa 1952-1989)
NIK 1949-1952 :
➢ 1949r. Ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli, przetrwała do 1952r.,
➢ Mała Konstytucja z 1947r. Wyodrębniała jako pierwsza normy poświęcone NIK
➢ NIK miała badać działalność władz instytucji i przedsiębiorstw państwowych pod względem finansowym i gospodarczym oraz coroczne zamknięcia rachunków państwowych i przedkładać sejmowi wniosek o udzielenie absolutorium,
➢ od 1949r. Stała się samodzielnym organem kontroli państwowej podległym sejmowi ustawodawczemu, oraz radzie państwa
➢ NIK była niezależna od rządu,
➢ sejm wybierał prezesa NIK,
➢ rozszerzenie uprawnień w 1949r. Min. O kontrole jednostek samorządu terytorialnego,
Ministerstwo Kontroli Państwowej 1952-1957:
➢ utworzone zamiast NIK na mocy ustawy z 22 listopada o kontroli państwowej,
➢ likwidacja organów kontroli niezależnych od rządu
➢ resort podporządkowany bezpośrednio rządowi,
➢ administracja centralna całkowicie wyłączona spod jego kontroli!!!
NIK od 1957r.:
➢ 13 grudzien 1957r. - Ustawa o NIK (obowiązywała do 1976r.),
➢ NIK odzyskała charakter samodzielnej instytucji podległej sejmowi i nadzorowanej przez radę państwa,
➢ zasada kolegialności, prezes powoływany przez sejm (składał coroczny raport z funkcjonowania NIK),
➢ zwężenie zakresu kontroli państwowej, wypełnianej na podstawie kryteriów: legalności, gospodarności, rzetelności i celowości
➢ reformy ustrojowe 1976r. Oddały NIK pod nadzór premiera, NIK stało się organem administracji,
➢ od tek pory prezes NIK sprawował jednoosobowe kierownictwo izby jako naczelnego organu administracji państwowej, którego nadal powoływał sejm, ale na wniosek premiera,
➢ 1980r. Sejm przyjął ustawę przywracającą jej powiązanie z parlamentem, NIK tworzyła odrębny pion organizacji państwowej niezależny od administracji
➢ znowelizowana konstytucja z 1980r. Stanowiła, że NIK podlega sejmowi, a jej organizacja i formy działalności podlegają regulacji ustawowej, prezes był wybierany przez sejm, przewodniczył kolegium NIK
➢ kolegium NIK miało obowiązek przedstawienia sejmowi corocznego sprawozdania z działalności NIK
ziomek217