Nadwiślańska Kolej Wąskotorowa.pdf

(7244 KB) Pobierz

Szlakiem

Nadwiślańskiej Kolejki...

927776251.525.png

927776251.636.png

927776251.708.png

927776251.719.png

927776251.001.png

927776251.012.png

927776251.023.png

927776251.154.png

927776251.195.png

927776251.276.png

927776251.287.png

927776251.298.png

927776251.309.png

927776251.320.png

927776251.331.png

927776251.382.png

927776251.393.png

927776251.404.png

927776251.415.png

927776251.426.png

927776251.437.png

927776251.448.png

927776251.459.png

927776251.470.png

927776251.481.png

927776251.492.png

927776251.503.png

927776251.514.png

927776251.526.png

927776251.537.png

927776251.548.png

927776251.559.png

927776251.570.png

927776251.581.png

927776251.592.png

927776251.603.png

927776251.614.png

927776251.625.png

927776251.637.png

927776251.648.png

927776251.659.png

927776251.666.png

927776251.673.png

927776251.684.png

927776251.695.png

927776251.705.png

927776251.706.png

927776251.707.png

927776251.709.png

927776251.710.png

927776251.711.png

927776251.712.png

927776251.713.png

927776251.714.png

927776251.715.png

927776251.716.png

927776251.717.png

927776251.718.png

927776251.720.png

927776251.721.png

927776251.722.png

927776251.723.png

927776251.724.png

927776251.725.png

927776251.726.png

927776251.727.png

927776251.728.png

927776251.729.png

927776251.002.png

927776251.003.png

927776251.004.png

927776251.005.png

927776251.006.png

927776251.007.png

927776251.008.png

927776251.009.png

927776251.010.png

927776251.011.png

927776251.013.png

927776251.014.png

927776251.015.png

927776251.016.png

927776251.017.png

927776251.018.png

927776251.019.png

927776251.020.png

927776251.021.png

927776251.022.png

927776251.024.png

927776251.025.png

927776251.026.png

927776251.027.png

927776251.028.png

927776251.029.png

927776251.030.png

927776251.031.png

927776251.032.png

927776251.033.png

927776251.034.png

927776251.035.png

927776251.036.png

927776251.037.png

927776251.038.png

927776251.039.png

927776251.040.png

927776251.041.png

927776251.042.png

927776251.043.png

927776251.044.png

927776251.045.png

927776251.046.png

927776251.047.png

927776251.048.png

927776251.049.png

927776251.050.png

927776251.051.png

927776251.052.png

927776251.053.png

927776251.054.png

927776251.055.png

927776251.056.png

927776251.057.png

927776251.058.png

927776251.059.png

927776251.060.png

927776251.061.png

927776251.062.png

927776251.063.png

927776251.064.png

927776251.065.png

927776251.066.png

927776251.067.png

927776251.068.png

927776251.069.png

927776251.070.png

927776251.071.png

927776251.072.png

927776251.073.png

927776251.074.png

927776251.075.png

927776251.076.png

927776251.077.png

927776251.078.png

927776251.079.png

927776251.080.png

927776251.081.png

927776251.082.png

927776251.083.png

927776251.084.png

927776251.085.png

927776251.086.png

927776251.087.png

927776251.088.png

927776251.089.png

927776251.090.png

927776251.091.png

927776251.092.png

927776251.093.png

927776251.094.png

927776251.095.png

927776251.096.png

927776251.097.png

927776251.098.png

927776251.099.png

927776251.100.png

927776251.101.png

927776251.102.png

927776251.103.png

927776251.104.png

927776251.105.png

927776251.106.png

927776251.107.png

927776251.108.png

927776251.109.png

927776251.110.png

927776251.111.png

927776251.112.png

927776251.113.png

927776251.114.png

927776251.115.png

927776251.116.png

927776251.117.png

927776251.118.png

927776251.119.png

927776251.120.png

927776251.121.png

927776251.122.png

927776251.123.png

927776251.124.png

927776251.125.png

927776251.126.png

927776251.127.png

927776251.128.png

927776251.129.png

927776251.130.png

927776251.131.png

927776251.132.png

927776251.133.png

927776251.134.png

927776251.135.png

927776251.136.png

927776251.137.png

927776251.138.png

927776251.139.png

927776251.140.png

927776251.141.png

927776251.142.png

927776251.143.png

927776251.144.png

927776251.145.png

927776251.146.png

927776251.147.png

927776251.148.png

927776251.149.png

927776251.150.png

927776251.151.png

927776251.152.png

927776251.153.png

927776251.155.png

927776251.156.png

927776251.157.png

927776251.158.png

927776251.159.png

927776251.160.png

927776251.161.png

927776251.162.png

927776251.163.png

927776251.164.png

927776251.165.png

927776251.166.png

927776251.167.png

927776251.168.png

927776251.169.png

927776251.170.png

927776251.171.png

927776251.172.png

927776251.173.png

927776251.174.png

927776251.175.png

927776251.176.png

927776251.177.png

927776251.178.png

927776251.179.png

927776251.180.png

927776251.181.png

927776251.182.png

927776251.183.png

927776251.184.png

927776251.185.png

927776251.186.png

927776251.187.png

927776251.188.png

927776251.189.png

927776251.190.png

927776251.191.png

927776251.192.png

927776251.193.png

927776251.194.png

927776251.196.png

927776251.197.png

927776251.198.png

927776251.199.png

927776251.200.png

927776251.201.png

927776251.202.png

927776251.203.png

927776251.204.png

927776251.205.png

927776251.206.png

927776251.207.png

927776251.208.png

927776251.209.png

927776251.210.png

927776251.211.png

927776251.212.png

927776251.213.png

927776251.214.png

927776251.215.png

927776251.216.png

927776251.217.png

927776251.218.png

927776251.219.png

927776251.220.png

927776251.221.png

927776251.222.png

927776251.223.png

927776251.224.png

927776251.225.png

927776251.226.png

927776251.227.png

927776251.228.png

927776251.229.png

927776251.230.png

927776251.231.png

927776251.232.png

927776251.233.png

927776251.234.png

927776251.235.png

927776251.236.png

927776251.237.png

927776251.238.png

927776251.239.png

927776251.240.png

927776251.241.png

927776251.242.png

927776251.243.png

927776251.244.png

927776251.245.png

927776251.246.png

927776251.247.png

927776251.248.png

927776251.249.png

927776251.250.png

927776251.251.png

927776251.252.png

927776251.253.png

927776251.254.png

927776251.255.png

927776251.256.png

927776251.257.png

927776251.258.png

927776251.259.png

927776251.260.png

927776251.261.png

927776251.262.png

927776251.263.png

927776251.264.png

927776251.265.png

927776251.266.png

927776251.267.png

927776251.268.png

927776251.269.png

927776251.270.png

927776251.271.png

927776251.272.png

927776251.273.png

927776251.274.png

927776251.275.png

927776251.277.png

927776251.278.png

927776251.279.png

927776251.280.png

927776251.281.png

927776251.282.png

927776251.283.png

927776251.284.png

927776251.285.png

927776251.286.png

927776251.288.png

927776251.289.png

927776251.290.png

927776251.291.png

927776251.292.png

927776251.293.png

927776251.294.png

927776251.295.png

927776251.296.png

927776251.297.png

927776251.299.png

927776251.300.png

927776251.301.png

927776251.302.png

927776251.303.png

927776251.304.png

927776251.305.png

927776251.306.png

927776251.307.png

927776251.308.png

927776251.310.png

927776251.311.png

927776251.312.png

927776251.313.png

927776251.314.png

927776251.315.png

927776251.316.png

927776251.317.png

927776251.318.png

927776251.319.png

927776251.321.png

927776251.322.png

927776251.323.png

927776251.324.png

927776251.325.png

927776251.326.png

927776251.327.png

927776251.328.png

927776251.329.png

927776251.330.png

927776251.332.png

927776251.333.png

927776251.334.png

927776251.335.png

927776251.336.png

927776251.337.png

927776251.338.png

927776251.339.png

927776251.340.png

927776251.341.png

927776251.342.png

927776251.343.png

927776251.344.png

927776251.345.png

927776251.346.png

927776251.347.png

927776251.348.png

927776251.349.png

927776251.350.png

927776251.351.png

927776251.352.png

927776251.353.png

927776251.354.png

927776251.355.png

927776251.356.png

927776251.357.png

927776251.358.png

927776251.359.png

927776251.360.png

927776251.361.png

927776251.362.png

927776251.363.png

927776251.364.png

927776251.365.png

927776251.366.png

927776251.367.png

927776251.368.png

927776251.369.png

927776251.370.png

927776251.371.png

927776251.372.png

927776251.373.png

927776251.374.png

927776251.375.png

927776251.376.png

927776251.377.png

927776251.378.png

927776251.379.png

927776251.380.png

927776251.381.png

927776251.383.png

927776251.384.png

927776251.385.png

927776251.386.png

927776251.387.png

927776251.388.png

927776251.389.png

927776251.390.png

927776251.391.png

927776251.392.png

927776251.394.png

927776251.395.png

927776251.396.png

927776251.397.png

927776251.398.png

927776251.399.png

927776251.400.png

927776251.401.png

927776251.402.png

927776251.403.png

927776251.405.png

927776251.406.png

927776251.407.png

927776251.408.png

927776251.409.png

927776251.410.png

927776251.411.png

927776251.412.png

927776251.413.png

927776251.414.png

927776251.416.png

927776251.417.png

927776251.418.png

927776251.419.png

927776251.420.png

927776251.421.png

927776251.422.png

927776251.423.png

927776251.424.png

927776251.425.png

927776251.427.png

927776251.428.png

927776251.429.png

927776251.430.png

927776251.431.png

927776251.432.png

927776251.433.png

927776251.434.png

927776251.435.png

927776251.436.png

927776251.438.png

927776251.439.png

927776251.440.png

927776251.441.png

927776251.442.png

927776251.443.png

927776251.444.png

927776251.445.png

927776251.446.png

927776251.447.png

927776251.449.png

927776251.450.png

927776251.451.png

927776251.452.png

927776251.453.png

927776251.454.png

927776251.455.png

927776251.456.png

927776251.457.png

927776251.458.png

927776251.460.png

927776251.461.png

927776251.462.png

927776251.463.png

927776251.464.png

927776251.465.png

927776251.466.png

927776251.467.png

927776251.468.png

927776251.469.png

927776251.471.png

927776251.472.png

927776251.473.png

927776251.474.png

927776251.475.png

927776251.476.png

927776251.477.png

927776251.478.png

927776251.479.png

927776251.480.png

927776251.482.png

927776251.483.png

927776251.484.png

927776251.485.png

927776251.486.png

927776251.487.png

927776251.488.png

927776251.489.png

927776251.490.png

927776251.491.png

927776251.493.png

927776251.494.png

927776251.495.png

927776251.496.png

927776251.497.png

927776251.498.png

927776251.499.png

927776251.500.png

927776251.501.png

927776251.502.png

927776251.504.png

927776251.505.png

927776251.506.png

927776251.507.png

927776251.508.png

927776251.509.png

927776251.510.png

927776251.511.png

927776251.512.png

927776251.513.png

927776251.515.png

927776251.516.png

927776251.517.png

927776251.518.png

927776251.519.png

927776251.520.png

927776251.521.png

927776251.522.png

927776251.523.png

927776251.524.png

927776251.527.png

927776251.528.png

927776251.529.png

927776251.530.png

927776251.531.png

927776251.532.png

927776251.533.png

927776251.534.png

927776251.535.png

927776251.536.png

927776251.538.png

927776251.539.png

927776251.540.png

927776251.541.png

927776251.542.png

927776251.543.png

927776251.544.png

927776251.545.png

927776251.546.png

927776251.547.png

927776251.549.png

927776251.550.png

927776251.551.png

927776251.552.png

927776251.553.png

927776251.554.png

927776251.555.png

927776251.556.png

927776251.557.png

927776251.558.png

927776251.560.png

927776251.561.png

927776251.562.png

927776251.563.png

927776251.564.png

927776251.565.png

927776251.566.png

927776251.567.png

927776251.568.png

927776251.569.png

927776251.571.png

927776251.572.png

927776251.573.png

927776251.574.png

927776251.575.png

927776251.576.png

927776251.577.png

927776251.578.png

927776251.579.png

927776251.580.png

927776251.582.png

927776251.583.png

927776251.584.png

927776251.585.png

927776251.586.png

927776251.587.png

927776251.588.png

927776251.589.png

927776251.590.png

927776251.591.png

927776251.593.png

927776251.594.png

927776251.595.png

927776251.596.png

927776251.597.png

927776251.598.png

927776251.599.png

927776251.600.png

927776251.601.png

927776251.602.png

927776251.604.png

927776251.605.png

927776251.606.png

927776251.607.png

927776251.608.png

927776251.609.png

927776251.610.png

927776251.611.png

927776251.612.png

927776251.613.png

927776251.615.png

927776251.616.png

927776251.617.png

927776251.618.png

927776251.619.png

927776251.620.png

927776251.621.png

927776251.622.png

927776251.623.png

927776251.624.png

927776251.626.png

927776251.627.png

927776251.628.png

927776251.629.png

927776251.630.png

927776251.631.png

927776251.632.png

927776251.633.png

927776251.634.png

927776251.635.png

927776251.638.png

927776251.639.png

927776251.640.png

927776251.641.png

927776251.642.png

927776251.643.png

927776251.644.png

927776251.645.png

927776251.646.png

927776251.647.png

927776251.649.png

927776251.650.png

927776251.651.png

927776251.652.png

927776251.653.png

927776251.654.png

927776251.655.png

927776251.656.png

927776251.657.png

927776251.658.png

927776251.660.png

927776251.661.png

927776251.662.png

927776251.663.png

927776251.664.png

927776251.665.png

927776251.667.png

927776251.668.png

927776251.669.png

927776251.670.png

927776251.671.png

927776251.672.png

927776251.674.png

927776251.675.png

927776251.676.png

927776251.677.png

927776251.678.png

927776251.679.png

927776251.680.png

927776251.681.png

N adwiślańska Kolejka Wąskotorowa jest jedną z nielicznych czyn-

nych kolejek wąskotorowych w Polsce. Dawniej wykorzystywana do

transportu towarowego i osobowego obecnie ma, szanse stać się jed-

ną z głównych atrakcji turystycznych Powiatu i całej Lubelszczyzny.

Początki Nadwiślańskiej Kolejki Wąskotorowej sięgają lat 1892-

93, związane są nierozerwalnie z rodem Kleniewskich. Pomysłodawcą

i projektantem kolei był Jan Kleniewski ziemianin i przemysłowiec.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Kleniewscy odbudowali kolejkę, którą następnie

przejęły Polskie Koleje Państwowe.

Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa przez pokolenia służyła mieszkańcom powiatu opol-

skiego wtapiając się w krajobraz „Opolskiego Powiśla”.

Powiat Opolski postanowił przejąć kolejkę w 2002 roku od likwidatora aby ocalić od zapo-

mnienia, zniszczenia i zachować dla przyszłych pokoleń jako element historii i ciekawą ofertę

turystyczną.

Kolejnym ważnym elementem przełomowym było podpisanie Aktu Notarialnego 10 wrze-

śnia 2008 roku dzięki czemu powiat stał się pełnoprawnym właścicielem 74 hektarów nieru-

chomości co umożliwiło inwestowanie i rozwój kolejki.

W celu poprawy atrakcyjności i bezpieczeństwa turystów Powiat Opolski jako lider i Powiat

Puławski oraz gminy - Karczmiska, Opole Lubelskie, Poniatowa, Nałęczów, Wąwolnica oraz

Muzeum Nadwiślańskie realizują dwa duże projekty pn. „Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa

jako markowy produkt turystyczny Lubelszczyzny” oraz „Szlakiem Nadwiślańskiej Kolejki Wą-

skotorowej po atrakcjach turystycznych Regionu Lubelskiego”.

10 czerwca 2011 roku Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa wróciła na tory w nowej szacie

i wzbogaconej ofercie turystycznej. Zapraszam do zwiedzania naszego regionu podczas nie-

zapomnianego przejazdu pociągiem „Nadwiślanin”. Mam nadzieje, że zaprezentowany mate-

riał przybliży historię naszej kolejki a walory krajobrazowe i kulturowe zachęcą Państwa do

odwiedzenia naszego gościnnego powiatu.

Do zobaczenia na szlaku Nadwiślańskiej Kolejki Wąskotorowej.

Starosta Opolski

Zenon Rodzik

(JR)

927776251.682.png

927776251.683.png

927776251.685.png

927776251.686.png

927776251.687.png

927776251.688.png

Kluczkowice - rodzina Kleniewskich

J an Kleniewski

założyciel Nadwiślańskiej Kolejki Wąskotorowej

Maria i Jan Kleniewscy w 1880 roku

Ponadto Jan Kleniewski rozbudował i unowocze-

śnił istniejący od 1827 r. browar w Kluczkowicach,

zorganizował gorzelnię i rektyfikację w Łaziskach,

cegielnię w Łemszczyżnie, fabrykę kafli, fabrykę

serów szwajcarskich w Szczekarkowie oraz liczne

piekarnie. Przy 200 hektarowej plantacji wikliny

w Bożym Darze nad Wisłą powstała w 1902 r. fabryka

koszyków.

Surowiec drzewny z lasów (ok. 800 ha) przetwa-

rzany był w tartakach, terpentyniarniach i stolarniach,

gdzie wyrabiano gont, parkiety, boazerię oraz meble.

Jan Kleniewski zajmował się również hodowlą zwie-

rząt, głównie koni i owiec oraz posiadał liczne stawy

zarybione karpiem, szczupakiem, linem i karasiem.

Oprócz działalności gospodarczej, Jan oraz jego

żona Maria zajmowali się na szeroką skalę działal-

nością społeczną. Maria Kleniewska z Jarocińskich

była jedną z bardziej znanych działaczek społecznych

w Polsce przełomu XIX i XX w. Natomiast Jan był

jednym z członków założycieli Lubelskiego Towarzy-

stwa Wzajemnego Kredytu, powołanego w 1898 r., zaś

rok później został prezesem Lubelskiego Stowarzy-

szenia Rolniczego.

Zainteresowany warunkami bytowymi swoich

robotników, wybudował przy cukrowni w Zagłobie

nowoczesne czworaki. Zainicjował też akcję budowy

wałów przeciwpowodziowych. Z jego inicjatywy po-

wstała w 1893 r. kolejka wąskotorowa, rozbudowywana

do wybuchu II wojny światowej. Jan Kleniewski dzięki

pracowitości, gospodarności i otwartości na propozy-

cje i możliwości rodzącego się wówczas kapitalizmu,

doprowadził swój majątek do rozkwitu i znacznie go

pomnożył. Jego działalność przyczyniła się wybitnie

do rozwoju gospodarczego całego powiatu.

Urodził się 1845 roku w Ciołkowie, w ziemi płoc-

kiej, zmarł 1918 r. w Warszawie. Posiadał wykształce-

nie prawnicze i rolnicze. W 1871r. wraz z ojcem Fran-

ciszkiem i bratem Władysławem nabył dobra opolskie

od spadkobierców Kazimierza Wydrychiewicza. Rok

później po podziale majątku otrzymał dobra o łącz-

nej powierzchni 10812 morgów. W ich skład wcho-

dziły cztery klucze: Wrzelów, Szczekarków, Łaziska

i Kluczkowice. Jan okazał się doskonałym gospoda-

rzem, jednym z prekursorów nowocześnie pojętego

rolnictwa. Zadłużone i zaniedbane posiadłości prze-

kształcił we wzorowe gospodarstwo. Zmienił profil

majątków, rezygnując z uprawy zbóż na rzecz upra-

wy roślin przemysłowych tzn. buraków cukrowych,

chmielu, ziemniaków i jęczmienia. Jako zwolennik

uprzemysłowienia kraju, promował rozwój przemysłu

rolno-spożywczego, przetwarzającego na miejscu uzy-

skane płody ziemi.

Szczególnie przyczynił się do rozwoju chmielar-

stwa w naszym regionie. Założył jedne z największych

w Królestwie Polskim plantacje chmielu (100 morgów

tj. ok 56 ha). Posiadał w swoich dobrach siarkownię

i prasownię. Chmiel po wstępnej obróbce był przeka-

zywany do browaru w Kluczkowicach, nadwyżkę zaś

sprzedawano.

W roli przemysłowca Kleniewski zadebiutował

w 1883 roku, współtworząc cukrownię w Opolu Lubel-

skim. W 1894 uruchomił swoją własną we Wrzelowie

na Powiślu, nazwaną od herbu rodzinnego „ Zagłobą”.

Istnienie cukrowni przyczyniło się do intensyfikacji

produkcji buraków cukrowych. W 1913 roku obszar

plantacji wynosił 1400 hektarów i ciągle się powiększał.

s 2 t

927776251.689.png

927776251.690.png

927776251.691.png

927776251.692.png

927776251.693.png

Historia powstania Nadwiślańskiej Kolejki Wąskotorowej

Początki Nadwiślańskiej Kolejki Wąskoto-

rowej sięgają lat 1892-93, związane są nie-

rozerwalnie z rodem Kleniewskich. Pomysło-

dawcą i projektantem kolei był Jan Kleniewski

ziemianin i przemysłowiec, właściciel więk-

szości okolicznych ziem. Rodzina Kleniewskich

przybyła na nasze tereny w 1871 r. Pierwsza

linia, prowizoryczna z drewnianymi torami,

połączyła folwark Polanówkę z Cukrownią

„Zagłoba” we Wrzelowie, uruchomiona była

w celu przewozu buraków cukrowych z pól

do zakładu przetwórczego. 5 - 6 tonowe wa-

goniki ciągnięte były przez konie. Następne

linie konnej kolei powstały około 1900 roku

już z żelaznymi szynami o prześwicie 750

mm. Połączyły cukrownię „Zagłoba” z Kępą

Chotecką i cukrownię „Opole” z Piotrawinem.

Tabor składał się z 10 wagoników, 2 platform

i kilku koni. Kleniewscy systematycznie roz-

budowywali kolej. W 1911r. powstaje odcinek

łączący Zagłobę z folwarkiem Wymysłów

z odgałęzieniem Szczekarków - Wisła przez

Wilków oraz Opole z Piotrawinem. W 1912 r.

Kleniewscy zakupili dwa parowozy Krauss do

obsługi tych ostatnich tras.

W czasie I wojny światowej Rosjanie ustę-

pując przed Austriakami zniszczyli cukrownie,

rozebrali tory, a tabor zatopili w Wiśle. Wojska

austriackie przy pomocy Polaków i jeńców ro-

syjskich odbudowali linie i rozbudowali ją dla

celów militarnych, przedłużając odcinek do

kolei normalnotorowej w Drzewcach (obec-

nie Nałęczów). W 1917 r. Kleniewscy przy-

stąpili do odbudowy kolejki, odcinki Zagłoba

Parowóz Zagłoba niemieckiej irmy KRAUSS (1912-1921)

Parowóz Kogut (KRAUSS)

Parowóz KRAUSS - Pawełek (1914-1916)

Parowóz Kołomna tzw. kołomyjka (Py1)

s 3 t

927776251.694.png

927776251.696.png

927776251.697.png

927776251.698.png

927776251.699.png

927776251.700.png

927776251.701.png

927776251.702.png

927776251.703.png

927776251.704.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Tomaszów i okolice.pdf (11004 KB)
Lubelskie przewodnik.pdf (7677 KB)
Lublin powiat przewodnik.pdf (9173 KB)
Chełm.pdf (2925 KB)
Kraina Trzech Ziem przewodnik.pdf (14831 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin