Historia medycyny
1. Wymień 4 encyklopedystów
Pedanius Dioscorides (Grek, 40 – 90 n.e), Cornelius Celsus (Rzymianin,80 – 45 p.n.e, nie był lekarzem a opisał operacje kamienia pęcherza moczowego, podwiązywanie dużych tętnic i zabiegi kosmetyczne) Pliniusz Starszy (Rzymianin, 23 – 79 n.e) Scribonius Largus (lekarz cesarza Klaudiusza I w p.n.e)
2. Wymień 3 lekarzy z Aleksandrii
Herofilos, Erasistratos, Filionos, Kointos
3. Kogo nazywamy małpą Galena?
Oribasius z Bizancjum – Grek, gorliwy wyznawca nauk Galena
4. Położenie Aleksandrii: początkowo w Egipcie jako stolica, Aleksander Macedoński nazwał je swoim imieniem w 332 p.n.e, w czasach rzymskich Aleksandria była siedzibą władz prowincji, obecnie jest znowu w Egipcie.
5. Ile lat mają piramidy? 4 tyś
6. Co powiedział Napoleon stojąc przed piramidami? 40 wieków na nas patrzy
7. Państwa na terenie starożytnej Mezopotamii:Irak Syria, Kuwejt, Iran, Turcja
8. Kto poprawił błędy Galena?
Wesaliusz - (1514-1564) Belg, twórca nowożytnej anatomii
9. Na co zmarła Kleopatra?
zamknęła się w swoim grobowcu i popełniła samobójstwo przy pomocy królewskiej kobry, ukrytej w koszu fig, co według wierzeń egipskich miało zapewnić nieśmiertelność. Zmarła 12 sierpnia 30 roku p.n.e. mając lat 39.
10. Przedstawiciele szkoły Aleksandryjskiej
Herofilos, Erasistratos, Filionos, Kointos.
11. Szkoła Aleksandryjska – 324 p.n.e
12. Ślady medycyny w Egipcie:
Papirus Ebersa (1550 p.n.e) – spis leków i receptury przygotowania i choroby w których się je używa, działy poświęcone okulistyce, ginekologii, kosmetyce, chorobom spowodowanym ukłuciami owadów i ukąszeniami węży, działy o magii.
Papirus Smitha (1350 p.n.e)
Obydwa papirusy przypisuje się jednemu z największych lekarzy starożytnego wschodu: Imhotepowi
Księgi Totha – Toth był uczonym pośmiertnie zaliczony w poczet bogów, napisał 42 księgi EMBRA które zawierały całą wiedze starożytnego Egiptu, 6 ostatnich dotyczyły medycyny.
13. Twórca akupunktury: lekarz Szen – Nung (XII p.n.e)
14. Gdzie jest piramida Cheopsa? mieście Giza, największa piramida wzniesiona ok. 2560 r. p.n.e., jeden z Siedmiu Cudów Świata
15. Datowanie starożytnego Egiptu: od 6000 p.n.e
16. Kiedy żył Kaludiusz Galen? 129-201 n.e rzymski lekarz, Grek z pochodzenia, urodził się w Pergamonie, główny lekarz gladiatorów, później lekarz na dworze cesarskim – leczył Marka Aureliusza, anatom i fizjolog, popełnił wiele błędów, opierał się tylko na sekcjach zwierząt.
17. Kto powiedział aby przeciwności leczyć przeciwnościami? (contaria contariis curantur) Hipokrates i Alkomen
18. Starożytna Macedonia: obejmowała tereny dzisiejszej Macedonii, część Grecji i Bułgarii
19. Galen: ważne są 2 metody diagnostyczne: badanie tętna (wyliczył aż 50 rodzajów) i uroskpia (oględziny moczu)
20. Lekarze bizantyjscy: Oribasjus, Paweł z Eginy
21. Sprowadzili wszystkie choroby do stany napięcia porów: szkoła metodyków której początek dał Asklepiades, Metodycy traktowali medycynę jako naukę prostą, i przyjemną. Stosowali szablonowe leczenie, wyróżniając tylko dwa główne stany chorobowe – gdy pory są za ciasne (stosowano środki rozluźniające) i gdy pory są luźne (środki ściągające). Nauka medycyny w tej szkole trwała 6 miesięcy. Znani metodycy: Soranos z Efezu.
22. Sprowadzili wszystkie choroby do stanu napięcia pneumy: PNEUMATYCY
powietrze – pierwiastek materii, zrąb wszystkich elementów wszechświata
pneuma – to energia, tchnienie, czynnik aktywny, zdrowie zależy od umiejętnego rozprowadzenia w organizmie pneumy, czyli tchnienia (mającego gł. siedlisko w sercu) za pośrednictwem pneumy rozprowadzane jest ciepło naturalne – dzięki temu żyjemy. Przyjmowali istnienie sześciu (3 pary) czynników przeciwstawnych: wilgoci i suchości, ciepła i chłodu, goryczy i słodyczy. Równowaga tych czynników oznaczała zdrowie, brak równowagi - chorobę. Alkmeon z Krotonu (twórca pneumatycznego systemu medycznego w V w p.n.e, uczeń Pitagorasa) Atenajos z Attalei , Archigenes z Apamei w Syrii
23. Szkoła Krotońska – Alkmenon z Krotony, Anaksymander z Miletu, Anaksymenes, Anaksagoras.
Szkoła z Knidos – Tales, Pitagoras, Platon
Szkoła z Kos – Hipokrates (460 - 377 p.n.e. )
Szkoła Sycylijska - Empedokles
24. Najstarsza farmakopea – gliniana tabliczka z Nippur (2000 p.n.e) - Mezopotamia - Sumeryjczycy
25. Pierwsza ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny – 622
26. Oktawian August – pierwszy cesarz rzymski, syn siostry Juliusza Cezara i jego później adoptowany syn. Panował w latach 27 p.n.e.-14 n.e.
27. “Faraon” Bolesława Prusa – główni bohaterowie Ramzes XII i jego syn Ramzes XIII – postacie fikcyjne bo w rzeczywistości Herhor objął władzę po Ramzesie XI
28. Chiny – dwa przeciwstawne czynniki: jang (męski,dodatni) – kojarzący się z aktywnością i siłą, sprowadzający ciepło, zdrowie i życie, gdy za dużo jang – nadmierny wzrost szybkości funkcjonowania organizmu (nadmiar i przepełnienie). In (żeński, ujemny) – oznacza słabość, sprowadzał ciemność, chorobę, śmierć, gdy za dużo in – obniżenie aktywności organizmu i powolne zatrzymywanie jego funkcji (niedobór i próżnia)
29. Hipokrates a eutanazja? W przysiędze Hipokratesa zawarte jest przyrzeczenie: nigdy nikomu, ani na żądanie, ani na prośby niczyje, nie podam trucizny, ani też nigdy takiego sam nie powezmę zamiaru, jak również nie udzielę żadnej niewieście środka poronnego.
30. Kiedy żył Hipokrates? 460 - 377 p.n.e.
31. Szkoła z której wywodzi się Galen? - Metodycy
32. Komu władca wybił oko biczem? Razesowi
33. Co to jest krasis i dyskrasis? Krasis – harmonia, homeostaza, brak chaosu
34. Ramy czasowe średniowiecza: Początek jej datuje się na rok 476 czyli upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, natomiast koniec wyznacza rok 1450 czyli upadek Konstantynopola. Niektórzy przyjmują za koniec średniowiecza rok 1492r. (odkrycie Ameryki przez Kolumba) lub 1450r. (wynalezienie druku przez Gutenberga).
35. Albukasis z Zakry, niedaleko Kordoby – lekarz arabski, urodzony w 936 r. n. e , wybitny chirurg i pedagog, napisał encyklopedię chirurgii, wynalazł wiele operacji, próbował wycięcia tarczycy i opisał krwawiączkę(hemofilię), zastosował roztopione żelazo do tamowanie
36. Ojciec pediatrii – Razes – perski lekarz, (ur. 865, zm. 925 ) napisał “Al Hawi”- kompendium ówczesnej wiedzy medycznej, jako pierwszy opisał objawy kliniczne ospy i odry, wprowadził rodzaj waty do opatrywania ran, dokonał opisu narzędzi do wydobywania ciał obcych z krtani.
37. Kiedy powstała pierwsza apteka polska?
1232r – Gniezno
1248r – Świdnica
38. Królowa Jadwiga - 1374 – 1399 , jedyna w historii Polski kobieta zasiadająca na tronie i mająca wszelkie uprawniania monarsze - po koronacji Jagiełły na króla Polski Jadwiga zachowała nadany jej wcześniej tytuł (była więc nadal królem, a nie tylko królową – żoną króla), nie była Polką, trzecia córka króla węgierskiego. Z historycznego punktu widzenia najważniejszym jej gestem było zapisanie przez nią w testamencie wielkich sum (10 kg złota i osobistych klejnotów) dla założonej jeszcze przez Kazimierza Wielkiego Akademii Krakowskiej, dzięki czemu ta w 1400 roku mogła - już jako Uniwersytet Krakowski - wznowić działalność, zmarła 17 lipca 1399 r. wkrótce po urodzeniu – i śmierci – swego pierwszego dziecka. W 1997 JPII ogłosił ją świętą.
39. Krucjaty – do realizacji I krucjaty doprowadził Urban II (1095) duży wpływ idei św. Augustyna z Hippony o przemocy za przyzwoleniem Boskim, stały się impulsem do podjęcia walki o odzyskanie Ziemi Świętej, było 8 krucjat, ostatnia w 1270 roku, ogólnie trwały od XI -XIII wieku.
40. Dlaczego chirurgia była oddzielona od medycyny w średniowieczu? Bo chirurgia była źle postrzegana przez Kościół a medykami w tych czasach byli duchowni.
41. Szkoły w których można było studiować medycynę w średniowieczu: Salerno – panowało prawo zwyczajowe więc mogły uczyć się też kobiety (we Włoszech na południu); Montpellier- panowało prawo rzymskie – uczyli się tylko mężczyźni (na południu Francji)
42. Kiedy po raz pierwszy pozwolono wejść na sekcję? W 1238r wydano rozporządzenie (dzięki promedykowi Martianusowi) dokonywania raz na 5 lat publicznej sekcji zwłok ludzkich w obecności wszystkich lekarzy i chirurgów pracujących w mieście i w prowincji.
43. Kiedy żył Jan Długosz? 1415 – 1480
44. Uniwersytety w średniowieczu:
1119 – Uniwersytet w Bolonii
1178 – Uniwersytet w Oxfordzie
1222 – Uniwersytet w Padwie
1224 – Uniwersytet w Neapolu
1231 – Uniwersytet w Cambridge
1257 – Uniwersytet w Paryżu
1367 – Uniwersytet w Krakowie
45. Wymień przekłady biblii :
Biblia Jezuicka, Wujka, Septuaginata, Wulgata, Biblia Tysiąclecia, Biblia Królowej Zofii
46. Kiedy żyli: Avicenna ur. 980,
Albukasis z Zakry ur 936
Razes ur. 865
47. cesarz Lucjusz Aureliusz panował w latach 180-192 w Cesarstwie Rzymskim
48. Kiedy Arabowie wkraczają do Europy? już od 712 roku (kampania była w 732)
49. Jak pojmowano chorobę w średniowieczu? - kara za grzechy, opętanie przez złego ducha, tylko post i pokuta mogą uzdrowić chorych.
50. Psychozy w średniowieczu – sugestie, autosugestie, histerie, neuropatie, psychopatie, Masowe psychozy średniowieczne (tanecznicy, biczownicy) , tarantyzm – szał taneczny (na podobieństwo konwulsji osoby ukąszonej przez pająka)
51. "Herbarz Polski" – Marcin z Urzędowa (1500 – 1573)
52. Aseptyka - postępowanie mające na celu dążenie do jałowości bakteriologicznej pomieszczeń, narzędzi, materiałów opatrunkowych i innych przedmiotów w celu niedopuszczenia drobnoustrojów do określonego środowiska, np. otwartej rany operacyjnej.
Za ojca aseptyki uważa się Gustava Adolfa Neubera, kilońskiego chirurga (1886)
W 1885, Polak Jan Mikulicz-Radecki użył podczas operacji rękawiczek bawełnianych, w 1887 Ernst von Bergmann wprowadził sterylizację przy użyciu pary wodnej, a w 1894 roku William S. Halsted zastosował rękawiczki z gumy.
Antyseptyka - postępowanie odkażające, mające na celu niszczenie drobnoustrojów na skórze, błonach śluzowych, w zakażonych ranach. W przeciwieństwie do dezynfekcji, antyseptyka nie dotyczy odkażania przedmiotów.
Joseph Lister – w czasie operacji stosował fenol a później jodoform – mniejsza śmiertelność w czasie operacji
53. Wymień nazwy 2 pierwszych sulfonamidów (są stosowane w medycynie, jako środki bakteriostatyczne, odkażające)
czerwony prontosil (1935) i sulfapirydyna (1938)
54. Kto wynalazł sulfonamidy?
W 1935 roku, Gerhard Domagk
55. Kto wynalazł insulinę? Insulina została odkryta w 1922 przez Fredericka Bantinga i jego asystenta Charlesa Besta. W 1923 za odkrycie insuliny Banting otrzymał Nagrodę Nobla. Za współ...
dobrawrozka