Egzegeza perykopy biblijnej Łk 22,39-46 (br. Kamil M. Kraciuk CCG).PDF

br. Kamil M. Kraciuk CCG

Egzegeza perykopy biblijnej

Modlitwa Jezusa na Górze Oliwnej (Łk 22, 39-46)

A. Perykopa jako fragment literacko-semantyczny.

1. Tekst w języku oryginalnym

39 Kai. evxelqw.n evporeu,qh kata. to. e;qoj eivj to. o;roj tw/n evlaiw/n(

hvkolou,qhsan de. auvtw/| kai. oi` maqhtai,Å

40 geno,menoj de. evpi. tou/ to,pou ei=pen auvtoi/j\ proseu,cesqe mh. eivselqei/n

eivj peirasmo,nÅ

41 kai. auvto.j avpespa,sqh avpV auvtw/n w`sei. li,qou bolh.n kai. qei.j ta. go,nata

proshu,ceto

42 le,gwn\ pa,ter( eiv bou,lei pare,negke tou/to to. poth,rion avpV evmou/\ plh.n

mh. to. qe,lhma, mou avlla. to. so.n gine,sqwÅ

43 ÎÎ w;fqh de. auvtw/| a;ggeloj avpV ouvranou/ evniscu,wn auvto,nÅ

44 kai. geno,menoj evn avgwni,a| evktene,steron proshu,ceto\ kai. evge,neto o`

i`drw.j auvtou/ w`sei. qro,mboi ai[matoj katabai,nontej evpi. th.n gh/nÅ ÐÐ

45 kai. avnasta.j avpo. th/j proseuch/j evlqw.n pro.j tou.j maqhta.j eu-ren

koimwme,nouj auvtou.j avpo. th/j lu,phj(

46 kai. ei=pen auvtoi/j\ ti, kaqeu,deteÈ avnasta,ntej proseu,cesqe( i[na mh.

eivse,lqhte eivj peirasmo,n . 1

2. Tekst w języku polskim

39 Potem wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną;

towarzyszyli Mu także uczniowie.

1 Oryginalny tekst perykopy (Łk 22,39-46) z Pisma Świętego (Bible Works 4.0).

40 Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: „Módlcie się, abyście nie ulegli

pokusie”.

41 A sam oddalił się od nich na odległość około rzutu kamieniem, padł na

kolana i modlił się

42 tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich.

Wszakże nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie»

43 Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i pokrzepiał Go.

44 Pogrążony w udręce, jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste

krople krwi, sączące się na ziemię.

45 Gdy wstał od modlitwy i przyszedł do uczniów, zastał ich śpiących ze

smutku.

46 Rzekł do nich: «Czemu śpicie? Wstańcie i módlcie się, abyście nie

ulegli pokusie ». 2

3. Krytyka tekstu.

Pochodzenie wiersza 39 nasuwa pewne wątpliwości, otóż zaimek kai -

– i jest pominięty w kodeksie Watykańskim (B); także w kodeksach

z pierwszej ręki, Piśmie 69 z XV w., w wersji Sahidyckiej i Bohairyckiej;

W wersecie 40 czasownik eivselqei/n – wejść w kodeksie

Claromontanus (D) użyty jest jako eiselqhte – wejdźcie zaś w Pismach

z Rodziny f 13 jako empesein . Natomiast brak tego wyrazu w kodeksie

Watykańskim (B).

Słowo z kolejnego wiersza (41) proshu,ceto – modlił się w papirusie

Bodmera P 75 z XIV-XVw. występuje jako proshuxato , jak również ową

lekcję znajdziemy w kodeksach: Synaickim ( a ), Borgianos (T), Bodlera ( G )

zXw., także w Pismach: 579 (XII w.), 892 (IX w.), 1241 zXII w.,

lekcjonarzach 844, posiada go mało rękopisów.

W wierszu 42 kodeksy Claromontanus (D); kodeksy łacińskie (a; c;

e; ff 2 ) dokonują zmiany szyku wyrazowego: niejako dzieląc go na pół i

przestawiają „na odwrót” drugą połowę stawiają przed pierwszą częścią.

Różne warianty przejawia słowo pare,negke – odwróć , w kodeksach:

Moskiewskim (K) i Lyońskim (L), rodzinie pism f 13 , oraz w kodeksach

2 Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (Biblia Tysiąclecia) , Poznań 1991 4 , 1209.

579, 892, 2542 przyjmuje końcówkę - evgkai ; końcówkę - egkei/n w

kodeksach Aleksandryjskim (A) z V w., Frerianos (W) z IV-V w., Y ;

przyjętą lekcję do tekstu znajdziemy w papirusie P75, i kodeksach

Watykańskim, Claromontanus (D), Borgionos (T), Q i pism z rodziny f 1 ,

1241 oraz lekcjonarzu 844 pt .

Tekst wierszy 43-44 zawierają kodeksy: druga „wersja” Synaickiego

( a *.2 ) z IV w., Claromontanus (D); Ferrara (F),; Boernerianus

(G),Euthalianus (H), Kodeks Moskiewski (K) z IX w., Lyoński (L) z

VIII/IX w., M z IX w., Q z V w., U z IV w., X z X w., a także wszystkie

przekłady syryjskie, etiopskie, armeńskie, arabskie, łacińskie przed

Hieronimem, i wszystkie rękopisy Wulgaty, Diatessaron Tacjana oraz

bardzo wielu Ojców i starożytnych pisarzy kościelnych. Natomiast brakuje

ich w kodeksach: pierwszej wersji Synaickiego ( a 1 ), Aleksandryjskim (A),

Watykańskim (B) z IV w., NzVIw., R z VI w., Borgianus (T) z V w.,

Frerianos (W) z IV/Vw., jak również występuje wniektórych

minuskułach. W dziesięciu innych oraz w kodeksach E, S, V wiersze te

opatrzone są obelem lub asteryskiem. W kodeksie C oraz w niektórych

minuskułach znajdują się te wiersze po Mt 26,39 3 .

Kontynuując rozważania na temat wariantów wiersza 43 przy

rzeczowniku ouvranou / w kodeksach Claromontanus (D), Q, Q , Y

znajdziemy rodziajnik tou a nawet przyimek apo .

Wiersz 44 też trzeba by poddać dalszej analizie krytycznej i tak po

kai evge,neto kodeksy Claromontanus (D), Lyoński (L) i Q oraz przekład

syryjski Harklensis (sy h ) dodają de , zaś przyjętą lekcję odnajdziemy w

kodeksie Synaickim ( a *.2 ) z IV w., kodeksie Y i pismach z rodziny f 1 . W tej

samej „wersji” kodeksu Synaickiego ( a *.2 ) oraz przekładach łacińskich i

syryjskich (Peszicie – sy p ) można także znaleźć wariant słowa

katabai,nontej z końcówką - nontoj .

W wersie 45 został dołączony zaimek kai. – i w kodeksie T, a także

w piśmie 0171. Wiersz 46 został pominięty w kodeksie Claromontanus

(D);

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (Biblia Poznańska) , M. P ETER , M. W OLNIEWICZ (red.),

Poznań 1987, 209.

Tło perykopy (pretekst)

sytuacja ewangelisty

Tradycja potwierdza lekarski zawód Łukasza. Używa on sporo

terminów technicznych z dziedziny medycznej i jest bardzo precyzyjny w

opisach np. cierpienia fizycznego Jezusa ( qro,mboi ai[matoj – gęste krople

krwi ),. 4

Ewangelista pragnie ukazać czytelnikowi cierpienie Jezusa

Chrystusa, Boga i człowieka zarazem:

Może ktoś będzie się dziwił, jak to było możliwe, że nasz Zbawiciel

Chrystus odczuwał smutek i zmartwienie, skoro naprawdę był Bogiem

równym swojemu Wszechmogącemu Ojcu. Z pewnością nie mógłby tego

odczuwać, gdyby był Bogiem, a nie byłby równocześnie człowiekiem. 5

Tak samo używa Łukasz słowa agonia aby określić trwogę i strach

Mesjasza, Jego żegnanie się ze światem, ostatnią walkę. Wyrazu tego

używa św. Łukasz, lekarz i wnikliwy psycholog, w opisie pobytu Jezusa w

Ogrodzie Oliwnym po zakończeniu Ostatniej Wieczerzy.

Tłumacz oddał ów wyraz za pomocą słowa /udręka/ — i zawierają się w

nim obydwa znaczenia agonii. Wiemy, że oczekiwanie na cierpienie i

wyobrażanie go sobie mogą być straszniejsze niż sam ból. Uczuć tych

musiał doświadczać Zbawiciel, który przeżywał w Ogrójcu mękę konania.

A jednocześnie — z niezwykłą ostrością i zaciętością — toczyły w Nim

walkę dwie natury, ludzka i Boska, a zmagania myśli pozostawiły krwawe

ślady na czole Chrystusa . 6

sytuacja Kościoła

Nowo formowany Kościół w osobach dwunastu apostołów także ma

duże znaczenie w perykopie o wydarzeniach w Getsemani. Od samego

początku działalności Jezusa, podążali za nim Jego uczniowie.

Dokądkolwiek był zapraszany Nauczyciel tam też i oni szli. Rodzący się

Por. J. K UDASIEWICZ , Ewangelie Synoptyczne Dzisiaj. Ewangelia Historii Zbawienia, Warszawa 1989,

242-243.

T. M ORE , Pisma więzienne. Traktat o smutku, znużeniu, strachu i modlitwie Chrystusa, zanim Go

pojmano, Poznań 1985, 155.

K. M OKRY , „Ogrójec - zwycięstwo Boskiej natury” , www.opoka.pl - Laboratorium wiary, Czytelnia

internetowa (zob. http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IS/ogrojec.html).

Kościół doświadczał radości przebywania z Panem, uczniowie widzieli jak

Mistrz uzdrawiał chromych, wypędzał złe duchy, podnosił z upadku

moralnego kobiety cudzołożne, a nawet potrafił nakarmić tłum ludzi.

Widzieli Przemienionego Pana na górze Tabor (Łk 9,28-36), jak również

przeżywali tryumf Mesjasza podczas wejścia do Miasta Świętego (Łk

19,29-40).

Prawdopodobnie odczuwali świadomość swojego wybraństwa i

dumę iż są najbliżej Pana. Bywało, że czasem dochodziło miedzy nimi do

sporów o pierwszeństwo (Łk 9,46; 22,24-30). Tak więc widzimy, iż

wspólnota, którą opisuje Łukasz była zagrożona wieloma pokusami.

Przykładem może być właśnie pragnienie władzy przez apostołów co

kategorycznie przeciwstawia się funkcji służebnej kapłaństwa.

Jezus przestrzegał młody Kościół przed prześladowaniem (Łk 21,12-

19) i zalecał potrzebę czujności i modlitwy wspólnotowej, nie zwracał się

bowiem jednostkowo do uczniów mówiąc „czuwaj i módl się”, ale

Czuwajcie i módlcie się w każdym czasie abyście mogli uniknąć tego

wszystkiego, co ma nastąpić, i stanąć przed Synem Człowieczym” (Łk

21,36). Tutaj Jezus bardzo wyraźnie podkreślał wymiar wspólnotowy

tworzącego się Kościoła.

fragment jako punkt wyjścia

Perykopa (Łk 22, 39-46) umiejscowiona jest w Jerozolimie u kresu

ostatniej podróży do Miasta Świętego, podczas przygotowania

pielgrzymów do obchodzenia świąt Paschy. Jest to ostatnia działalność

Pana w tym mieście. Później następują wydarzenia związane z Męką i

Zmartwychwstaniem. Zbliżała się uroczystość Przaśników , duchowi

przywódcy ludu szukali sposobu aby pozbyć się Mesjasza, więc zawiązali

spisek z Judaszem, który był jednym z uczniów Jezusa Chrystusa (22,1-6).

Uczniowie na polecenie Pana przygotowali Paschę (22,7-13) i

wspólnie ją spożywali (22,14-18). Według starej tradycji sala, w której

odbyła się ostatnia wieczerza znajdowała się w południowo-zachodniej

części starego miasta. Podczas wieczerzy Jezus Chrystus ustanawia

Eucharystię (22,19-20);sam podkreśla, że gorąco pragnął spożyć paschę z

uczniami nie tylko dlatego, iż była to Jego ostatnia Pascha na ziemi, ale

również dlatego, że podczas niej zaplanował ustanowić kapłaństwo i ofiarę

Nowego Przymierza, co miało zakończyć starotestamentowe kapłaństwo i

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: