Zespół Cushinga (łac. syndroma Cushing, ang. Cushing's syndrome) - to zespół objawów chorobowych związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzolu (lub innych steroidów nadnerczowych) w surowicy krwi. Najczęstszą przyczyną występowania zespołu Cushinga jest długotrwałe podawanie glikokortykosterydów w leczeniu innych chorób.
Choroba Cushinga (łac. morbus Cushing) - jest stanem chorobowym powodującym identyczne objawy chorobowe, spowodowane jest jednak nadmiernym wydzielaniem ACTH przez gruczolaka przysadki mózgowej.
Objawy chorobowe
· przyrost masy ciała i w następstwie otyłość; otyłość cushingoidalna - nagromadzenie tkanki tłuszczowej na karku, w okolicach nadobojczykowych, twarzy (tzw. twarz księżycowata) i tułowiu
· ścieńczenie skóry, szerokie rozstępy na skórze brzucha, ud, pośladków, piersi i niekiedy ramion, o barwie purpurowoczerwonej
· trądzik, hirsutyzm
· zaburzenia miesiączkowania
· zaburzenia emocjonalne (depresja, chwiejność emocjonalna, upośledzenie czynności poznawczych, zaburzenia snu)
· nadciśnienie tętnicze
· osteoporoza, złamania kompresyjne kręgów
· cukrzyca lub nieprawidłowa tolerancja glukozy
· osłabienie siły mięśniowej związane z zanikiem tkanki mięśniowej spowodowane katabolicznym działaniem glikokortykosterydów
· charakterystyczna budowa ciała - otłuszczenie twarzy i tułowia i chude kończyny górne i kończyny dolne
· u dzieci - opóźnienie wzrostu kostnego z następową karłowatością
Przyczyny
· każde długotrwałe stosowanie glikokortykosterydów (lub ACTH) w przebiegu leczenia innych chorób (np. astma oskrzelowa, RZS, kolagenozy)
· hiperkortyzolizm endogenny zależny od ACTH
· guz przysadki wydzielający ACTH (choroba Cushinga)
· ektopowe wydzielanie ACTH przez guzy hormonalnie czynne (np. rak płuca owsianokomórkowy, rzadziej rakowiak)
· hiperkortyzolizm niezależny od ACTH
· gruczolak nadnercza
· rak nadnercza
· przerost nadnerczy
fizjo.awf