Szkoła tradycyjna
J.F.Herbart- pierwszy pedagog, który stworzył naukowy system pedagogii. Herbert dążył do znalezienia praw niezmiennych dla procesu kształcenia i w oparciu o te prawa ustalił projekt kształcenia. To że podkreślał naukowy charakter pedagogiki , dążył do kształcenia jako proces obiektywny. Obiektywny, czyli te same cele, środki- urabianie.
Pięć idei Herberta:
idea wewnętrznej wolności idea doskonałości
idea życzliwości idea prawa
idea zdolności uczyniania
Obiektywizm pedagogiki tradycyjnej- proces wychowania, służy społeczeństwu, a nie jednostce, omija wszelkie subiektywne właściwości dziecka.
Koncepcja kształcenia z:
Psychologia Herbartowska- uważa że nauka szkolna powinna wytwarzać przekonania moralne- one poruszają wolę w człowieku, przekonania biorą się z nauki szkolnej.
Wiedza – moralność – nauka wychowująca- treści szkolne mają bezpośrednie znaczenie wychowawcze
Nie da się oddzielić dydaktyki od wychowania.
„Wartość człowieka tkwi nie w wiedzy lecz woli, ale ponieważ...”
Celem kształcenia u Herberta jest przekazywanie wiedzy obiektywnej, przedmiotowej, sprzyjającej, ukształtowaniu się określonej postawy.
Herbert uważa, że wychowanie ma opierać się na bohaterach antycznych (jako wzorców).
CEL- kształcenie moralności człowieka
Układ treści:
- systematyczny układ treści kształcenia
- liniowy układ treści kształcenia (program liniowy)- wszystkie treści są jednakowo ważne, każda kolejno jest podstawą kolejnej treści
Atomizacja wiedzy- rozdrobnienie wiedzy na elementy
Opanowanie znaczy niekoniecznie zrozumienie.
Materializm dydaktyczny- opanowanie pamięciowe treści kształcenia przy nie doborze umiejętności np.: ta wiedza nie ma zastosowania praktycznego.
- O uczniach, którzy ukończyli szkołę Herberta mówiono, że posiadają wykształcenie dekoracyjne. - Wiedza miała charakter werbalny i deklaracyjny (wiem, że).
- Statyczny charakter wiedzy- tak jak wiedza jest przekazana tak ma być odbierana (bez namysłu i interpretacji).
- Kryterium doboru wiedzy do programów szkolnych powinno być tradycyjne.
- Wiedza musi być w 100% prawdą według Herberta.
- Jeżeli coś zostało uznane za prawdę to jest to wiedz, którą warto przekazać. Taki model prowadzi do blokowania wiedzy, do tępienia krytycyzmu.
Metody nauczania i formy organizacyjne szkoły tradycyjnej:
- system klasowo- lekcyjny – grupowanie uczniów, ekonomizacja procesów kształcenia
- wprowadził lekcję- jest to pewna ilość czasu, w którym uczeń powinien opanować jeden odcinek kształcenia
- stopnie formalne lekcji (ogniwa lekcji)- każda lekcja jest taka sama, zbudowana na tych samych stopniach formalnych.
Metody podające (one są niezmienne)-:
- przekaz treści przez wykładowcę
- praca z podręcznikiem
Relacja nauczyciel- uczeń (dominacja autorytetu)
Cała szkoła była koszarami, była w niej karność. Podręcznik jest źródłem prawdy, nauczycielowi nie można się pomylić, nauczyciel jest nieomylny nie wolno mu się przyznać do błędu.
celem jest kształcenie pewnych wzorców osobowości
bardzo starannie i drobiazgowo planowanie uczenia się stosowane zgodnie do jego celów
sekwencyjność na drodze do osiągania celów kształcenia (dotyczy programów kształcenia i sposobu pracy dydaktycznej)
Metody kształcenia- jest to sposób pracy dydaktycznej nauczyciela z uczniami stosowany przez nauczyciela świadomie i systematycznie
- metody ćwiczeniowe- trening sprawności łączone z powtórkami, zadania domowe wykonywane przez uczniów
- metody podające- tak jak wykład, praca z podręcznikiem opis (dokonany przez nauczyciela), mają reprezentować wiedzę do opanowania umiejętności
- metody poglądowe- z obserwacją na czele, chodzi o wyczucie prawidłowego wzorca u dzieci, czy mechanizmu
Liniowy program nauczania- wszystkie treści są takie same, jednakowe
Ważne w behawioryzmie jest ocenianie osiągnięć uczniów. Uważaj, że ocena jest obiektywna i powinna być, a najlepiej tę funkcję spełniaj testy szkolne osiągnięć, które są standaryzowane.
- ma dostarczać wzmocnień, zewnętrznych motywów
- ma dostarczać informacji zwrotnej na temat jego osiągnięć
- ocena szkolna powinna pełnić funkcję selekcyjną tzn., że zgodnie z wynikiem otrzymanym w teście uczeń powinien być kierowany na określone tory kształcenia
- ocena ma charakter ilościowy (punkty, ocena) ona nie wskazuje na to jak uczeń wie, ale ile uczeń wie
- postulat indywidualizacji nauczania (czyli patrzy na to jak i kto szybko się uczy)
Uważają, że dobre nauczanie to takie, które powinno być dostosowane do indywidualnego nauczania
Rola nauczyciela w kształceniu
- nauczyciel dostarcza uczniom wzorców dotyczących wiedzy lub umiejętności
- Nauczyciel powinien być nie omylny, jeśli nauczyciel nie wie nie powinien przyznać się do tego
- ścisła kontrola nauczyciela nad uczniami, kierowanie czynnościami, dostarczanie informacji zwrotnej- ze skorygowanymi błędami, stawianie oceny
- Najważniejsza dla nauczyciela jest poprawność
Relacja- kontrola nauczyciela nad uczniem
Szkoła tradycyjna – szkoła herbartowska, konserwatywna, charakteryzują ją autokrytyczne stosunki nauczyciel – uczniowie, gdzie zaznaczona jest dominacja nauczyciela. Surowa dyscyplina, nauczyciel steruje uczniami poprzez system karania i nagradzania, przede wszystkim najistotniejsze jest nauczanie i kształcenie mniej wychowawcze (dyscyplina), wszystkie czynności ucznia są kierowane przez nauczyciela – brak samodzielności. Wszelkie osiągnięcia uczniów są klasyfikowane, uczniowie motywowani są poprzez rywalizację, rankingi klas, szkół.
Dla herbartystów najważniejsze było wychowanie jako proces jednolity. Opracowali jednolitą budowę lekcji, jednakowy porządek szkoły, który obowiązywał na każdym poziomie.
Wg herbartystów najważniejsze w nauczaniu jest cel i środki, które są umiejscowione poza psychiką dziecka. Przez cel rozumieją ideał, wzór, do którego trzeba dążyć. Psychikę wychowanka należy kształtować.
Pedagogika jako nauka powstałą w XIX wieku za sprawą „ojca pedagogiki”- Johanna Fredricha Herbarta, który unaukowił pedagogikę. Był pierwszym dr hab. pedagogiki, oderwał pedagogikę od filozofii. Pojęcie pedagogika pochodzi z języka greckiego i oznacza „prowadzenie chłopca”. Herbart oparł pedagogikę na dwóch naukach: etyka filozoficzna i psychologia. Etyka filozoficzna wyznaczała cele wychowania. Psychologia wyznaczała środki do osiągnięcia tych celów.
Herbart poglądy i znaczenie dla pedagogiki.
Przedstawił system pedagogiczny na etyce i psychologii, za główny cel wychowania i kształcenia uważał ukształtowanie moralnego charakteru, a za prowadzące do tego główne środki – kierowanie dziećmi, karność, nauczanie wychowujące.
9. Pogląd na wychowanie.
Uważał, że wychowania nie należy, a nawet nie można oddzielać od nauczania, że wola i charakter rozwijają się równocześnie z rozumem. Karność i dyscyplina miały stanowić główny czynnik w wychowaniu. Kara powinna być dostosowana do rodzaju przewinienia. Nie powinna być odkładana.
10. Pedagogika – nauka o wychowaniu, teoria działalności wychowawczej. Na jej gruncie
formułuje się cele, treści, metody, środki i formy organizacyjne procesu wychowawczego. Pedagogika odnosi się głównie do młodego pokolenia, które dzięki oddziaływaniom wychowawczym winno osiągnąć optymalny rozwój osobowości, ukształtować wiedzę o rzeczywistości, przygotować się do funkcjonowania w życiu społecznym.
Szkoła Herbartowska – założenia i idee moralne.
Dla herbartystów najważniejsze było wychowanie jako proces jednolity. Opracowali jednolita budowę lekcji, jednakowy porządek szkoły, który obowiązywał na każdym poziomie. Uważali, że najważniejszy w nauczaniu jest cel i środki, które są umiejscowione poza psychiką dziecka. Przez cel rozumieją ideał, wzór do którego trzeba dążyć, psychikę wychowanka należy kształtować.
Główne cechy szkoły Herbartowskiej (szkoły tradycyjnej)
System ten jest związany z filozofią idealizmu niemieckiego. Jest systemem inteaktualistycznym. W szkole tradycyjnej treść nauczania miała duże znaczenie dla rozwoju umysłu i charakteru, kładła nacisk na dużą liczbę i różnorodność nauczania. Wiedza w szkole tradycyjnej miała charakter statyczny, uczyła o tym co jest znane-zbadane. Charakter treści nauczania prowadzi do konserwatyzmu. Autorytet podręcznika i nauczyciela był bezwzględny, odstępstwo od sformułowanych treści było niedozwolone. Szkoła dbała głownie o naukę i wiedzę, była elitarna, przeznaczona dla sfer wyższych, nie uwzględniała indywidualności ucznia, mało zajmowała się wychowaniem społecznym.
Ideał wychowania Herbarta składa się z 5 idei moralnych:
I. IDEA WEWNĘTRZNEJ WOLNOŚCI – zawsze uznajemy zgodność naszej woli z naszymi przekonaniami i przeżywamy tę zgodność pozytywnie.
II. IDEA MORALNA – za cechę pozytywną uznajemy silną wolę w odróżnieniu od słabej, chwiejnej, jest treścią idei doskonałości.
III. IDEA ŻYCZLIWOŚCI – uznajemy zgodność woli własnej z wolą innych.
IV. IDEA PRAWA – niezgodność woli, która rodzi walkę, spory, może być usunięta na zasadzie uznawania praw.
V. IDEA SŁUSZNOŚCI – łamanie prawa prowadzącego do przykrości i krzywdy innych
Idea wewnętrznej i idea doskonałości odnosi się do własnego ja, a pozostałe idee do moich relacji z innymi.
12. 5 stopni formatyk w szkole tradycyjnej.
I. PRZYGOTOWANIE – polega na tym, że w umyśle ucznia mają znaleźć się te treści, które są ważne i stanowią podstawę dla nowych wiadomości stanowiących przedmiot lekcji.
II. PRZEDSTAWIENIE – okazanie uczniowi przedmiotu, faktu, zdarzenia możliwie jasno wyobrażonego, jednostkowego i kontrolnego, który ma służyć jako materiał ogólnego pojęcia prawa.
III. POLĄCZENIE – przeprowadzenie myślenia ucznia od jednostkowego przedmiotu do uogólnienia przy pomocy innych podobnych przedmiotów i faktów.
IV. ZEBRANIE – ma za zadanie włączyć tak uzyskane uogólnienie w jedną całość wiedzy ucznia przy czym ważne jest nadanie mu nazw lub właściwego sformułowania, które pozwoli mu odróżnić od innych podobnych uogólnień.
V. ZASTOSOWANIE – powinno wdrążyć ucznia do stosowania pozyskanej wiedzy.
13. Socjologizm pedagogiczny – w odmienny sposób traktuje wychowanie. Jest to
socjologiczne ujęcie wychowania, powstało w połowie XIX wieku. Proces
wychowawczy w socjologizmie pedagogicznym jest to proces urabiania adaptacji do
warunków środowiskowych. Wychowanie odbywa się przez grupę i na potrzeby grupy.
Johan Friedrich Herbert (1776-1841) - twórca pedagogiki naukowej
Jego zasługą jest zrozumienie pedagogiki jako dyscypliny wytwarzającej wiedzę, która spełnia standardy wiedzy naukowej.
Należało więc:
- wykreować swoistego przedmiotu badań
- stworzenie systemu kategorialnego i struktury dyscypliny naukowej
- uznanie określonej metodologii badań
- stworzenie instytucjonalnej struktury wytwarzania i dystrybucji wiedzy naukowej oraz dysponowania kapitałem wynikającym z autorytetu nauki.
Herbert założył eksperymentalny instytut pedagogiczny w którym przygotował program przygotowania nauczycieli.
Zasługa Herberta było (w koncepcji uwarunkowania ped.) zwrócenie uwagi na przygotowanie profesjonalne nauczycieli (dostosowanie do w/w założeń).
Herbert zwrócił uwagę na psychologię i socjologię.
Powstały kierunki:
1. psychologizm pedagogiczny – najważniejszymi czynnikami sprawczymi określonych zachowań jednostek a nawet siłami uruchamiającymi rozwój wielkich procesów społecznych są zmienne osobowościowe (psychiczne cechy jednostek)
Herbartyzm (ruch herbertowski)
2. socjologizm pedagogiczny
a). wersja radykalna (Florian Znaniecki) – traktował wychowanie jako zjawisko społeczne. Uznawał, że osobowość społeczna człowieka jest zdeterminowana gł. uwarunkowaniami społecznymi (odrzucał uwarunkowania genetyczne).
b). wersja umiarkowana – warunki społeczne traktuje się jako układ społeczny. W centrum takiego układu jest szkoła albo rodzina a innymi elementami są: rodzina grupy rówieśniczej środowisko przyrodnicze, masmedia.
fikandor