ow62.pdf

Vol. XIII, Nr 62 (6/2003)

ISSN-1231-014X

Drodzy Czytelnicy

Oddajemy w Wasze r´ce kolejny, tym razem ju˝ cz´Êciowo w kolorze, numer

„OW”. Pociàgnie to zasobà drobnà podwy˝k´ ceny, sàdzimy jednak, ˝e zostanie ona

zrekompensowana jakoÊcià iró˝norodnoÊcià prezentowanych artyku∏ów, fotografii

iplanów. Wdzi´czni b´dziemy jednak zawszelkie uwagi isugestie.

˚yczymy wszystkim Czytelnikom orazSympatykom Weso∏ych Âwiàt Bo˝ego Na-

rodzenia oraz Szcz´Êliwego Nowego Roku.

Redaktor naczelny

Jaros∏aw Malinowski

Redakcja

Kolegium redakcyjne

Rafa∏ Ciechanowski, Micha∏ Jarczyk

W NUMERZE

Wspó∏pracownicy w kraju

Mariusz Borowiak, Grzegorz Buka∏a,

Przemys∏aw Federowicz, Maciej K. Franz, Jan Front,

Tomasz Grotnik, Krzysztof Hanuszek, Marek Herma,

Krzysztof Kubiak, Piotr Kubiszewski, Jerzy Lewandowski,

Andrzej Nitka, Grzegorz Nowak, Jaros∏aw Palasek,

Radomir Pyzik,Jan Radziemski, Marcin Schiele,

Maciej S. Sobaƒski, Marek Sup∏at, Tomasz Walczyk,

Piotr Kubiszewski

Z ˝ycia flot

Wspó∏pracownicy zagraniczni

BIA¸ORUÂ

Igor G. Ustimienko

BELGIA

Leo van Ginderen, Jasper van Raemdonck,

CZECHY

René Greger, Ota Janeçek

FRANCJA

Gérard Garier, Jean Guiglini, Pierre Hervieux

HISZPANIA

Alejandro Anca Alamillo

HOLANDIA

Robert F. van Oosten

IZRAEL

Aryeh Wetherhorn

LITWA

Aleksandr Mitrofanov

MALTA

Joseph Caruana

NIEMCY

Siegfried Breyer, Richard Dybko, Hartmut Ehlers,

Jürgen Eichardt, Zvonimir Freivogel, Bodo Herzog,

Werner Globke, Reinhard Kramer, Peter Schenk,

Hans Lengerer

ROSJA

Siergiej Ba∏akin, Borys Lemaczko, Niko∏aj W. Mitiuckow,

Konstantin B. Strelbickij

STANY ZJEDNOCZONE. A.P.

Arthur D. Baker III, William J. Veigele

SZWECJA

Lars Ahlberg, Curt Borgenstam

UKRAINA

Anatolij N. Odajnik, W∏adymir P. Zab∏ockij

WIELKA BRYTANIA

Ralph Edwards

W¸OCHY

Maurizio Brescia, Achille Rastelli

Przemys∏aw Federowicz

Norweskie pancerniki

obrony wybrze˝a, cz´Êç II

Karl Schrott

Flotylla WiÊlana monarchii

austro-w´gierskiej

w latach 1914-1918, cz´Êç II

Maciej K. Franz

Rosyjskie okr´ty lotnicze do 1941 r.

cz´Êç III

Przemys∏aw Federowicz

Niemieckie tra∏owce, cz´Êç IV

Grzegorz Buka∏a

Dwa japoƒskie soko∏y, cz´Êç III

W∏adimir Zab∏ockij

„Trzydziestki” z lat trzydziestych...

Adres redakcji

Wydawnictwo „Okr´ty Wojenne”

Krzywoustego 16, 42-605 Tarnowskie Góry

Polska/Poland tel: +48 (032) 384-48-61

www.okretywojenne.pl

e-mail: okrety@ka.home.pl

Jan Radziemski

„Hiroszima” i jej siostry

Sk∏ad, druk i oprawa:

DRUKPOL Sp. J.

Kochanowskiego 27, 42-600 Tarnowskie Góry

tel. (032) 285-40-35 e-mail: drukpol@pnet.pl

Jaros∏aw Palasek

Amerykaƒskie Êmig∏owce

desantowe typu Iwo Jima, cz´Êç II

Przedruk i kopiowanie jedynie za zgodà wydawnictwa

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adjustacji

tekstów. Materia∏ów nie zamówionych nie zwracamy.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç

publikowanych artyku∏ów, które prezentujà wy∏àcznie

opinie i punkt widzenia ich autorów.

Jaros∏aw Malinowski

Morskie nowoÊci z Chin, cz´Êç I

Nak∏ad: 1400 egz.

Maciej S. Sobaƒski

Marynarka Wojenna Belgii

Na ok∏adce:

Norweski pancernik obrony wybrze˝a Norge

podczas prób pr´dkoÊciowych w 1900 roku.

fot. zbiory Jaros∏aw Malinowski

Recenzje

Z ˝ycia flot

AZERBEJD˚AN

Patrolowiec z USA

Rozpad ZSRR zmieni∏ uk∏ad si∏

m.in. w rejonie Morza Kaspijskiego.

Os∏abienie wp∏ywów rosyjskich za-

owocowa∏o wzrostem znaczenia

w tym regionie islamskiego Iranu,

spierajàcego si´ z Azerbejd˝anem

o prawa do eksploatacji z∏ó˝ ropy naf-

towej znajdujàcych si´ pod dnem

Morza Kaspijskiego. Na tym tle do-

sz∏o nawet w lipcu 2001 roku do in-

cydentu, w którym iraƒski okr´t wo-

jenny star∏ si´ z poszukujàcà z∏ó˝ ro-

py jednostkà azerskà (której za∏og´

stanowili specjaliÊci brytyjskiego BP).

W takiej sytuacji nie ma si´ co dzi-

wiç, ˝e od kilku lat Amerykanie

wspierajà militarnie Azerbejd˝an. Tyl-

ko w 2003 r. wartoÊç pomocy woj-

skowej udzielonej przez USA wynie-

sie 12,5 mln dolarów. W ramach tej

wspó∏pracy 20 wrzeÊnia w sk∏ad flo-

ty azerskiej wszed∏ piàty ju˝ okr´t

przekazany przez Stany Zjednoczone

od 2000 roku. Do nowych zadaƒ ku-

tra Point Brower, przemianowanego

na „S-201”, nale˝eç b´dzie patrolo-

wanie wód terytorialnych, zwalczanie

terroryzmu oraz zapobieganie prze-

mytowi i k∏usownictwu.

Point Brower nale˝y do serii ku-

trów patrolowych zbudowanych ory-

ginalnie dla U.S. Coast Guard, który

od 1991 r. pe∏ni∏ s∏u˝b´ w U.S. Navy.

Jednostka ma wymiary 7,5 x 2,45 x

0,41 m, pe∏nà wypornoÊç 3 t i rozwi-

ja pr´dkoÊç 40 w. Uzbrojona jest

w jeden w-km 12,7 mm oraz 2 km

7,62 mm. Za∏oga sk∏ada si´ z 3 lub 4

osób.

koÊç maks. na 12 w. na powierzchni

i 20 w. pod wodà, zaÊ zasi´g na 6 500

Mm/8 w. przy p∏ywaniu na chrapach

i 750 Mm/4 w. przy wykorzystaniu

nap´du AIP. Ich autonomicznoÊç ma

wynosiç 50 dni, zaÊ za∏oga sk∏adaç

si´ b´dzie z ok. 32 – 40 osób.

Jednostki typu S-80 budowane sà

z myÊlà o zastàpieniu czterech okr´-

tów podwodnych typu Daphne

(S-60), zbudowanych w latach 1968-

75. Cztery nowe hiszpaƒskie okr´ty

podwodne zostanà zbudowane we-

d∏ug zmodyfikowanego projektu typu

Scorpene.

Najwi´kszy okr´t w historii

Równie˝ we wrzeÊniu Izar rozpo-

czà∏ budow´ najwi´kszej jednostki,

jaka kiedykolwiek powsta∏a dla hisz-

paƒskiej marynarki wojennej. Jak in-

formowaliÊmy w 58 numerze „OW”,

b´dzie to uniwersalny okr´t desanto-

wy (LHD). Przy okazji poinformowa-

nia opinii publicznej o tym fakcie po-

dano kilka nowych danych dotyczà-

cych tej ciekawej jednostki. Ostatecz-

nie okr´t b´dzie mia∏ wypornoÊç pe∏-

nà 27 082 t, d∏ugoÊç ca∏kowità

230,82 m (mi´dzy pionami –

205,7 m) i szerokoÊç maks. – 32 m

(na linii wodnej – 29,5 m). Pr´dkoÊç

maksymalna ma wynosiç 21 w´z∏ów.

Z pok∏adu lotniczego o wymiarach

202,3 x 32,0 m jednoczeÊnie b´dà

mog∏y operowaç 4 ci´˝kie Êmig∏owce

armii CH-47 „Chinook” lub 6 Êrednich

helikopterów floty (NH-90 lub SH3D).

Pod pok∏adem znajdowaç si´ b´dà

dwa hangary: lotniczy o powierzchni

ok. 1 000 m 2 , mieszczàcy 12 Êredniej

wielkoÊci Êmig∏owców, i drugi o po-

wierzchni 2 000 m 2 , przeznaczony

dla sprz´tu wojsk desantowych. Znaj-

dujàcy si´ tradycyjnie na rufie dok ma

z kolei wymiary 69,3 x 16 m. W sk∏ad

za∏ogi wejdzie ostatecznie 243 osoby,

a nie 175 czy 110, jak dotàd podawa-

no. Jednostka przewoziç b´dzie mak-

symalnie ok. 1 200 ˝o∏nierzy.

Stoczni Pó∏nocnej kilkanaÊcie 38-me-

trowych okr´tów patrolowych typu

IIB. Wed∏ug „Raportu” spore sà tez

szanse na zwyci´stwo w przetargu

na kilkanaÊcie mniejszych, 28-metro-

wych patrolowców. Jednostki oby-

dwu typów dostarczone majà byç bez

uzbrojenia, ale za to wyposa˝one

w specjalne ∏odzie dla si∏ interwencyj-

nych. Oprócz tego w najbli˝szym cza-

sie Indonezja zamierza zamówiç czte-

ry niszczyciele rakietowe, dwa nisz-

czyciele min i francuskie rakiety

„Exocet”.

INDONEZJA

Rozbudowa floty

Najwi´ksze paƒstwo wyspiarskie

na Êwiecie planuje unowoczeÊnienie

swych starzejàcych si´ si∏ morskich.

Dowódca floty, adm. Kent Sondakh,

stwierdzi∏, ˝e obecnie w sk∏ad mary-

narki wojennej wchodzi 117 jedno-

stek, co jego zdaniem stanowi zaled-

wie po∏ow´ jednostek, które powinny

liczyç si∏y morskie, by dobrze wywià-

zywaç si´ z zadaƒ patrolowania archi-

pelagu. Na dodatek tylko 30% spo-

Êród tych jednostek posiada jakàÊ

wartoÊç bojowà. W tej sytuacji oraz

bioràc pod uwag´ ostatnie ataki terro-

rystyczne w tym regionie rzàd indone-

zyjski zdecydowa∏ si´ na przyznanie

1,95 mld dolarów na rozbudow´ floty.

Plany obejmujà powi´kszenie si∏

podwodnych z obecnie znajdujàcych

si´ w s∏u˝bie 2 jednostek niemieckie-

go typu „209/1300” (Cakrai Nangga-

la, zbud. 1977-81; 1 100 t std, 8 wt

533 mm, 11/21,5 w) do – wedle de-

klaracji – przynajmniej 20 (!). Wedle

zapowiedzi lada moment zostanà za-

kupione dwa okr´ty podwodne zbli˝o-

nego typu („209/1200”) w Korei Po-

∏udniowej za ∏àcznà sum´ 540 mln

dolarów, z których pierwszy ma trafiç

w szeregi floty ju˝ w 2005 r. lub 2008

r. (êród∏a podajà sprzeczne daty). Ko-

lejne pojawià si´ w marynarce Indo-

nezji do 2013 r.

Ponadto indonezyjskie minister-

stwo ds. rybo∏ówstwa i zasobów

morskich zamówi∏o w gdaƒskiej

JAPONIA

Przebudowa

niszczycieli typu Kongo

Ze wzgl´du na rosnàce zagro˝enie

ze strony Korei Pó∏nocnej, rzekomo

posiadajàcej (lub mogàcej posiadaç

w najbli˝szym czasie) rakiety bali-

styczne z g∏owicami jàdrowymi, Kraj

Kwitnàcej WiÊni rozwa˝a stworzenie

w∏asnego parasola przeciwatomowe-

go. Jego pierwszym sk∏adnikiem

mia∏yby byç cztery niszczyciele typu

Kongo(w s∏. 1993-98), wyposa˝one

w system AEGIS, a drugim làdowe

wyrzutnie pocisków przeciwbali-

stycznych. Zadaniem okr´tów by∏oby

zestrzelenie jak najwi´kszej liczby ra-

kiet nied∏ugo po ich wystrzeleniu,

funkcja instalacji làdowych sprowa-

dza∏aby si´ natomiast do zniszczenia

tych pocisków, które przedar∏yby si´

przez parasol ochronny niszczycieli.

Pierwszym krokiem w celu realiza-

cji tego pionierskiego projektu by∏o

˝àdanie japoƒskiego Ministerstwa

Obrony przydzielenia w bud˝ecie

na lata 2004-7 134,1 mld jenów (ok.

1,24 mld dolarów) na prace zmierza-

jàce do uruchomienia pilota˝owej

cz´Êci systemu ju˝ w 2006 roku.

Szacuje si´, ˝e koszt budowy ca∏ego

systemu, który ma powstaç

do 2011 r., osiàgnie ok. 500 mld je-

nów, czyli 4,63 mld dolarów. Ju˝

w 2004 r. mia∏aby si´ rozpoczàç

przebudowa pierwszego niszczycie-

la, która polega∏aby na przystosowa-

niu okr´tu do zwalczania pocisków

balistycznych za pomocà rakiet prze-

chwytujàcych „Standard” SM-3.

Przebudowa mia∏aby potrwaç kilka

miesi´cy, a polega∏aby m.in. na zmo-

dernizowaniu radarów SPY-1D i insta-

lacji wyrzutni dla rakiet SM-3. Koszt

modernizacji jednego niszczyciela

ocenia si´ na 54,2 mld jenów (ok.

500 mln dolarów). Kolejne jednostki

majà byç przebudowywane w tempie

po jednej rocznie.

HISZPANIA

Zamówienie

okr´tów podwodnych

We wrzeÊniu podano do wiadomo-

Êci, ˝e flota zamówi∏a cztery okr´ty

podwodne zmodyfikowanego typu

Scorpene(S-80). Ca∏kowity koszt bu-

dowy jednostek, których g∏ównym

wykonawcà b´dzie konsorcjum Izar,

oceniany jest na 1,7 mld euro. Po d∏u-

gotrwa∏ych analizach ostatecznie zde-

cydowano si´ na wariant z nap´dem

niezale˝nym od powietrza (AIP).

Przy d∏ugoÊci 71,05 m jednostki b´dà

mieç wypornoÊç 1 465 t std, 1 670 t

pe∏nà i 1 815 t pe∏nà w zanurzeniu.

Na uzbrojenie sk∏adaç si´ ma 6 wt

533 mm przystosowanych do wy-

strzeliwania torped i rakiet przeciwo-

kr´towych „Harpoon” lub „Exocet”.

G∏´bokoÊç zanurzenia okr´tów oce-

niana jest na 300-350 metrów, pr´d-

Wizja artystyczna oferowanych Indonezji patrolowców 38 i 28-

metrowych.

fot. NED via „Raport”

Nr 62 (6/2003) • OKR¢TY WOJENNE

Z ˝ycia flot

Ju˝ nied∏ugo niszczyciel Kongostanie si´ cz´Êcià japoƒskiego systemu obrony przeciwrakietowej.

fot. „Ships of the World”

temu AEGIS. (okr´t jest pierwszym

spoÊród 22 niszczycieli, na których

zainstalowana b´dzie siódma genera-

cja systemu AEGIS). Próby obejmo-

wa∏y Êledzenie przeciwnika za pomo-

cà nowego radaru SPY-1D (V), strze-

lanie rakietami „Standard” SM-2

i çwiczenia artyleryjskie. NajÊwie˝sza

odmiana wspomnianego trójwymia-

rowego radaru z antenami fazowany-

mi ma sobie lepiej radziç na wodach

przybrze˝nych i w warunkach prze-

ciwdzia∏ania elektronicznego ze stro-

ny przeciwnika.

Tymczasem Lockheed Martin

opracowa∏ w ciàgu ostatnich trzech

lat kosztem 130 mln dolarów nast´p-

c´ SPY-1. SBAR (S-Band Advanced

Radar) zosta∏ oficjalnie zaprezentowa-

ny 29 maja tego roku w Moorestown.

W porównaniu ze swymi poprzedni-

kami z rodziny SPY-1 charakteryzuje

si´ on lepszà odpornoÊcià na zak∏ó-

cenia elektroniczne oraz zwi´kszony-

mi mo˝liwoÊciami w zakresie wykry-

wania i Êledzenia manewrujàcych ra-

kiet przeciwokr´towych oraz celów

zbudowanych przy wykorzystaniu

technik „stealth”. Ponadto radar ma

znacznie wi´kszy zasi´g, dzi´ki cze-

mu za jego pomocà mo˝liwe b´dzie

Êledzenie i zwalczanie rakiet balistycz-

nych. Jest to szczególnie istotne ze

wzgl´du na wymogi stawiane aktual-

nie projektowanym niszczycielom DD

(X), z myÊlà o których nowy radar by∏

tworzony.

W zwiàzku z rozwojem przeciwo-

kr´towych kierowanych pocisków

manewrujàcych szczególnego zna-

czenia nabra∏o szybkie rozpoznanie

nisko lecàcych obiektów w celu ich

ew. jak najszybszego namierzenia

i zniszczenia. W lipcu na pok∏adzie

niszczyciela Ramage (DDG-61) zain-

stalowano prototypowy system

wczesnego ostrzegania IROS3, które-

go zadaniem jest zgadywanie „inten-

cji” obiektów znajdujàcych si´

w pewnej odleg∏oÊci od okr´tu.

W tym celu system u˝ywa radaru do-

zoru nawodnego, dwóch czujników

elektrooptycznych, mogàcych wyko-

rzystywaç zarówno Êwiat∏o dzienne,

jak i podczerwone, dwóch reflekto-

rów, dwóch dzia∏ek o szybkostrzelno-

Êci 3000 strza∏ów na minut´ i dwóch

konsol wyÊwietlajàcych obraz wideo

przekazywany przez radar i czujniki.

Zadaniem testów przeprowadzonych

przez Ramage by∏o sprawdzenie

funkcjonowania IROS3 w warunkach

morskich. Wszystkie przeprowadzo-

ne çwiczenia zakoƒczy∏y si´ sukce-

POLSKA

Bielikw s∏u˝bie

Czwarty przekazany przez Norwe-

gi´ okr´t podwodny typu Kobben –

Svenner – otrzyma∏ 24 paêdziernika

w Gdyni nazw´ Bielik (296). Matkà

chrzestnà jednostki zosta∏a Jolanta

Banach z Ministerstwa Gospodarki,

Pracy i Polityki Spo∏ecznej, ˝ona ofi-

cera Polskiej Marynarki Wojennej.

Dowódcà drugiego w historii Bielika

(poprzedni s∏u˝y∏ w latach 1965-88)

jest kmdr ppor. S∏awomir WiÊniewski.

17-osobowa za∏oga jednostki

szkoli∏a si´ w Norwegii od sierpnia te-

go roku. Po raz pierwszy bia∏o-czer-

wona bandera podniesiona zosta∏a

na okr´cie 8 wrzeÊnia br. w Bergen.

14 paêdziernika Bielik opuÊci∏ wody

norweskie i uda∏ si´ w swà pierwszà

podró˝ do Polski.

Przypomnijmy, ˝e w s∏u˝bie ju˝

od roku znajdujà si´ pierwsze dwie

jednostki tego typu, nazwane Sokó∏

i S´p, trzecia zaÊ (Jastrzàb/Kobben)

s∏u˝y jako baza szkoleniowa i rezerwa

cz´Êci zamiennych. Wszystkie okr´ty

flota otrzyma∏a jako dar Rzàdu Króle-

stwa Norwegii.

Pi´ç skreÊleƒ

Dwa tygodnie przed wcieleniem

Bielika– 10 paêdziernika – zakoƒczy∏

swà 16-letnià s∏u˝b´ Wilk(641) typu

Foxtrot. Okr´t przep∏ynà∏ pod polskà

banderà 47 tys. mil morskich, z cze-

go 15 tys. pod wodà. Jego bliêniaka,

Dzika, spotka∏ ten sam los 7 listopa-

da. 27 paêdziernika z kolei wycofano

dwa wys∏u˝one Êcigacze okr´tów

podwodnych – Zwrotny (355, w s∏.

1971) i Nieugi´ty (357, w s∏. 1972)

typu Ob∏u˝e M (projekt 912 M). Tym

samym we flocie pozosta∏o jeszcze 6

jednostek tego typu. B´dà one wyco-

fywane stopniowo – po dwie rocznie

– do 2006 r. W grudniu br. planowa-

ne jest te˝ zakoƒczenie s∏u˝by przez

niszczyciel Warszawa.

stosowane na aktualnie budowanym

atomowym okr´cie podwodnym Jurij

Do∏gorukij (patrz: „OW” 61). Rakiet´

wystrzelono jednak nie z pok∏adu jed-

nostki podwodnej, lecz z krà˝ownika

Floty Pó∏nocnej operujàcego na Mo-

rzu Bia∏ym. Pocisk trafi∏ w cel w Zato-

ce Kamczackiej odleg∏y o 6 000 km.

USA

Testy nowych systemów

U.S. Navy pracuje nad wieloma

nowatorskimi systemami uzbrojenia

i wyposa˝enia okr´towego. Jednym

z najbardziej spektakularnych i intere-

sujàcych projektów jest dzia∏o elek-

tromagnetyczne, które b´dzie zdolne

do strzelania na odleg∏oÊç przekra-

czajàcà 200 mil morskich! Dystans

ten pociski przelatywaç b´dà w cza-

sie mniejszym ni˝ 6 minut. Odpalane

z dzia∏a pociski b´dà zdalnie kierowa-

ne, co zdecydowanie wp∏ynie na ich

skutecznoÊç. Wadà nowej broni jest

natomiast koniecznoÊç dostarczenia

ogromnej iloÊci energii niezb´dnej

do nadania pociskowi pr´dkoÊci po-

czàtkowej 2 500 m/s (dla osiàgni´cia

szybkostrzelnoÊci równej 6-12 strza-

∏ów na minut´ niezb´dne b´dzie ok.

15-30 MW). Mimo to jest prawdopo-

dobne, ˝e dzia∏a elektromagnetyczne

wejdà w sk∏ad uzbrojenia aktualnie

projektowanych niszczycieli DD (X),

które b´dà dysponowa∏y elektrownia-

mi okr´towymi o wystarczajàcej mo-

cy. Prezentacji strzelajàcego modelu

dzia∏a wykonanego w skali 1: 8 doko-

nano 24 kwietnia br.

Z kolei w sierpniu na pok∏adzie

przechodzàcego próby morskie nisz-

czyciela Pinckney(DDG-91) przepro-

wadzono testy siódmej generacji sys-

ROSJA

Testy rakiety balistycznej

Jak poda∏a rosyjska agencja pra-

sowa Interfax, 15 paêdziernika br.

mia∏ miejsce pierwsze wystrzelenie

mi´dzykontynentalnej rakiety bali-

stycznej nowego typu. Rozpocz´∏y

si´ wi´c ju˝ zapowiadane testy poci-

sków „Bu∏awa 30”, które majà byç

Bielik jest ju˝ czwartym okr´tem podwodnym typu Kobben

przekazanym Polsce przez Królestwo Norwegii.

fot. MW RP

OKR¢TY WOJENNE • Nr 62 (6/2003)

Z ˝ycia flot

sem – system poprawnie klasyfiko-

wa∏ rozpoznane obiekty, w razie

potrzeby uruchamiajàc procedury

naprowadzania dzia∏ek na zbli˝ajàcy

si´ cel.

W tym roku przeprowadzono

pierwsze nawodne i podwodne strze-

lania rakietami manewrujàcymi „Tac-

tical Tomahawk”, które wejdà

na uzbrojenie U.S. Navy w po∏owie

2004 roku. Nowe pociski majà znacz-

nie udoskonalone parametry u˝ytko-

we w porównaniu z poprzednià ich

wersjà i sà dwukrotnie taƒsze ni˝ wer-

sja Block III. Podj´to równie˝ decyzj´

o przyj´ciu na uzbrojenie rakiet „Evo-

lved Sea Sparrow” (ESSM). W po-

równaniu ze swymi poprzednikami –

pociskami „Sea Sparrow” RIM-7 –

majà one si´ charakteryzowaç dwu-

krotnie wi´kszà pr´dkoÊcià, wyd∏u˝o-

nym zasi´giem i zwi´kszonymi mo˝li-

woÊciami manewrowymi, co u∏atwi

im niszczenie rakiet przeciwokr´to-

wych. B´dà one wykorzystywane

na niszczycielach typu Arleigh Burke

Flight IIa, krà˝ownikach typu Ticonde-

roga, lotniskowcach oraz planowa-

nych niszczycielach DD (X).

Amerykaƒska marynarka wojen-

na prowadzi te˝ intensywne prace

nad bezza∏ogowymi pojazdami pod-

wodnymi przeznaczonymi do wykry-

wania i zwalczania min. 6 paêdzierni-

ka br. w Zatoce Meksykaƒskiej zakoƒ-

czono wst´pne próby pojazdu RMV

(Remote Minehunting System), prze-

prowadzone na pok∏adzie wspomnia-

nego ju˝ niszczyciela Pinckney. Testy

b´dà kontynuowane przez ca∏y 2004

rok, zaÊ w 2005 r. pojazdy majà osta-

tecznie trafiç na pierwsze niszczycie-

le. Zamiar instalacji RMV na okr´tach

tej klasy oznacza, ˝e Amerykanie dà-

˝à do posiadania zdalnie sterowanych

systemów przeciwminowych bezpo-

Êrednio w sk∏adzie lotniskowcowych

i ekspedycyjnych grup uderzenio-

wych, a nie tylko w wyspecjalizowa-

nych zespo∏ach niszczycieli min.

RMV jest cz´Êcià AN/WLD 1 (V),

wchodzàcego w sk∏ad systemu walki

podwodnej AN/SQQ-89 (V) 15 sk∏ad-

nika siódmej generacji AEGIS-a. Po-

jazd jest wyposa˝ony w sonar holo-

wany o zmiennej g∏´bokoÊci zanurze-

nia. Jego zadaniem jest wykrywanie

i klasyfikowanie napotkanych min.

Zdalnie sterowane pojazdy b´dà mo-

g∏y si´ komunikowaç z jednostkà ma-

cierzystà w czasie rzeczywistym.

Z kolei 10 czerwca na niszczycielu

min Falcon (MHC-59) typu Osprey

zademonstrowano bezza∏ogowy po-

Pojazd podwodny BPAUV.

fot. U.S. Navy

klas Swiftsure i Trafalgar, b´dàcego

w istocie rozwini´ciem tego pierw-

szego typu. Na razie jednak zamówio-

no tylko trzy jednostki nowego typu

(nazwa ostatniej to Artful). Na pewno

nie wystarczy to do zastàpienia

wszystkich okr´tów obydwu wymie-

nionych klas, których ∏àcznie p∏ywa

12 (5 typu Swiftsurei7 – Trafalgar).

Na razie nie wiadomo jeszcze, ile jed-

nostek zamówi ostatecznie Royal Na-

vy, zw∏aszcza po zwi´kszeniu kosz-

tów realizacji programu. Ponadto wej-

Êcie do s∏u˝by prototypowego Astute

spodziewane jest dopiero w roku

2008, wi´kszoÊç okr´tów obydwu

eksploatowanych obecnie typów cze-

ka zatem jeszcze d∏ugi ˝ywot.

Remont Trenchant

Poniewa˝ jednostki typu Astuteza-

st´powaç b´dà najpierw starsze

okr´ty typu Swiftsure, dlatego te˝

sukcesywnie przeprowadzane sà wy-

d∏u˝ajàce ˝ycie modernizacje jedno-

stek serii Trafalgar. We wrzeÊniu

w stoczni Devonport w Plymouth za-

koƒczy∏a si´ modernizacja ju˝ piàtego

atomowego okr´tu podwodnego tego

typu – Trenchanta(S 91). Przebudo-

wa mia∏a jednak tym razem nieco in-

ny charakter, ni˝ w przypadku po-

przednich jednostek tego typu. W ra-

mach programu okreÊlanego jako

Long Overhaul Period (Refuel)

na okr´cie zainstalowano najnowo-

czeÊniejszy sonar oraz przystosowa-

no go do odpalania pocisków ma-

newrujàcych „Tomahawk”, zdolnych

do ra˝enia celów w g∏´bi làdu. Oprócz

tego zainstalowano najnowoczeÊniej-

szy cyfrowy system komunikacji we-

wn´trznej, uzupe∏niono paliwo nukle-

arne i poprawiono charakterystyki

jednostki, zmniejszajàc szanse na jej

wykrycie.

Enterprisew s∏u˝bie

Nowozbudowany okr´t hydrogra-

ficzny Enterprise(H 88) zosta∏ oficjal-

nie wcielony w sk∏ad floty 17 paêdzier-

nika br. WczeÊniej, 7 marca 2003,

brytyjskà bander´ podnios∏a prototy-

powa jednostka Echo(H 87). Obydwa

„hydrografy” zast´pujà a˝ cztery okr´-

ty typów: zmodyfikowanego Hecla

(Herald), Roebuck (Roebuck), Bulldog

(Bulldogi Beagle). W porównaniu jed-

nak z wycofywanymi jednostkami

okr´ty typu Echob´dà mog∏y sp´dzaç

w morzu a˝ 334 dni w roku, tj. o 50%

wi´cej, ni˝ wymieniana czwórka. We-

d∏ug informacji podawanych przez

Royal Navy jednostki b´dà te˝ zdolne

do wykonywania swych zadaƒ

przy znacznie gorszej pogodzie.

Oprócz zadaƒ typowych dla jednostek

tej typu Echoi Enterprisemogà pe∏niç

zadania okr´tów oceanograficznych.

W razie potrzeby b´dà równie˝ zdolne

do wspierania akcji przeciwminowych

oraz desantowych.

Podstawowe dane techniczne

okr´tów typu Echo sà wg rocznika

Combat Fleets 2002-3 nast´pujàce:

3 500 t; 90,0 x 16,0 x 5,5 m; 15 w.,

9 000 Mm/12 w.; 4 x 20 L/90 mm

Oerlikon GAM-B01 AA; za∏oga 46

osób. G∏ównym wykonawcà obu hy-

drografów by∏a brytyjska stocznia Vo-

sper Thornycroft, która b´dzie te˝

Êwiadczyç us∏ugi serwisowe przez

pierwsze 15 lat s∏u˝by okr´tów.

èród∏a:

defense-aerospace. com, AFP, Izar, Combat

Fleets 2002-03, Izar, Combat Fleets 2002-03,

Radio Wolna Europa, Raport 10/2003, The

Jakarta Post, Polska Marynarka Wojenna, Se-

aWaves, The Japan Times, Interfax, Royal

Navy, Lockheed Martin, PhillyBurbs. com,

U.S. Navy, NASSCO, GlobalSecurity. org, Ray-

theon

jazd podwodny (tzw. BPAUV – Battle-

space Preparation Autonomous Un-

derwater Vehicle) firmy Bluefin Robo-

tics. Prezentacj´ przeprowadzono,

korzystajàc z okazji, jakà by∏y odby-

wajàce si´ na pok∏adzie Falcona 11-

miesi´czne testy sprawdzajàce mo˝-

liwoÊci wspó∏pracy czujników zain-

stalowanych na pok∏adzie okr´tu

z pojazdem podwodnym. Jednocze-

Ênie na pok∏adzie bliêniaczego Pelican

(MHC-53) przeprowadzane by∏y testy

nieco mniejszego pojazdu REMUS

(Remote Environmental Measure-

ment Units Suport), który wkrótce

potem przeszed∏ swój chrzest bojowy

na wodach irackich.

BPAUV wa˝y 363 kg, ma d∏ugoÊç

0,31 m i Êrednic´ 533 mm. Nap´dza-

ny jest za pomocà ogniw litowo-poli-

merowych, które pozwalajà uzyski-

waç pr´dkoÊç operacyjnà równà 3

w´z∏y. Pojazd wyposa˝ony jest

w boczny sonar, dzi´ki czemu jest

w stanie samodzielnie wykrywaç

i klasyfikowaç napotkane miny.

WIELKA BRYTANIA

St´pka pod drugi okr´t

typu Astute

22 paêdziernika 2003 po∏o˝ono

st´pk´ pod drugi okr´t podwodny ty-

pu Astute (patrz: OW 59) – Ambush

(S 21). Przypomnijmy, ˝e jednostki tej

klasy majà zastàpiç w s∏u˝bie okr´ty

Brytyjski atomowy okr´t podwodny Trenchantna fotografii sprzed modernizacji.

fot. Leo van Ginderen

Nr 62 (6/2003) • OKR¢TY WOJENNE

cz´Êç II

Przemys∏aw Federowicz

Kalendarium s∏u˝by

Tordenskjold

16 maja 1898 r. Tordenskjoldznalaz∏ si´

na wodach norweskich. Rok 1898 up∏ynà∏

dla jego za∏ogi na ˝mudnym szkoleniu i po-

znawaniu nowego sprz´tu. Wraz z bliênia-

czym pancernikiem Harald Haarfagre

stworzy∏ eskadr´ szkolnà. W 1899 r. pancer-

nik odby∏ zagraniczny szkoleniowy rejs

do Jekatrinahavn 1 . W nast´pnym roku

wraz z Harald Haarfagreodwiedzi∏ Kiloni´

i Marstrand (ko∏o Göteborga). Kolejny za-

graniczny rejs szkoleniowy Tordenskjold

odby∏ wraz z nowym pancernikiem Eid-

svoldw roku 1901. Wówczas okr´ty odwie-

dzi∏y Marstrand. i Nyborg. Jesienià 1904 r.

oba okr´ty odby∏y dwa rejsy szkoleniowe.

Podczas pierwszego odwiedzi∏y Inverness,

natomiast podczas drugiego wp∏yn´∏y

do Hamburga. W tym samym roku Tor-

denskjoldpop∏ynà∏ jeszcze w rejs szkolenio-

wy do Plymouth i do Cherbourga. Zimà

1905 r. pancernik odby∏ rejs zagraniczny

do Kopenhagi, póêniej do Brestu oraz

do Gibraltaru. Kolejnymi etapami podró˝y

by∏y le˝àce nad Morzem Âródziemnym

porty w Marsylii i Algierze. Ostatnim miej-

scem kurtuazyjnej wizyty by∏ portugalski

port w Lizbonie. W 1909 r. z∏o˝y∏ kurtuazyj-

nà wizyt´ w holenderskim porcie Den Hel-

der. Zimà prze∏omu 1917 i 1918 r. odbywa∏

szkoleniowe rejsy po w∏asnych wodach te-

rytorialnych wraz z okr´tem szkolnym Fri-

dhjof oraz pancernikiem Harald Haarfa-

gre. W 1920 r. Tordenskjoldwyruszy∏ w ko-

lejny rejs szkolny do portu w Amsterdamie,

Rotterdamie i na koƒcu do Antwerpii. Ko-

lejne rejsy szkoleniowe tym razem na Ba∏-

tyk okr´t odby∏ w 1923 r. odwiedzajàc

Sztokholm, Helsinki (wówczas Helsing-

fors), Ryg´ i Göteborg. W nast´pnym roku

wszed∏ do portów w BreÊcie, Lizbonie, Fe-

rolu, Santander i Sheerness.

W tym˝e roku na pancerniku rozpocz´to

próby z u˝yciem dwup∏atowców typu So-

pwith „Baby”. Nale˝y tutaj zaznaczyç, ˝e

ju˝ rok wczeÊniej przeprowadzono próby

z u˝yciem lotnictwa na pok∏adzie jednostki

p∏ywajàcej podczas tzw. morskiej ekspedy-

cji do Svalbard. G∏ówne próby odby∏ si´ po-

mi´dzy 28 a 31 lipca 1924 r. z udzia∏em

wodnosamolotów o numerach F. 114 i F.

118. Pancernik wówczas kotwiczy∏ w bazie

morskiej w Horten. Podczas tych dni testo-

wano podnoszenie oraz opuszczanie wod-

nosamolotów na wod´, a tak˝e ich magazy-

nowanie na rufowym pok∏adzie. Po tych te-

stach trzy samoloty zaokr´towane na pan-

cerniku Tordenskjold uczestniczy∏y aktyw-

nie w manewrach floty s∏u˝àc jako samolo-

ty rozpoznawcze.

W 1926 r. pancernik odby∏ rejs szkole-

niowy do Leith, Cherbourga i St. Nazaire

a rok póêniej do Gravesend, Gibraltaru,

Bordeaux i do innych mniejszych portów.

DoÊwiadczenia wyniesione z prób nad lot-

nictwem pok∏adowym przyda∏y si´ w ju˝

w 1928 r. Wówczas to dwa samoloty typu

Sopwith „Baby” z pok∏adu Tordenskjold

uczestniczy∏y w s∏ynnej wyprawie poszuku-

jàcej Roalda Amundsena 2 latem 1928 r.

W 1929 r. pancernik odby∏ kolejny, dale-

ki rejs szkoleniowy odwiedzajàc kolejno

Plymouth, Gibraltar, Barcelon´, Porto oraz

Vigo. W 1930 r. zawinà∏ do Reykjaviku, An-

twerpii i Newcastle. Rok póêniej do Am-

sterdamu, Kilonii i do Sztokholmu. Ostatni

(?) zagraniczny rejs szkoleniowy przepro-

wadzi∏ w 1932 r. do Cherbourga, Belfastu

i do Kirkwall.

Pokojowa s∏u˝ba pancernika nie odby∏a

si´ bez strat. 29 sierpnia 1933 r. podczas

strzelania artyleryjskiego amunicjà bojowà,

w skutek nie prawid∏owego zamkni´cia ko-

mory zamka 120 mm dzia∏a, wybuch zabi∏ 4

marynarzy z jego obs∏ugi 3 .

Pod koniec lat trzydziestych zdemonto-

wano z pancernika Tordenskjold artyleri´

g∏ównego kalibru i wycofano ze sk∏adu jed-

nostek bojowych. Okr´t spe∏nia∏ odtàd po-

mocnicze zadania m.in. jako p∏ywajàcy ma-

gazyn tymczasowej bazy lotnictwa morskie-

go (Marinens flystasjon) w Aunøy (Trønde-

lag) w Trondheim, a tak˝e jako p∏ywajàcy

1. Wi´kszoÊç informacji o rejsach zagranicznych

za Sjomiltare Samfunds Marinekalender 1814-1934

Oslo 1934.

2. Roald Amundsen (1872-1928) norweski badacz

polarny zdobywca tzw. przejÊcia pó∏nocno-zachodniego

Bieguna Po∏udniowego.

3. Co ciekawe podobny wypadek wydarzy∏ si´ z tymi

samymi dzia∏ami 120 mm z pancernika Tordenskjold

w baterii nadbrze˝nej Sognefjord. W dniu 28 czerwca

1941 r. zgin´∏o w wypadku 14 niemieckich artylerzystów.

OKR¢TY WOJENNE • Nr 62 (6/2003)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: