ROZWÓJ NICIENIA CAENORHABDITIS ELEGANS samce+hermafrodyty samiec 2n=5AA+X0 hermafrodyta 2n=5AA+XX HERMAFRODYTA ostatnie stadium lary - produkcja tylko plemników osobnik dorosły - produkcja tylko komórek jajowych PLEMNIKI C.elegans brak wici - ruch amebowaty brak akrosomu ZAPŁODNIENIE oocyt zapładniany w stadium metafazy I - plemnik indukuje dokończenie R!(+2 ciałka kierunkowe) tworzy się przedjšdrze męskie wniknięcie plemnika wyznacza o przodo-tylnš: tył - miejsce wnikcięcia plemnika - tu przedjšdrze męskie przód - miejsce wyrzucenia ciałek kierunkowych - tu przedjšdrze żeńskie zygota to wydłużono przodo-tylnie komórka zarodek bruzdkuje w drogach płciowych osobnika rodzicielskiego plemnik wnosi swojš centriolę - ona organizuje mikrotubule-następstwem sš ruchy cytoplazmy i reorganizacja białek korowych ZIARNA P - czynniik cytoplazmatyczny, który ulega segregacji podczas bruzdkowania - kompleksy rybonukleinowe odpowiedzialne za determinowanie linii płciowej; prawdopodobnie zawierajš czynniki regulujšce translację różnych typów mRNA z oogenezy w kom. jajowej wyjciowo równomiernie w zarodku 1-kom-->migracja do częci tylnej-->1podział: tylko w P1(i tu już zawsze w blastomerach P)-->P4(z niego komórki rozrodcze) BIAŁKA PAR - zróżnicowanie rozmieszczone w korteksie i determinujš przebieg bruzdkowania białka kodowane przez geny grupy par sš regulatorami przebiegu bruzdkowania 1 cykl komórkowy ruchy cytoplazmy-->migracja przedjšdrzy żeńskie w kierunku męskiego--> oba na rodek-->rozpad otoczek jšdrowych-->kondensacja chromosomów-->wrzeciono podziału I podziału bruzdkowania BRUZDKOWANIE MOZAIKOWE CAŁKOWITE NIERÓWNOMIERNE rozwój zarodka szybki - larwa I po 12-15 godzin od zapłodnienia pierwsze podziały bruzdkowania co 15-20minut powstajš komórki o różnym,cile okrelonym potencjale rozwojowym, dokładnie te same komórki dorosłego nicienia wywodzš się z tych samych blastomerów zarodka u różnych osobników - to oznacza, że mozaikowe konsekwecja: niezmienny wzór powstawania poszczególnych linii komórkowych - to go odróżnia od kręgowców ^ dzięki temu doskonały obiekt do badań nad genetycznymi mechanizmami różnicowania kom. LINIE KOMÓRKOWE w pierwszych podziałach komórki założycielskie AB + P1--> ABa+ABp + P2+EMS--> ABa+ABp + MS+E+C+D +P4 przebieg bruzdkowania regulujš białka kodowane przez geny grupy par GASTRULACJA w stadium 24-kom,zaraz po powstaniu P4 ruchy gastrulacyjne: ingresja(wnikanie) i epibolia(obrastanie) w pierwszych podziałach bruzdkowania powstaje szczelina między wew powierzchniami kom--> blastocel(największy w stadium 26-kom) w stadium 26-kom kolejno ingresja: potomne E - jelito P4 potomne MS,C,D - mezoderma potomne AB - gardziel kolejno epibolia: potomne AB,C - naskórek na całe ciało kształt owalny-->wydłużony przemieszczanie się komórek-->tworzenie narzšdów DALSZY ROZWÓJ ABa i ABp(389): gardziel naskórek komórki nerwowe MS(80): mięnie częć gardzieli somatyczna częć gonad E(20): jelito C(47): mięnie naskórek 2 neurony D(20): mięnie P4: linia płciowa ZALETY CAENORHABDITIS ELEGANS hermafrodytycznoć ułatwia testowanie mutantów - z heterozygotycznego hermafrodyty powstanš homozygoty nawet bardzo upoledzone w wyniku mutacji nicienie mogš się samozapładniać łatwo można uzyskać mutacje HODOWLA bardzo prosta!!dodatkowy plus na szalkach z AO+E.coli temp pokojowa krótki cykl życiowy(ok. 3,5 dnia) // z 1 hermafrodyty-->300 potomnych szeroki zakres temperatury hodowli 15-25stopni można przechowywać w stanie zamrożonym C.ELEGANS W BADANIACH NAD RÓZNICOWANIEM KOMÓREK I POWSTAWANIEM TKANEK/NARZĽDÓW dokładnie te same komórki dorosłego nicienia wywodzš się z tych samych blastomerów zarodka u różnych osobników - to oznacza, że mozaikowe konsekwecja: niezmienny wzór powstawania poszczególnych linii komórkowych policzona iloć komórek niewielki genom(ok 19tys genów genom całkowicie zsekwencjonowany ZASTOSOWANIE C.ELEGANS DO INNYCH BADAŃ powstawanie i funcjonowanie układu nerwowego: prawie 1/3 komórek to neurony proste narzšdy zmysłów(chemiczne, termiczne, sensoryczne, wietlne-mimo braku oczu) można obserwować i wpływać na jego zachowanie("uczenie się", zmiany w poruszaniu lub reagowaniu na bodce po zmianach w genach) oznaki starzenia zanim umrze geny kontrolujšce rozwój zarodkowy apoptoza - zachodzi w trakcie rozwoju możliwoć badań klasycznymi metodami (przemieszczanie/niszczenie komórek)
cyrylek12