Zasady udzielania pierwszej pomocy w różnych przypadkach.docx

Zasady udzielania pierwszej pomocy w różnych przypadkach

Osoba udzielająca pierwszej pomocy musi pamiętać o czterech najważniejszych wskazówkach:

Ocena sytuacji i troska o zabezpieczenie miejsca wypadku:
* szybko, spokojnie ustalić co się stało,
* zlokalizować zagrożenia dla siebie dla poszkodowanego (np. przy wypadku drogowym - rozstawić trójkąt ostrzegawczy, włączyć światła awaryjne, przy porażeniu prądem elektrycznym odłączyć napięcie głównym włącznikiem),
* zabezpieczyć miejsce wypadku, rozpoznać liczbę poszkodowanych i ich stan,
* nie narażać się na niebezpieczeństwo - samoochrona ratownika (np. założenie rękawiczek, nie wchodzenie do pomieszczeń, gdzie istnieje podejrzenie ulatniania się gazu).

Podczas wykonywania wszelkich czynności przy poszkodowanym powinniśmy mieć założone lateksowe lub foliowe rękawiczki jednorazowego użytku (ewentualnie skorzystać z woreczka foliowego). Chronią nas one przed bezpośrednim kontaktem z płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami poszkodowanego (możemy tą drogą zarazić się wieloma chorobami, np.: wirusowym zapaleniem wątroby, AIDS).

1. Ocena stanu poszkodowanego i sprawdzenie czynności życiowych:

Sprawdzenie czy poszkodowany jest przytomny:

Spróbuj porozmawiać, zadaj zdecydowanie i głośno pytania: “co się stało?” lub: “otwórz oczy”, klepnij lekko poszkodowanego w ramię lub klaśnij rękoma nad głową poszkodowanego; jeżeli poszkodowany nie reaguje na te bodźce to nasuwa się wniosek że jest nieprzytomny. Poszkodowany nieprzytomny to osoba, która uległa wypadkowi z którą nie można nawiązać żadnego kontaktu i która nie reaguj na bodźce zewnętrzne,

Oczyszczenie jamy ustnej i udrożnienie dróg oddechowych:

Jedną rękę kładziemy na żuchwę, drugą na czoło poszkodowanego (rękoczyn czoło-żuchwa) a następnie przekręcamy głowę poszkodowanego twarzą w stronę przeciwną od siebie, otwieramy usta i dwoma palcami drugiej ręki owiniętymi, np. w gazik, folię, wygarniamy zawartość jamy ustnej, np. część pokarmu, sztuczną szczękę, gumę do żucia, a następnie powracamy do pozycji wyjściowej; rękoczyn czoło-żuchwa płynnie, efektywnie i z wyczuciem odchylamy głowę do tyłu: wyjątek podejrzenie o uraz kręgosłupa- w tym przypadku musisz unikać poruszania głową,

Sprawdzanie czy poszkodowany oddycha:

Dorosły człowiek oddycha przeciętnie jeden raz w ciągu pięciu sekund. W celu stwierdzenie obecności oddechu u poszkodowanego przybliżamy ucho do twarzy poszkodowanego (jego usta i nos), jednocześnie starając się zaobserwować ruchy oddechowe klatki piersiowej. Możemy też spróbować wyczuć oddech na własnym policzku. Dodatkowe jedna rękę trzymamy płasko na nadbrzuszu i staramy się wyczuć ruchy powłok brzusznych towarzyszące oddychaniu. Kontrola oddechu powinna trwać co najmniej 5-10 sekund

Sprawdzanie czy poszkodowany ma tętno:

Tętno człowieka dorosłego wynosi przeciętnie 60-80 uderzeń na minutę. U poszkodowanego tętno badamy na tętnicy szyjnej. Tętnicę tę odnajdujemy na przedniej powierzchni szyi, tuż obok krtani. Do tego miejsca przykładamy dwa palce i staramy się wyczuć pulsowanie, przez 5-10 sekund. Badanie tętna nie wykonujemy kciukiem ze względu na możliwość wyczucia własnego tętna i błędną ocenę stanu poszkodowanego. Nigdy w celu sprawdzenia czy poszkodowany ma zachowaną akcję serca nie szukamy tętna na tętnicy promieniowej przebiegającej po wewnętrznej stronie nadgarstka, w przedłużeniu kciuka. Jest to naczynie obwodowe, znacznie oddalone od serca, co sprawia, że przy znacznym ciśnieniu krwi tętno jest niewyczuwalne, nawet przy zachowaniu akcji serca.

Badanie poszkodowanego:

Badanie poszkodowanego wykonujemy w celu stwierdzenie lub wykluczenia poszkodowanego urazów, np. złamań, krwotoków zewnętrznych, itp. Prowadzimy je dokładnie według jednego dwóch schematów, zależnie od tego, czy poszkodowany leży na plecach czy na brzuchu. Podczas badanie poszkodowanego należy cały czas obserwować twarz poszkodowanego. Osoba nieprzytomna może zareagować na ból widocznym grymasem twarzy lub jękiem.

Poszkodowany leży na plecach.

* Ocenę stanu przytomności poszkodowanego- sprawdzamy czy poszkodowany reaguje na bodźce: dotyk i głos.
* Badanie szyjnego odcinka kręgosłupa i czaszki - palce obu rąk wsuwamy z obu stron karku poszkodowanego, uważając aby nie poruszyć jego głową. Jednym ciągłym ruchem ręki lekko naciskając przesuwamy po kręgosłupie od dołu w kierunku czaszki. Nie wyjmując rąk przesuwamy dłonie po potylicy w górę czaszki. Głowę unosimy delikatnie tylko na tyle, by móc wsunąć pod nią ręce. Zwracamy uwagę na ciągłość kręgosłupa, pojawienie się obrzęku, zgrubień zapadnięć itp. Po zakończeniu badania oglądamy rękawiczki, szukając śladów krwi.
* Udrożnienie dróg oddechowych- sprawdzenie oddechu i tętna wykonujemy według wcześnie j przedstawionego schematu.
* Odcinek lędźwiowo - krzyżowy kręgosłupa - jedną rękę wsuwamy od kręgosłup poszkodowanego w okolicy lędźwiowej (pomiędzy klatką piersiową a miednicą) i przesuwamy palce jednym ciągłym ruchem po kręgosłupie. Szukamy dotykiem wszystkich nieprawidłowości, tj. obrzęku, zgrubień i zapadnięć. Jednocześnie poszkodowanemu wydajemy polecenie “złącz nogi”. Obserwujemy reakcje poszkodowanego: jeżeli poszkodowany nie wykonuje naszego polecenia może to świadczyć o: uszkodzeniu rdzenia kręgowego uszkodzenia miednicy, głębokiej utraty przytomności.
* Obojczyk - sprawdzamy jednym, ciągłym ruchem palcami jednej ręki.
* Stawy ramienne - badamy oba jednocześnie. Obejmujemy ręką bark i wykonujemy niewielkie, koliste ruchy badając czy nie są uszkodzone.
* Klatka piersiowa - obejmujemy oburącz z boków pod pachami, ściskamy i następnie ciągłym ruchem przesuwamy ręce w kierunku mostka i uciskamy klatkę piersiową zwracając uwagę na ewentualne trzeszczenie złamanych lub pękniętych żeber. Czynności powtarzamy układając ręce coraz niżej w kierunku brzucha, aż do zbadania całej klatki piersiowej.
* Brzuch - kładziemy jedną rękę płasko na brzuch poszkodowanego i lekko uciskamy. W warunkach prawidłowych powłoko brzuszne są miękkie i elastyczne. Brzuch twardy, deskowaty może być objawem krwawienia wewnętrznego.
* Miednica - układamy ręce na kolcach biodrowych naciskając je na przemian (delikatnie kołyszemy miednicą). Jeżeli miednica nie jest uszkodzona, to powinna się kołysać, bez żadnych przemieszczeń bioder względem siebie.
* Kończyny - po zbadaniu miednicy przechodzimy bezpośrednio do kontroli kończyny dolnej po stronie której się znajdujemy. Następnie badamy kończynę górną tej samej strony, przechodzimy na drugą stronę poszkodowanego i kończymy badanie kończyn. Najpierw sprawdzamy ciągłość kończyny: obejmujemy je oburącz jak najbliżej biodra lub barku i ciągłym ruchem przesuwamy ręce (bez odrywania) w dół, w kierunku stopy lub dłoni. Szukamy zniekształceń kończyny spowodowanych np. złamaniem. Następnie sprawdzamy stawy: kolanowy i łokciowy. Wykonujemy to z równoczesnym naciągnięciem kończyny (w tym celu chwytamy jedną ręką kończynę powyżej kostki lub za nadgarstek i naciągamy ją do wyprostowania; drugą ręką, podłożoną pod kolano lub łokieć, zginamy staw sprawdzając jego ruchomość).

Uwaga!!! Badanie nie powinno trwać dłużej niż 1 minutę. Jeżeli przekroczymy ten czas, należy badanie przerwać, sprawdzić tętno i oddech.

Poszkodowany leży na brzuchu.

* Ocena stanu przytomności poszkodowanego.
* Kręgosłup - gdy poszkodowany leży na brzuchu mamy dostępny dla badania cały kręgosłup. Badamy go palcami jednym, ciągłym ruchem wzdłuż, szukając zniekształceń… Badanie czaszki jak poprzednio.
* Udrożnienie dróg oddechowych.
* Stawy ramienne.
* Miednica.
* Kończyny.

Odwrócenie poszkodowanego:

- kończyny poszkodowanego układamy prosto wzdłuż ciała,
- stajemy po stronie, w którą zwrócona jest twarz poszkodowanego,
- kończynę poszkodowanego z drugiej stronie wsuwamy pod biodro, ręka powinna być wyprostowana i zwrócona grzbietem dłoni do podłoża.
- drugą kończynę górną, zgiętą w stawie łokciowym kładziemy na plecach poszkodowanego
- swoją rękę wsuwamy pod udo bliższej nogi poszkodowanego i chwytamy za tylną część uda nogi dalszej,
- swoją rękę wsuwamy pod ramię zgiętej kończyny poszkodowanego i chwytamy płasko za jego przedramię,
- delikatnie, od siebie, obracamy poszkodowanego na plecy, zwracając szczególna uwagę na asekurację głowy poszkodowanego,
 

kontynuujemy badanie kompleksowe pomijając wcześniej wykonane czynności.
* Obojczyki.
* Klatka piersiowa.
* Brzuch.

Podczas próby nawiązania kontaktu z poszkodowanym należy zachować ostrożność. Nigdy nie klękam i nie siadamy obok poszkodowanego; najbezpieczniejsze jest przykucnięcie, ponieważ daje ono możliwość szybkiego odskoczenia w przypadku nieprzewidzianego, mogącego nam zagrozi zachowania ze strony poszkodowanego.

1. Udzielenie pierwszej pomocy.
2. Wezwania pomocy:

* numer policji: 997, (tel. Kom. 112)
* numer straży pożarnej: 998
* numer pogotowia ratunkowego: 999

Meldunek powinien zawierać następujące dane:
* miejsce wypadku,
* rodzaj wypadku (np. zderzenie się samochodów, upadek z drabiny, utonięcie, atak padaczki itp.)
* liczba poszkodowanych i ich stan
* informacja o udzielonej dotychczasowo pomocy
* dane personalne osoby wzywającej pomocy.

UWAGA: NIGDY NIE ODKŁADAJ PIERWSZY SŁUCHAWKI!!!

Transportem poszkodowanych i pomocą medyczną zajmuje się wykwalifikowany personel medyczny.

Triada przeżyciowa

W organizmie człowieka mamy trzy główne układy, które warunkują życie, są to:
* układ oddechowy
* układ krążenia
* układ nerwowy (centralny i ośrodkowy)

1. Układ oddechowy składa się z: jamy nosowej, zatok przynosowych, krtani, tchawicy, oskrzeli i płuc. Zadaniem układu oddechowego jest pobieranie tlenu z powietrza a wydalanie dwutlenku węgla.
2. Proces oddychania jest regulowany przez ośrodek oddechowy w mózgu. Dorosły człowiek oddycha około 12-16 razy na minutę.
3. Układ krążenia składa się z:
* układu krwionośnego (naczynia krwionośne i krążąca w nich krew, serce),
* układu limfatycznego (węzły i naczynia limfatyczne) oraz limfy (limfa to płyn ustrojowy o składzie zbliżonym do osocza krwi zawierającym limfocyty).
Zadaniem układu jest rozprowadzanie w obrębie ustroju tlenu i składników odżywczych do tkanek, z których następnie odprowadzane są zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii. Krew krąży w całym organizmie i jest pompowana rytmicznymi skurczami / rozkurczami mięśnia sercowego; czynność tą określamy mianem “bicia serca”. Siła z jaką serce pompuje krew przez naczynia krwionośne nazywana jest “ciśnieniem krwi”.

Skład krwi.

W organizmie człowieka znajduje się około 6 litrów krwi. Składa się on z żółtego płynu - osocza, w którym znajdują się składniki morfotyczne czyli krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi. Około 2/3 objętości krwi stanowi osocze, a 1/3 elementy morfotyczne. Krwinki czerwone zawierają hemoglobinę - czerwony barwnik, z którym wiąże się tlen. Krwinki białe zwalczają zakażenia w organizmie. Płytki uczestniczą w procesie krzepnięcia krwi.

Układ nerwowy składa się z mózgu i rdzenia kręgowego tworzących centralny układ nerwowy. Zadaniem układu jest odbieranie bodźców ze środowiska, przekształcenie ich w podniety nerwowe i przekazywanie do ośrodków nerwowych, gdzie zostają przetwarzane na właściwe odpowiedzi. Receptory rozmieszczone w całym organizmie służą do odbierania bodźców różnej natury (słuchowe, dotykowe, termiczne).

Współpraca tych układów jest ze sobą nierozerwalnie związana. Jeżeli któryś z tych układów zostanie uszkodzony - następuje nagły stan zagrożenia życia, wówczas mamy tylko 4 minuty na przywrócenie jego funkcji.

UWAGA: Najwięcej tlenu z organizmu człowieka czerpie mózg. Jednocześnie komórki mózgowe są najmniej odporne.

Krwotoki

Krwotok jest to przerwanie ciągłości naczynia krwionośnego i utrata krwi do tkanek, jam ciała (krwotok wewnętrzny) lub na zewnątrz organizmu (krwotok zewnętrzny). Utrata krwi od 1,5-2 litrów stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia.
Ogólne objawy krwotoku:
* bladość powłok ciała,
* przyśpieszone tętno,
* spadek ciśnienia,
* osłabienie,
* szum w uszach, mroczki przed oczami,
* zimny pot,
* niepokój

Pierwsza pomoc przy krwotoku zewnętrznym:
* poszkodowanego należy ułożyć w pozycji leżącej lub pozycji przeciwwstrząsowej (w przypadku dużych krwotoków),
* jeżeli krwawienie dotyczy kończyny - unosimy ją powyżej poziomu serca,
* stosujemy ucisk doraźny na ramię lub najbliższą tętnicę doprowadzająca krew do rany,
* zakładamy jałowy opatrunek uciskowy,
* kontrolujemy tętno na zranionej kończynie,
* sprawdzamy czynności życiowe poszkodowanego,
* zapewniamy poszkodowanemu komfort termiczny i psychiczny,
* w razie potrzeby wzywamy pogotowie.

Krwotok z nosa.

W przegrodzie nosowej znajdują się liczne powierzchniowe naczynia krwionośne, które przy uszkodzeniu albo także bez przyczyn zewnętrznych pękają co prowadzi do krwawienia.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego posadzić z głową pochyloną do przodu,
* poinformować poszkodowanego aby oddychał ustami,
* polecamy poszkodowanemu aby oczyścił nos (wydmuchać zawartość nosa),
* uciskamy nos tuż poniżej części kostnej (u osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze nie tamujemy wypływu krwi),
* kładziemy zimne kompresy na czoło, kark i nasadę nosa,
* po 10 minutach przestajemy uciskać nos, jeżeli krwawienie powtarza się należy zastosować ponownie ucisk (nie oczyszczamy zawartości nosa),
* jeżeli krwawienie z nosa trwa dużej niż 30 minut należy skontaktować się z lekarzem.

Amputacja urazowa.

Amputacja urazowa jest to odcięcie części ciała człowieka w wyniku wypadku.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego ułożyć w pozycji leżącej lub przeciwwstrząsowej (w przypadku dużego ubytku krwi),
* unieść zranioną kończynę powyżej poziomu serca,
* w przypadku możliwości wystąpienia dużego krwotoku (np. amputacja dłoni), należy założyć szeroki opatrunek uciskowy,
* zabezpieczyć kikut jałowym opatrunkiem,
* odnaleźć amputowaną część kończyny, opatrzyć jałowym opatrunkiem i włożyć do foliowej torebki, którą następnie należy umieścić w wodzie z lodem,
* unieruchomić zranioną kończynę,
* zapewnić komfort termiczny i wsparcie psychiczne,
* okresowo kontrolować czynności życiowe.

UWAGA: w przypadku amputacji, np. palca, krwawienie jest niewielkie, wystarczy założenie zwykłego opatrunku.

 

Krwotoki wewnętrzne.

Krwawienie wewnętrzne nie jesteśmy w stanie zatamować, możemy jedynie zmniejszyć ilość wypływającej krwi. Objawy i pierwsza pomoc zależą od miejsca, gdzie krwotok występuje. Przy podejrzeniu krwotoku wewnętrznego zawsze wzywamy pogotowie.

Krwotok do jamy czaszki.

Przyczyną jest najczęściej ostry lub tępy uraz głowy.

Objawy:
* bóle głowy,
* zaburzenia świadomości,
* zaburzenia w odbiorze wrażeń zmysłowych,
* nierówne źrenice,
* mdłości i wymioty,
* może wystąpić utrata przytomności.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego przytomnego układamy w pozycji półsiedzącej,
* poszkodowanego nieprzytomnego układamy w pozycji bezpiecznej,
* stosujemy zimne okłady na głowę,
* kontrolujemy czynności życiowe, zapewniamy komfort psychiczny i termiczny.

Krwotok do przewodu pokarmowego.

Przyczyną może być zranienie ścian przełyku lub jelit ostrymi krawędziami połkniętego przedmiotu, pokarmu (np. ość) lub pęknięcie wrzodu.
 

Objawy są uzależnione od miejsca krwawienia i są to:
* ból,
* krwiste wymioty, jeżeli krwawienie nastąpiło z przełyku,
* wymioty o wyglądzie przypominającym fusy kawy, jeżeli krwawienie dotyczy żołądka,
* krwisto- smoliste stolce jeżeli krwawienie wystąpiło do jelita.

Pierwsza pomoc:
* stosujemy zimne okłady na brzuch,
* poszkodowanego układamy w pozycji leżącej z nogami ugiętymi w stawach kolanowych,
* można podawać kostki lobu do ssania (nie połykać).

Krwotok w obrębie płuc.

Objawy:
* ból,
* kaszel z odpluwaniem krwi i śluzu,
* kłopoty z oddychaniem,
* szybki i spłycony oddech.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego układamy w pozycji półsiedzącej

Krwotok do otrzewnej.

Przyczyną jest najczęściej tępy uraz brzucha lub upadek z wysokości, itp.

Objawy:
* ból,
* twarde powłoki brzuszne,
* mogą być widoczne zasinienia (na powłokach brzusznych),
* mogą wystąpić mdłości i wymioty.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego układamy w pozycji półsiedzącej z podkurczonymi nogami,
* poszkodowanemu nie podajemy żadnych napojów ani pokarmów.

Krwawienie śródtkankowe.

Przyczyną jest najczęściej tępy uraz, uderzenie, itp.

Objawy:
* ból,
* obrzęk,
* zasinienie.

Pierwsza pomoc:
* stosujemy zimne okłady.

Przy krwotokach wewnętrznych w poszczególnych częściach ciała krew może się wynaczyniać w następujących ilościach:

* miednica- 2 litry,
* udo- 1,5 litra,
* podudzie- 600 ml,
* ramię- 400 ml,
* przedramię- 300 ml.

Rany

Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki skórnej lub błon śluzowych, np. jamy ustnej. Rozległość i głębokość ran zależy od rodzaju urazu, jego siły i miejsca, na które działał.
Rany powstają na skutek:
* czynników mechanicznych, które powodują rany cięte, rąbane, kłute, miażdżone, postrzałowe,
* czynników termicznych, które wywołują oparzenia i odmrożenia,
* czynników chemicznych, które wywołują oparzenia chemiczne, martwicę lub rozpuszczenie tkanek,
* czynników elektrycznych, które wywojują oparzenia i zwęglenie tkanek.

Rodzaje ran:

Otarcie naskórka - powstaje najczęściej na skutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry.

Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż, szkło). Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia, co zmniejsza ryzyko zakażenia.
Rana kłuta- powstaje w wyniku zranienia ostrym, długim przedmiotem (gwóźdź, sztylet); krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca, jelit oraz dużych naczyń krwionośnych.

Rana tłoczona - powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem (kamień, młotek); brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia.

Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego przedmiotu, np. haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek skóry i głębszych tkanek.

Rana kąsana - jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogata florę bakteryjną jamy ustnej; szczególnie niebezpieczne wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy , gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie.

Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana postrzałowa); rana wlotowa pocisku jest mała i gładka, podczas gdy rana wlotowa jest większa, o postrzępionych brzegach.

Pierwsza pomoc w zranieniach:
1. Zatamowanie krwotoku (w przypadku dużego krwawienia)
2. Zabezpieczenie rany jałowym opatrunkiem:
* bezpośrednio na ranę kładziemy jałową gazę,
* całość bandażujemy bandażem dzianym,
* nie kładziemy na ranę waty, ligniny, chusteczek higienicznych itp.
* nie dotykamy rany palcami ani żadnymi środkami niejałowymi,
* nie usuwamy ciał obcych tkwiących w ranie,
* nie przemywamy ran

1. Unieruchomienie (jeśli zranienie jest duże i dotyczy kończyny).
2. Ułożenie poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, aby zapobiec rozwijaniu się wstrząsu pourazowego.
3. Kontrolowanie czynności życiowych poszkodowanego (tętno i oddech).
4. Zapewnienie poszkodowanemu komfortu termicznego i psychicznego.
5. Kontrolowanie tętna poniżej miejsca założenia opatrunku.

Oparzenia

Oparzenie jest to uszkodzenie skóry oraz tkanek pod nią leżących na skutek działania wysokiej temperatury, substancji chemicznych, promieniowania jonizującego lub prądu elektrycznego.

W zależności od czynnika uszkadzającego oparzenia dzieli się na:

* termiczne,
* chemiczne,
* popromienne,
* elektryczne.

W zależności od głębokości oparzenia wyróżniamy 3 stopnie:
- stopień I - objawem jest zaczerwienienie skóry (rumień), obrzęk i uczucie pieczenia,
- stopień II - za zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się pęcherze z żółtawym płynem surowiczym, towarzyszy temu ostry ból,
- stopień III - niebolesny, cechuje się martwicą całej grubości skóry, a także uszkodzeniem tkanek położonych głębiej (mięśnie, ścięgna), skrajną postacią oparzenia jest zwęglenie tkanek.

Pierwsza pomoc:
* przy każdym oparzeniu należy przyjąć zasadę, że jest ono cięższe niż się wydaje na pierwszy rzut oka,
* jeżeli na kimś zapali się ubranie, należy palącego się przewrócić, okryć kocem i poturlać po ziemi, a po ugaszeniu płomieni pozostawić w pozycji zastanej,
* w przypadku oparzenia ręki należy zdjąć z palców pierścionki i zegarek (wykonujemy to tylko bezpośrednio po oparzeniu),
* jeżeli odzież przylgnęła do ciała nie odrywamy jej,
* oparzone miejsce schładzamy zimną wodą, kierując strumień powyżej rany przez około 15-20 minut (w przypadku oparzeń oka okres schładzania jest dłuższy).
* Ranę osłaniamy jałowym opatrunkiem (nie może on wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzenia),
* w przypadku oparzeń oka opatrunek wykonujemy na obie gałki oczne,
* przytomnego poszkodowanego z rozległymi poparzeniami należy ułożyć w pozycji autoprzetoczeniowej (działanie przeciwwstrząsowej),
* poszkodowanemu należy podawać do picia letnia napoje, w celu uzupełnienia ubytków płynów w organizmie,
* poszkodowanemu zapewniamy komfort termiczny i wsparcie psychiczne, w razie potrzeby wzywamy lekarza,
* pęcherzy z płynem surowiczym nie przekłuwamy.

Jako ciężkie oparzenia, które wymagają konsultacji lekarskiej traktujemy:
* oparzenia przekraczające 3 % powierzchni ciała (powierzchnia równa dłoni stanowi 1%),
* oparzenia twarzy, szyi i klatki piersiowej, krocza,
* oparzenia II i III stopnia.

UWAGA!!!
Jeżeli przyjmiemy powierzchnię skóry człowieka za 100 % to:
* głowa zajmuje 9 %,
* kończyny górne po 9 %,
* kończyny dolne po 18 %,
* krocze 1 %,
* klatka piersiowa 18 &,
* plecy 18 %.

Oparzenia chemiczne.

Są one następstwem działania na skórę stężonych kwasów, zasad (ługów) oraz soli i innych substancji chemicznych. Głębokość i wielkość uszkodzeń zależy od rodzaju substancji, jej stężenia i czasu działania. Dodatkowo niektóre substancje chemiczne jak: fenol, sole rtęci mogą wchłaniać się do organizmu, powodując ogólne zatrucie. Oparzenia kwasami (spowodowana najczęściej kwasem siarkowym lub solnym) wywołują na skórze strupy o różnym zabarwieniu., które powstają jako wynik koagulacji białka. Oparzenia ługami sa najczęściej sutkiem działania na tkankę zasady sodowej., potasowej lub wapna niegaszonego. Na skórze pojawia się miękki, wilgotny strup o białawym zabarwieniu, jako wynik rozpuszczenia białek i głębokiego uszkodzenia tkanek.

Pierwsza pomoc:
* oddzielić poszkodowanego od substancji żrącej (zdjąć przesiąkniętą nią odzież, o ile nie jest przyklejona do skóry),
* pamiętajmy o swoim bezpieczeństwie,
* nie zobojętniać substancji powodującej oparzenie,
* jak najszybciej zmyć szkodliwą substancję duża ilością chłodnej wody (z wyjątkiem oparzeń wapnem niegaszonym, gdzie najpierw mechanicznie usuwamy wapno, a następnie spłukujemy pod mocnym strumieniem wody) tak aby spływała po ciele jak najkrótszą drogą,
* na oparzone miejsce nałożyć jałowy opatrunek osłaniający,
* wezwać pomoc lekarską i pozostać z poszkodowanym, zapewniając mu wsparcie psychiczne i komfort termiczny,
* zabezpieczyć opakowanie i resztki substancji żrącej (jeżeli jest to możliwe).
 

Odmrożenia.

Odmrożenia są to uszkodzenia skóry i tkanek pod nią leżących, wywołane działaniem niskiej temperatury. Odmrożeniu ulegają okolice tkanek o zwolnionym i utrudnionym krążeniu: palce rąk, nóg, nos, policzki, małżowiny uszne.
 

Rozróżniamy trzy stopnie odmrożeń:
- stopień I - charakteryzuje się zaczerwienieniem , obrzękiem oraz uczuciem pieczenia i drętwienia,
- stopień II - cechuje go znacznie większe zasinienie i obrzęk, dodatkowo pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym lub surowiczo - krwistym,
- stopień III - charakteryzuje się martwicą skóry , która przyjmuje sinawo - purpurowe zabarwienie.

Pierwsza pomoc:
* poszkodowanego przenieść do ciepłego pomieszczenia,
* rozluźnić ubranie uciskające obrzęknięte miejsca, ściągnąć przemoczoną i zmrożoną odzież,
* nie wolno nacierać odmrożonych miejsc śniegiem ani alkoholem,
* można poszkodowanemu podać do picia mocno osłodzone, gorące napoje,
* nie należy podawać poszkodowanemu alkoholu ani pozwolić palić,
* jeżeli na skórze występują pęcherze czy grożące martwicą sine przebarwienia zakładamy na nie jałowy opatrunek i niezwłocznie kontaktujemy się z lekarzem,
* odmrożona część ciała wkładamy do zimnej wody, a następnie powoli i stopniowo podwyższamy temperaturę wody, do temperatury pokojowej (cały proces powinien trwać 20-30 minut).

Urazy kostne i stawowe

Zwichnięcie - przemieszczenie się jednej powierzchni stawowej w stosunku do drugiej. Zwichnięty staw ulega zniekształcenie, pojawia się silny ból, obrzęk, zasinienie oraz niemożliwość wykonywania ruchów w danym stawie. Postępowanie w przypadku podejrzenia zwichnięcia jest takie samo jak przy złamaniach.

...