Inseminacja klaczy.pdf

Endoskopowa inseminacja klaczy przy wykorzystaniu nasienia ogierów o normalnej i

obni Ň onej warto Ļ ci.

N. Ismer, M.Koene, M. Przewo Ņ ny

Tierärztliche Klinik für Pferde, Essener Str. 39 a, 49456 Lüsche, Niemcy

Summary:

Endoscopically controlled insemination in the mare using normal and low quality

spermatozoa. (N. Ismer; M. Koene; M. Przewo Ņ ny)

Hysteroscopic insemination in the mare is a proven mthod which is used already under

experimental conditions. Morris et al. (2000) obtained pregnancy rates up to 75 % with

insemination doses of only 1-10 x 10 6 progressive motile spermatozoa (PMS).

88 mares were inseminated on two different commercial breeding stations by the use of a

coloscope which was led transcervikal into the lumen of the uterus. The inseminate (100, 150,

200 x 106 PMS; 5-20 ml) was deposited on the papilla of the salpinx with a special catheter

which was guided through the working channel of the endoscope after distension of the uterus

with CO2 gas. At the same time 383 mares were inseminated on the same breeding centres

with conventional technique (500 x 106 PMS; 10-20 ml) and the obtained pregnancy rates

were compared to the ones from hysteroscopic insemination.

The used semen from one stallion was good quality (average of 57.5 % PMS; stallion 1). The

other stallion had an asthenozoospermia with an average of 14.9 % PMS (stallion 2).

It was shown that endoscopically controlled insemination is a practical technique which can

be used under field conditions. The pregnancy rates obtained with endoscopically controlled

insemination were comparable (stallion 1; 45.0% vs. 70.2%) or even higher (stallion 2; 55.2%

vs. 9.0%) then the ones from conventional insemination.

Streszczenie:

Inseminacja klaczy kontrolowana za pomoca endoskopu jest metod Ģ , która w

warunkach eksperymentalnych pozwoliła na osi Ģ gniecie wspołczynnika Ň rebno Ļ ci do 75%

przy zastosowaniu nasienia zawieraj Ģ cego jedynie 1-10 x 10 6

plemników o ruchu

post ħ powym w dawce inseminacyjnej ( Morris et al. 2000).

W tym celu u Ň ywano powszechnego w handlu kolonoskopu, który przeprowadzano przez

szyjk ħ macicy i kierowano w odpowiedni róg macicy. Nast ħ pnie za pomoc Ģ specjalnego

kateteru prowadzonego przez kanał roboczy endoskopu deponowano nasienie na ipsilateraln Ģ

brodawk ħ macicy.

Na jednej z prywatnych stacji ogierów o statusie EU w Oldenburgu zabiegowi inseminacji w

warunkach terenowych poddano 88 klaczy nasieniem dwóch ro Ň nych ogierów. Zabiegu

dokonano ró Ň nymi dawkami inseminacyjnymi (100, 150 u. 200 x 10 6 PMS - Progressiv

Motile Spermien – plemników o ruchu post ħ powym) oraz ró Ň n Ģ obj ħ to Ļ ci Ģ (5 – 20 ml).

Uzyskane dane zostały porównane z wynikami konwencjonalnej inseminacji (n=383) w tym

samym sezonie rozpłodowym gdzie stosowano nasienie w objetosci 10-20 ml zawieraj Ģ ce

min. 500 x 10 6 PMS.

Sperma ogiera nr 1 wykazywała normalne parametry andrologiczne (Ø 57,5 % PMS).

Nasienie ogiera nr 2 wykazywało w czasie wielokrotnych bada ı asthenospermi ħ (Ø 14,9 %

PMS).

Zostało dowiedzione, Ň e wymieniona metoda jest prosta do zastosowania w praktyce

terenowej. Uzyskane za pomoca endoskopowej inseminacji klaczy wska Ņ niki Ņ rebno Ļ ci u

ogiera o obni Ň onej warto Ļ ci nasienia były wy Ň sze, a u ogiera o normalnym nasieniu

porównywalne, z warto Ļ ciami dla konwencjonalnej inseminacji.

Wst ħ p:

Powszechnie u Ň ywane w inseminacji klaczy dawki nasienia zawieraj Ģ minimum 500 x 10 6

PMS (Progressiv Motile Spermien – plemników o ruchu post ħ powym) (Klug 1993). Dla stacji

ogierów o statusie EU od 2002 roku jest wymagane minimum 600 x 10 6 PMS dla nasienia

wysyłanego w obrocie wewn Ģ trzunijnym (Sieme et al.2001) . Nasienie o wy Ň ej wymienionej

jako Ļ ci pozwala w warunkach terenowych w zale Ň no Ļ ci od menagenentu uzyska ę wska Ņ niki

Ņ rebno Ļ ci w granicach od 70% do 90% (Pickett, Voss 1975; Householder et al. 1981).

Wyst ħ puj Ģ jednak Ň e okoliczno Ļ ci w których ogier nie jest w stanie odda ę wystarczaj Ģ cej

objeto Ļ ci nasienia o wymaganej jako Ļ ci w celu inseminacji przewidzianch dla niego klaczy.

Taka sytuacja ma miejsce gdy chodzi o warto Ļ ciowe genetycznie i popularne reproduktory.

Innym zagadnieniem jest obni Ň ona plodno Ļę ogierów o ro Ň nej etiologii. Obni Ň ona płodno Ļę

mo Ň e mie ę podło Ň e genetyczne, patologiczne jak i jatrogenne. Przykładem mo Ň e by ę

niewa Ļ ciwe u Ň ycie anabolików sterydowych (Amann 1993), zapalenia j Ģ der lub naj Ģ drzy

(Schneider 1999), atrofia, fibroza lub degeneracja j Ģ der (Klug 1999).

Cel bada ı :

Celem bada ı było sprawdzenie w jakim stopniu technika opisana przez Morrisa i innych

(2000) pozwala wykorzysta ę si ħ w praktyce terenowej oraz jakie wska Ņ niki Ņ rebno Ļ ci mog Ģ

zosta ę osi Ģ gni ħ te przy wykorzystaniu nasienia o obni Ň onej dawce inseminacyjnej.

Materiał i metody:

W skład grupy do Ļ wiadczalnej wchodziły 88 klacze podzielone na grupy. Klacze były

inseminowane nasieniem dwóch ogierów (nr 1, nr 2).

Wykorzystywane nasienie było zawsze pobierane w dniu inseminacji oraz było badane

mikroskopowo i makroskopowo pod wzgl ħ dem barwy, konsystencji, obj ħ to Ļ ci, gesto Ļ ci jak i

ruchliwo Ļ ci. Ostatecznie nasienie było wirowane i przygotowywane według wytycznych EU.

Nasienie ogiera nr 2 dotkniete było asthenospermi Ģ (obni Ň ona ruchliwo Ļę plemników), której

Ļ rednia warto Ļę dla plemników o ruchu post ħ powym w wykorzystanych 42 ejakulatach

wynosiła 14,9%.

Metody:

Technika inseminacji (ryc. 1)

Klacze wybrane do inseminacji pod kontrol Ģ endoskopu wstawiano do poskromu. Po

zabanda Ň owaniu ogona nast ħ powało gruntowne mycie zewn ħ trznych narz Ģ dow płciowych.

Do histeroskopowej inseminacji u Ň ywano powszechnego w handlu kolonoskopu (GIF-XQ 10,

Olympus, Hamburg, długo Ļę robocza 1600 mm, Ļ rednica zewn ħ trzna 9,4 mm, Ļ rednica kanału

roboczego 2,8 mm), który był dezynfekowany przed ka Ň dym zabiegiem. Endoskop

przeprowadzano wpierw przez szyjk ħ macicy. Nast ħ pnie macic ħ wypełniano CO 2 przy

pomocy insuflatora (AR-10-901, Dr. Fritz, Tuttlingen) podł Ģ czonego do przewo Ņ nej butli.

Ci Ļ nienie zwi ħ kszano maksymalnie do 50 mmHg, do momentu uzyskania dobrego pola

widzenia w całym trzonie macicy (ryc.2). Poł Ģ czenie insuflatora z endoskopem było

zapewnione za pomoc Ģ silikonowego przewodu zako ı czonego koncówk Ģ typu Luer. Jako

Ņ rodło swiatła słu Ň ył generator swiatła zimnego (Typ B, Dr. Fritz, Tuttlingen). Ostatecznie

endoskop wprowadzano pod kontrol Ģ wzroku do ipsilateralnego rogu macicy tak daleko a Ň

brodawka jajowodu była dobrze uwidoczniona (ryc.3). W tym momencie odcinano dopływ

CO 2 i przez kanał roboczy endoskopu wsuwnano sterylny, wcze Ļ niej wypełniony nasieniem

teflonowy kateter (długo Ļę robocza 2200 mm, Ļ rednica 2 mm, Dr. Fritz, Tuttlingen) a Ň do

osi Ģ gni ħ cia okolicy brodawki jajowodu. Nast ħ pnie deponowano nasienie na brodawk ħ

jajowodu lub w jej bezpo Ļ redni Ģ okolic ħ (ryc.4). Niezwłocznie potem usuwano endoskop z

macicy.

Wyniki:

Nasieniem ogiera nr 1 zainseminowano pod kontrol Ģ endoskopu łacznie 20 klaczy. Zabieg

wykonano dawk Ģ zawieraj Ģ c Ģ 100 milionów PMS w objeto Ļ ci 5 ml. Spo Ļ ród tych klaczy 9

(45%) za Ņ rebiło si ħ (tab.1). Nasieniem tego samego ogiera inseminowano metod Ģ

konwencjonaln Ģ 305 klczy, gdzie dawka inseminacyjna zawierała 500 milionów PMS przy

obj ħ to Ļ ci 10-20 ml. Ņ rebno Ļę potwierdzono u 214 (70,2%) klaczy (tab.2).

Nasieniem ogiera nr 2 zainseminowano technik Ģ endoskopow Ģ 21 klaczy dawk Ģ zawieraj Ģ c Ģ

100 milionów PMS, 23 klacze dawk Ģ 150 milionów PMS oraz 24 klacze dawk Ģ zawieraj Ģ c Ģ

200 milionów PMS. U wszystkich klaczy u Ň ywano objeto Ļ ci nasienia od 10 do 20 ml. W

pierwszej wymienionej grupie potwierdzono Ņ rebno Ļę u 13 (61,9%) klaczy, w drugiej grupie

u 8 (34,8%) klaczy oraz w trzeciej grupie u 16 (66,7%) klaczy. Ļ rednio odpowiada to

Ņ rebno Ļ ci 55,2% (37/68) (tab.1). Dla nasienia tego samego ogiera w tym samym sezonie

rozpłodowym przy inseminacji metod Ģ konwencjonaln Ģ uzyskano u 78 klaczy

inseminowanych dawk Ģ zawieraj Ģ c Ģ 500 milionów PMS Ņ rebno Ļę jedynie u 7 (9%) klaczy

(tab.2).

Tab.1: Wyniki Ņ rebno Ļ ci dla nasienia ogierów nr 1 i nr 2 przy inseminacji technik Ģ

endoskopow Ģ .

ogier

(nr)

obj ħ to Ļę dawki

inseminacyjnej

(ml)

PMS dawki

inseminacyjnej

(mln)

liczba klaczy

(n)

liczba klaczy

Ņ rebnych

(n)

Ņ rebno Ļę

(%)

100

45,0

10-20

100

61,9

10-20

150

34,8

10-20

200

66,7

10-20

100-200

55,2

Tab.2 : Wyniki Ņ rebno Ļ ci dla nasienia ogierów nr 1 i nr 2 przy insemonacji technik Ģ

konwencjonaln Ģ .

ogier

(nr)

obj ħ to Ļę dawki

inseminacyjnej

(ml)

PMS dawki

inseminacyjnej

(mln)

liczba klaczy

(n)

liczba klaczy

Ņ rebnych (n)

Ņ rebno Ļę

(%)

10-20

500

305

214

70,2

10-20

500

9,0

Technika endoskopowej inseminacji klaczy okazała si ħ by ę mo Ň liwa do zastosowania w

praktyce terenowej. Po uzyskaniu pewnej wprawy zabieg inseminacji trwał od 2 do 5 minut

przy Ļ redniej 3 minuty.

Dyskusja :

Technika okołobrodawkowej inseminacji videoendoskopowej jest wiele obiecuj Ģ c Ģ metod Ģ ,

która tak dla klaczy jak i dla ogierów mo Ň e mie ę wiele pozytywnych aspektów.

Mo Ň liwo Ļę histeroskopowej oceny macicy i szyjki macicy ze wzgl ħ du na anomalie

rozwojowe, cysty, zlepy wewn Ģ trzmaciczne, sekrecj ħ , zawarto Ļę jak i konsystencj ħ , barw ħ

błony Ļ luzowej macicy znacznie poszerza mo Ň liwo Ļ ci diagnostyczne w praktyce

ginekologicznej klaczy (Schoon et al. 1992).

Dla ogierów metoda inseminacji endoskopowej jako najbardziej pozytywny aspekt

przedstawia ogromne mo Ň liwo Ļ ci oszcz ħ dzania nasienia. Nale Ň y tutaj jednak Ň e jasno

podkre Ļ li ę , Ň e omawiana metoda mo Ň e ułatwia ę niebezpiecze ı stwo wykorzystania w hodowli

ogierów o obni Ň onej płodnosci o podło Ň u genetycznym. Ten problem powinien by ę jednak Ň e

wykluczony przez badania andrologiczne przeprowadzane w momencie przyznawania licencji

hodowlanych umo Ň liwiaj Ģ cych u Ň ytkowanie rozpłodowe ogiera. Ogiery których nasienie nie

spełnia minimalnych kryteriów okre Ļ lonych dla młodych osobników nie maj Ģ szans na

wykorzystanie w rozpłodzie (Merkt i Klug 1989).

Wykorzystanie tej metody potwierdziło swoj Ģ du ŇĢ przydatno Ļę w praktyce terenowej u

ogierów, które ze wzgl ħ du na swoj Ģ wielk Ģ warto Ļę hodowlan Ģ a nie ze wzgl ħ du na wad ħ

genetyczn Ģ , nie s Ģ w stanie pokry ę olbrzymiego zapotrzebowania na swoje nasienie.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: