anders.pdf

Monety kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

Monety

kolekcjonerskie

nomina¸

10 z¸

nomina¸

2 z¸

metal

925/1000Ag oraz farby:

czerwona, zielona i czarna

metal

stop CuAl5Zn5Sn1

stempel

zwyk¸y

stempel

lustrzany

ærednica

27,00 mm

ærednica

32,00 mm

masa

8,15 g

masa

14,14 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

680.000 szt.

wielkoæ emisji (nak¸ad)

40.000 szt.

Awers: Z lewej strony wizerunek or¸a ustalony dla god¸a

Rzeczypospolitej Polskiej, poniýej or¸a napis: 10 Zü. Z prawej

strony oznaczenie roku emisji: 2002 oraz odznaka Krzyýa

Pamitkowego Monte Cassino. Poniýej maki wykonane farbami:

czerwon, zielon i czarn. U gry p¸kolem napis:

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lew ¸ap or¸a znak mennicy: .

Ð w

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-02, pod

or¸em napis: Zü 2 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoÄczony szeæcioma pere¸kami. Pod lew

¸ap or¸a znak mennicy: .

Rewers: Wizerunek genera¸a broni W¸adys¸awa Andersa.

Z lewej strony odznaka Krzyýa Pamitkowego Monte Cassino.

Wok¸ napis: GEN. BRONI WüADYSüAW ANDERS 1892-1970.

Rewers: Z lewej strony wizerunek genera¸a broni W¸adys¸awa

Andersa. Z prawej strony ruiny klasztoru na Monte Cassino,

powyýej napis: GENERAü / BRONI / WüADYSüAW / ANDERS /

1892-1970.

W dniu 6 listopada 2002 r. Narodowy

Bank Polski wprowadza do obiegu

monety kolekcjonerskie, przedsta-

wiajce posta genera¸a broni

W¸adys¸awa Andersa, o nomina¸ach:

otrzyma¸ pierwszy stopieÄ oficerski.

Skierowany na front walczy¸ m.in.

wraz z 3. Pu¸kiem Dragonw w Prusach

Wschodnich, dowodzi¸ szwadronem,

a nast«pnie batalionem. Juý wtedy

by¸ wysoko oceniany jako dowdca,

co zadecydowa¸o o skierowaniu go

na kurs do Akademii Sztabu Generalne-

go w Petersburgu. Po jego ukoÄczeniu

w dniu 7 lutego 1917 r. obj¸ stano-

wisko szefa sztabu 7. Dywizji Strzel-

cw. W czasie walk by¸ trzykrotnie

ranny. Za okazane w boju m«stwo

odznaczono go jednym z najwyý-

szych orderw rosyjskich Ð Krzyýem

Oficerskim åwi«tego Jerzego.

Na boku 8-krotnie powtrzony napis: NBP, co drugi odwrcony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety: Andrzej Nowakowski

¥ 10 z¸ Ð wykonana stemplem lustrza-

nym w srebrze,

¥ 2 z¸ Ð wykonana stemplem zwy-

k¸ym w stopie CuAl5Zn5Sn1,

tzw. Nordic Gold.

Projektant awersu: Ewa Tyc-KarpiÄska

Projektant rewersu: Andrzej Nowakowski

W¸adys¸aw Anders urodzi¸ si« 11 sierp-

nia 1892 r. w B¸oniu w powiecie

kutnowskim. W zwizku z obj«ciem

przez jego ojca obowizkw admini-

stratora majtku Taurogi, rodzina

Andersw przenios¸a si« na Litw«.

W latach 1911-1914 studiowa¸ na

Politechnice w Rydze. W po¸owie

1914 r. zosta¸ powo¸any do szko¸y

podchorýych rezerwy kawalerii

armii rosyjskiej; po jej ukoÄczeniu

Monety zosta¸y wyprodukowane w Mennicy PaÄstwowej SA

w Warszawie.

Od 1917 r. uczestniczy¸ w formowaniu

i szkoleniu oddzia¸w I Korpusu

Polskiego w armii rosyjskiej genera-

¸a Jzefa Dowbora-Muænickiego.

W dzia¸aniach bojowych dowodzi¸

pu¸kiem, a nast«pnie zosta¸ szefem

Sk¸ad i druk: Drukarnia NBP

Ð w

Monety kolekcjonerskie

sztabu 1. Dywizji Strzelcw. Po rozwizaniu Korpusu powrci¸

do Polski, gdzie po odzyskaniu niepodleg¸oæci rozpocz¸

s¸uýb« w sztabie Armii Wielkopolskiej w Poznaniu, a nast«pnie

obj¸ dowdztwo 1. Pu¸ku U¸anw Wielkopolskich, ktry bra¸

udzia¸ w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Pu¸k ws¸awi¸ si«

w walkach nad Berezyn, gdzie podpu¸kownik Anders po raz

kolejny zosta¸ ranny. W uznaniu zas¸ug zosta¸ odznaczony

osobiæcie przez marsza¸ka Jzefa Pi¸sudskiego orderem Virtuti

Militari V klasy. O niezwyk¸ej dzielnoæci W¸adys¸awa Andersa

æwiadczy takýe fakt czterokrotnego odznaczania go Krzyýem

Walecznych.

na nacierajce wojska Armii Czerwonej. Dwukrotnie ranny,

genera¸ Anders dosta¸ si« 29 wrzeænia pod Starym Samborem

do niewoli radzieckiej. Przewieziono go do Lwowa, a nast«pnie

do Moskwy, do wi«zienia NKWD na üubiance. W niezwykle ci«ýkich

warunkach, nieustannie przes¸uchiwany, sp«dzi¸ w wi«zieniach

radzieckich 22 miesice. Wolnoæ odzyska¸ 4 sierpnia 1941 r.

w wyniku podpisania uk¸adu radziecko-polskiego przewiduj-

cego utworzenie Armii Polskiej w ZSRR. 11 sierpnia 1941 r.

otrzyma¸ nominacj« na genera¸a dywizji.

wienia go polskiego obywatelstwa 26 wrzeænia 1946 r. przez

Rzd Jednoæci Narodowej w Warszawie; decyzj« t« w¸adze

w Polsce anulowa¸y dopiero 15 marca 1989 r.

Genera¸ W¸adys¸aw Anders po wojnie zamieszka¸ w Londynie.

Do koÄca ýycia by¸ uznawany za przywdc« politycznego

polskiej emigracji wojskowej. Organizowa¸ ýycie spo¸eczne

polskiego wychodstwa w Wielkiej Brytanii, inicjowa¸ powstawa-

nie polskiego szkolnictwa, teatrw i wydawnictw. Przewodniczy¸

G¸wnej Komisji Skarbu Narodowego, by¸ prezesem Polskiej

Fundacji Kulturalnej. W uznaniu swych zas¸ug wojennych zosta¸

awansowany 15 maja 1954 r. przez w¸adze emigracyjne do

stopnia genera¸a broni.

Tworzenie Armii Polskiej w ZSRR przebiega¸o z duýymi

oporami - brakowa¸o broni, umundurowania i ýywnoæci.

Genera¸ Anders postawi¸ sobie za cel nie tylko formowanie si¸

zbrojnych, ale takýe uratowanie jak najwi«kszej liczby

Polakw znajdujcych si« w Zwizku Radzieckim. Dzi«ki jego

zabiegom uda¸o si« ocali znaczn liczb« ludnoæci cywilnej,

w tym tysice dzieci. Nie godzi¸ si« na wysy¸anie na front poje-

dynczych, le uzbrojonych jednostek. W 1942 r. przeprowadzi¸

uzgodnion z w¸adzami radzieckimi ewakuacj« Armii Polskiej

do Iranu. Rozlokowane tam oddzia¸y otrzyma¸y miano Armii

Polskiej na Wschodzie. Po okresie rekonwalescencji i intensyw-

nym szkoleniu ýo¸nierzy, juý jako 2. Korpus Polski, oddzia¸y

genera¸a Andersa zosta¸y przesuni«te w pocztkach 1944 r. na

front w¸oski, gdzie otrzyma¸y zadanie zdobycia Monte Cassino.

W momencie podejmowania decyzji o udziale Polakw w tej

bitwie genera¸ Anders mia¸ æwiadomoæ jej miejsca w historii.

Jak wspomina¸ po latach: ãZdawa¸em sobie jednak spraw«,

ýe Korpus i na innym odcinku mia¸by duýe straty. Natomiast

wykonanie tego zadania ze wzgl«du na rozg¸os, jaki Monte

Cassino zyska¸o wwczas na æwiecie mog¸o mie duýe znacze-

nie dla sprawy polskiej [...] Przynios¸oby duý chwa¸« or«ýowi

polskiemuÓ.

Po zakoÄczeniu wojny W¸adys¸aw Anders w latach 1921Ð1923

studiowa¸ w Ecole Suprieure de Guerre (Wyýszej Szkole

Wojennej) w Paryýu. Po jej ukoÄczeniu zosta¸ dyrektorem kursu

dla wyýszych dowdcw w Wyýszej Szkole Wojennej w Warszawie.

15 sierpnia 1925 r. awansowano go na pu¸kownika. W latach

1925-1926 by¸ pierwszym oficerem Sztabu Generalnego

Inspektoratu Kawalerii.

Swe wspomnienia z lat wojny opublikowa¸ w 1949 r. w ksiýce

pt. ãBez ostatniego rozdzia¸u", wielokrotnie wznawianej za

granic, wydanej w Polsce poza cenzur w 1983 r.

Polskie w¸adze komunistyczne uwaýa¸y go za jednego z g¸wnych

wrogw, co wynika¸o zarwno z jego twardej postawy wobec

naciskw Moskwy w okresie formowania Armii Polskiej

w ZSRR, jak i negatywnego stosunku do postanowieÄ konfe-

rencji ja¸taÄskiej w sprawie polskiej oraz rzdw komunistw

w Polsce.

Pu¸kownik Anders by¸ takýe æwietnym kawalerzyst; kierowana

przez niego polska ekipa zdoby¸a na mi«dzynarodowych zawo-

dach jedzieckich w Nicei w 1925 r. kilka nagrd indywidualnych

oraz zespo¸owo Puchar Narodw.

Podczas zamachu majowego w 1926 r. wierny przysi«dze

ýo¸nierskiej pu¸kownik Anders opowiedzia¸ si« po stronie legal-

nego rzdu oraz Prezydenta RP Stanis¸awa Wojciechowskiego.

Jako szef sztabu dowdztwa wojsk rzdowych kierowa¸ dzia¸a-

niami obronnymi wok¸ Belwederu, a nast«pnie bra¸ udzia¸

w przemarszu dostojnikw paÄstwowych z Belwederu do Wila-

nowa. Pomimo swej zdecydowanej prorzdowej postawy nie

by¸ represjonowany przez marsza¸ka Pi¸sudskiego, ktry Ð

doceniajc jego umiej«tnoæci Ð wyznaczy¸ go w 1926 r. na

dowdc« II Samodzielnej Brygady Kawalerii w Rwnem.

Zmar¸ 12 maja 1970 r. w Londynie. Zgodnie ze swoj ostatni

wol spocz¸ wærd swych ýo¸nierzy na polskim cmentarzu

wojennym pod Monte Cassino.

W 1995 r. zosta¸ poæmiertnie odznaczony Orderem Or¸a Bia¸ego.

Witold G¸«bowicz

Muzeum Wojska Polskiego

w Warszawie

Rozpocz«ta 12 maja bitwa zakoÄczy¸a si« zdobyciem Monte

Cassino w dniu 18 maja 1944 r. Zgodnie z przewidywaniami

genera¸a, wieæ o niej obieg¸a ca¸y æwiat. Po otwarciu drogi na

Rzym ýo¸nierze 2. Korpusu pod jego dowdztwem zdobywali

Ancon«, prze¸amywali lini« Gotw i walczyli o Boloni«. Jego

zas¸ugi jako dowdcy na ca¸ym szlaku bojowym we W¸oszech

zosta¸y docenione zarwno przez w¸adze polskie, jak i rzdy

paÄstw alianckich - genera¸ Anders otrzyma¸ najwyýsze odzna-

czenia: order Virtuti Militari III klasy oraz brytyjski Order üani,

przyznany mu przez krla Jerzego VI. Prezydent USA, Franklin

Delano Roosevelt, nada¸ mu order Legion of Merit.

1 stycznia 1934 r. W¸adys¸aw Anders zosta¸ awansowany na

genera¸a brygady, a w 1937 r. obj¸ dowdztwo Nowogrdzkiej

Brygady Kawalerii w Baranowiczach.

Po ataku Niemiec na Polsk« we wrzeæniu 1939 r. Brygada,

wchodzca w sk¸ad Armii ãModlin", prowadzi¸a ci«ýkie walki

w rejonie Lidzbarka Welskiego i P¸ocka, podczas ktrych genera¸

zosta¸ ranny od¸amkiem bomby lotniczej. Nie opuæci¸ jednak

frontu i po za¸oýeniu opatrunkw dowodzi¸ dalej. Po wejæciu jego

brygady w sk¸ad Armii ãüd", od 12 wrzeænia dowodzi¸ grup

operacyjn, ktra walczy¸a m.in. o zaj«ty przez Niemcw MiÄsk

Mazowiecki. Po rozpocz«ciu marszu na po¸udnie, ku granicy

rumuÄskiej, oddzia¸y podleg¸e genera¸owi Andersowi do¸czy¸y

do Armii ãPrusy", wok¸ ktrej zaciska¸ si« juý pieræcieÄ wojsk

niemieckich. 22 wrzeænia resztki Nowogrdzkiej Brygady

Kawalerii przebi¸y si« w kierunku na Lww, gdzie natkn«¸y si«

Pod koniec wojny, w okresie od lutego do maja 1945 roku

genera¸ Anders pe¸ni¸ obowizki naczelnego wodza, a od

24 wrzeænia 1946 r. do 4 lipca 1954 r. by¸ naczelnym wodzem

i generalnym inspektorem Polskich Si¸ Zbrojnych na Zachodzie.

Po zakoÄczeniu dzia¸aÄ wojennych przejawia¸ duý trosk«

o sprawy bytowe i socjalne ýo¸nierzy, ktrzy pozostali na emi-

gracji. M.in. ta w¸aænie dzia¸alnoæ sta¸a si« przyczyn pozba-

Wszystkie monety kolekcjonerskie s prawnym

ærodkiem p¸atniczym w Polsce.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: