leszczynski_pl.pdf

Monety kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

Monety

kolekcjonerskie

nomina¸

10 z¸

nomina¸

2 z¸

metal

925/1000 Ag

metal

stop CuAl5Zn5Sn1

stempel

lustrzany

stempel

zwyk¸y

ærednica

32,00 mm

ærednica

27,00 mm

masa

14,14 g

masa

8,15 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

45 000 szt.

wielkoæ emisji (nak¸ad)

600 000 szt.

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-03, pod

or¸em napis: Zü 10 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoÄczony pi«cioma pere¸kami. Pod lew

¸ap or¸a znak mennicy : .

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-03, pod

or¸em napis: Zü 2 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoÄczony szeæcioma pere¸kami. Pod lew

¸ap or¸a znak mennicy : .

Rewers: Popiersie krla Stanis¸awa LeszczyÄskiego. W tle

portret crki Marii Ð krlowej Francji. Z lewej strony p¸kolem

napis: STANISüAW LESZCZYÁSKI / 1704-1709 ¥ 1733-1736,

z prawej u gry ozdobny ornament.

Rewers: Popiersie krla Stanis¸awa LeszczyÄskiego. U gry

p¸kolem napis: STANISüAW LESZCZYÁSKI. Na prawym ramieniu

krla ozdobny ornament. U do¸u herb LeszczyÄskiego Ð

ãWieniawaÓ. Po bokach herbu lata panowania: z lewej strony

1704 / 1709, z prawej 1733 / 1736.

Na boku: oæmiokrotnie powtrzony napis: NBP, co drugi

odwrcony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

W dniu 15 padziernika 2003 r.

Narodowy Bank Polski wprowadza

do obiegu monety kolekcjonerskie

przedstawiajce krla Stanis¸awa

LeszczyÄskiego, o nomina¸ach:

Monety s kontynuacj serii ãPoczet

krlw i ksiýt polskichÓ, zapoczt-

kowanej przez Narodowy Bank Polski

w 1979 r.

Stanis¸aw LeszczyÄski, jedyny syn

Rafa¸a i Anny z Jab¸onowskich,

urodzi¸ si« 20 padziernika 1677 r.

we Lwowie. Staranne wychowanie

i obycie oraz osobiste walory powo-

dowa¸y, ýe ¸atwo zyskiwa¸ przyjaci¸.

Cechowa¸a go duýa kultura i og¸ada

towarzyska oraz typowa dla ludzi tej

epoki powierzchowna, ale rozleg¸a

wiedza z rýnych dziedzin.

nomina¸

10 z¸

¥100 z¸ - wykonan stemplem lustrza-

nym w z¸ocie, przedstawiajc

popiersie krla;

¥ 10 z¸ - wykonan stemplem lustrza-

nym w srebrze, przedstawia-

jc popiersie krla;

¥ 10 z¸ - wykonan stemplem lustrza-

nym w srebrze, przedstawia-

jc p¸posta krla;

¥ 2 z¸ - wykonan stemplem zwy-

k¸ym w stopie CuAl5Zn5Sn1,

tzw. Nordic Gold, przedsta-

wiajc popiersie krla.

metal

925/1000 Ag

stempel

lustrzany

ærednica

32,00 mm

masa

14,14 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

40 000 szt.

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-03, pod

or¸em napis: Zü 10 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoÄczony pi«cioma pere¸kami. Pod lew

¸ap or¸a znak mennicy : .

Projektant monet: Ewa Tyc-KarpiÄska

Dzia¸alnoæ polityczn LeszczyÄski

rozpocz¸ od obj«cia funkcji posel-

skiej na sejmie konwokacyjnym

Ð w

Rewers: Z lewej strony p¸posta krla Stanis¸awa

LeszczyÄskiego, z prawej w tle popiersie crki Marii Ð krlowej

Francji. Wok¸ napis: STANISüAW LESZCZYÁSKI 1704-1709 ¥

1733-1736.

Monety zosta¸y wyprodukowane w Mennicy PaÄstwowej SA

w Warszawie.

Stanis¸aw LeszczyÄski

Ð Poczet krlw i ksiýt polskich Ð

Sk¸ad i druk: Drukarnia NBP

Ð w

Monety kolekcjonerskie

po æmierci Jana III Sobieskiego i elekcyjnym w czerwcu 1697 r.,

kiedy to wybrano krlem elektora saskiego Augusta II Mocnego.

Zaledwie dziewi«tnastoletni Stanis¸aw LeszczyÄski mino braku

doæwiadczenia politycznego juý wtedy wykaza¸ zr«cznoæ

w ¸agodzeniu sporw. August II pragn¸ wzmocni sw w¸adz«,

kierowa Rzeczpospolit jak rodzinn Saksoni i samodzielnie

podejmowa decyzje. Budzi¸o to opr nawet tych, ktrzy

wprowadzili Augusta na polski tron. Porozumiewa¸ si« zatem

z paÄstwami graniczcymi z Rzeczpospolit, obiecujc im

w zamian za poparcie swych planw dynastycznych cz«æ

terytoriw polskich i litewskich. Saksonia sprzymierzy¸a si«

z Rosj i Dani i August II na czele wojsk saskich zaatakowa¸

z terytorium Rzeczypospolitej szwedzkie Inflanty. Krl szwedzki

Karol XII rozbi¸ wojska cara Piotra I i Augusta II. Nast«pnie,

mimo oæwiadczeÄ polskich senatorw o neutralnoæci Rzeczypo-

spolitej, wkroczy¸ do Polski i bez oporu zaj¸ Warszaw«. Karol

XII wykorzysta¸ opr przeciwko udzia¸owi Polski w wojnie

oraz sojuszowi z Rosj do uzyskania poparcia cz«æci szlachty,

skupionej w konfederacji warszawskiej. Postanowi¸ zdetroni-

zowa Augusta. Szuka¸ wi«c wærd Polakw odpowiedniego

kandydata do korony. Wobec uwi«zienia przez Augusta naj-

powaýniejszych z pretendentw, synw Jana III Sobieskiego,

wybr Karola pad¸ na Stanis¸awa LeszczyÄskiego. G¸osami

konfederatw warszawskich, po wypowiedzeniu przez nich

pos¸uszeÄstwa Augustowi II, pod presj wojska szwedzkiego

wybrano go na krla Polski na elekcji 12 lipca 1704 r. By¸

w¸adc pozbawionym si¸y militarnej, zasobw materialnych

i poparcia spo¸eczeÄstwa, ca¸kowicie zdanym na szwedzkiego

protektora. Na ýyczenie Karola XII koronowany 4 padziernika

1705 r. w Warszawie, zawar¸ nast«pnie ze Szwecj przymierze,

uzaleýniajce Rzeczpospolit od Karola XII, i odda¸ Szwecji

Kurlandi«. Rzdy Stanis¸awa, zaleýne od szwedzkich zwyci«stw,

utwierdzone zosta¸y w 1706 r., kiedy Karol XII wkroczy¸ do

Saksonii i zmusi¸ Augusta II do zrzeczenia si« korony polskiej.

Jednak kl«ska Szwedw w prze¸omowej bitwie z Rosj pod

Po¸taw w 1709 r. rozstrzygn«¸a losy wojny na korzyæ Rosji.

August II og¸osi¸ sw abdykacj« za niewaýn i przyby¸ do

Rzeczypospolitej. Stanis¸aw zosta¸ zmuszony do opuszczenia

kraju. Pozosta¸ jednak sojusznikiem Szwecji, zaæ Karol XII

osadzi¸ go w swojej nadreÄskiej posiad¸oæci, gdzie Stanis¸aw

zamieszka¸ wraz z rodzin. August II zapragn¸ odzyska

samodzielnoæ, a takýe pozby si« znienawidzonego rywala.

Organizowa¸ na LeszczyÄskiego zamachy, ktre zmusi¸y go

do zmiany miejsca pobytu Ð w 1719 r. osiad¸ w alzackim

Wissemburgu. W 1725 r. krl Francji Ludwik XV, poælubi¸ jego

crk« Mari«, liczc, ýe dzi«ki temu zwi«kszy wp¸ywy francuskie

w Polsce. Ludwik XV odda¸ teæciowi do dyspozycji pa¸ac

w Chambord i wyznaczy¸ sta¸ pensj«. Ma¸ýeÄstwo to poprawi¸o

trudn sytuacj« Stanis¸awa LeszczyÄskiego na emigracji oraz

wzmocni¸o jego pozycj« w Polsce. Po æmierci Augusta II w 1733 r.

Francja popar¸a kandydatur« Stanis¸awa LeszczyÄskiego

na tron Polski, ktry w przebraniu kupca przejecha¸ przez

Niemcy i przybywszy w sekrecie do Warszawy ukry¸ si« w ambasa-

dzie francuskiej. Ambasador francuski Monti po raz pierwszy

ukaza¸ go t¸umnie zebranej w koæciele szlachcie, ktra zjecha¸a

na elekcj«, w dniu 10 wrzeænia 1733 r. Krl wygnaniec,

w ubiorze polskiego szlachcica w opinii szlachty by¸ ucieleænie-

niem niepodleg¸oæci. 12 wrzeænia przyt¸aczajc wi«kszoæci

g¸osw okrzykni«to Stanis¸awa krlem. Nowo wybrany elekt

jako reprezentant niepodleg¸oæciowych dýeÄ polskiego

narodu stanowi¸ zagroýenie dla interesw Rosji, Austrii i Prus.

PaÄstwa te obawia¸y si« rwnieý, ýe zwizki LeszczyÄskiego

z Ludwikiem XV doprowadz do wzmocnienia wp¸yww Francji

w tej cz«æci Europy. Do Polski wkroczy¸y wojska rosyjskie

i 5 padziernika 1733 r. zorganizowa¸y na Pradze now elekcj«,

gdzie ãwybranoÓ na krla Augusta III Sasa. Stanis¸aw LeszczyÄski

osaczony przez wojska rosyjskie uszed¸ do wiernego sobie

GdaÄska w oczekiwaniu na spodziewan pomoc Francji. Wobec

kapitulacji miasta i biernej postawy dyplomacji Ludwika XV

LeszczyÄski schroni¸ si« na terenie Prus. Krl pruski udzieli¸ mu

goæciny w Krlewcu liczc, ýe w wyniku tych walk zwi«kszy swe

posiad¸oæci kosztem ziem polskich. W Europie rozp«ta¸a si« tak

zwana wojna sukcesyjna polska, trwajca do 1736 r. Francuzi

walczyli z Austriakami nie o polsk koron«, lecz o uzyskanie

Lotaryngii. Po jej zdobyciu krl francuski zgodzi¸ si« na zakoÄ-

czenie wojny. Polityka mocarstw uczyni¸a z LeszczyÄskiego

przedmiot zabiegw dyplomatycznych. Jako jeden z ostatnich

dowiedzia¸ si« o podpisanych 5 padziernika 1735 r. w Wiedniu

porozumieniach, przewidujcych jego abdykacj«. Przyznano mu

natomiast tron ksi«stwa Baru, a pniej Lotaryngii oraz prawo

uýywania tytu¸u krlewskiego. Mia¸o to u¸atwi w przysz¸oæci

wcielenie tych paÄstewek do Francji. W Rzeczypospolitej

zwolennicy LeszczyÄskiego toczyli nierwn walk« z wojskami

Augusta III i rosyjskimi. Po krtkim oporze LeszczyÄski zgodzi¸

si« na abdykacj« 26 stycznia 1736 r. i uda¸ si« do Lotaryngii,

ktr otrzyma¸ od Ludwika XV w doýywotnie w¸adanie. Ostatnie

trzydzieæci lat swego d¸ugiego ýycia LeszczyÄski sp«dzi¸

w Lunville, gdzie zyska¸ uznanie jako dobry gospodarz oraz

mecenas sztuki i nauki. Z jego inicjatywy powsta¸ w Nancy

jeden z najpi«kniejszych w Europie zespo¸w urbanistyczno-

architektonicznych. Na jego dworze w Lunville bywali m. in.

Monteskiusz i Wolter, za¸oýona przez niego w Nancy Academia

Stanislai zyska¸a rozg¸os w Europie, a z utworzonej w Lunville

akademii rycerskiej wysz¸o wielu polskich wojskowych i dzia¸aczy

politycznych. LeszczyÄski skupi¸ wok¸ siebie grup« emigrantw

polskich, zwolennikw reformy paÄstwa. W jego otoczeniu

powsta¸ w 1743 r. anonimowy utwr ãG¸os wolny wolnoæ

ubezpieczajcyÓ, jeden z najciekawszych traktatw poli-

tycznych postulujcych g¸«bok napraw« Rzeczypospolitej.

Autorstwo tego dzie¸a tradycyjnie przypisywano LeszczyÄskiemu;

nowsze badania wykazuj, ýe LeszczyÄski by¸ jego wydawc.

Stanis¸aw LeszczyÄski zmar¸ 23 lutego 1766 r. w Lunville,

pochowany zosta¸ w koæciele Notre-Dame de Bon-Secours

w Nancy. W 1814 r. szcztki krla przewieziono do kraju,

nast«pnie znalaz¸y si« w koæciele katolickim æw. Katarzyny

w Petersburgu, aby po wielu perypetiach spocz w podzie-

miach katedry na Wawelu. Stanis¸aw LeszczyÄski Ð dwukrotnie

obrany krl Polski, ktremu nie dane by¸o panowa Ð jest

cz¸owiekiem nie¸atwym do oceny. LeszczyÄski dyplomata,

pisarz polityczny, filozof, mecenas budzi¸ na prze¸omie

XVIII i XIX wieku w Polsce i Francji najwyýszy szacunek

i sympati«, podkreælano jego wielk kultur« umys¸ow, jego

zalety jako reformatora paÄstwa i m«ýa stanu. Bystry i inte-

ligentny, wierny w przyjani i polityce, jednoczeænie by¸

cz¸owiekiem sk¸onnym do kompromisw.

Opracowano wNBP napodstawie:

1. ãPoczet krlw iksiýt polskichÓ, Czytelnik 1978

2. ãKsi«ga krlw iksiýt polskichÓ podred. naukow

Stefana K. KuczyÄsiego, åwiat Ksiýki 1999

3. ãPolskie dzieje odczasw najdawniejszych dowsp¸czesnoæciÓ

Alicji Dybkowskiej, Jana ûaryna, Ma¸gorzaty ûaryn, PWN 1994

oraz rde¸ encyklopedycznych

Wszystkie monety kolekcjonerskie s prawnym ærodkiem p¸atniczym

w Polsce.

nomina¸ 100 z¸

metal 900/1000Au

stempel lustrzany

ærednica 21,00 mm

masa 8,00 g

wielkoæ emisji (nak¸ad) 2 500 szt.

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-03, pod

or¸em napis: Zü 100 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA

POLSKA. Pod lew ¸ap or¸a znak mennicy : .

Rewers: Popiersie krla Stanis¸awa LeszczyÄskiego. Z prawej

strony orze¸ ze wst«g z karty tytu¸owej traktatu ãG¸os wolny

wolnoæ ubezpieczajcyÓ. Poniýej or¸a lata panowania: 1704-

1709 / 1733-1736.

Ð w

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: