JELITO CIENKIE
BUDOWA JELITA CIENKIEGO
Jelito cienkie (intestinum tenue) rozpoczyna się od odźwiernika żołądka i kończy ujściem do jelita grubego, położonym w prawym dole biodrowym. Długość jelita cienkiego po wyjęciu ze zwłok wynosi 4-5 m, średnica - 45-25 mm; za życia jest ono krótsze. Odległość od odźwiernika do zastawki krętniczokątniczej mierzona zgłębnikiem u człowieka żywego wynosi ok. 3 m. Rozróżniamy w nim trzy odcinki: 1) dwunastnicę (duodenum), 2) jelito czcze (jejunum) i 3) jelito kręte (ileum). Dwunastnica stanowi początkowy odcinek jelita cienkiego pozbawiony krezki. Jelito czcze przechodzi bez wyraźnej granicy w jelito kręte.
Ściana jelita cienkiego składa się z czterech warstw: 1) błony surowiczej, 2) błony mięśniowej, 3) tkanki podśluzowej i 4) błony śluzowej.
1. Błona surowicza jest częścią otrzewnej, która ze ścian jamy brzusznej przechodzi na jelito za pośrednictwem krezki grzbietowej. Błona ta stanowi warstwę zewnętrzną, która pokrywa jelito czcze i kręte w całości. Natomiast dwunastnica ma pokrywę surowiczą tylko od przodu.
2. Błona mięśniowa utworzona jest z pęczków mięśni gładkich, ułożonych w dwóch warstwach. Warstwę zewnętrzną tworzy błona mięśniowa podłużna, warstwę wewnętrzną - okrężna. Warstwa okrężna jest 2-3 razy grubsza od podłużnej.
3. Tkanka podśluzowa, łącząca błonę śluzową z błoną mięśniową, przedstawia się w postaci dobrze rozwiniętej warstwy tkanki łącznej wiotkiej, dzięki której położona nad nią błona śluzowa ma dużą ruchomość.
4. Błona śluzowa jest gruba i obficie unaczyniona. Pokrywa ją nabłonek jednowarstwowy walcowaty, który tworzy liczne gruczoły jelitowe. Błona śluzowa jelita cienkiego tworzy liczne fałdy okrężne. W odróżnieniu od fałdów błony śluzowej żołądka fałdy okrężne jelita nie znikają przy rozciąganiu jelit. Fałdy okrężne rozpoczynają się w odległości 2,5-5 cm za odźwiernikiem i są najlepiej rozwinięte w dwunastnicy i początkowej części jelita czczego; w dalszym odcinku jelita stają się coraz mniejsze, nieregularne i w końcu jelita cienkiego zanikają prawie zupełnie. Pofałdowanie zwiększa powierzchnię jelita, przez którą odbywa się wydzielanie soków trawiennych i wchłanianie pokarmu.
Powierzchnię błony śluzowej całego jelita cienkiego pokrywają poza tym liczne drobne kosmki jelitowe, które nadają jej wygląd aksamitu. Liczba kosmków w jelicie człowieka sięga kilku milionów. Długość kosmka jelitowego wynosi 0,5-1,5 mm, grubość ich jest znikoma. W dwunastnicy kosmki mogą być rozgałęzione, w pozostałych jelitach mają kształt nitkowaty.
Kosmki są narządami, za pomocą których odbywa się wchłanianie strawionego pokarmu. Pod powierzchnią każdego kosmka znajduje się sieć naczyń włosowatych krwionośnych, do których przenikają z jelita produkty trawienia węglowodanów i białek. Zawiesina drobnych kropelek tłuszczu natomiast zostaje wchłonięta do naczynia chłonnego, położonego centralnie w osi kosmka, skąd zostaje doprowadzona do układu naczyń chłonnych (limfatycznych), nadając mlecznobiałe zabarwienie chłonce (limfie) odpływającej z jelit.
W ścisłym związku z naczyniami chłonnymi, przebiegającymi w ścianie jelita cienkiego, pozostają skupienia tkanki chłonnej w kształcie okrągłych tworów wielkości główki szpilki, zwane grudkami chłonnymi samotnymi. Większe skupienia grudek chłonnych noszą nazwę grudek skupionych.
mzyk1