Kraszewksi Józef Ignacy - Król Piast.pdf - Kraszewski - polak-maly

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI

KRÓL PIAST

(MICHAŁ KSIĄŻĘ WIŚNIOWIECKI)

POWIEŚĆ HISTORYCZNA

CYKL POWIEŚCI HISTORYCZNYCH

OBEJMUJĄCYCH

DZIEJE POLSKI

Tower Press 2000

Michał Korybut Wiśniowiecki

Miedzioryt ze zbiorów Muzeum Narod. w W–wie

TOM PIERWSZY

W Łowiczu, w dworcu arcybiskupim 1 , gdzie podówczas prymas Prażmowski 2 przebywał,

bliżej chcąc być stolicy, pod koniec 1668 roku, po odjeździe Jana Kaźmirza 3 ruch, zjazdy i

narady były nieustające. Arcybiskup pochlebiał sobie, że miał w ręku koronę i że nią rozpo-

rządzi, jak mu się podoba, sobie, rodzinie i sprzymierzeńcom zapewniając znakomite korzy-

ści. Francuskie zabiegi, poczęte za żywota Marii Ludwiki 4 , przeżyły ją i tryumfowały.

Znudzony wszystkim Jan Kaźmirz jechał do Francji odpoczywać na tłustym opactwie 5 , a

po drodze był tak wesół, że w Krakowie tańcował, a jego orszak tak się sprawiał butno, że

szlachtę bił, która ekskróla pozywała do sądów kapturowych 6 i sądziła go na infamię 7 . Żarto-

bliwsi na sejmie abdykacyjnym 8 przezwali go już panem Snopkowskim, od wąsów snopu 9 w

szwedzkim herbie.

Smutne to zrzucenie korony, od której Walezjusz 10 uciekał, jowialiści 11 ówcześni w żart

obracali. Niczyjego serca nie przejęły te groźne, prorocze, natchnione, łzawe wyrazy, jakimi

Jan Kaźmirz kraj pożegnał.

Takie to były czasy. On sam, z piersi dobywszy to złowrogie proroctwo Kassandry 12 , które

było jakby echem kazań Skargi 13 , on sam śmiał się nazajutrz, zostawszy panem Snopkow-

1 Mowa o zamku biskupim nad Bzurą w pobliżu Łowicza. Zamek ten został zbudowany w XIV w. przez Ja-

rosława Bogorię ze Skotnik i należał do prymasów gnieźnieńskich

2 M i k o ł a j P r a ż m o w s k i (1617–1673) – prymas, przywódca stronnictwa francuskiego, zamierzał

wprowadzić na tron polski księcia francuskiego. Po wyborze Michała Wiśniowieckiego, otwarcie mu się sprze-

ciwiał i był główną sprężyną wszelkich knowań przeciwko królowi. W obronie króla szlachta zawiązała konfe-

derację pod Gołębiem i skazała go na uwięzienie

3 J a n K a z i m i e r z (1609–1672) – król polski, panował od r. 1648–1668

4 M a r i a L u d w i k a z domu księżna Gonzaga (1611–1667) – w roku 1647 poślubiła Władysława IV. Po

śmierci króla, była zwolenniczką kandydatury Jana Kazimierza na tron polski, Maria Ludwika została później

żoną Jana Kazimierza

5 Wzmianka dotyczy opactwa w Nevers we Francji. Opactwem zarządzał Jan Kazimierz po złożeniu korony

polskiej

6 s ą d k a p t u r o w y – sąd karny podczas bezkrólewia i podczas trwania elekcji Michała Wiśniowieckiego

7 i n f a m i a (łac.) – sądowe pozbawienie czci i praw obywatelskich; tu: utrata czci i praw królewskich

8 s e j m a b d y k a c y j n y – zgromadzenie senatorów i posłów na obrady publiczne w celu złożenia z tro-

nu króla; tu mowa o sejmie w dniu 16 września 1668 roku, na którym „złamany obradami” Jan Kazimierz złożył

koronę

9 Wzmianka dotyczy herbu Wazów – „Snopek”

10 H e n r y k W a l e z y (1551–1589) – pierwszy król elekcyjny w Polsce, w roku 1573 porzucił Polskę dla

objęcia korony francuskiej

11 j o w i a l i s t a (z łac.) – żartowniś, facecjonista

12 p r o r o c t w o K a s s a n d r y – Kassandra – wieszczka trojańska, która przepowiedziała zburzenie Troi.

Aluzja dotyczy proroctwa, które wypowiedział Jan Kazimierz podczas abdykacji

13 P i o t r S k a r g a (1536–1612) – nadworny kaznodzieja Zygmunta III. Obowiązek swój pełnił przez 24

lata, od roku 1588. W Kazaniach sejmowych (Kraków 1597) Skarga wzywał szlachtę do poprawy obyczajów,

gromił warcholstwo i przepowiadał upadek Polski

Kraszewksi Józef Ignacy - Król Piast.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: