Beck U - Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, s. 151-191.pdf

(64 KB) Pobierz
socjologia „Ja to ja: o samotności, wspólnocie i konfliktach płci w rodzinie i poza nią”
U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności , Warszawa
2002, s. 151-191
Rozdz. „Ja to ja: o samotności, wspólnocie i konfliktach płci w rodzinie i poza nią”
Stosunki między płciami stanowią niestabilne połączenie wszystkiego, rzeczy najbardziej
sprzecznych, co powoduje, że związane z tym problemy SA tak zawiłe.
POŁOŻENIU KOBIET I MĘŻCZYZN
Zmiany w epokowe w sprawach seksualności, prawie i wykształceniu. SA to jednak
zmiany w świadomości i na papierze niż w faktycznym zachowaniu i położeniu mężczyzn i
kobiet szczególnie na rynku pracy. Paradoks: więcej równości jeszcze bardziej
uświadamia istniejące i zaostrzające się nierówności.
Powstała mieszanka wybuchowa= nowa świadomość + stare położenie.
Położenia kobiet i mężczyzn stają się równocześnie:
· Bardziej nierówne
· Bardziej uświadomione
· Mniej uprawomocnione
Świadomość wyprzedziła rzeczywistość, zegara świadomości nie sposób cofnąć.
Prognoza długiego konfliktu: najbliższą przyszłość wyznaczać będzie przeciwieństwo płci.
We wszystkich zachodnich społeczeństwach industrialnych
·
Wzrost liczy rozwodów
·
Zmniejsza się liczba ślubów
·
Rozrasta się dżungla rodzicielskich stosunków: moje tw2oje, nasze dzieci.
·
Wzrasta liczba małżeństw „na kocią łapę” i akceptacja tych związków, rozwody nie
są tu statystycznie ujmowane.
·
Oderwanie i wyróżnicowanie połączonych kiedyś w małżeństwie i rodzinie
elementów życia i zachowania, (kiedy i z kim dzieci)
·
Niezmienione i jednolite pojęcia: małżeństwo rodzina itp. przemilcza i zasłania
sytuacje istniejące w rzeczywistości, czyli rozwiedzionych ojców, matki, samotnie
wychowujący, rozwiedzionych, pozamałżeńskich itp.
·
Kierunek rozwoju sygnalizowany jest przez skład osobowy gospodarstwa
domowego: coraz więcej ludzi mieszka samotnie ( i są to nie tylko ludzie
młodzi, bo większość stanowią starsi, owdowiali, najczęściej kobiety)
·
Swoboda seksualna kobiet, która wcześniej przysługiwała młodym mężczyznom,
(choć nie oficjalnie i z przymykaniem oczu)- teraz wszyscy chcą mieć prawo do
zbierania doświadczeń seksualnych, ale przy tendencji do wchodzenia w związki
trwałe i wierne. Kierunek zmian jest niejednoznaczny.
·
Pytanie: czy małżeństwo i rodzina należą do mijającej epoki? I tak i nie.
WYKSZTAŁCENIE, RYNEK PRACY I ZATRUDNIENIE
·
W republice Federalnej Niemiec(w ogóle cały ten artykuł dotyczy właśnie
Niemiec)Na papierze nie istnieje żadna norma, która w różny sposób traktuje
mężczyznę i kobietę.
·
Rewolucyjne zrównanie szans w dziedzinie wykształcenia- feminizacja
wykształcenia w latach 60 i 70- ale bez żadnych rewolucji na rynku pracy i w
systemie zatrudnienia. Im większe społeczne znaczenie przypisuje się danemu
obszarowi zawodowemu tym mniej w nim kobiet i na odwrót. Im bliżej centrum
decyzyjnego, np. w polityce czy w firmie tym mniej kobiet. Udział kobiet jest tym
wyższy im niższe szczeble w hierarchii.
·
Aktywność zawodowa kobiet na stanowiskach pracowników wykwalifikowanych
jest duża, bo są dobrze wykształcone i osiągnęły w porównaniu ze swoimi
matkami i ojcami wyraźny awans, ale zazwyczaj, dlatego ze opanowały tzw.
„tonące statki”, luki mechanizacyjne, a prognozy SA takie, że w tych zawodach są
„znaczne rezerwy racjonalizacji”, co oznacza ze przy wzrastającej technicyzacji
produkcji przestaną być potrzebne.
·
Wzrasta bezrobocie i ukryte bezrobocie oraz udział w aktywności zawodowej- a to
stoi w sprzeczności do oczekiwań i ambicji kobiet, które doznają bolesnego szoku
zderzenia z rzeczywistością.
EMANCYPACJA KOBIET I PRACA W RODZINIE W PERSPEKTYWIE MĘŻCZYZN
·
Mężczyźni są podzieleni, tego, za czym werbalnie głosują nie przekuwają w czyn.
Przy werbalnym otwarciu postępuje daleko idąca sztywność zachowań, za słowami
o partnerstwie kryje się faktycznie nierówność. Mało lub nic nie uległo zmianie w
dawnych kompetencjach dotyczących gospodarstwa domowego, mężczyźni nie
piorą nie gotują nie ścierają kurzów, prawie w ogóle nie uczestniczą w
prowadzeniu gospodarstwa domowego i wychowania dzieci. Ale wszyscy akceptują
rolę gospodarza domowego w odniesieniu do innych mężczyzn.
·
Nowe argumenty za obroną własnej wolności przy akceptacji równouprawnienia.
Dawniej mówiło się… ze kobiety SA upośledzeni zawodowo, bo nie mają
kwalifikacji, a teraz argument „kobiety w roli matki”, która to utrudnia pracę
zawodową.
·
Poszukiwane SA kobiety aktywne, niezależne, które wiedzą, czego chcą, często
mężczyźni wchodzą w rolę gospodarza domowego, ale mają wtedy syndrom
gospodyni domowej, czyli poczucia nudy i monotonii w życiu i braku satysfakcji,
niedostrzegalność pracy, brak uznania, bark poczucia własnej wartości
·
ZA FASADOWYMI KULTYWOWANEGO PRZEZ OBIE STRONY IDEAŁU
PARTNERSTWA GROMADZA SIĘ SPRZECZNOŚCI. Otworzyły się nowe możliwości
rozwoju w podstawowych obszarach życia młodych kobiet: seks, prawo, edukacja,
i pozycja zawodowa. Ale możliwości rozwoju SA społecznie niepewne, bo
mężczyźni nadal dominują.
·
Mężczyźni też się zmienili, też chcą okazywać uczucia i słabości, nie uważają za
wstydliwego tego ze mężczyzna płacze.
·
Położenie mężczyzn jest odmienne, dla nich słowo „równouprawnienie ma inny
sens niż dla kobiet, dla których oznacza więcej szans zawodowych, lepsze
wykształcenie, mniej pracy w domu, dla mężczyzn komplementarnie oznacza to
więcej pracy w domu, większą konkurencję, rezygnację z kariery. Mężczyźni
uważają często ze ciastko można zjeść dwa razy, tzn. utrzymać równouprawnieni i
stary podział pracy (szczególnie we własnym przypadku ). Zgodnie ze
sprawdzoną reguła ze tam gdzie zagraża równość należy powołać się na naturę,
nie dostrzegają sprzeczności między własnymi słowami i czynami, posługując się
biologicznym uzasadnieniem nierówności, (ponieważ kobiety rodzą dzieci, są
odpowiedzialne za nie i za prace w domu.
TEZY
Konflikt we wzajemnych stosunkach, czyli w sferze prywatnej ma także ogólną stronę
społeczno-teoretyczną. I tu te tezy 3
1) Stanowy charakter społeczeństw industrialnych. Przypisanie do ról
związanych z przynależnością płciową stanowi podstawę społeczeństwa
industrialnego. Bez podziału na role męskie i żeńskie nie było by tradycyjnej
rodziny nuklearnej, a bez tej rodziny nie było by społeczeństwa industrialnego
jego podziałem na pracę i życie. Społeczeństwo industrialne bazuje na
połowicznym urynkowieniu zasobów ludzkiej pracy, (druga połowa siedzi w
domu- przyp. autora). Ale to jest w sprzeczności z nowoczesnością. Po IIWŚ
następuje równoczesny proces urzeczywistnienia i znoszenia industrialnego
społeczeństwa rynkowego
2) Tendencje do indywidualizacji męskiego i kobiecego kontekstu życia .
Dynamika indywidualizacji, która uwolniła ludzi z kultur klasowych, nie
zatrzymała się także przed domem rodzinnym. Ludzie uwalniają się od form
płciowości, jej stanowych atrybutów i zastanych sytuacji. Ja to ja, a następnie
jestem kobietą/ mężczyzną. Drugą stroną frustracji i zadowolenia, jest zawsze
frustracja lub zadowolenie przyjmuje ona różne formy: konfliktu
współdziałania, podporządkowania, koegzystencji, izolacji, zespolenia,
oddzielnie lub łącznie.
3) Konfliktowość położenia człowieka, której staje się świadomy w
konfrontacji z możliwościami i przymusem wyboru. We wszystkich
formach współżycia kobiet i mężczyzn wybuchają konflikty stulecia. Rodzina
jest tylko miejscem a nie przyczyną zdarzeń. Powiązanie płci zaczyna słabnąc
na wielu płaszczyznach, pracy, rodzicielstwa, zawodu samorealizacji itp. W
stosunkach małżeńskich w wyniku otwierających się możliwości wyboru
zaognia się świadomość konfliktów (np., co do tego, kiedy mieć dzieci. Decyzje
w tych sprawach uświadamiają sprzeczności ich położeń. Możliwości decyzyjne
mają aspekt osobisty i instytucjonalny, brak tych ostatnich np. brak
przedszkoli, potęguje konflikty w stosunkach prywatnych i odwrotnie.
Prywatne i polityczne strategie rozwiązań muszą być ujmowane w ich
wzajemnych powiązaniach.
SPOŁECZEŃSTWO PRZEMYSŁOWE JEST NOWOŻYTNYM
SPOŁECZEŃSTWEM STANOWYM
Sprzeczności między płciami związane z zerwaniem z tradycyjnymi wzorami rodziny
wybuchają między dwiema osobami ich miejscem jest dom. Przejawy to nieustające
kłótnie, ucieczka w samotność lub od samotności, doszukiwanie się ucisku w błahych
zdarzeniach dnia codziennego, ucisku, w którym się jest. Nazywa się to „śmiertelną
walką płci, odwrotem od subiektywności, epoką narcyzmu. To jest właśnie sposób, w jaki
forma społeczna, czyli wewnętrzna, stanowa struktura społeczeństwa industrialnego,
rozpada się w sferze prywatnej. Sprzeczności między płciami są produktem i podstawą
systemu industrialnego, industrialnego tym sensie ze praca zarobkowa zakłada pracę w
gospodarstwie domowym, a sfery oraz formy produkcji i rodziny zostały w XIX wieku
oddzielone i wytworzone. Położenie kobiet i mężczyzn jest przypisane przez urodzenie. To
taka nowoczesna hermafrodyta nowożytnych stanów- tak ugruntowała się w
nowoczesności hierarchii stanów społeczeństwa industrialnego. Swój antagonizm i logikę
konfliktu czerpią ze sprzeczności miedzy nowoczesnością antynowoczesnością
występującej w społeczeństwie industrialnym. W postaci rodziny zależnej od rynku
produkcji zostały połączone w schemacie społeczeństwa industrialnego dwie epoki ze
sprzecznymi zasadami organizacji i takimi systemami wartości- nowoczesność
nowoczesna antynowoczesność(praca w domu jest za darmo-czyli kolektywizm, a prawa
rynku są indywidualną konkurencyjnością i mobilnością). To SA feudalne podstawy
społeczeństwa industrialnego. Fatum społeczeństwa industrialnego obecny jest już w
kołysce, albo jesteśmy predestynowani do pracy w domu(wiadomo, kto jest), albo nasz
sposób życia zdeterminowany będzie przez rynek pracy. Miłość może to łagodzić, bo
miłość zaślepia, ale nierówności są i wyjaławiają miłość.
· Terror intymności- sprzeczności we zarysie społeczeństwa
industrialnego przepołowionej nowoczesności, która zasady
równości i indywidualnej wolności, dzieliła dając ją tylko jednej
płci.
Równouprawnienia mężczyzn i kobiet nie można zrealizować w strukturach
instytucjonalnych, które zakładają ich nierówność.
WYSWOBODZENIE Z RÓL KOBIECYCH I MĘSKICH?
5 czynników, które uwolniły kobiety od tradycyjnego przypisania do właściwych im ról
1) W wyniku wydłużenia życia nastąpiło przesunięcie porządku faz życiowych-
demograficzne wyswobodzenie kobiet.
2) Procesy modernizacji (po drugiej wojnie światowej) zmieniły strukturę pracy w
gospodarstwie domowym. Izolacja(rezultat procesów historycznych-wykorzenienie
świata przeżywanego z tradycji) i racjonalizacja(urządzenia, które sprawiają ze w
domu nie ma, co robić, bo SA zmywarki pralki itp.) powodują obniżenie
kwalifikacji niezbędnych przy pracy w gospodarstwie domowym, co powoduje, że
kobiety poszukujące „pełnego„ życia do podjęcia pracy zawodowej poza domem.
3) Macierzyństwo najsilniej wiązane z tradycyjną rolą kobiety, dzięki środkom
antykoncepcyjnym stało się świadome, dzieci są chciane. Razem z wyzwoleniem
fatum macierzyństwa, wyzwolona została seksualność, wbrew regułom
stworzonym przez mężczyzn.
4) Rozwód-„Uwolnienie” kobiet przez pozbawienie ich gwarancji ekonomicznego
zabezpieczenia przez mężczyzn.
5) Zrównanie szans edukacyjnych- wyraz silnej motywacji zawodowej kobiet.
Tym warunkom prowadzącym do indywidualizacji przeciwstawiają się rzeczywiste
warunki na rynku pracy. Co oznacza ze uwolnione od zależności ekonomicznej od
mężczyzn nie są uwolnione do niezależności samodzielnego utrzymywania się. No i
jest jeszcze jedna komplikacja-macierzyństwo.
I tu znowu mężczyźni są w odwrotnej sytuacji.
Do wyzwolenia się mężczyzn z ich roli mężczyzny doprowadziły warunki zewnętrzne
tzn..zmiana w sytuacji kobiet.
2 podstawowe katalizatory: dzieci i zabezpieczenie ekonomiczne. W
małżeństwie są one ukryte, ale przy rozwodzie wychodzą na wierzch. Wraz z
osłabieniem tradycji wzrasta atrakcyjność partnerstwa. Strach przed samotnością
spaja małżeństwo i rodzinę bardziej niż jego materialny fundament i miłość.
Normą staje się biograficzny pluralizm form życia, tzn. zmiany miedzy
rodzinną formą współżycia połączony z przerywanymi innymi formami
współżycia lub samotnego życia- wypróbowujemy różne formy.
UŚWIADAMIANIE NIERÓWNOŚCI: MOŻLIWOŚCI I NAKAZY WYBORU
Przeciwieństwa między K i M mają dwa wymiary, które niezależnie od siebie mogą
przyjmować różne formy.
1) Obiektywność położenia
2) Delegitymizacja i świadomość położenia
Rozdzieliło się małżeństwo i rodzina od seksu posiadania dzieci i mieszkania razem.
Szansa niepodejmowania decyzji zgodnie z tą tendencją traci rację bytu. Wymagające
rozważania decyzje uświadamiają rodzące się w nich nierówności i zaostrzające się wokół
nich konflikty oraz próby ich rozwiązania.
Współczesny rynek pracy zakłada społeczeństwo bez rodzin i małżeństw, bo każdy musi
być samodzielny i dyspozycyjny wobec rynku żeby zapewnić sobie ekonomiczne
podstawy egzystencji. Podmiotem na rynku w ostatecznej konsekwencji jest sama
jednostka nieskrępowana związkiem partnerskim rodzinnym czy małżeńskim.
Urzeczywistnione społeczeństwo rynkowe to społ. bez dzieci, chyba ze przy samotnych
mobilnych ojcach lub matkach
Prawie wszystkie konflikty w rodzinie mają wiec kontekst In stytucjonalny.
Relacja miedzy rodzicem a dzieckiem staje się ostatnim nierozerwalnym
niepodlegającym wymianie pierwotnym stosunkiem społecznym. Partnerzy
przychodzą i odchodzą dziecko pozostaje. Dziecko to ostatnie smrodkiem przeciw
samotności. Psychologia z jej perspektywą indywidualizmu, czyli konkretnej historii życia
i uwarunkowań osobowościowych jako podstawy problemów indywidualnego człowieka
jego będzie musiała zrewidować poglądy i ująć szerszy kontekst społeczno historyczno-
kulturowy.
SCENARIUSZ PRZYSZŁEGO ROZWOJU
3 WARIANTY WYTYCZAJĄCE DLASZY BIEG
1) powrót do rodziny w jej tradycyjnych formach (utrzymujące się masowe
bezrobocie kurcząca się pojemność rynku pracy ogólnie konserwują według na
powrót stabilizacji tradycyjnego role i kompetencje K i M. ale tak na prawdę się
nie da bo idea modernizacji-czyli równość bez względu na urodzenie to nie
dorożka według której można wysiąść, żeby wrócić do tradycji trzeba by cofnąć
czas, zabronić kobietom edukacji itd. Aż do praw wyborczych.
2) zrównania według męskiego modelu -tworzy się w pełni mobilne
społeczeństwo osób samotnych, przynajmniej w obecnych warunkach
instytucjonalnych.
3) wypróbowania nowych form życia znajdującego się poza rolami kobiet i
mężczyzn. Zahamowanie i zamortyzowanie stosunków rynkowych, musza być
zaproponowane i dopuszczone instytucjonalne możliwości ponownego połączenia
pracy i życia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin