O WIELKANOCNYM JAJKU.pdf
(
774 KB
)
Pobierz
Wielkanoc
to jedno z najpiękniejszych świąt chrześcijańskich.
W Wielką Niedzielę dzwony w kościele ogłaszają światu, że Chrystus
zmartwychwstał. Cała rodzina zasiada do uroczystego śniadania.
Na wielkanocnym stole stoi koszyczek, a w nim cukrowy baranek, pisanki
i pokarmy poświęcone w Wielką Sobotę. Wszyscy dzielą się jajkiem,
życząc sobie pomyślności, zdrowia i błogosławieństwa Bożego.
Z Wielkanocą wiąże się wiele pięknych legend i ludowych zwyczajów.
Przypomnijmy niektóre z nich, te związane z ..
jajkiem
.
Właśnie ono, raz w roku, na Wielkanoc, występuje w głównej roli!
„JAJKOWE” PRZESĄDY
Jajko
– to znak wszelkiego początku, narodzin i zmartwychwstania.
W ludowych wierzeniach jajko było lekarstwem na choroby, chroniło przed
pożarem i złymi duchami, zapewniało urodzaj w polu i ogrodzie, a nawet
powodzenie w miłości. Wierzono, że jajko ma znaczenie magiczne,
dlatego używano go jako kamienia węgielnego przy budowie nowych
domów. Taczanie jaja po ciele chorego miało "wlewać" w niego nowe siły.
Noworodka myło się w wodzie, do której wkładano, poza innymi
przedmiotami mającymi zapewnić szczęście i bogactwo, również jajo.
Wydmuszki pisanek wielkanocnych położone pod drzewami owocowymi
miały chronić je przed szkodnikami. Wierzono, że wrzucone w płomienie
ugaszą pożar. Święconym jajkiem dotykano zwierząt gospodarskich - co
miało ochronić przed chorobami. Pisankę zakopywano pod progiem domu
w celu zagrodzenia dostępu siłom nieczystym.
W mitologiach wielu ludów można znaleźć opowieść o jaju, z którego
powstał świat. Jajko uważano również za symbol zmartwychwstania,
ukrytego w zarodku nieustannie odradzającego się życia w przyrodzie,
tajemniczej siły istnienia. Z jajka wykluwa się kurczak, który jest
symbolem nowego życia.
SKĄD WZIĄŁ SIĘ ZWYCZAJ MALOWANIA JAJ?
Podanie greckie z X wieku zapewnia, że zwyczaj malowania jaj na
Wielkanoc zapoczątkowała Maria Magdalena, której przy grobie
Chrystusa ukazał się anioł i powiedział: „Nie płacz, Maryjo! Chrystus
zmartwychwstał”. Uradowana pobiegła do domu i ze zdziwieniem
stwierdziła, że wszystkie jajka, jakie miała w misce, zabarwiły się na
czerwono. Wyniosła je na drogę i podarowała przechodzącym właśnie
apostołom. Oznajmiła przy tym nowinę o zmartwychwstaniu. Czerwone
jajka zamieniły się w ptaki, które, ćwierkając, wyfrunęły z rąk apostołów i
uniosły w niebo. Odczytano to jako znak, że po śmierci następuje
zmartwychwstanie i nowe życie.
Zwyczaj zdobienia jaj i wykorzystywania ich w celach magicznych sięga
starożytności. Wykorzystywano je w obrzędach pogrzebowych i
związanych z kultem zmarłych. Najstarsze pisanki - datowane na III w. -
odnaleziono w grobowcach i wykopaliskach w Asharah na Bliskim
Wschodzie. Sztuka zdobienia jajek znana była Egipcjanom, Persom,
Chińczykom, Fenicjanom, Grekom i Rzymianom. Najdawniejsze polskie
pisanki pochodzą z X w., choć przyjmuje się powszechnie, że zdobienie
jaj było znane Słowianom już wcześniej. Fragmenty najstarszych pisanek
odnaleziono pod Wrocławiem i Opolem.
CO MOŻNA ZROBIĆ Z PISANKĄ
Pisanki
dawano w podarunku jako dowód życzliwości i sympatii.
Dostawali je członkowie rodziny, dzieci chrzestne, osoby zaprzyjaźnione.
Jeśli chłopakowi podobała się jakaś panna, oznajmiał jej o tym, wręczając
pisankę. Jeżeli dziewczyna ją przyjęła i w zamian dała swoją, znaczyło to,
że odwzajemnia uczucia kawalera. Ale tylko panny na wydaniu mogły
robić pisanki!
„ Kogo kocham i miłuję, temu jajko podaruję.”
Pisanki nosiło się nawet na cmentarze, gdzie kładziono je na groby
bliskich.
Pełniły one też rolę wykupu w obrzędach wielkanocnych, np. w czasie
smagania, dyngusu, chodzenia z barankiem lub kurkiem.
Panna mogła dostać także słodkie jajo z czekolady i marcepanu - czasem
znajdowała w nim pierścionek z brylantem, ofiarowany przez adoratora.
Tak od XVIII w. obdarowywano się w wytwornym towarzystwie.
Najbardziej kosztowne są ze złota, przyozdobione szlachetnymi
kamieniami. Francuski jubiler Faberge produkował takie ekskluzywne
egzemplarze na zamówienie cara Rosji. Pierwsze "jajko" zostało
zamówione przez cara Aleksandra III w 1885 r. i stało się własnością
carycy Elżbiety. Dla mniej wymagających są jaja z drewna, porcelany i
gliny.
Choć pisanki z Cepelii
Są stołu ozdobą,
Ja tam wolę pisanki
Własnego wyrobu.
Tadeusz Fangrat „Pisanki”
Pisanki służyły do zabawy w „taczanki”. Turlało się po stole malowane
jaja, zderzając je ze sobą. Wygrywał ten, czyja pisanka pozostała
niestłuczona. Znana też była zabawa polegająca na turlaniu jajek z
opartej o ziemię deseczki. Wygrywało jajko, które potoczyło się najdalej.
Plik z chomika:
jadziat1
Inne pliki z tego folderu:
O WIELKANOCNYM JAJKU.pdf
(774 KB)
O TEATRZE.pdf
(309 KB)
S P R A W O Z D A N I E z konferencji bibliotekarzy.pdf
(39 KB)
Internetowe Centrum Informacji Multimedialnej referat.pdf
(137 KB)
Wielkanoc stroik - dyplom.pdf
(224 KB)
Inne foldery tego chomika:
2010-11
2011-12
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin