Orzeszkowa E., Meir Ezofowicz.pdf

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Eliza Orzeszkowa

Meir Ezofowicz

TOM PIERWSZY

Wszystkim ziomkom moim z dobrą wia-

rą i wolą pragnącym światła i pokoju, bez

względu na to, gdzie jak oddają oni cześć

Bogu – powieść tę poświęcam.

AUTORKA

WSTĘP

U szczytów cywilizacji zbiegają się i zgodnie łączą się ze sobą różnorodne gałęzie

wielkiego drzewa ludzkości. Oświata najlepszym jest apostołem powszechnego braterstwa.

Wygładza ona chropowatości zewnętrzne i ścina wewnętrzne wybujałości, dozwala

przyrodzonym cechom plemion różnych rozwijać się obok siebie we wzajemnym

poszanowaniu, same nawet religijne wierzenia oczyszcza z narośli wytworzonych przez

zmienne czasy, a sprowadzając je do najprostszego ich wyrazu sprawia, iż spotykają się one

ze sobą bez wstrętów i szkód.

Inaczej dzieje się w głębokościach, w społecznych dolinach, nad którymi nie świeci słońce

wiedzy. Tam ludzie są jeszcze dziś takimi, jakimi byli w odległych stuleciach. Czas, kopiąc

mogiły przodkom ich, nie zagrzebał wraz z nimi form i treści, które, wciąż odradzając się,

tworzą pośród zdumionych społeczeństw niepojęte już im anachronizmy. Tam istnieją

odrębności, ostrymi kantami odpychające wszystko, co nie jest nimi, czołgają się nędze

fizyczne i moralne, z imienia nawet nie znane tym, którzy stanęli u szczytów. Tam są

zbiorowiska ciemnych postaci odskakujące od jasnego tła reszty świata w mętnych zarysach

sfinksów strzegących grobów i szeroko rozkładają się skamieniałości wiar, uczuć i

obyczajów, istnieniem swych zdające się świadczyć o tym, że geniusze wielu stuleci

jednocześnie nad światem panować mogą.

Patrycjat i plebs przeistaczając z upływem czasu naturę swą i rację swego bytu zamienili

dziś dawne swe role. Pierwszy stał się obrońcą i krzewicielem równości, drugi uparcie trwa

przy wyróżnieniach i odrębnościach. I jeżeli niegdyś przemoc i uciski przybywały od tych,

którzy stali wysoko, ku tym, którzy w prochu i pokorze roili się na głębokościach, teraz z

głębokości podnoszą się niezdrowe wyziewy te i ciężkie kamienie obrazy, które zatruwają

życie i utrudniają drogi wybrańcom cywilizacji.

Nieszczęsne i unieszczęśliwiające doliny takie, otoczone i z resztą świata rozdzielone

grubym łańcuchem gór z mgieł i ciemności, istnieją w społeczeństwie izraelskim również jak

w innych, więcej nawet niż w innych. Zbyt przedłużone istnienie ich wynikiem jest wielu

przyczyn dziejowych i cech plemiennych. Dziś są one zjawiskami wabiącymi ku sobie wzrok

myśliciela i artysty niezmiernym wpływem, który wywierają dokoła, i niepospolitością

kolorytu swego, na który składają się mroki tajemnicze i przerzynające je jaskrawe ognie.

A jednak – któż bada je i zna? Ci nawet, których jedność krwi i tradycji pociągać by

powinna ku miejscom tym zagubionym w ciemnościach, nie posyłają ku nim malarzy ani

apostołów, nie zawsze nawet wierzyć chcą w ich istnienie.

Jakże, na przykład, zdziwionym byłoby towarzystwo izraelskie zgromadzone w

największym z miast krajowych, złożone z panów wykształconych, uczonych, oddających się

zawodom stojącym na czele umysłowości ludzkiej, i pań, które we wdzięku, wykwintności,

dowcipie nie ustępują częstokroć najwydatniejszym postaciom kobiecym innych

społeczeństw – jakże zdziwionym byłoby towarzystwo to ubrane w czarne fraki i jedwabne

suknie, gdyby ktokolwiek opowiadać mu zaczął nagle o tym, co to jest Szybów i co się dzieje

w Szybowie!

Szybów? na jakiej planecie znajduje się miejsce to? a jeżeli na naszej, jaka je zamieszkuje

ludność, z białych, czarnych czy brązowych ludzi złożona?

Otóż, czytelnicy, podejmuję się zaznajomić was z tą głęboką, bardzo głęboką doliną

społeczną, która nosi tylko co wymienioną nazwę. Niedawno odegrał się w niej dramat

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: