DROGA SŁUCHOWA
Pobudzenie komórek rzęsatych jest odbierane przez komórki dwubiegunowe w zwoju spiralnym ślimaka (I neuron). Neurony tego zwoju wysyłają wypustki biegnące w części ślimakowej nerwu przedsionkowo – ślimakowego. II neuron znajduje się w moście w jądrach ślimakowych brzusznych i grzbietowych. III neuron występuje w moście w jądrze brzusznym i grzbietowym ciała czworobocznego lub we wzgórku dolnym blaszki pokrywy. Neurony jądra grzbietowego ślimaka wysyłają wypustki przechodzące na drugą stronę mostu w obrębie ciała czworobocznego. Wypustki tych neuronów kończą się synapsami na neuronach wzgórka dolnego blaszki pokrywy po drugiej stronie pnia mózgu. Natomiast jądro brzuszne ślimaka wysyła włókna do jąder ciała czworobocznego, jednocześnie po tej samej stronie i po stronie przeciwnej pnia mózgu.
Wstęga boczna doprowadza impulsy słuchowe do III lub IV neuronu we wzgórku dolnym blaszki pokrywy. Droga impulsów słuchowych ze wzgórka dolnego blaszki pokrywy kieruje się do ciała kolankowatego przyśrodkowego. Tam znajduje się IV lub V neuron przewodzący impulsy słuchowe. Neurony ciała kolankowatego przyśrodkowego wysyłają wypustki przez torebkę wewnętrzną i promienistość słuchową do pola słuchowego w korze mózgu w zakręcie skroniowym górnym w płacie skroniowym (tzw. zakręty Heschla), w polu 41 wg Brodmanna. W miarę przekazywania impulsacji słuchowej przez kolejne neurony zwiększa się liczba włókien przewodzących tę impulsację.
WŁAŚCIWOŚCI BODŹCÓW AKUSTYCZNYCH
Intensywność dźwięku zależy od amplitudy fali akustycznej i jest mierzona w skali logarytmicznej jako bele (B). Jednostką mniejszą jest decybel (dB) równy 0,1 B.
Wysokość dźwięku zależy jedynie od częstotliwości i jest mierzona w hercach (Hz). Zakres słyszalności dźwięków u człowieka wynosi około 20 – 20 000 Hz.
Barwa dźwięku powstaje przez nałożenie na ton podstawowy wyższych tonów harmonicznych, co powoduje odpowiednie zniekształcenie fali podstawowej.
Progiem słyszalności nazywamy taką najniższą wartość energii fali głosowej o ustalonej częstotliwości drgań, przy której ucho zaczyna słyszeć głos. Ogólnie przyjęta intensywność progowego ciśnienia dźwięku słyszalnego dla człowieka wynosi 0,0002 dyn/cm2.
Progiem bólu nazywamy taką wartość energii akustycznej, przy której ucho zaczyna odczuwać ból. Zależy on od częstotliwości drgań tonu i wrażliwości ucha.
Ucho człowieka odbiera dźwięki o częstotliwości od około 20 – 20 000 Hz. Fale akustyczne o niższej częstotliwości nazywa się infradźwiękami, a o wyższej częstotliwości – ultradźwiękami. Wrażliwość słuchu na zmiany natężeń jest największa w pasmach pomiędzy 1 000 a 3 000 Hz. Mowa ludzka obejmuje częstotliwość od około 2 000 – 5 000 Hz. Ucho jest najwrażliwsze na częstotliwość około 3 000 Hz. Najniższe natężenia dźwięków dla słyszalnych częstotliwości tworzą tzw. dolną granicę słyszenia. Górną granicę słyszenia stanowią natężenia, przy których występuje uczucie bólu (około 120 dB). Słyszalność dźwięku u zdrowego człowieka zależy od wieku badanego.
METODY BADANIA SŁUCHU
I. BADANIE SZEPTEM – polega na wymawianiu z odległości 4 – 6 m słów o tonacji niższej lub wyższej. Człowiek słyszy prawidłowo szept z odległości 5 – 10 m.
II. BADANIE PRZY UŻYCIU WIDEŁEK – można określić ostrość słyszenia (próg słyszenia) dla przewodnictwa powietrznego i kostnego.
a) próba Webera
w próbie tej przystawia się widełki do sklepienia czaszki w okolicy ciemieniowej i wtedy badany słyszy jednakowo w lewym, jak i prawym uchu. W uszkodzeniu części przewodzeniowej drgania widełek lepiej słyszy się w uchy chorym, a w uszkodzeniu części odbiorczej – w uchu zdrowym.
b) próba Rinnego
w próbie tej określa się czas słyszenia drgań widełek ustawionych kolejno przy małżowinie na wyrostku sutkowatym. Przewodnictwo powietrzne jest prawidłowo około 3 razy dłuższe od kostnego.
c) próba Schwabacha
czas trwania przewodnictwa kostnego wynosi u zdrowych osób około 20 s i stanowi podstawę tej próby, kiedy to widełki przystawia się do sklepienia czaszki. Skrócenie czasu przemawia za uszkodzeniem odbiorczym, a wydłużenie – za uszkodzeniem przewodzeniowym.
III. BADANIE AUDIOMETRYCZNE - polega na użyciu czystych tonów o różnym natężeniu i częstotliwości od 125 Hz poprzez wielokrotność do 8 000 Hz. Dla każdego tonu określa się próg słyszalności, czyli moment, kiedy ton wzmacniany, poczynając od zera, zostanie usłyszany przez badanego. Uzyskane dane kreśli się na audiogramie, na którym łączy się poszczególne punkty tworzące krzywą przewodnictwa powietrznego lub kostnego. Próby te wykazują, że niedosłyszenie pochodzące z ucha środkowego zaburza słyszalność niskich częstotliwości, natomiast niedosłyszalność pochodzenia nerwowego zaburza słyszalność wysokich częstotliwości (niedosłyszenie starcze).
oś x – częstotliwość w Hz
oś y – natężenie w dB
A – wykres prawidłowy
B – wykres po uszkodzeniu ślimaka
C – wykres po uszkodzeniu nerwu słuchowego
Sylwinka761