Masaż jest to najstarszy sposób wykorzystania zmysłu dotyku w celu łagodzenia różnych dolegliwości fizycznych i psychicznych, wykorzystujące bodźce mechaniczne w postaci pocierania, uciskania, ugniatania, głaskania, wstrząsania, wibracji, uderzania, skręcania, rozcierania.
Masaż w zależności od celu możemy podzielić na:
· masaż medyczny mający zastosowanie w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji,
· sportowy wykorzystywany do podniesienia psychofizycznej sprawności sportowców,
· kosmetyczny mający zastosowanie profilaktyczne, poprawiający samopoczucie i poprawę stanu estetycznego,
· higieniczny stanowiący uzupełnienie zdrowego stylu życia w tym również działanie odstresowujące.
Ogólne działanie masażu:
- poprawa trofiki miejscowej,
- zmniejszenie zastojów żylnych i limfatycznych,
- regulacja tonusu mięśniowego,
- zmniejszenie zmęczenia mięśni (po wysiłku fizycznym),
- zwalnianie (zmniejszanie, uelastycznianie) blizn i zrostów tkankowych,
- poprawa trofiki i elastyczności skóry i tkanki łącznej,
- łagodzenie bólu
- wpływ na narządy wewnętrzne poprzez łuk odruchowy,
- normalizacja i stabilizacja autonomicznego układu nerwowego.
Definicja masażu medycznego:
Masaż medyczny jest egzogennym bodźcem mechanicznym, powodującym zamierzone, sprężyste odkształcenie tkanek (z uwzględnieniem aktualnych u chorego warunków anatomicznych i fizjologicznych) celem uzyskania efektu leczniczego.
Podział masażu medycznego
1. rodzaj masażu medycznego:
· masaż klasyczny
· masaż specjalistyczny
· masaż w środowisku wodnym
· masaż przyrządowy
2. formy masażu medycznego
· masaż krótkobodźcowy (10-20 minut) – tyle bodźców, że odczyn powstaje w trakcie zabiegu à odczyn miejscowy,
· masaż średniobodźcowy (20-30 minut) – tyle bodźców, że odczyn powstaje w trakcie i przenosi się na dłuższy okres czasu à odczyn miejscowy i część ogólnego,
· masaż długobodźcowy (30-45 minut) – odczyn lokalny, miejscowy, ogólny na długi czas.
MASAŻ KLASYCZNY
1. ułożenia rozluźniające,
2. technika głaskania,
3. technika rozcierania,
4. technika ugniatania,
5. technika oklepywania,
6. technika wstrząsania,
7. technika wibracji.
Ad. 2)
· głaskanie eksteroreceptywne – tylko zmysł dotyku; wykonujemy w dowolnym kierunku, np. masaż z Indii Shantala,
· głaskanie powierzchowne à kierunek dosercowy i do węzłów chłonnych, aż do tkanki łącznej,
· głaskanie głębokie à główne warstwy, do warstwy mięśniowej à powoduje przemieszczenie płynów, kierunek dosercowy !!
Ad. 3) Rozcieranie – wykonuje się ręką lub jej częścią, ruchy kulisto-posuwiste wraz z masowaną tkanką. Działa intensywnie na włókna kolagenowe, włókna torebek stawowych à ukrwienie, uelastycznienie.
Ad. 4 ) Technika ugniatania – uciśnięcie, uniesienie i przemieszczenie tkanki masowanej. Bardzo intensywna technika powodująca „wyciskanie” metabolitów, kwasu mlekowego, itd. Zjawisko piezoelektryczne.
Ad. 5) Ta technika polega na uderzaniu tkanki masowanej:
- oklepywanie łyżeczkowe,
- oklepywanie miotełkowe,
Ad. 6) Przekazywanie drgań mechanicznych tkankom masowanym o dużej amplitudzie oraz małej częstotliwości. Powoduje rozluźnienie mięśni i więzadeł.
Ad. 7) przekazywanie drgań o dużej częstotliwości, a małej amplitudzie.
MASAŻE SPECJALISTYCZNE
· segmentarny,
· łącznotkankowy,
· izometryczny,
· okostnowy,
· punktowy (akupresura),
· leczniczy drenaż limfatyczny,
· masaż stref refleksyjnych,
MASAŻ W ŚRODOWISKU WODNYM
1) wirowy – czynnikiem masującym jest ruch wirowy wody,
2) podwodny – czynnikiem masującym jest strumień wody na ciało zanurzone w wodzie,
3) natryskowy – czynnikiem masującym jest uderzanie w ciało strumienia wody,
4) irygacyjny – strumień wody działający w jamach ciała,
MASAŻ PRZYRZĄDOWY
1) pneumatyczny – urządzenia wytwarzające lokalne zmiany ciśnienia,
2) wibracyjny – urządzenia wytwarzające wibrację,
3) synkardialny – urządzenia do masażu współdziałające z aparatem EKG.
FIZJOLOGICZNE PODSTAWY POPRAWNOŚCI WYKONANIA MASAŻU KLASYCZNEGO
1) Minimalna powierzchnia wywołania odczynu w układzie krążenia u osoby dorosłej, wynosi 10% powierzchni ciała przy czasie działania bodźca masażu 10 minut,
2) Granicą siły działania bodźca masażu, jest zgodnie z prawem Arnd-Schulza, próg bolesności.
3) Tkanki masowane powinny być rozluźnione,
4) Podczas wykonywania masażu należy stopniowo przechodzić od bodźców na tkanki powierzchowne do bodźców na tkanki głębiej położone,
5) Podczas wykonywania masażu należy rozpoczynać masaż od bodźców słabych do bodźców silniejszych (dobór technika, siła ucisku, indywidualna wrażliwość pacjenta),
6) Podczas wykonywania masażu należy uwzględnić odpowiedni do budowy anatomicznej kierunek wykonywania masażu. Jako podstawowe przyjmuje się kierunki:
- dla układu żylnego kierunek dosercowy,
- dla układu chłonnego do najbliższych węzłów chłonnych,
- dla mięśni zgodnie z ich anatomicznym przebiegiem,
7) W przypadku występowania wielu objawów chorobowych, należy w pierwszej kolejności stosować masaż na objawy najbardziej uciążliwe,
8) Dobór techniki masażu w zależności od objawów odbywa się wg. zasady: im większa dolegliwość tym łagodniejsza technika masażu.
HIGIENA MASAŻU
A) higiena masażysty
- skóra pacjenta powinna spełniać kryteria czystości higienicznej, chemicznej i biologicznej,
- ręce masażysty nie mogą stwarzać zagrożenia dla skóry chorego (paznokcie, biżuteria, zegarek, itp.) nie mogą być źródłem infekcji lub alergii,
- odzież robocza powinna być wygodna, a obuwie stabilne,
- podczas pracy należy unikać obciążeń statycznych, należy stosować zasady ergonomii,
B) higiena gabinetu masażu suchego:
1) minimalna powierzchnia gabinetu powinna wynosić 12 m2, a kabiny zabiegowej 4m2,
2) warunki mikroklimatyczne gabinetu powinny uwzględniać:
- temperaturę powietrza 20-22*C,
- wilgotność względna 40-60%,
- wentylacja grawitacyjna i mechaniczna 2n, 3w bez przeciągów,
3) obowiązkowe wyposażenie gabinetu:
- stół do masażu oraz odpowiednie kliny, wałki ułatwiające rozluźnienie,
- umywalka z bieżącą ciepłą i zimną wodą,
- środki do dezynfekcji skóry pacjenta i rąk masażysty,
- środki do dezynfekcji przyborów i przyrządów,
- jednorazowe prześcieradła i ręczniki,
- szafka na odzież roboczą,
- apteczka pierwszej pomocy,
- sprawna, atestowana gaśnica proszkowa.
FIZJOLOGICZNE PODSTAWY MASAŻU:
Sensoryczne znaczenie receptorów w masażu
1) eksteroreceptory:
- dotyku,
- ucisku,
- temperatury,
- wibracji,
- receptory bólowe skóry,
2) interoreceptory:
· wiscereceptory:
- baroreceptory (ciśnienie)
- chemoreceptory,
- nocyreceptory narządowe,
· proprioreceptory:
- ścięgnowe,
- mięśniowe,
- w torebkach stawowych,
- równowagi w uchu wewnętrznym,
3) Teloreceptory:
- wzroku,
- słuchu,
- węchu.
Działanie bodźca mechanicznego powoduje powstawanie odczynu miejscowego i ogólnego. Wpływ masażu na organizm wyjaśniają teorie:
- mechaniczna,
- humoralna,
- neuroodruchowa (początek XX w.).
TEORIA MECHANICZNA:
- przyspieszenie krążenia krwi i chłonki jest wynikiem ich przesunięcia w naczyniach i przestrzeniach międzytkankowych,
- tarcie powoduje złuszczanie naskórka, udrożnienie gruczołów potowych i łojowych,
- rozciąganie tkanek poprawia elastyczność, zapobiega zrostom, wpływa na elastyczność tkanek miękkich okołostawowych.
TEORIA HUMORALNA:
- przyspieszenie krążenia krwi jest skutkiem uwolnienia pod wpływem masażu histaminy i kwaśnych metabolitów (chemoreceptory),
- histamina uwolniona po zadziałaniu bodźca me...
marzena_kaszowska