Objawy niedoborów i nadmiarów
Rośliny pobierają substancje odżywcze albo bezpośrednio z toni wodnej, albo też przez korzenie z podłoża. Diagnozowanie niedoborów makroelementów (węgiel, wodór, tlen, potas, azot, fosfor) i mikroelementów (wapń, magnez, siarka, bor, żelazo, mangan, miedź, cynk, molibden) jest często bardzo trudne, a jedynym dowodem słuszności rozpoznania jest ustąpienie objawów po dodaniu konkretnego pierwiastka. Pewne symptomy mogą być jednak cenną wskazówką sugerującą błędy w nawożeniu. W naszych rozważaniach nie będziemy się zastanawiać nad wodorem i tlenem, ze względu na ich łatwą dostępność. Problem nawożenia węglem zostanie omówiony w innym miejscu.
Pierwiastki możemy podzielić na mobilne, i niemobilne. Te pierwsze mogą być przemieszczane ze starszych liści rośliny do nowo wzrastających pędów, czym różnią się od drugiej grupy. Dla hodowcy roślin jest to bardzo istotna informacja, ponieważ niedobory pierwiastków mobilnych będą przejawiały się zmianami obejmującymi przede wszystkim starsze liście, w przeciwieństwie do niemobilnych, w przypadku których zmiany będą obserwowane na świeżo wzrastających częściach rośliny. Pierwiastki:
niemobilne
mobilne
· bor
· wapń
· miedź
· żelazo
· mangan
· siarka
· azot
· fosfor
· potas
· magnez
Podział na mikro i makroelementy związany jest z zawartością pierwiastków w suchej masie rośliny.
Nazwa
symbol
mg/kg
funkcja
względna liczba atomów
azot
N
15000
białka, aminokwasy
1000000
fosfor
P
2000
kwasy nukleinowe, ATP
60000
potas
K
10000
katalityczna, transport jonów
250000
wapń
Ca
5000
ściana komórkowa
125000
magnez
Mg
część chlorofilu
80000
siarka
S
1000
aminokwasy
30000
żelazo
Fe
100
synteza chlorofilu
miedź
Cu
6
składnik enzymów
mangan
Mn
50
aktywator enzymów
cynk
Zn
20
300
bor
B
składnik ściany komórkowej
molibden
Mo
1
przyswajanie azotu
chlor
Cl
reakcja fotosyntezy
3000
Jak widać niektóre z pierwiastków potrzebne są w bardzo niewielkich ilościach, choć nie znaczy, że ich niedobory nie zdarzają się rzadko.
Objawy niedoborów i nadmiarów:
postać
liście
niedobory
nadmiary
Azot
NH4+, NO3-
Stare
Roślina żółknie począwszy od starych liści. Liście raczej nie opadają (jedynie przy silnych niedoborach). Młode liście są bardziej zielone od starszych. Zahamowanie wzrostu, niewielki rozmiar. Brzeżna martwica liści.
Liście mają ciemną barwę. Zahamowanie kwitnienia.
Fosfor
H2PO4...
Jonnys