NIEAUTORYZOWANE notatki z wykładów z ortopedii i traumatologii narządu ruchu A.D. 1999
Ten materiał jest wolny od jakichkolwiek opłat; wolno go rozpowszechniać i/lub zmieniać zgodnie z postanowieniami GNU General Public License opublikowanymi przez Free Software Foundation; tak w wersji 2 Licencji, jak (do wyboru) jak w jakiejkolwiek późniejszej. Zobowiązuje ona do zachowania tych uwag w każdej ze sporządzonych kopii.
Ten materiał jest rozpowszechniany z wiarą, że okaże się użyteczny, ale BEZ JAKIEJKOLWIEK GWARANCJI; bez nawet domyślnej gwarancji GOTOWOŚCI DO DYSTRYBUCJI lub PRZYDATNOŚCI DO OKREŚLONYCH POTRZEB. Więcej szczegółów zawiera GNU General Public License.
Aby otrzymać kopię GNU General Public License należy napisać pod adres: Free Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, USA lub odwiedzić witrynę FSF w Internecie.
Copyright (C) 1999 Robert Susło
This stuff is free software; you can redistribute it and/or modify it under the terms of the GNU General Public License as published by the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or (at your option) any later version. It obligates you not to remove this reminder with all the copies you make.
This stuff is distributed in the hope that it will be useful, but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE. See the GNU General Public License for more details.
To receive a copy of the GNU General Public License write to the Free Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, USA or visite the FSF’s website.
: : im więcej metod leczenia danej choroby, tym bardziej niedoskonała jest każda z nich.
: : podziały złamań
8 8 otwarte- zamknięte
8 8 powierzchowne- głębokie
8 8 uraz
4 4 jednotkankowy
4 4 wielotkankowy
8 8 w skutek urazu
4 4 bezpośredniego
4 4 pośredniego (złamanie w miejscu typowym)
- - miejsca słabsze kości (locus minoris resistentiae) łamią się wskutek działania sił przeniesionych z innych regionów
· · szyjka kości ramiennej
· · szyjka kości udowej
: : opis złamań kości
8 8 1. otwarte- zamknięte
8 8 2. ze względu na umiejscowienie w różnych okolicach kości (możliwości reparacyjne są wprost proporcjonalne do unaczynienia danej okolicy)
4 4 nasady
- - dobrze unaczyniona kość gąbczasta goi się szybko, bez powikłań
4 4 przynasady
4 4 wyrostki
4 4 trzon
- - słabo unaczyniona kość zbita goi się słabo, często występują zakażenia
- - najgorzej rokują złamania w 1/3 części dalszej trzonu kości piszczelowej
· · kończyna dolna jest naturalnie gorzej unaczyniona
a a procentowa intensywność unaczynienia
§ § 100 %- głowa, szyja
§ § 70 %- kończyna górna, klatka piersiowa
§ § 50 %- obszar od pasa w dół
· · specyfika unaczynienia tego regionu
a a kanały Harvesa wnikają do kości wysoko, więc złamanie odcina od unaczynienia z góry odłam dalszy, który naczyniami biegnącymi z dołu może być wystarczająco odżywiany jedynie na ograniczonej długości
§ § w słabo unaczynionych okolicach zakażenia bardzo ciężko zwalczyć
~ ~ aż w 6 % operacyjne nastawienie kości skutkuje zakażeniem (zamiana złamania zamkniętego w otwarte, które z definicji zawsze należy traktować jako zakażone!) niezależnie od podjętych środków ostrożności
8 8 3. przebieg szczeliny złamania (szczelina złamania ale: szpara stawowa!)
4 4 ilość fragmentów
- - jednoodłamowe
- - wieloodłamowe (liczba odłamów większa od 2)
4 4 kształt
- - skośna
· · szybko się zrasta, bo styk kości na dużej powierzchni
· · odłamy przesuwają się względem siebie pod wpływem tonusu mięśni
- - poprzeczna
· · mniejsza powierzchnia zrostu i wolniejszy zrost
· · odłamy stabilizowane dociskiem tonusu mięśni
- - spiralna
· · mechanizm: gwałtowny ruch obrotowy
· · korzystne z punktu widzenia stabilizacji chirurgicznej (najkorzystniejsze jest wprowadzanie śrub w różnych płaszczyznach, jakkolwiek im mniej metalu w ciele, tym lepiej)
: : leczenie złamań
8 8 zachowawcze
4 4 ustawienie odłamów w osi
4 4 unieruchomienie kończyny (dotyczy zawsze 2 sąsiednich stawów!)
- - rodzaje
· · unieruchomienie
a a opatrunek gipsowy
a a profile plastikowe
a a szyny (longety)
§ § stosowane, kiedy występuje obrzęk w okolicy złamania, i po paru dniach opatrunek gipsowy byłby zbyt obszerny nie dając dostatecznej stabilizacji odłamów, lub obrzęk się nasila, co groziłoby w przypadku zastosowania opatrunku gipsowego niedokrwieniem kończyny
§ § zakłada się normalny okrężny opatrunek gipsowy, po czym przecina się go równolegle do osi kończyny usuwając jedną z powstałych części i przybandażowuje się kończynę do części pozostawionej
· · wyciąg
a a pośredni
§ § przez nieuszkodzoną skórę za pośrednictwem szelek, pasków, plastrów lub bandaży ciągniemy za część kończyny położoną obwodowo od miejsca złamania przeciwdziałając tonusowi mięśni (ochrona chrząstki wzrostowej u dzieci)
a a bezpośredni (szkieletowy)
§ § przewierca się jeden z odłamów drutem i stosuje wyciąg za ten drut
§ § druty należy przeprowadzać tam, gdzie brak ryzyka uszkodzenia ważnych nerwów lub naczyń
8 8 operacyjne
4 4 szew kostny
- - każde zespolenie (drutem, śrubą, gwoździem śródszpikowym) wymagające unieruchomienia w okresie pooperacyjnym
4 4 zespolenie stabilne
- - zespolenia, które nie wymagają żadnego dodatkowego unieruchomienia po ich założeniu
4 4 stabilizatory zewnętrzne
- - konstrukcje umożliwiające ustalenie odłamów złamania bez umieszczania w ich bezpośrednim sąsiedztwie części metalowych (np. druty wchodzące w ich skład można przeprowadzić przez kość w pewnej odległości od miejsca złamania zmniejszając prawdopodobieństwo powikłań)
: : urazy kręgosłupa
8 8 podział
4 4 stłuczenia
4 4 skręcenia (przeciążenie i nadwyrężenie aparatu torebkowo- więzadłowego bez przemieszczenia lub rozejścia powierzchni stawowych)
4 4 przeciążenia
4 4 zwichnięcia (luxatio)
- - przemieszczenie powierzchni stawowych tak, że prowadzi to do utraty ich kontaktu, przeskoczenie wyrostka stawowego jednego kręgu nad odpowiadającym mu wyrostkiem stawowym kręgu sąsiedniego
- - nastawianie
· · jednoczasowe
a a kręgosłup należy rozciągnąć wzdłuż jego długiej osi, by wyrostki stawowe trafiły na swoje miejsce
a a zabieg brutalny, grozi powikłaniami (w odcinku szyjnym: tetraplegia, nieodwracalne zatrzymanie krążenia)
· · stopniowe
a a wyciąg za kości czaszki (kabłąk zaczepiany za otwory nawiercone w zewnętrznej blaszce kości płaskich czaszki bez naruszania blaszki wewnętrznej a tym bardziej mózgu)
§ § stopniowe zwiększanie obciążenia
§ § samorzutne nastawienie zwichnięcia
§ § stopniowe zmniejszanie obciążenia i usunięcie wyciągu
§ § ustalenie w opatrunku gipsowym
- - na ogół w wypadku zwichnięć stawów wymagane jest unieruchomienie na min. 3 tygodnie!
4 4 złamania
- - podział 1
· · powikłane
a a z towarzyszącym uszkodzeniem ważnych funkcjonalnie struktur lub narządów sąsiednich
§ § uszkodzenie rdzenia (porażenie)
a a złamania otwarte (należy pokryć nagą kość wystającą z rany, by nie wysychała) i złamania powikłane (dla uniknięcia komplikacji) są bezwzględnymi wskazaniami do leczenia operacyjnego złamań!!!
· · nie powikłane
a a można leczyć różnie
§ § stabilne można leczyć zachowawczo
§ § niestabilne wymagają rozważenia interwencji chirurgicznej
- - podział 2
· · trzonów kręgów
a a z mechanizmu wyprostnego
§ § rzadkie
§ § często przebiegają z uszkodzeniem rdzenia kręgowego
a a z mechanizmu zgięciowego (kompresyjne)
§ § 90 % złamań kręgosłupa
...
Hithui