Pogadanki
o muzyce
2
Bohdan Muchenberg
Pogadanki o muzyce
J: fe
Polskie Wydawnictwo Muzyczne
1989
Okładka: Janusz Wysocki
Znak serii; Aleksandra Koniorowa
ISBN H3-224-038.2-8
Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków, al. Krasińskiego 11 a. Printed in Poland. Wyd. IV, fotooffsetowe, 14.000 egz., 27,3 ark. wyd., 19% ark. druk. Papier offs. III kl, 80 g, 70x100. Przekazano do drukarni 25 I 1988. Druk ukończono w 1989. Drukarnia Narodowa, Zakład Nr .>,
ł, M\. ¥^amve\\cka. YG. D 14/354. Z-am. nr 490/HK.
Spis treści
O0 AUTORA ................................ 9
1. Muzyka pierwszej połowy XIX w. Romantyzm w muzyce
1. Franciszek Schubert ............................. 11
Romantyzm w literaturze i muzyce — Życie Schuberta — Twórczość Schuberta. Formy pieśni solowej — Pieśni Schuberta — Utwory kameralne i fortepianowe — Twórczość symfoniczna. «Niedokończona symfonia» Schuberta — Twórczość operowa i chóralna Pytania i ćwiczenia do rozdziału l ......'................. 23
2. Joachim Rossini i Karol Maria Weber ................. 23
Młodość Rossiniego — «Cyrulik sewilski» Rossiniego — Lata sławy i dobrobytu — Karol Maria Weber — Opera «Wolny strzelec» Webera — «Euryanthe» i «Oberon» Webera
3. Niccolo Paganini ............................. 33
Dzieciństwo i działalność Paganiniego we Włoszech — Lipiński i Paganini — Podróże koncertowe i ostatnie lata Paganiniego — Twórczość Paganiniego. «Koncert skrzypcowy h-moll» — Zdobycze techniki skrzypcowej Paganiniego Pytania i ćwiczenia do rozdziałów 2-3 ..................... 40
4. Feliks Mendelssohn Bartholdy ...................... 40
Życiorys — Twórczość Mendelssohna. «Pieśni bez słów» — Twórczość symfoniczna. Muzyka do «Snu nocy letniejw — «Koncert skrzypcowy e-moll»
5. Robert Schumann ............................. 47
Życie i działalność — Twórczość fortepianowa — «Koncert fortepianowy a-moll» Schu-manna — Twórczość wokalna. Pieśni — Twórczość kameralna i symfoniczna. «IV Sym-fonia» Schumanna Pytania i ćwiczenia do rozdziałów 4-5 ..................... 56
|. 6. Fryderyk Chopin — dzieciństwo i młodość ................. 57
Dzieciństwo Chopina — Sytuacja polityczna i kulturalna w Królestwie Kongresowym — Lata szkolne Chopina — Studia kompozycji — Młody artysta — Koncerty Chopina w Warszawie
7.. Fryderyk Chopin — lata dojrzałe ...................... 69
W Wiedniu — Pierwsze lata w Paryżu — Spotkanie z rodziną. Podróż do Czech i Niemiec — Wyjazd do Anglii i na wyspę Majorkę — Ostatnie lata Pytania i ćwiczenia do rozdziałów 6-7 ..................... 76
l
8. Twórczość Chopina ............................ 76
Polonezy — Mazurki — Walce i nokturny — Etiudy i preludia — Scherza, ballady i «Fantazja f-moll» — Sonaty fortepianowe — Inne utwory fortepianowe — Muzyka kameralna i pieśni — Znaczenie twórczości Chopina Pytania i ćwiczenia do rozdziału 8 .. (..................... 86
9. Hektor Berlioz i Michał Glinka .............:....... 86
Dzieciństwo i studia paryskie Berlioza — «Symfonia fantastyczna* Berlioza — Uzyskanie Nagrody Rzymskiej. Symfonia «Harold w Italii» Berlioza — Dzieciństwo i studia muzyczne Glinki — Opera «Iwan Susanin» Glinki — Opera «Rusłan i Ludmiła» Glinki — Przyjaźń Glinki z Berliozem. Twórczość Berlioza przed 1848 r. — Wrażenia hiszpańskie Glinki. Ostatnie lata życia — Twórczość Berlioza po r. 1848. Druga podróż
do Rosji
Pytania i ćwiczenia do rozdziału 9 ....................... 98
10. Franciszek Liszt i Ryszard Wagner w I połowie XIX w. ........... 98
Dzieciństwo Liszta i Wagnera — Kariera wirtuozowska Liszta — Pierwsze lata w Weimarze. «Rapsodie węgierskie» Liszta — «Koncert fortepianowy Es-dur» Liszta — Młodość Wagnera — «Tannhauser» Wagnera Pytania i ćwiczenia do rozdziału 10 ...................... 107
11. Muzyka drugiej połowy XIX w. Narodowe kierunki w muzyce
1. Franciszek Liszt i Ryszard Wagner w II połowie XIX w. .......... 108
, Twórczość symfoniczna Liszta — «Preludia» Liszta — Działalność Liszta w Weimarze — Reformy operowe Wagnera — Kompozytorska i koncertowa działalność Wagnera za granicą —• «Tristan i Izolda» Wagnera — «Śpiewacy norymberscy» Wagnera — Tetra-logia «Pierścień Nibelunga» Wagnera — «Parsifal» Wagnera — F. Liszt. Ostatnie lata Pytania i ćwiczenia do rozdziału l ....................'... 119
2. Józef Verdi ................................ 119
Dzieciństwo i młodość Verdiego — Wiosna Ludów w życiu Verdiego — Reformy operowe — «Rigoletto» Verdiego — «Trubadur» i «Traviata» Verdiego — Twórczość Verdiego do r. 1870 — «Aida» Verdiego — U szczytu sławy — «Otello» i «Falstaff»
Verdiego
Pytania i ćwiczenia do rozdziału 2 ....................... 129
3. Stanisław Moniuszko ........................... 130
Lata dzieciństwa — Młodość Moniuszki — Studia berlińskie — Działalność w Wilnie. «Śpiewniki domowe» — «Bajka» Moniuszki — Twórczość operowa. «Halka» — W Petersburgu i Paryżu — «Flis», «Hrabina» i «Verbum nobile» Moniuszki — Opera «Straszny dwór» Moniuszki — Kantaty i ballada chóralna Moniuszki — Ostatnie lata Pytania i ćwiczenia do rozdziału 3 ....................... 146
4. Henryk Wieniawski i Juliusz Zarębski ................. 146
Studia i podróże koncertowe Wieniawskiego — «Koncert skrzypcowy d-moll» Wieniaw-skiego — W Petersburgu i w Brukseli. Ostatnie lata — Twórczość Wieniawskiego —Juliusz Zarębski v
5. Władysław Żeleński i Zygmunt Noskowski ............... 153
Dzieciństwo i młodość Żeleńskiego — Uwertura «W Tatrach» Żeleńskiego — W Warszawie i Krakowie. Twórczość Żeleńskiego — Zygmunt Noskowski — «Step» Noskow-skiego — Twórczość Noskowskiego w ostatnich latach jego życia Pytania i ćwiczenia do rozdziałów 4-5 ...................... 159
6 «->
6. Bedrich Smetana i Antoni Dvofak .................... 160
Młodość Bedricha Smetany — Opera «Sprzedana narzeczona» Smetany — Twórczość Smetany w ostatnich latach życia — «Moja ojczyzna» Smetany — Życie A. Dvofaka — Twórczość Dvoraka Pytania i ćwiczenia do rozdziału 6 ....................... 170
7. Modest Musorgskł ............................ 170
Rozwój kultury muzycznej — Grupa Pięciu — Modest Musorgski. «Noc na Łysej Górze» — «Borys Godunow» — Opera «Chowańszczyzna» i pieśni — «Obrazki z wy-stawy» — Twórczość lat ostatnich
8. Aleksander Borodin i Mikołaj Rimski-Korsakow ............ 178
Działalność Aleksandra Borodina — «II Symfonia h-moll» Borodina — «W stepach
Azji Środkowej)). Ostatnie lata działalności — «Kniaź Igor» Borodina — Młodość
Rimskiego-Korsakowa — Studia muzyczne Rimskiego-Korsakowa. Pierwsze opery —
Kółko Bielajewa — «Szeherezada» Rłmskiego-Korsakowa — Opera «Sadko» — Ostatnie
lata
Pytania i ćwiczenia do rozdziałów 7-8 ..................... 188
9. Piotr Czajkowski ............................. 189
Młodość i studia — Twórczość symfoniczna w okresie moskiewskim — Czajkowski a Wielka Piątka. «Romeo i Julia» — «Koncert fortepianowy b-moll» op. 23 — Balet «Jezioro łabędzie)) Czajkowskiego — Wyjazd z kraju — Opera «Eugeniusz Oniegin» — «Koncert skrzypcowy D-dur» op. 35 — Lata podróży Czajkowskiego — Powrót do Rosji — «Dama Pikowa)) — «Śpiąca królewna)) i «Dziadek do orzechów)) — «V» i «VI Sym-fonia» Czajkowskiego — Znaczenie twórczości Czajkowskiego Pytania i ćwiczenia do rozdziału 9 ....................... 204
10. Jan Brahms ................................ 204
«Koncert skrzypcowy D-dur» Brahmsa — Młodość Brahmsa — Działalność Brahmsa — «II Koncert fortepianowy* i «IV Symfonia» Brahmsa — Brahms i inni kompozytorzy — Twórczość Brahmsa Pytania i ćwiczenia do rozdziału 10 ...................... 212
11. Muzyka we Francji w drugiej połowie XIX w. .............. 213
Jakub Offenbach i operetka paryska — Opera liryczna Gounoda — Georges Bizet. Opera «Carmen» — Cezar Franek — «Symfonia d-moll» Francka — Kamil Saint-Saens Pytania i ćwiczenia do rozdziału 11 ...................... 219
12. Edward Grieg i'Jan Sibelius ...................... 219
Edward Grieg. «Koncert fortepianowy a-moll» — «Peer Gynt» Edwarda Griega — Dzia-łalność artystyczna Grie...
gagarin108