Wykładnia pr. podatkowego
Pierwszeństwo ma wykładnia językowa, ważna jest też celowościowa i systemowa. Wykładni dokonują org. podatkowe oraz SN , NSA a także TK
SN podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcia prawne budzące wątpliowości w konkretnej sprawie. Moc wiążąca ogranicza się do konkretnej sprawy, w której pojawiły się wątpliowości prawne.
WSA dokonują wykładni w toku działania kontrloi adm. finansów
NSA dokonuje wykładni prawa poprzez podejmowanie uchwał w sprawach budzących poważne wątpliwości. Mają one moc wiążącą w konkretnej sprawie.
TK jego orzeczenia są ostateczne i mają powszechną moc obowiązującą. Orzeka on o legalności przepisów i konstytucyjności norm pr, a także odnośnie aktów wykonawczych do ustawc finansowych.
Autonomia prawa podatkowego
Oznacza ona, że pr. finansowe tworzy pojęcia nieznane innym dziedziną prawa, a także że może nadawać odmienne znaczenie danym pojęciom niż to w jaki ono występuje w innej dziedzinie.
Elementy konstrukcyjne podatku
Gdyby norma podatkowa nie zawierała któregokolwiek z elementów konstrukcyjnych nie mogła ona by wejść w życie.
Elemnty niezbędne (sine qua non) normy podatkowej:
1. Podmiot – strona stosunku zobow. podatkowego, którego treścią jest obow. zapłaty podatku
§ podmiot uprawniony – państwo i jst reprezentowane przez wł. org. podat.
§ podmiot zobowiązany – na nim ciąży obowiązek zapłaty podatku
Państwu przysługuje ogólne władztwo podatkowe może ono:
a. nakładać i znosić podatki
b. czerpać dochody z podatków
c. określać oknstrukcje podatków
Samorząd jest uprawniony do czerpania dochodów z podatków oraz do prowadzenia lokalnej polityki podatkowej w granicach upoważnień ustawowych
Musi być to wprost i jednoznacznie określone w ustawie
Podmiot może być zobow. materialnie – podatnik ale też zobowiązany formalnie – płatnik ; inkasent.
2. Przedmiot – ustawowo określona sytuacja prawna lub faktyczna, z której zaistnieniem u podatnika wiąże się powstanie obow. podatkowego
3. Podstawa opodatkowania – przedmiot opodatkowania ujęty ilościowo lub kwotowo
Musi ona być liczbą, stanowi ujęcie ilościowe przedmiotu opodatkowania.
4. Stawka podatku – współczynnik, który zastosowany do podstawy opodatkowania umożliwia obliczenie kwoty św. podatkowego
a. stawka stała – jej wysokość nie zmienia się, nie zależy od rozmiaru podstawy opodatkowania
b. stawka zmienna – zmienia się w miarę jak zmienia się rozmiar podstawy opodatkowania
Stawki zmienne tworzą tzw. skalę podatkową:
o progresywną - wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania rośnie stawka
o degresywna – wraz ze spadkiem podstawy opodatkowania poniżej określonego poziomu maleje stawka
o regresywna – wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania maleje stawka
c. stawka ogóna – do całej podstawy opodatkowania stosujemy 1 stawkę właściwą ze względu na
wysokość podstawy opodatkowania
d. stawka szczeblowa – podstawę opodatkowania dzielimy na części, zwane szczeblami i do
każdego z nich stosujemy inną stawkę
Ulgi , zwolnienia, wyłączenia podatkowe
A. ULGI
Ulgi określone są w materialnych ustawach podatkowych np. ustawa o VAT jak i w samej op.
Można wyróżnić 2 def. Ulgi:
1. doktrynalna
Ulgi podatkowe to zmniejszenie podstawy opodatkowania co prowadzi do zmniejszenia wysokości podatku
a. obniżka stawek podatkowych
b. obniżka ustalonej kwoty podatku
c. obniżka podstawy obliczenia podatku
2. z op
ulgi podatkowe – rozumie się przez to przewidziane w przepisach prawa
podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których
zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości
podatku, z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku
naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz
innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku
Otóż odliczenia i obniżki można uznać za ulgi ale zwolnienia już nie.
B. ZWOLNIENIA
Ustawowe zniesienie obowiązku podatkowego dla określonych stanów prawnych czy faktycznych objętych zakresem danej ustawy. Wyróżniamy 2 typy zwolnień:
1. przedmiotowe – polega na wskazaniu przez ustawodawce, że określone przez niego stany faktyczne lub prawne będące przedmiotem podatku są ex lege zwolnione z opodatkowania
2. podmiotowe – polegają na wskazaniu podmiotu w materialnej ustawie podatkowej, który jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku (przy PIT niemożliwe)
C. WYŁĄCZENIA PODATKOWE
Trwałe i systemowe ograniczenia zakresu podmiotwego lub przedmiotowego danej ustawy podatkowej
W skutek wyłączenia pewne stany faktyczne lub prawne w ogóle nie są objęte daną ustawą a zatem nie rodzą obowiązku podatkowego
Uwaga!!! Zwolnienie jest korzystniejsze, w danym momencie ustawodawca nie może inna ustawą nałożyć na nas obow. podatkowego.
Organy podatkowe
Organem I instancji : naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego
· w zakresie podatków oraz ceł stanowiących dochód budżetu państwa
: wójt, burmistrz , prezydent, marszałek województwa, starosta
· w zakresie podatków samorządowych
Organem II instancji (odwoławcze) :
dyrektor izby skarbowej od decyzji naczelnika urzędu skarbowego
dyrektor izby celnej od decyzji naczelnika urzędu celnego
samorządowe kolegium odwoławcze od decyzji wójta ,burmistrza, prezydenta, marszałka województwa, starosty
UWAGA!!!
dyrektor izby skarbowej , dyrektor izby celnej może być org. I instancji jeśli przepisy szczególne tak stanowią , a ponadto jest organem odwoławczym od decyzji wydanej przez siebie w I instancji!!!!
Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym –
1) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji,
wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia
2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach powyższych
3) organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych
4) organ właściwy w sprawach interpretacji postanowień umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania oraz innych ratyfikowanych umów międzynarodowych
dotyczących problematyki podatkowej.
Właściwość organów podatkowych:
a. rzeczowa
b. miejscowa
c. instancyjna
Org. podatkowe są obow. z urzędu przestrzegać swej właściwości rzeczowej lub miejscowej (art. 15)
Jeśli org. uzna się za niewłaściwy obow. jest przekazać sprawę organowi, który jest właściwy miejscowo lub rzeczowo (art. 170)
Ad. a
Właściwość rzeczową org. podatkowego ustala się wg przepisów określających zakres jego działania
Reguluje to art. 5 ustawy z 96’ o urzędach i izbach skarbowych
· Naczelnik urzędu skarbowego
- ustalanie lub określanie i pobór podatków budżetowych
- rejestrowanie podatników i przyjmowanie deklaracji podatkowych
-wykonywanie kontroli podatkowej
-wykonywanie zadań z zakresu egzekucji adm.
· Dyrektor izby skarbowej
- nadzór nad urzędami skarbowymi
· Urzędy skarbowe oraz inspektorzy kontroli skarbowej
- prowadzenie postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe
Uwaga!!!
Podatki samorządowe są pobierane przez:
a. wójta, burmistrza, prezydenta
· podatek od nieruchomości
· podatek leśny
· podatek rolny
b. naczelnika urzędu skarbowego
· podatek od spadku i darowizn
· podatek od czynn. cywilno-pr.
· podatek od posiadania psów
Ad b) – patrz art. 17
Ad c) – patrz art. 13
Organy kontroli skarbowej (ustawa o kontroli skarbowej)
o inspektor kontroli skarbowej
o dyrektor urzędu kontroli skarbowej
o generalny inspektor kontroli skarbowej
o MF jako naczelny org. kontroli skarbowej
Odwołania od decyzji wydanych przez dyrektora urzędu kontroli skarbowej są rozpatrywane przez dyrektora urzędu kontroli skarbowej
Uwaga!!!! Kontrolę podatkową wykonują urzędy skarbowe
Interpretacje pr. podatkowego (art. 14-14 d)
A. Interpretacje dokonywane przez MF
Następują poprzez decyzje MF w formie decyzji i stanowią wytyczne działania na dany rok dla organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej.
Poprzez interpretacje MF dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Interpretacjami są : wszelkie wyjaśnienia treści obowiązującego prawa podatkowego, kierowane do organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, dotyczące problemów prawa podatkowego.
Interpretacje,w tym także ich zmiany, są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.
TK 2005 – interpretacje pr.podatkowego MF nie wiążą org. podatkowych. Godziłoby to w zasadę instancyjności, podważałoby to sens śr. zaskarżenia od decyzji podatkowej!
Interpretacje te nie mogą:
1. dotyczyć spraw indyw. Podatników , te są rozpatrywane przez Naczelnika US
2. szkodzić podatnikowi
Kiedy są wydawane: wtedy gdy kilka US sygnalizuje problem interpretacyjny danego przepisu pr. podat.
B. Interpretacje w indywidualnych sprawach podatników
Podmiot zobow. do wydawania indyw. interpretacji:
§ Naczelnik urzędu skarbowego
§ Naczelnik urzędu celnego
§ Samorządowe org. podatkowe I instancji
Udzielają one w zakresie swojej właściwości interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatk. w indyw. sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe, nie ma kontroli podatkowej ani postępowania przed sądem adm.
Kto może złożyć wniosek o dokonanie interpretacji?
Wniosek może złożyć w formie pisemnej:
a. podatnik
b. płatnik
c. inkasent
Składa się go do właściwego organu wraz z wyczerpującym przedstawieniem stanu faktycznego i własnego stanowiska.
Udzielenie iterpretacji następuje w formie postanowienia zawierającego ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów pr.
Na postanowienie przysługuje zażalenie
Art. 14 b dotyczy 2 gr. Problemów:
1. trybu zaskarżenia postanowienia wydanego przez org. podatkowey w indyw. sprawie podatnika
2. skutków zastosowania sie podatnika do wydanej przez urząd interpretacji podatkowej
...
prawozaoczne