Termometr.pdf

(537 KB) Pobierz

okl mt 06-2007 pomocnicze.qxd

cz. 39

TERMOMETR

POMIAR CIEPŁA

Piotr Kawalerowicz

TEMPERATURA

Temperatura jest jednym z najczęściej mierzo-

nych parametrów. Ma swój udział i wpływ na świat

przemian fizycznych, chemicznych i biologicznych,

a związki te występują na wielu płaszczyznach. Jed-

nak na przestrzeni dziejów pełne zrozumienie złożo-

ności zagadnień związanych z temperaturą i jej po-

miarem następowało powoli.

Zapewne od pradawnych czasów ludzie intui-

cyjnie dostrzegali zróżnicowane właściwości wynika-

jące z różnej temperatury przedmiotów. Wiedzieli, że

śnieg czy lód są zimne, a ogień i żar – gorące. Rozróż-

niali stan: ciepło, zimno. Instynktownie czuli związek

ciepła z poczuciem komfortu (pierwsze okrycia ze

skór), jak też to, że zimno jest niemiłe. Jednak wiedza

ta opierała się głównie na subiektywnej ocenie tem-

peratury.

Większą wiedzę na temat znaczenia temperatu-

ry zdobyto, odkąd człowiek zajął się wypalaniem cera-

miki, wytopem metali czyli obróbką cieplną. Poszcze-

gólne czynności związane z wytopem metali wymaga-

Jedną z najbardziej ludzkich, spośród wielu

charakterystycznych dla człowieka cech, jest

ciekawość . W połączeniu z uporem, pracowi-

tością i dociekliwością często była źródłem od-

kryć – zarówno tych popychających cywilizację

do przodu, jak i tych, które na lata pogrążały ją

w mrokach. Jaka jest historia wynalazków

i odkryć, skąd się brały, kto i gdzie ich do-

konywał, jaki był ich dalszy los i wpływ na

cywilizacje?

Australopitek i Homo habilis – człowiek pierwotny

Homo erectus – człowiek wyprostowany

Homo sapiens – człowiek rozumny

Człowiek z Cromagnon

Pierwsze wyraźne przejawy tzw. kultury rolnej – uprawy, co pociąga za sobą początki

osiadłego trybu życia (Mezopotamia, Azja Wschodnia, Meksyk, Peru).

Pojawia się: pismo, koło, żagiel, wytop metali z rud.

Grecki pisarz i naukowiec Filon z Bizancjum naj-

prawdopodobniej jako pierwszy, stwierdził, że po-

wietrze pod wpływem ciepła zmienia swoją obję-

tość. Opisał też termoskop – przyrząd pozwalający

na określenie różnicy temperatur, którego zasada

działania opierała się na wykorzystaniu zjawiska

rozszerzalności cieplnej gazów.

3 000 000 lat p.n.e.

2 000 000–1 500 000 lat p.n.e.

350 000–250 000 lat p.n.e.

ok. 10 000 lat p.n.e.

ok. 8000 p.n.e.

w IV tysiącleciu p.n.e.

210 r. p.n.e.

Na różnice ciepłoty ciała ludzkiego zwraca uwagę

grecki lekarz żyjący sześć wieków po Hipokratesie

– uważany na równi z nim za współtwórcę medycy-

ny – Claudius Galen.

p.n.e. /n.e.

ok. 129–201 r.

Ponieważ zmysły nie są najlepszym narzędziem do oceny ilości ciepła, przez długi

czas uważano, że ciepło i zimno to różne, niepowiązane ze sobą zjawiska.

Termoskop składał się z jednostron-

nie zasklepionej rurki zanurzonej

w zbiorniku z cieczą (wodą lub wi-

nem). Gdy przed zanurzeniem rurkę

podgrzano, powietrze w niej ulegało

rozszerzeniu i wydostawało się do

atmosfery. Po zanurzeniu w cieczy,

gdy powietrze w rurce ochłodziło

się, w miejsce usuniętego powietrza

wpływała ciecz z naczynia. Przy dal-

szych zmianach temperatury wyso-

kość cieczy w rurce zmieniała się,

a jej położenie wskazywało, czy by-

ło cieplej, czy chłodniej w odniesie-

niu do wartości wyjściowej.

Umiera geniusz nieskrępowanej myśli – Leonardo

da Vinci, pozostawiając po sobie ok. 7000 stron no-

tatek zawierających pomysły i wynalazki.

V 1519 r.

Galileusz uważany jest za twórcę termometru, chociaż instrument przez niego

skonstruowany w pełni termometrem nie był. Nie miał skali, zatem pokazywał je-

dynie zmiany temperatury, nie umożliwiając ich pomiaru.

Galileusz powrócił do idei przedstawionej przez

Filona z Bizancjum. Zbudował przyrząd nazwany

przez niego termoskopem. Był on bardzo podobny

do urządzenia opisanego w starożytności, z tym

jednak, że jego rurka miała rozszerzoną, kulistą gór-

1582 r.

40

15898550.120.png

15898550.131.png

15898550.142.png

15898550.153.png

15898550.001.png

15898550.012.png

15898550.023.png

15898550.034.png

15898550.045.png

15898550.056.png

15898550.067.png

15898550.078.png

15898550.080.png

15898550.081.png

15898550.082.png

15898550.083.png

15898550.084.png

15898550.085.png

15898550.086.png

15898550.087.png

15898550.088.png

15898550.089.png

15898550.090.png

15898550.091.png

15898550.092.png

15898550.093.png

15898550.094.png

15898550.095.png

zbiornik powietrza

cd. 1582 r.

ną część. Istotą działania przyrządu była

zmiana, pod wpływem zmiany tempera-

tury, objętości powietrza w górnej części

mniejszego naczynia. Gdy powietrze to

pod wpływem zimna kurczyło się, nala-

ne do umieszczonego poniżej naczynia

wino było zasysane do rurki.

Włoski naukowiec Santorio Sanctorius

wykorzystał termoskop do badania tem-

peratury ciała swoich pacjentów.

Sanctori adaptował do swoich celów koncepcję termoskopu, z tym

że rurka od strony zasklepionej była zaopatrzona w bańkę zawiera-

jącą powietrze. Pacjent brał bańkę do ust, a lekarz odczytywał wy-

nik pomiaru na specjalnej skali, w którą Sanctori zaopatrzył termo-

skop. Był to pierwszy termometr.

Anglik Robert Fludd zmodyfikował termoskop Filona z Bizancjum

i wykorzystywał go do demonstracji zjawiska zwiększania objętości powie-

trza pod wpływem ciepła dostarczanego przez promieniow anie słoneczne.

Joseph Solomon Delmedigo opisuje szklany, zamknięty

termometr wykorzystujący jako ciecz brandy.

Evangelista Torricelli wynajduje barometr rtęciowy.

Książę toskański Ferdynand II zafascynowany wynalaz-

kiem Galileusza wyeliminował istotną wadę termoskopu

Galileusza (reagował nie tylko na zmiany temperatury,

ale także na zmiany ciśnienia atmosferycznego). Dokonał

tego poprzez odizolowanie rurki od otaczającego powiet-

rza, dzięki czemu znajdująca się w niej ciecz przestała re-

agować na wahania ciśnienia.

Wyprodukowano szczelny termometr szklany z wypełnie-

niem z płynu (alkohol) wg rozwiązania Ferdynanda II. Po-

mimo znacząco lepszej konstrukcji przyrząd był niedok-

ładny z uwagi na brak standaryzowanej skali.

W Warszawie przypuszczalnie rozpoczęto pierwsze po-

miary temperatury i ciśnienia powietrza.

Robert Boyle przedstawił hipotezę, że przemiany fazowe

ciał, a konkretnie temperatura topnienia, jest wartością

stałą dla danego ciała.

Holenderski matematyk, fizyk oraz astronom Christian

Huyghens zaproponował, aby za podstawowe punkty

skali temperatury przyjąć temperaturę topnienia lodu lub

wrzenia wody.

Sebastiano Bartolo zaproponował, aby do wyznaczenia

skali termometrycznej wykorzystać zarówno punkty top-

nienia lodu, jak i wrzenia wody. Umożliwiło to wprowadzenie jednolitej me-

tody cechowania termometrów. Nadal nie ustalono wartości działki elemen-

tarnej termometru, nie wybrano ciała termometrycznego, materiału obudowy

termometru itp. Bartolo w swoim termometrze zakres temperatury między

punktami referencyjnymi podzielił na 18 stopni.

W publikacji J. D’Alence’a pt. „Traittez des Barometres, Thermometres et No-

tiometres ou Hygrometres” zaprezentowano przykłady termometrów: proste-

go i kątowego.

Isaac Newton stwierdził, że litr oleju lnianego o temperaturze topniejącego

śniegu zwiększa swoją objętość do 1,0725 litra w temperaturze wrzącej wo-

dy. Stwierdzenie to stało się podstawą skali Newtona, którą uczony zastoso-

wał w swoim termometrze o długości 3 stóp i średnicy 2 cali, wypełnionym

olejem lnianym. Newton przyjął zero skali w punkcie topnienia śniegu, a 12

stopień dla temperatury ciała ludzkiego.

Oleaus Roemer zaproponował dla swojego termometru, w którym był alkohol, 80-stopniową

skalę opartą na punkcie topnienia lodu, temperaturze ciała ludzkiego i punkcie wrzenia wody.

Roemer przyjął jako punkt zerowy skali (0°Ro) temperaturę mieszaniny lodu, wody i salmiaku,

jako temperaturę mieszaniny tylko lodu i wody – 7,5°Ro oraz 22,5°Ro jako temperaturę krwi

ludzkiej.

ciecz wskaŸnikowa

1612 r.

h

1617–1626

naczynie z ciecz¹

1629 r.

1643 r.

1644 r.

W celu określenia

punktu referencyj-

nego na termomet-

rze Robert Hook

skonstruował

specjalne stano-

wisko do cechowa-

nia termometrów.

1654 r.

1654 r.

Termometr

spiralny

z XVII w. Je-

go kształt

umożliwiał

dokładniej-

sze wyskalo-

wanie (420

pkt.!) oraz

czynił go

mniej podat-

nym na stłu-

czenie.

1665 r.

1665 r.

1679 r.

1688 r.

ok. 1700 r.

1702 r.

41

Termoskop Galileu-

sza miał jednak

jedną zasadniczą

wadę: reagował

nie tylko na zmiany

temperatury, ale

także na zmiany

ciśnienia atmosfe-

rycznego.

15898550.096.png

15898550.097.png

15898550.098.png

15898550.099.png

15898550.100.png

15898550.101.png

15898550.102.png

15898550.103.png

15898550.104.png

15898550.105.png

15898550.106.png

15898550.107.png

15898550.108.png

15898550.109.png

15898550.110.png

15898550.111.png

15898550.112.png

15898550.113.png

15898550.114.png

15898550.115.png

15898550.116.png

15898550.117.png

15898550.118.png

15898550.119.png

15898550.121.png

15898550.122.png

15898550.123.png

15898550.124.png

15898550.125.png

15898550.126.png

15898550.127.png

15898550.128.png

15898550.129.png

15898550.130.png

15898550.132.png

15898550.133.png

15898550.134.png

15898550.135.png

15898550.136.png

15898550.137.png

15898550.138.png

15898550.139.png

15898550.140.png

15898550.141.png

15898550.143.png

ły kontroli nad temperaturą. Jednak aby temperaturę

kontrolować, trzeba było znać sposoby jej pomiaru.

Pierwszy przyrząd pozwalający na fizyczne

określenie różnicy temperatury opisał w III w p.n.e.

Filon z Bizancjum, a później Heron z Aleksandrii. Ba-

dacze ci wiedzieli, że powietrze pod wpływem ciepła

zmienia swoją objętość. Zjawisko to stanowiło podsta-

wę działania termoskopu będącego pierwowzorem

termometru.

Jeszcze ok. 260 lat temu określanie temperatury

odbywało się subiektywnie. Dla gorących metali

wskaźnikiem był np. kolor żaru. Można było też wy-

rywkowo określić, za pomocą innych materiałów, tem-

peratury charakterystyczne. Ale jaką dokładnie tem-

peraturę wyznacza topienie się siarki, ołowiu, wosku

czy wrzenie wody? Tak ścisłej odpowiedzi nie znano.

Innymi słowy, pomimo że znane były określone

punkty pośrednie, nie było skali ani sposobu, aby

zmierzyć temperaturę pomiędzy tymi punktami. Jest

jednak możliwe, że w znanych nam zapisach

dotyczących historii technologii jest luka, ponieważ

wydaje się niemożliwe aby np. starożytni Egipcjanie,

Asyryjczycy, Grecy, Rzymianie czy Chińczycy nie znali

sposobów pomiaru temperatury.

Punktem przełomowym dla pomiarów było

wprowadzenie podziałki – skali. Wie-

lu naukowców proponowało swoje

autorskie pomysły, różniące się pun-

ktami stałymi (zamarzania, wrzenia,

etc.), ilością stopni i dokładnością po-

działki. Na początku XVIII w. wymyś-

lono ponad 35 różnych skali do pomiaru temperatury.

W 1714 r. Daniel Gabriel Fahrenheit wynalazł termo-

metr alkoholowy i rtęciowy. Jego termometr rtęciowy

składał się z cienkiej rurki (kapilary), która po wypeł-

nieniu rtęcią była podgrzewana, aby zwiększyć obję-

tość rtęci i w celu pozbycia się z rurki powietrza.

Następnie tubę zamykano, pozostawiając rtęci możli-

wość kurczenia się lub rozszerzania wraz ze zmiana-

mi temperatury (tzw. ciało termometryczne). Pomimo

że termometr rtęciowy nie jest tak dokładny jak po-

wietrzny ma istotną przewagę: dzięki temu, że jest

szczelny, jest niezależny od ciśnienia atmosferyczne-

go. W tym czasie termometry były skalibrowane (mia-

ły podziałkę) pomiędzy punktem zamarzania słonej

wody a temperaturą ludzkiego ciała (sól dodawano

do pokruszonego lodu, aby uzyskać najniższą, możli-

wą do otrzymania sztucznie w tym czasie temperatu-

rę). W popularnych flamandzkich termometrach zak-

res ten podzielony był na 12 punktów. Nieco później

Fahrenheit dokonał dalszego podziału na 96 pun-

któw, nadając swojemu termometrowi większą dok-

ładność i tworząc skalę bardzo zbliżoną do współ-

czesnej skali Fahrenheita. Później w XVIII w. Anders

Celsius zdał sobie sprawę, że dużo praktyczniejszą

skalą kalibracji byłby podział na 100 jednostek, za-

miast 96. Początkowo aproponował, aby oznaczyć ja-

ko 100 stopni punkt zamarzania wody, a jako 0° stop-

ni punkt wrzenia wody. Skalę tę później odwrócono,

co dało początek tzw. skali Centigrade.

Początek XIX w. to seria nowych odkryć, bardzo

istotnych dla zrozumienia i rozwoju pomiaru tempera-

Guillaume Amontons ustalił, że ciśnienie powietrza w danej objętości rośnie

w przybliżeniu proporcjonalnie do temperatury i skonstruował termometr ga-

zowy o stałej objętości. Analizując odkrytą przez siebie zależność, doszedł do

wniosku, że istnieje taka temperatura, w której gaz zamknięty w stałej obję-

tości będzie wywierał zerowe ciśnienie. W ten sposób Amontons wprowadził

pojęcie temperatury zera bezwzględnego.

Wytwórca termometrów Daniel Gabriel Fahrenheit pokonał trudności

techniczne i produkował termometry alkoholowe, których wskazania były

wzajemnie zgodne.

1702 r.

1709 r.

Daniel Gabriel Fahrenheit jako pierwszy

skonstruował szklany termometr rtęciowy.

Dzięki właściwościom rtęci i ulepszonej obróbce elementów

szklanych był on zadowalająco dokładny.

Fahrenheit odkrył zjawisko przechłodzenia wody, a także

stwierdził, że temperatura wrzenia wody jest zależna od

ciśnienia atmosferycznego.

1714 r.

1721 r.

Do wyskalowania swoich termometrów Fahren-

heit użył 2 punktów charakterystycznych. Prze-

dział pomiędzy punktem zamarzania a wrzenia

wody podzielił na 180 stopni. 32 przyjął jako

liczbę początkową swojej skali. Skala Fahren-

heita jest nadal w użyciu np. w USA.

Francuski przyrod-

nik René-Antoine Ferchault de Réaumur zapropono-

wał skalę termometryczną, w której temperaturze

punktu zamarzania wody odpowiadało 0°R, a tempe-

raturze wrzenia wody – 80°R. Termometry o tej skali

były używane głównie we Francji i w centralnej Eu-

ropie przez ponad stulecie.

Francuski astronom pracujący w St. Petersburgu – Joseph Nicolas Delisle – wykonał termo-

metr rtęciowy z taką samą skalą jak u Réaumura, tylko odwróconą, czyli zero odpowiadało

temperaturze wrzenia wody, a 80° temperaturze zamarzania wody. Termometr był wyskalo-

wany do 240 lub 270 stopni, co miało zapewnić (z nadmiarem) pomiar w mroźne zimy

w St. Petersburgu.

1731 r.

1732 r.

42

15898550.144.png

15898550.145.png

15898550.146.png

15898550.147.png

15898550.148.png

15898550.149.png

15898550.150.png

15898550.151.png

15898550.152.png

15898550.154.png

15898550.155.png

15898550.156.png

15898550.157.png

15898550.158.png

15898550.159.png

15898550.160.png

15898550.161.png

15898550.162.png

15898550.163.png

15898550.002.png

15898550.003.png

15898550.004.png

15898550.005.png

15898550.006.png

15898550.007.png

15898550.008.png

15898550.009.png

15898550.010.png

1740 r.

1742 r.

Joseph Betali konstruuje w Paryżu termometry.

Szwedzki astronom Anders Celsius (Celsjusz) zaproponował skalę termo-

metryczną, która opierała się na dwóch punktach referencyjnych – tempera-

turze topnienia lodu i wrzenia wody. Swoją koncepcję opisał w artykule za-

mieszczonym w „Kungliga Svenska Wetenskaps Academiens Handlingar”

(Kroniki Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk) pt. „Uwagi o dwóch sta-

łych stopniach termometru”.

Celsjusz zakres podzielił na 100 równych części, wprowadzając tym samym skalę dzie-

siętną. Temperaturze topnienia lodu przyporządkował 100°C, a temperaturze wrzenia

wody 0°C. Podobno pytany, czym się kierował, ustalając taki kierunek skali, odpowie-

dział, że w Szwecji przez większą część roku panuje temperatura niższa niż temperatu-

ra topnienia lodu i tak konstruując skalę, chciał uniknąć wartości ujemnych.

Zestaw

barome-

tru i ter-

mometru

z 1740 r.

1743 r.

Francuz Jean Pierre Cristin zaproponował odwróconą wersję skali Celsjusza (punkt zamarza-

nia = 0°, wrzenia = 100°). Nazwał ją Centigrade.

Lord Charles Cavendish (ojciec znanego chemika) skonstruował pierwsze termometry ekstre-

malne.

W Norriton w Pensylwanii David Rittenhouse skon-

struował termometr kieszonkowy działający na za-

sadzie bimetalu.

1757 r.

1767 r.

przewód

przewód

Bimetal jest to najczęściej taśma składającą się z dwóch

zwalcowanych metali o różnych temperaturowych współ-

czynnikach rozszerzalności liniowej. Pod wpływem tem-

peratury swobodny koniec bimetalu odchyla się od poło-

żenia równowagi proporcjonalnie do temperatury. Właś-

ciwość ta jest wykorzystywana do licznych zastosowań np. jako termowyłącznik lub rejestrator temperatury.

styk

blaszki bimetalu

1772 r.

Szwajcarski geolog i meteorolog Jean Andre Deluc prowadzi badania

m.in. temperatury wrzenia wody. Jako jeden z pierwszych na podsta-

wie wskazań baro metru poprawnie określał wysokość wzniesień.

P. Cotte, w publi-

kacji pt. „Traite

de Meteorolo-

gie”, opisuje róż-

ne rodzaje termo-

metrów i prezentuje szkice urządzeń.

Lambert napisał o możliwościach wyko-

rzystania bimetali do pomiarów tempe-

ratury, a właściwie do rejestracji prze-

biegów temperatury.

1774 r.

Termometry Santorio,

Drebbela i florentyń-

ski wg P. Cotte’a.

1779 r.

1786 r.

Josiah Wed-

gwood zapre-

zentował kró-

lowi Jerzemu III pyrometr – instrument do po-

miaru wysokich temperatur mający zastoso-

wanie przy wypalaniu ceramiki.

Przyrządy do badania

temperatury – XVIII w.

Obwód złożony z dwóch

różnych metali, w którym

po umieszczeniu spoin

w różnych temperaturach

zaczyna płynąć prąd,

nazwano termoparą (ang.

thermocouple).

Pyrometr – zasada działania opierała się na po-

miarze skurczu drobnych kawałków porcelany

będącego wynikiem oddziaływania wysokiej

temperatury.

1821 r.

W Niemczech Thomas Johann Seebeck, fizyk estońskiego pochodzenia,

wynalazł tzw. termoparę.

William Thompson, późniejszy baron Kelvin of Largs, lord Kelvin of Scotland, badając równa-

nia gazowe, ustalił wartość temperatury zera bezwzględnego, która wyrażona w stopniach

Celsjusza wynosi –273,15°. Zaproponował skalę, która rozpoczynać się będzie od 0 bezwzględ-

nego i której jednostka, 1 kelwin, będzie równa 1°C . Pozwoliło to na ustalenie wzajemnego

związku między skalami Kelvina i Celsjusza. T = t C + 273,15.

1848 r.

43

15898550.011.png

15898550.013.png

15898550.014.png

15898550.015.png

15898550.016.png

15898550.017.png

15898550.018.png

15898550.019.png

15898550.020.png

15898550.021.png

15898550.022.png

15898550.024.png

15898550.025.png

15898550.026.png

15898550.027.png

15898550.028.png

15898550.029.png

15898550.030.png

15898550.031.png

15898550.032.png

15898550.033.png

15898550.035.png

15898550.036.png

15898550.037.png

15898550.038.png

15898550.039.png

15898550.040.png

15898550.041.png

15898550.042.png

15898550.043.png

15898550.044.png

15898550.046.png

15898550.047.png

15898550.048.png

15898550.049.png

tury: William Thomson (później lord Kelvin) zapropo-

nował określenie tzw. „zera absolutnego”. Sir William

Hershel zaobserwował, że poszczególne barwy skła-

dowe, rozszczepionego za pomocą pryzmatu światła

słonecznego (kolory), gdy przesuwa się po nich ter-

mometr z czarną

końcówką, wy-

kazują różną

temperaturę.

Henri Victor Renault po raz pierwszy zasto-

sował zjawisko Seebecka do pomiaru tem-

peratury, stosując termoparę Cu-Fe. Pomiar

temperatury termoparą mimo takich zalet,

jak czułość, mała bezwładność

i rozmiar, nastręczał jednak trud-

ności, gdyż jedna ze spoin musia-

ła być utrzymywana w stałej tem-

peraturze (najczęściej mieszaninie

wody z lodem).

Henri Becquerel proponuje pyrometer op-

tyczny.

Calender van Duesen konstruuje platynowe

urządzenie oporowe do pomiaru temperatury.

Henri-Louis Le Châtelier konstruuje pier-

wszy optyczny pyrometr. Urządzenie to

umożliwia pomiar temperatury na odleg-

łość.

Sidney Brannan, londyński producent ter-

mometrów, uruchamia zakład produkujący

przyrządy do pomiaru temperatury.

1855 r.

internetowy kalkulator temperatur:

http://www.brannan.co.uk/pa -

ges/ thermometers/convert.html

Temperatura zera bez-

względnego jest najniższą

temperaturą, jaką mogą

osiągnąć wszystkie ciała.

1864 r.

Czy wiesz, że...

Rodzaje termometrów

Podział termometrów ze względu na zasadę

działania

– termometr cieczowy – wykorzystuje zjawisko roz-

szerzalności cieplnej cieczy (przeważnie rtęci albo

alkoholu):

– termometr rtęciowy – dla temperatur od –38°C

(temp. topnienia rtęci) do +356°C (temp. wrze-

nia rtęci);

– termometr alkoholowy – dla temperatur od –70

do +120°C; np. termometr pokojowy

– termometr gazowy – czynnikiem roboczym jest

gaz, mierzy się parametry gazu np. objętość. Ciś-

nienie się zmienia przy stałej objętości.

– termometr parowy – wykorzystuje zależność ciś-

nienia pary nasyconej od temperatury, stosowany

często w termostatach, np. samochodowych,

– termometr oporowy – wykorzystuje zjawisko zmia-

ny oporu elektrycznego przy zmianie temperatury,

stosowanym czynnikiem jest platyna, brąz, pół-

przewodniki, specjalne stopy

– termopara – wykorzystuje zjawisko termoelektrycz-

ne,

– termometr magnetyczny (paramagnetyczny) – do

pomiaru temperatur mniejszych niż 1 kelwin.

Podział termometrów ze względu na przeznaczenie

– termometr lekarski – zakres temperatur: od 35 do

42°C i jest to termometr temperatury maksymalnej

– termometr zaokienny – zakres temperatur: od –50

do 50°C

– termometr pokojowy – zakres temperatur: od 0 do

40°C

– termometr laboratoryjny – zakres temperatur: bar-

dzo różny (zazwyczaj od 0 do 120°C)

1885 r.

1892 r.

1913 r.

Współcześnie

produkowane

termometry.

W Death Valley (Kalifornia) odnotowano

najwyższą w USA temperaturę powietrza =

134°F (57°C).

VII 1913 r.

Aby przeliczyć temperaturę w skali Celsjusza

(°C) na skalę Fahrenheit’a (°F) lub odwrotnie,

należy skorzystać z odpowiedniego wzoru:

°C = °F – 32 × (5/9)

°F = °C/(5/9) + 32

Warto poznać

Termometr

Przyrząd do pomiaru temperatury metodą pośrednią,

na podstawie zmiany pod wpływem temperatury

właściwości termometrycznej ciała termometrycznego

zastosowanego w termometrze. Zakres mierzonych

temperatur i zastosowań termometru w znacznym

stopniu zależy od ciała termometrycznego i właści-

wości termometrycznej. Termometr może służyć do

pomiaru dowolnej temperatury w określonym zakresie

lub wskazywania tylko wybranych wartości

temperatury (wskaźniki temperatury).

W Libii odnotowano najwyższą z zmierzo-

nych temperaturę powietrza = 136°F (58°C).

Na VII Generalnej Konferencji Wag i Miar

przyjęto pierwszą Międzynarodową Skalę

Temperatury. Skala ta była ograniczona

z jednej strony temperaturą wrzenia tlenu,

a z drugiej topnienia złota.

C.H. Meyers wykonał klasyczny platynowy

opornik termometryczny. Obecnie oporniki

1922 r.

1927 r.

1932 r.

44

15898550.050.png

15898550.051.png

15898550.052.png

15898550.053.png

15898550.054.png

15898550.055.png

15898550.057.png

15898550.058.png

15898550.059.png

15898550.060.png

15898550.061.png

15898550.062.png

15898550.063.png

15898550.064.png

15898550.065.png

15898550.066.png

15898550.068.png

15898550.069.png

15898550.070.png

15898550.071.png

15898550.072.png

15898550.073.png

15898550.074.png

15898550.075.png

15898550.076.png

15898550.077.png

15898550.079.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Wiązania narciarskie.pdf (1329 KB)
Wariator samoczynny.pdf (192 KB)
Urządzenie do cięcia wodą - Hydrojet.pdf (242 KB)
Turbiny wiatrowe.pdf (2211 KB)
Termometr.pdf (537 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin