Lodówka.pdf

(2614 KB) Pobierz

15900571 UNPDF

jak to dział a

podarstwa domowego. Jej pojawienie siê (w latach

trzydziestych XX w.) odmieni³o ¿ycie miliardów ludzi

oraz gospodarkê. Przedtem ¿ywnoœæ od momentu po-

zyskania (zbioru lub uboju) musia³a byæ dostarczana

konsumentom b³yskawicznie, gdy¿, o ile nie by³a uwê-

dzona i zasolona, psu³a siê. Wraz z wprowadzeniem

ch³odni zaczê³y traciæ na wa¿noœci ma³e lokalne sklepi-

ki, a rozpoczê³a siê masowa sprzeda¿ ¿ywnoœci w du-

¿ych obiektach, transport po¿ywienia na wielkie odleg-

³oœci i przechowywanie wiêkszych iloœci dotychczas

nietrwa³ych produktów w domach.

Bia³a skrzynia stoj¹ca w k¹cie kuchni co kwad-

rans lub pó³ godziny wydaje z siebie ciche warczenie.

To znak, ¿e w wyniku sygna³u o przekroczeniu zadanej

temperatury, pochodz¹cego z termostatu, w³¹czy³o siê

serce lodówki – sprê¿arka .

CZÊŒCI LODÓWKI

Lodówka sk³ada siê z piêciu podstawowych ele-

mentów:

Sprê¿arki

Skraplacza, czyli wymiennika ciep³a – wê¿ownicy ru-

rek z ty³u urz¹dzenia

Zaworu rozprê¿nego (rodzaju zwê¿ki, wype³nionej

np. porowatym materia³em ceramicznym, który prze-

puszcza ch³odziwo, lecz z du¿ym oporem)

Parownika – wê¿ownicy rur wewn¹trz lodówki

Ch³odziwa – cieczy, która paruje wewn¹trz lodówki,

aby wytworzyæ niskie temperatury. W instalacjach

przemys³owych jako ch³odziwo stosuje siê amoniak

(daje on temperaturê –32° C), w lodówkach domo-

wych – freon-2 lub gaz ziemny.

Elementem dodatkowym jest termostat, którego

czujnik (kapilara) monitoruje temperaturê we wnêt-

rzu lodówki, a gdy przekroczy ona zadan¹ i si³a na-

cisku na membranê, w wyniku zmiany ciœnienia ga-

zu, przekroczy si³ê wywieran¹ przez sprê¿ynê, zwie-

ra styki i daje pompie sygna³, ¿e ma siê w³¹czyæ.

LODÓWKA

Marek Utkin

Lodówka konserwuje ¿ywnoœæ przez obni¿enie

jej temperatury, co powoduje spowolnienie namna¿ania

bakterii lub ich hibernacjê w przypadku zamro¿enia.

Jednak nawet mro¿enie nie zabija drobnoustrojów,

o czym œwiadczy odkrycie zahibernowanej bakterii

E. coli w kamerze z próbnika Explorer, przywiezionej

przez astronautów z Ksiê¿yca. Tam panuj¹ temperatury

do –160°C, dziesiêciokrotnie ni¿sze ni¿ w zamra¿arce

domowej.

Istniej¹ nastêpuj¹ce

techniki ch³odzenia: skrzynia

termoizolacyjna (np. z su-

chym lodem), systemy ch³o-

dz¹ce powietrzem, absorpcyj-

ne i termoelektryczne (wyko-

rzystuj¹ce efekt Peltiera), oraz

wykorzystuj¹ce sprê¿anie

i parowanie – podstawowa

technika stosowana w lodów-

kach domowych. Poniewa¿

metoda sprê¿ania par ch³o-

dziwa i ich rozprê¿ania jest

najpowszechniejsza, zajmie-

my siê w³aœnie ni¹…

MINIQUIZ MT

CZYTAM, WIĘC WIEM

skraplacz z p³ytami

radiatora

pokrêt³o termostatu

zawór rozprê¿ny

rurki parownika

czujnik

termostatu

zamra¿arka

ch³odziwo ciek³e

18

izolacja

termiczna

ch³odziwo

w postaci pary

przekrój z boku

sprê¿arka i silnik

L odówka jest najczêœciej spotykanym sprzêtem gos-

15900571.736.png

15900571.799.png

15900571.896.png

15900571.981.png

15900571.001.png

15900571.083.png

15900571.186.png

15900571.276.png

15900571.342.png

15900571.353.png

15900571.363.png

15900571.371.png

15900571.379.png

15900571.386.png

15900571.393.png

15900571.406.png

15900571.416.png

15900571.436.png

15900571.447.png

15900571.458.png

15900571.469.png

15900571.480.png

15900571.491.png

15900571.502.png

15900571.513.png

15900571.524.png

15900571.535.png

15900571.546.png

15900571.557.png

15900571.568.png

15900571.579.png

15900571.590.png

15900571.609.png

15900571.620.png

15900571.639.png

15900571.658.png

15900571.669.png

15900571.675.png

15900571.681.png

15900571.692.png

15900571.703.png

15900571.714.png

15900571.725.png

15900571.737.png

15900571.743.png

15900571.749.png

15900571.760.png

15900571.771.png

15900571.777.png

15900571.783.png

15900571.800.png

15900571.808.png

15900571.816.png

15900571.825.png

15900571.835.png

15900571.845.png

15900571.856.png

15900571.867.png

15900571.875.png

15900571.886.png

15900571.897.png

15900571.906.png

15900571.914.png

15900571.923.png

15900571.931.png

15900571.939.png

15900571.947.png

15900571.956.png

15900571.964.png

15900571.972.png

15900571.982.png

15900571.992.png

15900571.1003.png

15900571.1014.png

15900571.1024.png

15900571.1031.png

15900571.1037.png

15900571.1045.png

15900571.1053.png

15900571.1061.png

15900571.002.png

15900571.008.png

15900571.015.png

15900571.022.png

15900571.029.png

15900571.036.png

15900571.045.png

15900571.052.png

15900571.063.png

15900571.074.png

15900571.084.png

15900571.094.png

15900571.104.png

15900571.114.png

15900571.125.png

15900571.136.png

15900571.147.png

15900571.158.png

15900571.169.png

15900571.175.png

15900571.187.png

15900571.194.png

15900571.204.png

15900571.215.png

15900571.226.png

15900571.234.png

15900571.242.png

15900571.251.png

15900571.259.png

15900571.269.png

15900571.277.png

15900571.285.png

15900571.294.png

15900571.304.png

15900571.315.png

15900571.326.png

15900571.337.png

15900571.339.png

15900571.340.png

15900571.341.png

15900571.343.png

15900571.344.png

15900571.345.png

15900571.346.png

15900571.347.png

15900571.348.png

15900571.349.png

15900571.350.png

15900571.351.png

15900571.352.png

15900571.354.png

15900571.355.png

15900571.356.png

15900571.357.png

15900571.358.png

15900571.359.png

15900571.360.png

15900571.361.png

15900571.362.png

15900571.364.png

15900571.365.png

15900571.366.png

15900571.367.png

15900571.368.png

15900571.369.png

15900571.370.png

Czy wiesz, ż e istnieją specjalne lodìwki, nazywane pompami ciepł a,

ktìre sł u żą do ogrzewania domìw?

JAK CH£ODZI?

Tu mo¿e siê pojawiæ pytanie: czy otwarta lodów-

ka och³adza pokój? Nie – ona go ogrzewa! (z powodu

strat mocy wytwarza wiêcej ciep³a, ni¿ poch³ania

w parowniku).

Zasada wykorzystywana podczas pracy lodówki

jest bardzo prosta: wykorzystuje ona, w zamkniêtym

procesie obiegowym, sta³¹ zmianê stanu fizycznego

czynnika roboczego (parowanie, sprê¿anie, skraplanie,

rozprê¿anie). Ciep³o pobrane od produktów ¿ywnoœcio-

wych z wnêtrza lodówki jest oddawane na zewn¹trz,

tym samym lodówka ogrzewa pomieszczenie, w któ-

rym siê znajduje.

O ch³odzeniu zachodz¹cym podczas parowania

mo¿na siê ³atwo przekonaæ, nacieraj¹c skórê np. spirytu-

sem salicylowym, który szybko paruje. Spirytus ulatnia-

j¹c siê, poch³ania ciep³o (tzw. ciep³o parowania) i daje

uczucie zimna. Ciecz, czyli ch³odziwo stosowane w lo-

dówce, paruje w bardzo niskich temperaturach, dziêki

czemu mo¿e zamra¿aæ ¿ywnoœæ do temperatur

znacznie poni¿ej 0°C. Gdyby polaæ ch³odziwem

skórê (w praktyce – zdecydowanie z³y pomys³),

skóra zosta³aby zamro¿ona podczas jego paro-

wania.

S£OWO O CH£ODZIWACH

Czysty amoniak jest wysoce toksyczny dla ludzi

i w latach 20. i 30. w USA mia³o miejsce mnóstwo wy-

padków. Du Pont w latach 30. opracowa³ nietoksyczny

zamiennik amoniaku, chlorofluorowêglan, ClFC, o nazwie

handlowej freon R-12. By³ on nie tylko nietoksyczny, ale

i bardzo stabilny – zbyt stabilny, gdy¿ w latach 70. okaza-

³o siê, i¿ rozk³ada pow³okê ozonow¹. Decyzjê o wstrzy-

maniu produkcji R-12 podjêto 1 stycznia 1996 r. Obecnie

w lodówkach stosuje siê freon-2 oraz gaz ziemny.

W zasilanej pr¹dem elektrycznym sprê-

¿arce dokonuje siê najpierw sprê¿anie pary

ch³odziwa (np. freonu, amoniaku lub gazu

ziemnego), przez co uzyskuje siê wzrost tem-

peratury pary. Gor¹ca para oddaje w skrapla-

czu (na zewn¹trz lodówki) swoje ciep³o oto-

czeniu i skrapla siê. W wyniku och³odzenia

nastêpuje ponowne skroplenie pary. Z kolei

ciek³e i sprê¿one ch³odziwo przep³ywa przez

zawór rozprê¿ny. Zimny freon, przep³ywaj¹c

pod niskim ciœnieniem przez parownik, ogrze-

wa siê, pobieraj¹c ciep³o z wnêtrza lodówki.

W wyniku ogrzania freon odparowuje, gor¹ca

para jest zasysana przez sprê¿arkê i ca³y cykl

siê powtarza.

kapilara (czujnik) wewn¹trz lodówki

rurka kapilarna

pokrêt³o nastawu temperatury

1. Sercem lodówki jest sprê¿arka, która pom-

puje czynnik ch³odniczy przez system.

Przed sprê¿ark¹ czynnik ch³odniczy jest ga-

zem pod niskim ciœnieniem. W sprê¿arce

gaz zostaje sprê¿ony, przez co ogrzewa siê

i jest t³oczony w stronê skraplacza, w strefê

wysokiego ciœnienia.

2. W skraplaczu sprê¿ony gor¹cy gaz oddaje

ciep³o otoczeniu i staje siê przech³odzon¹

ciecz¹ pod wysokim ciœnieniem.

3. Sprê¿ona ciecz przechodzi przez zawór roz-

prê¿ny do strefy niskiego ciœnienia, gdy¿ za-

wór stawia przep³ywaj¹cemu ch³odziwu opór

i zmniejsza ciœnienie cieczy, a w procesie roz-

prê¿ania nastêpuje jej gwa³towne och³odze-

nie (trzeba pamiêtaæ, ¿e sprê¿arka z jednej

strony sprê¿a ch³odziwo, lecz z drugiej zasy-

sa). W efekcie powstaje zimny rozprê¿ony

czynnik ch³odniczy w stanie ciek³ym.

4. Rozprê¿ony czynnik ch³odniczy p³ynie do

parownika, gdzie poprzez parowanie poch-

³ania ciep³o z powietrza w lodówce, prze-

chodz¹c w rozprê¿ony stan gazowy. Gaz

p³ynie z powrotem do sprê¿arki, gdzie ca³y

cykl zaczyna siê od nowa.

sprê¿yna

styk

styk ruchomy

membrana

wnêtrze lodówki

otoczenie zewnêtrzne

parownik sprê¿arka skraplacz

19

zawór

rozprê¿ny

obieg

termodynamiczny

15900571.372.png

15900571.373.png

15900571.374.png

15900571.375.png

15900571.376.png

15900571.377.png

15900571.378.png

15900571.380.png

15900571.381.png

15900571.382.png

15900571.383.png

15900571.384.png

15900571.385.png

15900571.387.png

15900571.388.png

15900571.389.png

15900571.390.png

15900571.391.png

15900571.392.png

15900571.394.png

15900571.395.png

15900571.396.png

15900571.397.png

15900571.398.png

15900571.399.png

15900571.400.png

15900571.401.png

15900571.402.png

15900571.403.png

15900571.404.png

15900571.405.png

15900571.407.png

15900571.408.png

15900571.409.png

15900571.410.png

15900571.411.png

15900571.412.png

15900571.413.png

15900571.414.png

15900571.415.png

15900571.417.png

15900571.418.png

15900571.419.png

15900571.420.png

15900571.421.png

15900571.422.png

15900571.423.png

15900571.424.png

15900571.425.png

15900571.426.png

15900571.427.png

15900571.428.png

15900571.429.png

15900571.430.png

15900571.431.png

15900571.432.png

15900571.433.png

15900571.434.png

15900571.435.png

15900571.437.png

15900571.438.png

15900571.439.png

15900571.440.png

15900571.441.png

15900571.442.png

15900571.443.png

15900571.444.png

15900571.445.png

15900571.446.png

15900571.448.png

15900571.449.png

15900571.450.png

15900571.451.png

15900571.452.png

15900571.453.png

15900571.454.png

15900571.455.png

15900571.456.png

15900571.457.png

15900571.459.png

15900571.460.png

15900571.461.png

15900571.462.png

15900571.463.png

15900571.464.png

15900571.465.png

15900571.466.png

15900571.467.png

15900571.468.png

15900571.470.png

15900571.471.png

15900571.472.png

15900571.473.png

15900571.474.png

15900571.475.png

15900571.476.png

15900571.477.png

15900571.478.png

15900571.479.png

15900571.481.png

15900571.482.png

15900571.483.png

15900571.484.png

15900571.485.png

15900571.486.png

15900571.487.png

15900571.488.png

15900571.489.png

15900571.490.png

15900571.492.png

15900571.493.png

15900571.494.png

15900571.495.png

15900571.496.png

15900571.497.png

15900571.498.png

15900571.499.png

15900571.500.png

15900571.501.png

15900571.503.png

15900571.504.png

15900571.505.png

15900571.506.png

15900571.507.png

15900571.508.png

15900571.509.png

15900571.510.png

15900571.511.png

15900571.512.png

15900571.514.png

15900571.515.png

15900571.516.png

15900571.517.png

15900571.518.png

15900571.519.png

15900571.520.png

15900571.521.png

15900571.522.png

15900571.523.png

15900571.525.png

15900571.526.png

15900571.527.png

15900571.528.png

15900571.529.png

15900571.530.png

15900571.531.png

15900571.532.png

15900571.533.png

15900571.534.png

15900571.536.png

15900571.537.png

15900571.538.png

15900571.539.png

15900571.540.png

15900571.541.png

15900571.542.png

15900571.543.png

15900571.544.png

15900571.545.png

15900571.547.png

15900571.548.png

15900571.549.png

15900571.550.png

15900571.551.png

15900571.552.png

15900571.553.png

15900571.554.png

15900571.555.png

15900571.556.png

15900571.558.png

15900571.559.png

15900571.560.png

15900571.561.png

15900571.562.png

15900571.563.png

15900571.564.png

15900571.565.png

15900571.566.png

15900571.567.png

15900571.569.png

15900571.570.png

15900571.571.png

15900571.572.png

15900571.573.png

15900571.574.png

15900571.575.png

15900571.576.png

15900571.577.png

15900571.578.png

15900571.580.png

15900571.581.png

15900571.582.png

15900571.583.png

15900571.584.png

15900571.585.png

15900571.586.png

15900571.587.png

15900571.588.png

15900571.589.png

15900571.591.png

15900571.592.png

15900571.593.png

15900571.594.png

15900571.595.png

15900571.596.png

15900571.597.png

15900571.598.png

15900571.599.png

15900571.600.png

15900571.601.png

15900571.602.png

15900571.603.png

15900571.604.png

15900571.605.png

15900571.606.png

15900571.607.png

15900571.608.png

15900571.610.png

15900571.611.png

15900571.612.png

15900571.613.png

15900571.614.png

15900571.615.png

15900571.616.png

15900571.617.png

15900571.618.png

15900571.619.png

15900571.621.png

15900571.622.png

15900571.623.png

15900571.624.png

15900571.625.png

15900571.626.png

15900571.627.png

15900571.628.png

15900571.629.png

15900571.630.png

15900571.631.png

15900571.632.png

15900571.633.png

jak to dział a

niej¹cym nad przedni¹ szyb¹ napisem „intercoo-

ler”. Wbrew pozorom nie oznacza to ch³odni do

przewozów miêdzynarodowych, lecz element systemu

turbodo³adowania. Co to takiego jest turbodo³adowa-

nie i jak dzia³a?

Turbodo³adowanie wt³acza powietrze pod ciœ-

nieniem do silnika, co pozwala na uzyskanie wiêkszej

mocy z jednostki pojemnoœci skokowej silnika oraz eko-

nomii zu¿ycia paliwa, a tak¿e zmniejszenie szkodli-

wych emisji.

DZIA£ANIE

Najpewniejszym sposobem na wzrost mocy sil-

nika jest zwiêkszenie iloœci spalanej mieszanki paliwa

z powietrzem poprzez powiêkszenie liczby cylindrów

lub ich objêtoœci, lecz nie mo¿na tego robiæ w nieskoñ-

czonoœæ, poniewa¿ prowadzi to do szybkiego wzrostu

masy (wystarczy popatrzeæ na silnik okrêtowy). Silnik

z turbodo³adowaniem jest prostszy, mniejszy i l¿ejszy

ni¿ jego klasyczny ekwiwalent o tej samej mocy.

TURBODOŁADOWANIE

Marek Utkin

Turbosprê¿arka (zarówno we wspó³czesnych sa-

mochodach, jak i w lotnictwie) jest napêdzana spalina-

mi. Na tej samej osi, co obracany energi¹ gazów wylo-

towych wirnik turbiny, jest osadzony wirnik sprê¿arki.

Sprê¿a on powietrze dostaj¹ce siê do cylindrów. W sys-

temach gaŸnikowych paliwo jest zasysane przez pr¹d

powietrza. W systemach wtryskowych podawaniem

paliwa steruje komputer, który analizuje iloœæ tlenu

lotów siêga³ 6100 m, lecz 18 maja 1929 r. porucznik US

Navy Apollo Soueck (czyt. Su³ek), lec¹c samolotem

Apache z silnikiem P&W Wasp z turbodo³adowaniem,

osi¹gn¹³ 39 140 stóp (11 930 m). Ten silnik wytyczy³

drogê wszystkim amerykañskim silnikom gwiazdowym

stosowanym podczas II wojny œwiatowej. Na przyk³ad

s³ynny P-47 Thunderbolt to ogromny ruroci¹g przewo-

dów dolotowych, obudowany poszyciem. Kartveli, jego

projektant, podszed³ do zagadnienia w nieortodoksyjny

sposób, wzi¹³ najwiêkszy ówczesny silnik lotniczy

P&W Double Wasp z turbodo³adowaniem i zaprojekto-

wa³ wokó³ niego samolot.

W³aœciwa turbosprê¿arka (ang. supercharger) to

urz¹dzenie do³adowuj¹ce, oparte na wykorzystaniu do

sprê¿ania powietrza energii gazów spalinowych – w ta-

kich samolotach nie widaæ rur wydechowych prowa-

dz¹cych bezpoœrednio do atmosfery.

Niemcy prowadzili badania nad kompresorami

mechanicznymi i nawet wysokoœciowy Fw Ta-152 mia³

normalne rury wydechowe i sprê¿arkê napêdzan¹ wa-

³em silnika, co jest rozwi¹zaniem mniej skutecznym.

20

N a drogach czêsto mo¿na ujrzeæ ciê¿arówki z wid-

Prace nad turbodo³adowaniem rozpoczêto po

pierwszej wojnie œwiatowej dla potrzeb lotnictwa. Po

prostu silniki powy¿ej pewnego pu³apu cierpia³y na

niedobór mieszanki i ich moc spada³a, uniemo¿liwiaj¹c

osi¹gniêcie du¿ych wysokoœci. Turbodo³adowanie op-

racowano w NACA w 1920 r. Pu³ap ówczesnych samo-

15900571.634.png

15900571.635.png

do kana³ów wlotowych

turbosprê¿arka wydech

w spalinach i od tego uzale¿nia iloœæ ole-

ju napêdowego dostaj¹cego siê do cylin-

drów.

kolektor

wydechowy

Podawanie zwiêkszonej iloœci po-

wietrza do silnika zapewnia lepsze spala-

nie i pozwala na wt³oczenie wiêkszej

iloœci paliwa do cylindra, a tym samym

umo¿liwia uzyskanie wy¿szej mocy. Tur-

bosprê¿arki dzia³aj¹ w bardzo wysokich

temperaturach, przy wysokich prêdkoœ-

ciach obrotowych (150 000 obr/min, czyli

ponad 30-krotnie wiêcej, ni¿ silniki samo-

chodowe) i wielkich ciœnieniach, wyma-

gaj¹ wiêc stosowania zaawansowanych

technologii produkcji.

Turbodo³adowanie wystêpuje za-

równo w samochodach wyœcigowych, jak

i w gigantycznych ciê¿arówkach. Dziêki

niemu silniki mog¹ uzyskiwaæ du¿e moce

bez zbytniego przyrostu masy.

filtr powietrza

BUDOWA

nale wylotowym. To odejmuje trochê mocy z cylindrów,

które odpalaj¹ równoczeœnie.

Turbosprê¿arka, jak ju¿ powiedzieliœmy, wspo-

maga pracê silnika na du¿ych wysokoœciach, przy roz-

rzedzonym powietrzu. Umo¿liwia ona silnikowi otrzy-

manie odpowiedniej iloœci mieszanki i zapewnia mniej

drastyczny spadek mocy.

Powietrze, zanim trafi do sprê¿arki, przechodzi

przez filtr, eliminuj¹cy wszystkie zanieczyszczenia.

Nastêpnie jest sprê¿ane i wt³aczane do kana³ów dolo-

towych. Jednak w wyniku dzia³ania praw termodyna-

miki, podczas sprê¿ania powietrze rozgrzewa siê i po-

wiêksza sw¹ objêtoœæ. W tym momencie czêœæ pracy

sprê¿arki sz³aby na marne, gdy¿ do cylindrów dosta-

wa³aby siê mieszanka rozrzedzona na skutek rozgrza-

nia. Aby zlikwidowaæ ten efekt uboczny, stosuje siê

tzw. intercooler, czyli ch³odnicê miêdzystopniow¹. Och-

³adza ona sprê¿one powietrze i powoduje, ¿e zmniejsza

ono sw¹ objêtoœæ. Dziêki temu do cylindra dostaje siê

powietrze o danym ciœnieniu, lecz ch³odniejsze, czyli na

jednostkê objêtoœci przypada wiêcej jego cz¹steczek.

W systemach dwustopniowych pomiêdzy inter-

coolerem a cylindrami znajduje siê czêsto druga sprê-

¿arka, zazwyczaj nie odœrodkowa, a zêbata lub œrubo-

wa, pozwalaj¹ca na uzyskanie jeszcze wy¿szego ciœ-

nienia. To ma miejsce najczêœciej w samochodach z sil-

nikiem Diesla, w których paliwo jest wtryskiwane bez-

poœrednio do cylindrów. Doprowadzenie mieszanki

benzyny z powietrzem do wysokiego ciœnienia i tempe-

ratury w kanale dolotowym mog³oby spowodowaæ jej

wybuch przed dostaniem siê do cylindra lub tzw. stu-

kanie, czyli przedwczesny zap³on. Sprê¿arki dwustop-

niowe pracuj¹ tak¿e przy ró¿nych prêdkoœciach –

mniejsza zapewnia zrywnoœæ przy prêdkoœciach ni¿-

szych, wiêksza i mocniejsza zaœ przejmuje pracê przy

wysokich obrotach.

Turbodo³adowanie jednostopniowe zwiêksza ciœ-

nienie o 0,414 – 0,552 bara, czyli o 50% wiêcej, ni¿ wy-

nosi ciœnienie atmosferyczne. Teoretycznie moc powin-

na wzrosn¹æ równie¿ o 50%, ale poniewa¿ nie ¿yjemy

w œwiecie idealnym, wzrost mocy wynosi od 30 do

40%. Jednym z powodów utraty mocy jest sposób na-

pêdzania turbiny – nie odbywa siê to za darmo, tylko

dziêki energii gazów spalinowych, co spowalnia wy-

dech. To znaczy, ¿e za ka¿dym suwem wydechu silnik

musi walczyæ przeciwko zwiêkszonemu ciœnieniu w ka-

CERAMIKA, SMAROWANIE

I BEZW£ADNOŒÆ

Aby wytrzymaæ prêdkoœci obrotowe rzêdu 150 000

obr/min., wa³ek turbiny musi byæ ³o¿yskowany bardzo

precyzyjnie. Wiêkszoœæ typowych ³o¿ysk przy takich

prêdkoœciach ulega dezintegracji, tak wiêc w wiêkszoœ-

ci turbosprê¿arek stosuje siê ³o¿yska mokre, czyli takie,

do których rzadki olej wt³aczany jest pod wysokim ciœ-

nieniem. W rezultacie wa³ek unosi siê na poduszce

sprê¿onego oleju, co przy okazji go ch³odzi. Nie trzeba

dodawaæ, ¿e ka¿da przerwa w podawaniu oleju prowa-

dzi w najlepszym wypadku do zatarcia systemu. Aby

tego unikn¹æ, stosuje siê ³o¿yska kulkowe, lecz nie

zwyczajne, lecz superprecyzyjne ³o¿yska ceramiczne,

wytrzymuj¹ce wysokie obroty i zmniejszaj¹ce opór na

wa³ku turbosprê¿arki, co redukuje bezw³adnoœæ.

Wirniki sprê¿arek s¹ produkowane obecnie rów-

nie¿ z materia³ów ceramicznych, co sprawia, ¿e wy-

trzymuj¹ wy¿sze temperatury i s¹ l¿ejsze ni¿ metalo-

we, co w dalszym stopniu redukuje bezw³adnoœæ reak-

cji turbiny.

Wy¿sze ciœnienia uzyskiwane s¹ przez sprê¿arki

o wiêkszych œrednicach, lecz maj¹ one zwiêkszon¹ bez-

w³adnoœæ w stosunku do modeli mniejszych i reaguj¹

na dodanie gazu z opóŸnieniem. Jest to tak¿e powód,

dla którego mniejsze turbiny s¹ popularniejsze.

Jak widaæ, technologia turbin jest wykorzysty-

wana przez przemys³ samochodowy, choæ gdyby pro-

dukowaæ samochody stricte turbinowe (patrz MT

8/2004), to sprawy wygl¹da³yby chyba proœciej…

21

15900571.636.png

15900571.637.png

15900571.638.png

15900571.640.png

15900571.641.png

15900571.642.png

15900571.643.png

15900571.644.png

15900571.645.png

15900571.646.png

15900571.647.png

15900571.648.png

15900571.649.png

15900571.650.png

15900571.651.png

15900571.652.png

15900571.653.png

15900571.654.png

15900571.655.png

15900571.656.png

15900571.657.png

15900571.659.png

15900571.660.png

15900571.661.png

15900571.662.png

15900571.663.png

15900571.664.png

15900571.665.png

15900571.666.png

15900571.667.png

15900571.668.png

15900571.670.png

15900571.671.png

15900571.672.png

15900571.673.png

15900571.674.png

15900571.676.png

15900571.677.png

15900571.678.png

15900571.679.png

15900571.680.png

15900571.682.png

15900571.683.png

15900571.684.png

15900571.685.png

15900571.686.png

15900571.687.png

15900571.688.png

15900571.689.png

15900571.690.png

15900571.691.png

15900571.693.png

15900571.694.png

15900571.695.png

15900571.696.png

15900571.697.png

15900571.698.png

15900571.699.png

15900571.700.png

15900571.701.png

15900571.702.png

15900571.704.png

15900571.705.png

15900571.706.png

15900571.707.png

15900571.708.png

15900571.709.png

15900571.710.png

15900571.711.png

15900571.712.png

15900571.713.png

15900571.715.png

15900571.716.png

15900571.717.png

15900571.718.png

15900571.719.png

15900571.720.png

15900571.721.png

15900571.722.png

15900571.723.png

15900571.724.png

15900571.726.png

15900571.727.png

15900571.728.png

15900571.729.png

15900571.730.png

15900571.731.png

15900571.732.png

15900571.733.png

15900571.734.png

15900571.735.png

15900571.738.png

15900571.739.png

15900571.740.png

15900571.741.png

15900571.742.png

15900571.744.png

15900571.745.png

15900571.746.png

15900571.747.png

15900571.748.png

15900571.750.png

15900571.751.png

15900571.752.png

15900571.753.png

15900571.754.png

15900571.755.png

15900571.756.png

15900571.757.png

15900571.758.png

15900571.759.png

15900571.761.png

15900571.762.png

15900571.763.png

15900571.764.png

15900571.765.png

15900571.766.png

15900571.767.png

15900571.768.png

15900571.769.png

15900571.770.png

15900571.772.png

15900571.773.png

15900571.774.png

15900571.775.png

15900571.776.png

15900571.778.png

15900571.779.png

15900571.780.png

15900571.781.png

15900571.782.png

15900571.784.png

15900571.785.png

15900571.786.png

15900571.787.png

15900571.788.png

15900571.789.png

15900571.790.png

15900571.791.png

15900571.792.png

15900571.793.png

15900571.794.png

15900571.795.png

15900571.796.png

15900571.797.png

15900571.798.png

15900571.801.png

15900571.802.png

15900571.803.png

15900571.804.png

15900571.805.png

15900571.806.png

15900571.807.png

15900571.809.png

15900571.810.png

15900571.811.png

15900571.812.png

15900571.813.png

15900571.814.png

15900571.815.png

15900571.817.png

15900571.818.png

15900571.819.png

15900571.820.png

15900571.821.png

15900571.822.png

15900571.823.png

15900571.824.png

15900571.826.png

15900571.827.png

15900571.828.png

15900571.829.png

15900571.830.png

15900571.831.png

15900571.832.png

15900571.833.png

15900571.834.png

15900571.836.png

15900571.837.png

15900571.838.png

15900571.839.png

15900571.840.png

15900571.841.png

15900571.842.png

15900571.843.png

15900571.844.png

15900571.846.png

15900571.847.png

15900571.848.png

15900571.849.png

15900571.850.png

15900571.851.png

15900571.852.png

15900571.853.png

15900571.854.png

15900571.855.png

15900571.857.png

15900571.858.png

15900571.859.png

15900571.860.png

15900571.861.png

15900571.862.png

15900571.863.png

15900571.864.png

15900571.865.png

15900571.866.png

15900571.868.png

15900571.869.png

15900571.870.png

15900571.871.png

15900571.872.png

15900571.873.png

15900571.874.png

15900571.876.png

15900571.877.png

15900571.878.png

15900571.879.png

15900571.880.png

15900571.881.png

15900571.882.png

15900571.883.png

15900571.884.png

15900571.885.png

15900571.887.png

15900571.888.png

15900571.889.png

15900571.890.png

15900571.891.png

15900571.892.png

15900571.893.png

15900571.894.png

15900571.895.png

15900571.898.png

15900571.899.png

15900571.900.png

15900571.901.png

15900571.902.png

15900571.903.png

15900571.904.png

15900571.905.png

15900571.907.png

15900571.908.png

15900571.909.png

15900571.910.png

15900571.911.png

15900571.912.png

15900571.913.png

15900571.915.png

15900571.916.png

15900571.917.png

15900571.918.png

15900571.919.png

15900571.920.png

15900571.921.png

15900571.922.png

15900571.924.png

15900571.925.png

15900571.926.png

15900571.927.png

15900571.928.png

15900571.929.png

15900571.930.png

15900571.932.png

15900571.933.png

15900571.934.png

15900571.935.png

15900571.936.png

15900571.937.png

15900571.938.png

15900571.940.png

15900571.941.png

15900571.942.png

15900571.943.png

15900571.944.png

15900571.945.png

15900571.946.png

15900571.948.png

15900571.949.png

15900571.950.png

15900571.951.png

15900571.952.png

15900571.953.png

15900571.954.png

15900571.955.png

15900571.957.png

15900571.958.png

15900571.959.png

15900571.960.png

15900571.961.png

15900571.962.png

15900571.963.png

15900571.965.png

15900571.966.png

15900571.967.png

15900571.968.png

15900571.969.png

15900571.970.png

15900571.971.png

15900571.973.png

15900571.974.png

15900571.975.png

15900571.976.png

15900571.977.png

15900571.978.png

15900571.979.png

15900571.980.png

15900571.983.png

15900571.984.png

15900571.985.png

15900571.986.png

15900571.987.png

15900571.988.png

15900571.989.png

15900571.990.png

15900571.991.png

15900571.993.png

15900571.994.png

15900571.995.png

15900571.996.png

15900571.997.png

15900571.998.png

15900571.999.png

15900571.1000.png

15900571.1001.png

15900571.1002.png

15900571.1004.png

15900571.1005.png

15900571.1006.png

15900571.1007.png

15900571.1008.png

15900571.1009.png

15900571.1010.png

15900571.1011.png

15900571.1012.png

15900571.1013.png

15900571.1015.png

15900571.1016.png

15900571.1017.png

15900571.1018.png

15900571.1019.png

15900571.1020.png

15900571.1021.png

15900571.1022.png

15900571.1023.png

15900571.1025.png

15900571.1026.png

15900571.1027.png

15900571.1028.png

15900571.1029.png

15900571.1030.png

15900571.1032.png

15900571.1033.png

15900571.1034.png

15900571.1035.png

15900571.1036.png

15900571.1038.png

15900571.1039.png

15900571.1040.png

15900571.1041.png

15900571.1042.png

15900571.1043.png

15900571.1044.png

15900571.1046.png

15900571.1047.png

15900571.1048.png

15900571.1049.png

15900571.1050.png

15900571.1051.png

15900571.1052.png

15900571.1054.png

15900571.1055.png

15900571.1056.png

15900571.1057.png

15900571.1058.png

15900571.1059.png

15900571.1060.png

15900571.1062.png

15900571.1063.png

15900571.1064.png

15900571.1065.png

15900571.1066.png

15900571.003.png

15900571.004.png

15900571.005.png

15900571.006.png

15900571.007.png

15900571.009.png

15900571.010.png

15900571.011.png

15900571.012.png

15900571.013.png

15900571.014.png

15900571.016.png

15900571.017.png

15900571.018.png

15900571.019.png

15900571.020.png

15900571.021.png

15900571.023.png

15900571.024.png

15900571.025.png

15900571.026.png

15900571.027.png

15900571.028.png

15900571.030.png

15900571.031.png

15900571.032.png

15900571.033.png

15900571.034.png

15900571.035.png

15900571.037.png

15900571.038.png

15900571.039.png

15900571.040.png

15900571.041.png

15900571.042.png

15900571.043.png

15900571.044.png

15900571.046.png

15900571.047.png

15900571.048.png

15900571.049.png

15900571.050.png

15900571.051.png

15900571.053.png

15900571.054.png

15900571.055.png

15900571.056.png

15900571.057.png

15900571.058.png

15900571.059.png

15900571.060.png

15900571.061.png

15900571.062.png

15900571.064.png

15900571.065.png

15900571.066.png

15900571.067.png

15900571.068.png

15900571.069.png

15900571.070.png

15900571.071.png

15900571.072.png

15900571.073.png

15900571.075.png

15900571.076.png

15900571.077.png

15900571.078.png

15900571.079.png

15900571.080.png

15900571.081.png

15900571.082.png

15900571.085.png

15900571.086.png

15900571.087.png

15900571.088.png

15900571.089.png

15900571.090.png

15900571.091.png

15900571.092.png

15900571.093.png

15900571.095.png

15900571.096.png

15900571.097.png

15900571.098.png

15900571.099.png

15900571.100.png

15900571.101.png

15900571.102.png

15900571.103.png

15900571.105.png

15900571.106.png

15900571.107.png

15900571.108.png

15900571.109.png

15900571.110.png

15900571.111.png

15900571.112.png

15900571.113.png

15900571.115.png

15900571.116.png

15900571.117.png

15900571.118.png

15900571.119.png

15900571.120.png

15900571.121.png

15900571.122.png

15900571.123.png

15900571.124.png

15900571.126.png

15900571.127.png

15900571.128.png

15900571.129.png

15900571.130.png

15900571.131.png

15900571.132.png

15900571.133.png

15900571.134.png

15900571.135.png

15900571.137.png

15900571.138.png

15900571.139.png

15900571.140.png

15900571.141.png

15900571.142.png

15900571.143.png

15900571.144.png

15900571.145.png

15900571.146.png

15900571.148.png

15900571.149.png

15900571.150.png

15900571.151.png

15900571.152.png

15900571.153.png

15900571.154.png

15900571.155.png

15900571.156.png

15900571.157.png

15900571.159.png

15900571.160.png

15900571.161.png

15900571.162.png

15900571.163.png

15900571.164.png

15900571.165.png

15900571.166.png

15900571.167.png

15900571.168.png

15900571.170.png

15900571.171.png

15900571.172.png

15900571.173.png

15900571.174.png

15900571.176.png

15900571.177.png

15900571.178.png

15900571.179.png

15900571.180.png

15900571.181.png

15900571.182.png

15900571.183.png

15900571.184.png

15900571.185.png

15900571.188.png

15900571.189.png

15900571.190.png

15900571.191.png

15900571.192.png

15900571.193.png

15900571.195.png

15900571.196.png

15900571.197.png

15900571.198.png

15900571.199.png

15900571.200.png

15900571.201.png

15900571.202.png

15900571.203.png

15900571.205.png

15900571.206.png

15900571.207.png

15900571.208.png

15900571.209.png

15900571.210.png

15900571.211.png

15900571.212.png

15900571.213.png

15900571.214.png

15900571.216.png

15900571.217.png

15900571.218.png

15900571.219.png

15900571.220.png

15900571.221.png

15900571.222.png

15900571.223.png

15900571.224.png

15900571.225.png

15900571.227.png

15900571.228.png

15900571.229.png

15900571.230.png

15900571.231.png

15900571.232.png

15900571.233.png

15900571.235.png

15900571.236.png

15900571.237.png

15900571.238.png

15900571.239.png

15900571.240.png

15900571.241.png

15900571.243.png

15900571.244.png

15900571.245.png

15900571.246.png

15900571.247.png

15900571.248.png

15900571.249.png

15900571.250.png

15900571.252.png

15900571.253.png

15900571.254.png

15900571.255.png

15900571.256.png

15900571.257.png

15900571.258.png

15900571.260.png

15900571.261.png

15900571.262.png

15900571.263.png

15900571.264.png

15900571.265.png

15900571.266.png

15900571.267.png

15900571.268.png

15900571.270.png

15900571.271.png

15900571.272.png

15900571.273.png

15900571.274.png

15900571.275.png

15900571.278.png

15900571.279.png

15900571.280.png

15900571.281.png

15900571.282.png

15900571.283.png

15900571.284.png

15900571.286.png

15900571.287.png

15900571.288.png

15900571.289.png

15900571.290.png

15900571.291.png

15900571.292.png

15900571.293.png

15900571.295.png

15900571.296.png

15900571.297.png

15900571.298.png

15900571.299.png

15900571.300.png

15900571.301.png

15900571.302.png

15900571.303.png

15900571.305.png

15900571.306.png

15900571.307.png

15900571.308.png

15900571.309.png

15900571.310.png

15900571.311.png

15900571.312.png

15900571.313.png

15900571.314.png

15900571.316.png

15900571.317.png

15900571.318.png

15900571.319.png

15900571.320.png

15900571.321.png

15900571.322.png

15900571.323.png

15900571.324.png

15900571.325.png

15900571.327.png

15900571.328.png

15900571.329.png

15900571.330.png

15900571.331.png

15900571.332.png

15900571.333.png

15900571.334.png

15900571.335.png

15900571.336.png

15900571.338.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Wiązania narciarskie.pdf (1329 KB)
Wariator samoczynny.pdf (192 KB)
Urządzenie do cięcia wodą - Hydrojet.pdf (242 KB)
Turbiny wiatrowe.pdf (2211 KB)
Termometr.pdf (537 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin