ROZWOD.doc

                      ROZWOD

Jakie są podstawy do orzeczenia rozwodu?

W polskim prawie brak jest określenia jednoznacznych przyczyn, dla których można automatycznie żądać rozwodu. Podstawą dla orzeczenia rozwodu jest natomiast wykazanie, że pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozpad pożycia małżeńskiego. Uznaje się, że sytuacja ta ma miejsce, jeśli pomiędzy małżonkami nie ma już więzi emocjonalnej, fizycznej czy ekonomicznej. Oczywiście w przypadku, gdy pożycie seksualne jest wymuszane, nie można mówić o istniejącej więzi fizycznej, natomiast fakt, że małżonkowie wspólnie zamieszkują, nie stanowi sam w sobie przeszkody do rozwodu. 

Kiedy sąd może nie orzec rozwodu?

Nawet, jeśli pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, to sąd odmówi orzeczenia rozwodu w kilku sytuacjach:

-po pierwsze, jeśli sąd uzna, że na skutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Jeśli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, to sąd będzie sprawdzać, w jaki sposób rozwód na nie wpłynie. Sądy korzystają w tym celu z opinii biegłych z ośrodków diagnostycznych.

-Po drugie, jeśli sąd uzna, że z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Kodeks nie precyzuje tych sytuacji- z orzecznictwa wiadomo, że za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego można np. uznać żądanie rozwodu, gdy pozwanym jest małżonek nieuleczalnie chory, znajdujący się w wyjątkowo ciężkiej sytuacji ekonomicznej lub faktycznej.

-Po trzecie, jeśli rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Jednak w takim przypadku rozwód będzie dopuszczalny, jeśli drugi małżonek wyraża przed sądem zgodę na rozwód albo, gdy jego odmowa rozwodu jest w danej sytuacji sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Czym się różni rozwód z orzekaniem i bez orzekania o winie?

Orzekając rozwód sąd orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Jednak małżonkowie mogą zgodnie oświadczyć, że nie chcą orzekania o winie i wtedy skutek jest taki, jakby żadne z nich nie ponosiło winy za rozkład pożycia.

Jeśli sąd orzeka o winie, wówczas postępowanie rozwodowe trwa zazwyczaj dłużej, gdyż sąd bada dowody wskazujące na to czy i który z małżonków jest winny.

Inne różnice polegają na możliwości dochodzenia alimentów od małżonka po rozwodzie (patrz: Kiedy można żądać alimentów od byłego małżonka po rozwodzie?). Orzeczenie o winie może, ale nie musi mieć wpływ na sposób podziału majątku wspólnego, jeśli wykaże się, że winny małżonek w mniejszym stopniu przyczyniał się do powstania majątku dorobkowego (lub go zmarnotrawił).

Kiedy można żądać alimentów od byłego małżonka po rozwodzie?

Mowa tu oczywiście o obowiązku zaspakajania potrzeb jednego z małżonków, a nie wspólnych dzieci.

1.Alimentów od drugiego małżonka na swoją rzecz może żądać ten z małżonków, który nie został uznany przez sąd za wyłącznie winnego rozkładu pożycia ( a więc albo został uznany za niewinnego, oboje małżonkowie zostali uznani za winnych albo żadne z małżonków zostało uznane za winnego) oraz znajduje się w niedostatku; W takim przypadku można żądać dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. To znaczy, że sąd orzekający o alimentach będzie brał pod uwagę nie tylko sytuację finansową małżonka znajdującego się w niedostatku, ale też możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji.

2.W sytuacji, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, małżonek niewinny może żądać zaspakajania swoich uzasadnionych potrzeb, jeśli rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Małżonek niewinny nie musi znajdować się w niedostatku.

Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny po rozwodzie?

Do czasu zawarcia małżeństwa przez małżonka, który był uprawniony do świadczeń alimentacyjnych.

W sytuacji, gdy zobowiązany do płacenia świadczeń jest małżonek, który nie został uznany za winnego, wówczas obowiązek alimentacyjny wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych sytuacjach sąd może przedłużyć ten okres, na wniosek uprawnionego do alimentacji.

O czym jeszcze orzeka sąd w wyroku rozwodowym?

Sąd w wyroku orzekającym rozwód rozstrzyga obowiązkowo o:

-władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy jednemu z rodziców ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka.

-Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.

Sąd w wyroku orzekającym rozwód może rozstrzygnąć o:

-eksmisji małżonka, który swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie;

-na zgodny wniosek małżonków- o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe;

-na wniosek jednego z małżonków sąd może dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu;

Powrót do nazwiska po rozwodzie

W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.

W takim przypadku trzeba pamiętać o konieczności wymiany wszystkich dokumentów.

Podział majątku wspólnego

Sąd może dokonać podziału majątku wspólnego w wyroku orzekającym rozwód, na wniosek jednego z małżonków. Warunkiem jest tu uznanie sądu, że podział majątku nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym.

Ponadto podziału majątku można dokonać na podstawie umowy byłych małżonków- jeśli w skład masy majątkowej wchodzi nieruchomość, wówczas podział taki musi być dokonany notarialnie.

Jeśli małżonkowie nie mogą porozumieć się co do podziału majątku między sobą, wówczas każde z nich może złożyć pozew do sądu o podział majątku.

Ile kosztuje sprawa rozwodowa?

Składając pozew o rozwód uiszcza się wpis w wysokości od 30-600zł. Jeśli sytuacja finansowa powoda/powódki jest na tyle zła, iż opłacenie wpisu i pozostałych kosztów sądowych pociągnęłoby za sobą uszczerbek w utrzymaniu tej osoby oraz jej rodziny, wówczas można starać się o zwolnienie od kosztów sądowych. W takim przypadku sąd może zwolnić powoda/powódkę od kosztów sądowych całkowicie lub częściowo.

Należy też pamiętać, iż strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana pokryć koszty sądowe stronie wygrywającej- dotyczy to także kosztów zastępstwa adwokackiego.

Jakie dokumenty będą potrzebne?

Składając pozew o rozwód czy separację nieodzowne będą następujące dokumenty:

odpis aktu małżeństwa- uwaga! oryginał, nie kopia
odpis aktu urodzenia dziecka/i, jeśli masz dzieci z mężem;
sąd wezwie Was do przedstawienia sytuacji rodzinnej i materialnej, przygotuj więc także zaświadczenia o wysokości zarobków, albo zaświadczenie o tym, ze jesteś bezrobotna, decyzje o przyznanych zasiłkach i świadczeniach z opieki społecznej; jeśli masz dzieci i o­ne chodzą do szkoły, to także warto mieć zaświadczenia ze szkoły/przedszkola;
jeśli starasz się o zwolnienie od kosztów sądowych- stosowny wniosek, ewentualnie wraz z wnioskiem o przyznanie adwokata z urzędu.

Ponadto, w Twoim interesie jest, aby udowodnić wszelkie okoliczności mające wpływ na sprawę. Dlatego też trzeba będzie przygotować na etapie składania pozwu o rozwód, albo w późniejszym czasie takie dokumenty jak:

odpisy wyroków sądów np. jeśli wcześniej miałaś zasądzone alimenty od męża; odpis wyroku sąd u karnego, jeśli np. Twój mąż był karany za przemoc w rodzinie, czy inne przestępstwa na Twoją szkodę;
niebieskie karty, jeśli były prowadzone przez Policję w związku z przemocą ze strony Twojego męża,
obdukcje lekarskie, jeśli Twój mąż pobił Cię;
jeśli w pozwie o rozwód/separację dochodzisz też zabezpieczenia alimentów, warto przygotować faktury za zakupy oraz wydatki na utrzymanie domu;
wszelkie inne dokumenty, które świadczą o Twojej racji. Za każdym razem, jak coś starasz się udowodnić, to warto mieć na to dokument- zaświadczenie, dokument prywatny (np. List).

autorka: mgr Anna Szul-Szywała