Sprawiedliwoć społeczna[edytuj] Szczególnym przypadkiem użycia tego słowa jest fraza sprawiedliwoć społeczna, która w potocznym rozumieniu oznacza przyznanie człowiekowi tego, co z tytułu jego wkładu pracy lub zasług słusznie mu się należy lub w ujęciu prawnym przyznanie każdej jednostce należnych jej praw wynikajšcych z zasad demokracji[2]. W częci publikacji postuluje się, by sprawiedliwoć społeczna oznaczała takš organizację systemu ekonomicznego danego państwa, w którym jest zachowany w miarę równy dostęp do podstawowych dóbr materialnych dla wszystkich jego mieszkańców, a w bardziej zachowawczej wersji przynajmniej w miarę równe szanse na uzyskanie takiego dostępu do tych dóbr, który umożliwia godne życie, oraz brak grup społecznych zepchniętych na margines nędzy i pozbawionych realnych szans na poprawę swojej sytuacji[potrzebne ródło]. Postulat "urzeczywistniania zasady sprawiedliwoci społecznej" występuje także w artykule 2 Konstytucji RP. W komentarzach do Konstytucji pojęcie to jest jednak definiowane jako nakaz tworzenia sprawiedliwego prawa i uchylania prawa niesprawiedliwego[3]. Wielu liberalnych prawników i ekonomistów (m.in. Friedrich Hayek) odrzuca w ogóle pojęcie sprawiedliwoci społecznej jako niemożliwe do zdefiniowania i jako takie prowadzšce do nadinterpretacji w celu realizowania partykularnych interesów[4]. W politologii, ze względu na kryteria, wyróżnia się zasadniczo pięć rodzajów sprawiedliwoci społecznej (wg Chaima Perelmana), jednak niektórzy dopuszczajš również szóstš możliwoć. każdemu to samo czyli poglšd zakładajšcy, że wszyscy członkowie społecznoci powinni być traktowani jednakowo, niezależnie od jednostkowych uwarunkowań. W praktyce zaprzeczenie zasady sprawiedliwoci społecznej ze względu na utopijny charakter. każdemu według jego zasług każdy członek społecznoci powinien być traktowany według swoich zasług. To kryterium należy do subiektywnych, rodzi się bowiem pytanie: jak owe zasługi mierzyć? każdemu według jego dzieł pod uwagę brane sš efekty działalnoci jednostki, których wartoć utożsamia się najczęciej z ich wartociš wymiennš, a nie wkład pracy. Jest to kryterium pragmatyczne, jego stosowanie w praktyce przyczynia się do wykształcania elit gospodarczych. W tym ujęciu nie sš uwzględniane naturalne uwarunkowania jednostki, które wpływajš na efektywnoć jej pracy. każdemu według potrzeb jest to zasada oparta na poczuciu solidarnoci, zakłada równoć w zaspokajaniu przynajmniej podstawowych potrzeb jednostki. Znajduje zastosowanie w prawodawstwie socjalnym i koncepcjach państwa opiekuńczego, prowadzi jednak do problemów wynikajšcych ze zróżnicowania potrzeb oraz kwestii ich finansowania. każdemu według pozycji kryterium arystokratyczne, wywodzšce się z koncepcji hierarchicznej budowy społeczeństwa. Zakłada dystrybucję dóbr według pozycji społecznej. (każdemu według tego, co przyznaje prawo kryterium w istocie tautologiczne. Pytanie, co prawo powinno przyznawać, pozostaje bez odpowiedzi.)
TheSkowyt