BN16.pdf

494

Marcin RUDNICKI

„Rozwój PCK gwarancją bezpieczeństwa w sy-

tuacjach katastrof”

Ignacy Mościcki

ROLA SYSTEMU RATOWNICTWA

POLSKIEGO CZERWONEGO KRZYŻA

W SYSTEMIE ZARZĄDZANIA

KRYZYSOWEGO W POLSCE

Marcin Rudnicki

Udział organizacji pozarządowych w sferze reagowania kryzysowe-

go państwa na ma decydujące znaczenie dla powodzenia operacji zarzą-

dzania kryzysowego. Podmioty pozarządowe realizują istotne z punktu

widzenia polskiej polityki bezpieczeństwa zadania. Instytucje rządowe

i samorządowe mogą wydajniej i efektywniej udzielać szeroko rozumianej

pomocy ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych jeśli są profe-

sjonalnie wspierane przez organizacje trzeciego sektora. Doświadczenia

polskiej administracji nabyte w operacji pomocy humanitarnej, podczas

powodzi tysiąclecia 1997 roku czy podczas likwidowania groźnych za-

grożeń lokalnych tj. Biały Szkwał na Mazurach czy kryzys energetyczny

w Szczecinie, dowodzą o przydatności zasobów organizacji pozarządo-

wych, w operacjach reagowania kryzysowego.

Czerwony Krzyż jest kluczowym partnerem służb zarządzania kry-

zysowego w krajach zachodnich (USA, Hiszpania, Belgia czy Niemcy)

stanowiąc de facto o całościowej sile systemu reagowania kryzysowego

danego państwa. W niektórych państwach to wolontariusze Czerwonego

Krzyża są pierwszymi na miejscu kompleksowych działań np. wsparcie

psychosocjalne podczas migracji ludności w Hiszpanii czy pomoc me-

dyczna w czasie katastrof technicznych w Austrii. Udział Polskiego Czer-

wonego Krzyża w sferze ochrony ludności sięga zarania jego działalności

/1919/, zaś jako kluczowe zadania można wymienić przykładowo:

− tworzenie systemu ratownictwa sanitarnego z ramienia Minister-

stwa Zdrowia /1932/;

− organizacja powszechnego szkolenia przeciwlotniczego ludno-

ści we współpracy ze Związkiem OSP i Ligą Obrony Powietrznej

i Przeciwgazowej Kraju /1933/,

− organizacja stacji pogotowia ratunkowego na terenie kraju na za-

sadzie wyłączonego prawa z ramienia Rady Ministrów /1948/,

1 Marcin Rudnicki, Polski Czerwony Krzyż Zarząd Główny, Ratownictwo

Rola systemu ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża...

495

− formowanie oddziałów służby medyczno-sanitarnej Terenowej

Obrony Przeciwlotniczej na poziomie miast, powiatów i woje-

wództw /lata 50-60/.

Przemiany lat 90. sfery obrony cywilnej i ratownictwa w Polsce,

nie wpłynęły znacząco na działalność stowarzyszenia w zakresie upo-

wszechniania ochrony ludności /masowe szkolenia z pierwszej pomocy,

funkcjonowanie Grup Ratownictwa Specjalnego/. Porządek wprowadzo-

ny przez Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy od drugiej połowy lat

90. wzmocnił dotychczasową współpracę Czerwonego Krzyża w Polsce,

głównie na poziomie lokalnym. Wydarzenia zagraniczne - 11 września

oraz późniejsze krajowe - Hala Katowice spowodowały głębokie zmiany

w wielu Stowarzyszeniach Krajowych Czerwonego Krzyża, w postrzega-

niu gotowości cywilnej

1. S yStem zarządzania kryzySowego w P olSce

Ustawa o zarządzaniu kryzysowym z kwietnia 2007 roku stano-

wi rdzeń prawny funkcjonowania sfery ratownictwa i ochrony ludności,

wpisując się jednocześnie w już istniejący porządek prawny określony

wcześniej Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym i regulacjom

Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Wprowadzenie ustawy w życie oznaczało wyznaczenie nowych ram

dla pracy specjalistów zajmujących się zarządzaniem kryzysowym na

szczeblu powiatu, województwa i centralnym. Na każdym z tych trzech

szczebli miejsce centralne dla całej operacji zajmuje zespół zarządzania

kryzysowego odpowiedzialny za rozpoznanie, ocenę i opracowanie wa-

riantów działania poszczególnych etapów jak i całej operacji zarządzania

kryzysowego. Narzędziem pracy zespołu są opracowane z odpowiednim

wyprzedzeniem plany reagowania kryzysowego. Niejednokrotnie Pol-

ski Czerwony Krzyż jest ujęty w tych planach, zajmując istotne miejsce

w powiatowej siatce bezpieczeństwa.

Rys.1. Cykl zarządzania kryzysowego

496

Marcin RUDNICKI

Należy tutaj zaznaczyć zmianę myślenia o zdarzeniach kryzysowych

(katastroicznych) – mówimy nie tylko o fazie działania po zdarzeniu, ale

również w trakcie jego trwania i po jego zakończeniu. Całość stanowi

spójny cykl, który to obrazuje powyższy diagram

2. S yStem r atownictwa Pck jako Składowa SyStemu

zarządzania kryzySowego

System Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża jako kompo-

nent ratunkowy systemu państwowego, opiera się o funkcjonowanie pro-

fesjonalnie wyszkolonych i wyposażonych wolontariuszy, członków sto-

warzyszenia skupionych w podstawowych jednostkach organizacyjnych

– Grupach Ratownictwa. System opiera się o funkcjonowanie Grup Ra-

townictwa (GR PCK), Grup Ratownictwa Medycznego (GRM PCK)i Grup

Ratownictwa Specjalnego (GRS PCK), na miejscu katastrofy podczas

cyklu zarządzania kryzysowego.

Zadaniem wszystkich GR PCK jest podjęcie kompleksowych działań

ratowniczych obejmujących udzielanie kwaliikowanej pierwszej pomocy

i medycznych czynności ratunkowych, bezpośrednio na miejscu kata-

strofy – również w trudnych warunkach terenowych i prowadzenie tych

działań w długim okresie czasu. Należy zauważyć, że działania takie są

prowadzone właśnie w sytuacji kryzysowej np. uszkodzenie lokalnej in-

frastruktury ochrony zdrowia czy zapewnienie opieki medycznej uczest-

nikom zamachu terrorystycznego w mieście, głównie na poziomie wyko-

nawczym systemu tj.powiatu. Działania ze strony Czerwonego Krzyża są

podejmowane na polecenie i w zakresie wyznaczonym przez Koordyna-

tora Działań Ratowniczych (strażaka Państwowej Straży Pożarnej) lub

Koordynatora Medycznych Działań Ratunkowych (lekarz systemu Pań-

stwowego Ratownictwa Medycznego).

W sytuacji kryzysowej wymagającej uruchomienia dodatkowych za-

sobów ludzkich do działań poszukiwawczo-ratowniczych uruchamiane

są jednostki o wysokim stopniu profesjonalizacji działań. Taką jednost-

ką jest Grupa lub Grupy Ratownictwa PCK odpowiadające za działania

ratownicze prowadzone w wyznaczonym sektorze terenu katastrofy,

w tym za wydobycie poszkodowanych, ich transport poza teren zagro-

żenia oraz opiekę medyczną. W tym celu System Czerwonego Krzyża

w Polsce opiera się o pracę:

Patroli Ratowniczych /PR/ czyli zespołów ratowników odpowiednio

wyposażonych do odszukania, wydobycia i wstępnego zaopatrzenia po-

szkodowanych oraz ewakuacji. Należy zauważyć zbieżność ilości osób

w stosunku do wykonywanych zadań w porównaniu do patrolu interwen-

cyjnego Policji / Żandarmerii Wojskowej (2/3 funkcjonariuszy) i Państwo-

wego Ratownictwa Medycznego (3/4 osoby personelu medycznego).

Rola systemu ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża...

497

Medycznych Zespołów Interwencyjnych /MZI/ czyli wsparcia patrolu,

w przypadku ciężkiego stanu poszkodowanego, wymagającego wykona-

nia medycznych czynności ratunkowych niemożliwych do podjęcia przez

członków PR. W składzie zespołu znajduje się zawsze zawodowy medyk

(lekarz systemu, pielęgniarka, ratownik medyczny).

Polowego Punktu Medycznego /PPM/ czyli miejsce przyjęcia po-

szkodowanych od Patroli Ratowniczych oraz prowadzenia dalszych me-

dycznych czynności ratunkowych, w tym wtórna segregacja medyczna

i przygotowanie do transportu sanitarnego lub medycznego.

Koordynator PCK jest osobą odpowiedzialną za koordynację pra-

cy Patroli Ratowniczych, współpracę pomiędzy Patrolami Ratowniczymi

a MZI oraz za prawidłowe informowanie PPM o ilości i stanie poszkodo-

wanych zidentyikowanych na terenie katastrofy. Osoba ta jest w stałym

kontakcie ze sztabem akcji ratowniczej, a w szczególności z KDR i/lub

KMDR, dzięki czemu może organizować współdziałanie z innymi służba-

mi ratowniczymi prowadzącymi działania na terenie zdarzenia, ze szcze-

gólnym uwzględnieniem służb specjalistycznych wspomagających pracę

ratowników PCK (np. poprzez umożliwienie dostępu ratowników GR/GRM

do poszkodowanego znajdującego się w zawalonym budynku).

W przypadku potrzeby działań ratownictwa specjalistycznego (ra-

townictwa wysokościowego, wodnego / podwodnego, potrzeby wykorzy-

stania psów ratowniczych), na terenie akcji ratunkowej, mogą w zakresie

odpowiednich kompetencji być dysponowane sekcje GRS o odpowiedniej

specjalności. Są one dysponowane przez Koordynatora w miejsca zgło-

szone przez ratowników działających w terenie (bądź sztab akcji ratow-

niczej) jako wymagające użycia specjalistycznych technik bądź sprzętu

ratowniczego

Rys. 2. Obszar operacyjny Ratownictwa PCK na miejscu zdarzenia kry-

zysowego

498

Marcin RUDNICKI

3. P erSPektywy rozwoju SyStemu ochrony ludności

w P olSce

Nowe wyzwania i zagrożenia jakie stoją przed sferą bezpieczeństwa

wewnętrznego, w zakresie ratownictwa i ochrony ludności, wśród których

wymienić można:

− stałe zagrożenie awarią techniczną, w tym z udziałem ADR /ma-

teriały niebezpieczne/ czy TSP /toksyczne środki przemysłowe/

w bezpośrednim obszarze aglomeracji miejskich,

− stałe zagrożenie atakiem terrorystycznym, w tym z udziałem ma-

teriałów rozszczepialnych i czynników biologicznych / chemicz-

nych w ścisłym centrum miast,

− stałe zagrożenie katastrofami naturalnymi, w tym rozległymi po-

wodziami na południu Polski,

− wyzwania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, również

zdrowotnego podczas dużych wydarzeń sportowych, w tym rangi

europejskiej,

− wyzwanie związane z ocieplaniem się klimatu i migracją ludności

pozwalają stwierdzić o konieczności permanentnego doskonale-

nia podmiotów wykonujących zadania o charakterze prewencyj-

no-interwencyjnym systemu zarządzania kryzysowego, również

z trzeciego sektora.

Zgodnie z Ustawą i Statutem Polski Czerwony Krzyż wspiera woj-

skową i cywilną służbę zdrowia podczas stanu pokoju, kryzysu i wojny.

W ciągu ostatnich lat wielokrotnie mieliśmy okazję współpracować na

wszystkich szczeblach podczas sytuacji kryzysowych. Za każdym razem

nasz punkt widzenia zakłada wspierać władzę publiczną, nie zaś zastę-

pować jej działania. Dlatego System Ratownictwa PCK nie tworzy kolej-

nego, osobnego systemu w Polsce. Jest uzupełnieniem tego porządku

rzeczy, który już funkcjonuje w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-

Gaśniczego i Państwowego Ratownictwa Medycznego i będzie dalej roz-

wijany tak aby maksymalnie uzupełniać sferę ochrony cywilnej ludności

w Polsce.

w nioSki :

Organizacja pomocy poszkodowanym przez Polski Czerwony Krzyż

jest bardzo zbliżona to tej, jaką niosą organizacje państwowe. Działa na

tych samych szczeblach, oraz w oparciu o te same cztery fazy zarządza-

nia kryzysowego.

Polski Czerwony Krzyż jest najstarszą organizacją humanitarną dzia-

łającą na terenie Polski, a co za tym idzie ma olbrzymie doświadczenie

w niesieniu pomocy poszkodowanym w wyniku klęsk i katastrof.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: