ps_blok3_konspekt.pdf

Blok3. Procesy grupowe (notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej styczeń 2007) 1

Blok3. Procesy grupowe

(notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej

styczeń 2007)

I. GRUPY

I.1 Definicja grupy..................................................................................................2

I.1.1 Zbiorowości...................................................................................................2

I.1.2 Kategoria społeczna ......................................................................................2

I.1.3 Małe grupy ....................................................................................................2

I.2 Zachowania interpersonalne ( zróżnicowane) vs grupowe (jednolite)..............2

II ROLA INNYCH OSÓB . ........................................................................................................................ 2

II.1.1 Grupa redukuje niepewność......................................................................3

II.1.1.A Badanie GRUPA MINIMALNA (Tajfel, 1969) ...............................3

II.1.1.B Badanie GRUPA MINIMALNA 2 ...................................................3

II.1.1.C Badanie FAWORYZACJA (Nawrocka Æ Wojciszke, s.75)..............3

II.1.2 Grupa przedłuża nasze istnienie ................................................................3

II.1.3 Bycie członkiem grupy podwyższa samoocenę........................................3

II.1.3.A Badanie: PRACA GRUPOWA .........................................................4

III Pojęcia do opisu grup społecznych : ................................................................................................ 4

IV W ARTOŚCI........................................................................................................................................ 4

IV.1.1 Wartości autoteliczne ................................................................................5

IV.1.1.A Badanie WARTOŚCI (Schwartz, 1992/ Wojciszke s.179)...............5

V NORMY ............................................................................................................................................... 5

V.1.1.A Badanie AUTOKINEZA (Sherif, 1936). ...................................................5

VI Rozprzestrzenianie się norm – normy jako MEMY ......................................................................... 6

VI.1 MEMETYKA:...................................................................................................6

VI.1.1 Od czego zależy sukces reprodukcyjny memów.......................................6

VI.1.2 Socjalizacja norm ......................................................................................7

VII Podsumowując: ................................................................................................................................. 7

VIII ROLE................................................................................................................................................... 8

IX STRUKTURA GRUPY......................................................................................................................... 8

Struktura socjometryczna (zadaniowa, interpersonalna)...............................................8

X RÓŻNICE MIĘDZY KULTURĄ WSCHODU I KULTURĄ ZACHODU................................................. 8

X.1 Różnice w przetwarzaniu informacji.................................................................8

X.1.1.A Badanie RYBA..................................................................................8

X.1.1.B Badanie: ROZPOZNAWANIE OBIEKTÓW...................................9

X.1.1.C Badanie: WYKRYWANIE RÓŻNIC ...............................................9

X.2 Różnice w stylu myślenia..................................................................................9

X.3 Różnice w relacjach społecznych....................................................................10

X.3.1.A Badanie JA KULTUROWE ............................................................10

X.3.1.B Badanie: PRACA ZESPOŁOWA ...................................................10

X.3.2 Reprezentacja JA.....................................................................................11

X.4 Poczucie kontroli.............................................................................................11

X.4.1.A Badanie PORAŻKA ........................................................................11

X.5 Dysonans poznawczy ......................................................................................11

X.5.1.A Badanie ANAGRAMY ...................................................................12

X.6 Emocje.............................................................................................................12

X.7 Komunikacja ...................................................................................................12

X.8 Konflikty .........................................................................................................12

X.9 Poczucie własnej wartości...............................................................................12

X.10 Stabilność vs. Zmiana .....................................................................................13

X.10.1.A Badanie ZMIANY1........................................................................13

X.10.1.B Badanie ZMIANY2........................................................................13

Blok3. Procesy grupowe (notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej styczeń 2007) 2

X.10.1.C Badanie ZMIANY3.........................................................................14

XI ZADANIOWE FUNKCJONOWANIE GRUPY ................................................................................... 14

XI.1 facylitacja i hamowanie...................................................................................14

XI.2 próżniactwo społeczne ....................................................................................14

XI.3 skład grupy i struktura zadania........................................................................14

XI.4 decyzje grupowe..............................................................................................14

XII KONFORMIZM (WPŁYW SPOŁECZNY) .......................................................................................... 14

XII.1 Wpływ liczby osób wywierających na nas wpływ......................................15

XII.1.1.A Badanie KONFORMIZM ...............................................................15

XII.1.1.B Badanie KONFORMIZM 1 ............................................................15

XII.1.1.C Badanie KONFORMIZM 2 ............................................................16

literatura obowiązkowa: Wojciszke. r.11

I Grupy

I.1 Definicja grupy

Określenie <GRUPA> jest wieloprototypowym pojęciem naturalnym.

Wszystkie zbiory osób możemy oceniać na wymiarze grupowości ( typowości dla

grupy).

3 prototypy:

I.1.1 Zbiorowości

Prototypem dla ZBIOROWOŚCI (obcy sobie ludzie, którzy znajdują się w tym samym

miejscu i w tym samym czasie ) może być ukierunkowany TLUM

I.1.2 Kategoria społeczna

Prototypem dla KATEGORII SPOŁECZNYCH { ludzie posiadający wspólną cechę,

która wyróżnia ich od reszty (np. studenci, niepełnosprawni, Polacy, kobiety)] może być

grupa Żydów w czasie wojny (wspólny los, stygmatyzacja, zamknięcie)

I.1.3 Małe grupy

Prototypem dla MAŁYCH GRUP – ludzie, których łączy ich wspólna tożsamość i

którzy współzależą od siebie (wspólny los/cele) może być rodzina. Cechą

charakterystyczną małych grup są interakcje.

I.2 Zachowania interpersonalne ( zróżnicowane) vs grupowe

(jednolite)

Profesor i asystent Æ Niemiec i Żyd

Cechą wyróżniającą grupy jest normatywne ujednolicanie postaw i zachowań

wewnątrz grupy oraz normatywna odrębność między grupami.

II Rola innych osób.

Inni ludzie mogą:

1. Chronić przed atakiem (koalicje w celu obrony przed innymi)

2. Zarażać nas bakteriami, wirusami (choroby roznoszone przez kontakt)

Blok3. Procesy grupowe (notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej styczeń 2007) 3

3. Dostarczać informacji, redukować niepewność (inni upraszczają nasze wybory),

4. Wpływać na dobrostan emocjonalny - podnosić lub obniżać naszą samoocenę - dawać

wsparcie emocjonalne, uczucie i miłość lub dostarczać wielu cierpień, przedłużać nasze

istnienie (my umrzemy ale zostanie nasza grupa)

5. Wpływać na realizacje celów - ograniczać naszą swobodę – chronić przed dewiacjami-

kontrolować, facylitować lub hamować nasze myślenie i działanie

II.1.1 Grupa redukuje niepewność

Z klubami studenckimi najbardziej identyfikują się ci członkowie, którzy wstępując do nich czuli

się najbardziej niepewnie. Najbardziej zagorzałymi zwolennikami swoich partii politycznych byli

zaś ci działacze, którzy wcześniej czuli się najbardziej niepewnie w świecie polityki.

Jesteśmy bardziej pewni rozwiązań zadania dokonywanych w grupie niż samodzielnie (bez

względu na to czy rozwiązanie jest prawdziwe)

II.1.1.A BadanieGRUPAMINIMALNA (Tajfel, 1969)

Badani oceniali obrazy dwóch malarzy - Klee i Kandinskiego.

Między badanymi nie dochodziło do interakcji.

Zostali poinformowani kto spośród obecnych (rzekomo) woli Klee od Kandinskiego, a kto nie.

Na zakończenie badania uczestnicy nawzajem się oceniali i przydzielali drobne nagrody.

Przejawy FAWORYZACJI GRUPY WŁASNEJ: przyznawanie jej wyższych nagród; wybór

strategii, które maksymalizują różnice między grupami – nawet, gdy obie grupy na tym tracą.

Wnioski : Tworzymy grupy nawet wtedy, gdy kryteria podziału są zupełnie nieistotne (np.. rzut

monetą ) . Przypadkowy podział może skłaniać nas do faworyzowania „swoich” kosztem obcych.

II.1.1.B Badanie GRUPA MINIMALNA 2

Po podziale badanych na dwie grupy wg nieistotnego kryterium części z nich pozwolono im lepiej

oswoić się z sytuacją (dokonać kilku próbnych podziałów nagród) i dopiero później rozdzielać

prawdziwe nagrody pomiędzy grupy. Grupa „oswojona z sytuacją wykazała mniejszą skłonność

do faworyzowania własnej grupy.

II.1.1.C BadanieFAWORYZACJA (Nawrocka Æ Wojciszke, s.75).

Podniesienie samooceny powoduje…………….

II.1.2 Grupa przedłuża nasze istnienie

Myśli o własnej śmierci czynią ludzi bardziej rygorystycznymi moralnie i przywiązanymi do

własnego światopoglądu, a jednocześnie mniej tolerancyjnymi wobec ludzi o innym

światopoglądzie.

Osoby, które poproszono o wyobrażenie sobie swojej śmierci i opisanie pośmiertnego losu,

stawały się silniej przywiązane do grupy, oceniały ją bardziej pozytywnie oraz zaczynały

traktować swoją grupę jako jednorodną całość.

II.1.3 Bycie członkiem grupy podwyższa samoocenę

Dane empiryczne:

Istotne dodatnie korelacje miedzy samooceną a poczuciem wspólnotowości z innymi

ludźmi.

Blok3. Procesy grupowe (notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej styczeń 2007) 4

II.1.3.A Badanie: PRACA GRUPOWA

E1- rozwiązywali zadanie w grupie

E2- siedzieli samotnie sali i czytali gazetę.

ZZ: samoocena (E1> E2).

III Pojęcia do opisu grup społecznych:

¾ normy - wypracowane standardy, które precyzują, JAK NALEŻY, a jak NIE NALEŻY

zachowywać się w danej sytuacji- są to wspólne oczekiwania dotyczące tego, jak członek

grupy powinien się zachowywać, jeśli chce uzyskać społeczną aprobatę lub uniknąć

dezaprobaty.

¾ role - oczekiwania grupy dotyczące tego, jak powinni się zachowywać jej członkowie

zajmujący określone stanowiska.

¾ hierarchia pozycji społecznych (formalna i nieformalna) - porządkowanie członków

grupy pod względem ich władzy i możliwości wpływania na innych.

¾ sieć komunikacji (formalna i nieformalna) - Wzorzec przepływu informacji w grupie.

¾ spójność - siła więzi łączących członków grupy.

Grupy są USTRUKTURALIZOWANE ze względu na ROLE, jakie w nich pełnimy, nasz STATUS i

możliwości komunikowania.

IV Podstawowe wartości 1 : dobro, piękno, prawda

Dla sfery moralności wartością najwyższą jest dobro , w sferze estetyki jest to piękno , a w

sferze poznawczej - prawda .

Tak ujmowane wartości są zawsze abstrakcyjnymi ideałami i absolutami.

Aby ideał dobra mógł się stać punktem odniesienia przy ocenie ludzkich zachowań, musi zostać

przełożony na zbiór lepiej zdefiniowanych wartości i powinności moralnych dotyczących

stosunku:

¾ człowieka wobec siebie samego ,

¾ do bezpośrednich relacji międzyludzkich

¾ do relacji między jednostka ludzka a grupa społeczna, której człowiek jest członkiem

(rodzina, wspólnota terytorialna, naród).

¾ do relacji między różnymi grupami

Wartości moralne są autoteliczne ( potrzeby ich istnienia się nie uzasadnia i których się nie

traktuje instrumentalnie jako środków do osiągania żadnych innych celów).

Wartości moralne, chociaż są absolutami, to musza być traktowane relatywnie. Każde

społeczeństwo stara się je:

¾ zdefiniować,

¾ zhierarchizować,

¾ przełożyć na normy społeczne.

Każda wartość, aby mogła być przez ludzi praktycznie przestrzegana, musi zostać społecznie

„przetłumaczona" na normy, czyli zasady i wzorce prawidłowych zachowań.

Autoteliczne wartości moralne konkurują z instrumentalnymi wartościami pragmatycznymi.

Podzielanie tych samych wartości jest istotnym czynnikiem umacniania zbiorowej spójności i

tożsamości (Patrz X. Różnice między Kulturą Wschodu i Zachodu).

Wartościowanie obiektów nadaje znaczenie światu przydatność pozwala ocenić przydatność

rożnych obiektów dla zaspokojenia naszych potrzeb/celów/wartości.

1 na podstawie: Kukułka_ Bolesta, K. (2003). Socjologia ogólna. Warszawa: WNWZ .

Blok3. Procesy grupowe (notatki do wykładu z psychologii społecznej G. Wieczorkowskiej styczeń 2007) 5

IV.1.1 Wartości autoteliczne

W naszym kręgu kulturowym taka wartość sama w sobie przypisuje się jednostce ludzkiej i

rodzinie oraz różnym typom wspólnot (ojczyzna, naród)

Wartości humanistyczne dotyczą ideału człowieka (męstwo, szlachetność, godność, honor,

uczciwość, dobroć itp.) oraz stosunków międzyludzkich (wierność, lojalność, spolegliwość itp.);

Wartości rodzinne , to przede wszystkim miłość i wierność

Wartości patriotyczne dotyczą stosunku człowieka do własnej wspólnoty (ojczyzny, narodu,

grupy etnicznej itp.). Nakładają one na człowieka zobowiązanie do utożsamiania się z własnym

narodem, bronienia jego honoru, poświęcania się w jego obronie, kiedy grozi

Wartości społeczne dotyczą wyobrażanego idealnego stosunków społecznych panujących we

wspólnocie. Ujmowane są one w takie idee, jak równość, wolność, braterstwo, sprawiedliwość,

solidarność itp.

Wartościowanie obiektów nadaje znaczenie światu przydatność, pozwala ocenić przydatność

rożnych obiektów dla zaspokojenia naszych potrzeb/celów/wartości.

IV.1.1.A Badanie WARTOŚCI (Schwartz, 1992/patrz Wojciszke s.179)

V Normy

NORMY) są emergentnymi i transcedentnymi właściwościami ludzkich interakcji

Upraszczają WYBÓR zachowania, nadają zachowaniu kierunek i motywację, organizują

interakcje społeczne oraz pozwalają przewidywać i rozumieć zachowania innych ludzi.

Rodzaje norm:

¾ zwyczaje oraz obyczaje to normy zawierające wspólne wyobrażenia o

rzeczywistości i wzorce zachowań

¾ spisane normy porządkowe (np. obowiązujące zasady ruchu drogowego, prawo,

regulaminy)

¾ normy moralne, uzasadniane wartościami i powiązane z sankcjami [trwałe

wskazówki, umożliwiające samodzielne wybieranie w różnych sytuacjach

(również tych, które nie są „regulowane” zwyczajami, obyczajami, przepisami )

takich zachowań, które nie naruszałyby dobra własnego /innych/ wspólnego,].

Każda norma sama w sobie zawiera elementy wartościowania.

• Normy mogą mieć charakter opisowy lub nakazowy.

• Normy społeczne zawsze wywodzone były z jakichś ogólniejszych wartości i miały stać

na ich straży.

• Wywodzenie norm moralnych z wartości, rozumianych jako abstrakcyjne pojęcia dobra i

zła, wymaga znacznego wysiłku intelektualnego i myślenia na wysokim poziomie abstrakcji.

• Normy moralne są zasadami działania ujmowanymi albo w formie ogólnych wskazówek

i/albo w konkretne wzorce zachowań, które mogą być zalecane lub zakazane.

Każdej normie moralnej towarzyszy zapowiedź sankcji, wyrażonej w postaci jakiejś obietnicy

nagrody lub kary.

Najostrzejszymi sankcjami są zawsze obłożone społeczne tabu, czyli zachowania w danej

kulturze tak kategorycznie zabronione, że nie tylko wolno się ich dopuszczać, ale nawet nie

wolno o nich pomyśleć.

V.1.1.A Badanie AUTOKINEZA (Sherif, 1936).

Efekt autokinetyczny- Jeżeli wpatrujemy się w jasne światło w jednolicie ciemnym środowisku

(np. patrzymy na gwiazdę w ciemną noc) to będzie nam się zdawało, że światło migocze (nie

mamy żadnego stabilnego punktu odniesienia, aby zakotwiczyć pozycję światła).

Oszacowania indywidualne

w ciemnym pokoju skupić uwagę na oddalonym o 4,5 m punkcie świetlnym.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: