Zdrowo jeść -Michael Sharon.pdf

MICHAEL SHARON

Zdrowo jeść

(Nutrients A to Z A User’s guide to foods, herbs,

vitamins, minerals & supplements)

Żywność i substancje lecznicze

od A do Z

(tłumaczyła Anna Tabaczyńska)

GDZIE ZNALEŹĆ ZDROWE POŻYWIENIE

Składniki pokarmowe i produkty opisane na kartach tej książki - owoce, warzywa, oleje,

zioła, składniki mineralne i preparaty odżywcze - można kupić w bardzo różnych, mniej lub

bardziej oczywistych miejscach. Wiele rodzajów pokarmów, ziół i przypraw, niegdyś

uznawanych za rarytas, przy minimum wysiłku łatwo znaleźć w sklepach i supermarketach,

które obecnie gromadzą produkty z całego świata. Kiedy zdrowie staje się tak ważne, w

sklepach spożywczych coraz częściej pojawia się żywność o właściwościach zdrowotnych.

Aby kupić specjalne produkty, wystarczy wyprawić się do pobliskiego sklepu ze zdrową

żywnością, gdzie ponadto można znaleźć pomoc i radę. Poza pożywnym jedzeniem są tam też

rozmaite preparaty witaminowe, mineralne i odżywcze w formie kapsułek, złożone z różnych

składników, skomponowane według różnych formuł, często dostosowane do stanu zdrowia i

zapotrzebowania. Także apteki oferują coraz więcej produktów zdrowej żywności z

zawartością witamin, składników mineralnych i dodatków odżywczych. Sklepy ze zdrową

żywnością oczywiście różnią się między sobą wielkością i niektóre bardziej specjalistyczne

produkty dostępne są tylko w tych większych.

Trudniej znaleźć niektóre zioła, w szczególności świeże. I chociaż sklepy ze zdrową

żywnością na naszych ulicach są czymś już bardzo znajomym i proponują nam szerokie

zestawy produktów ziołowych, miejsca, w których sprzedaje się zioła świeże, wciąż są

rzadkością.

Hasła zawierają informację o tym, w jaki sposób dotrzeć do danego składnika, ziela itp. Aby

zastosować właściwe dozowanie, zawsze trzeba dokładnie przeczytać instrukcję na

opakowaniu, a w szczególnych sytuacjach - poprosić o radę znającego się na rzeczy lekarza.

Wytłuszczenia w tekście odsyłają do osobnych haseł.

AGAR

Galaretowata substancja wyrabiana z pewnych gatunkówjapońskich wodorostów*, głównie z

rodzaju Gelidium. Ponieważ wodorosty są bogatym źródłem minerałów i witamin, agar

dostarcza dużej porcji składników odżywczych, a nie jest trawiony przez enzymy. Często

używa się go jako środka stabilizującego (E406) do produkcji lodów i innych potraw. W

Japonii stosowano go tradycyjnie zamiast żelatyny. Przewyższa żelatynę pochodzenia

zwierzęcego, ponieważ jest niskokaloryczny, ma delikatniejszą strukturę i nie zmienia

konsystencji. Jest lekko strawny, dlatego zaleca się go w szczególności ludziom chorym i

dzieciom. Stosuje się go też jako środek przeczyszczający, ponieważ z łatwością chłonie

wodę i pęcznieje.

Dostępny w sklepach ze zdrową żywnością w płatkach lub tabliczkach; rozpuszcza się łatwo

we wrzątku.

AKACJA (ACACIA)

Kolczaste drzewo lub krzew z rodziny mimozowatych, rosnące w strefie między-

zwrotnikowej i podzwrotnikowej.

Z soku drzew akacji rosnących w północnej Afryce (Acacia senegal) otrzymuje się substancję

znaną jako guma arabska. Tradycyjnie używano jej do łagodzenia stanów zapalnych dróg

oddechowych, pokarmowych i moczowych. Z gumy arabskiej rozpuszczonej w wodzie (1-4

łyżeczek na filiżankę wody) otrzymuje się kleik, który przynosi ulgę w bólu gardła, kaszlu,

biegunce i czerwonce. Poza zastosowaniami medycznymi gumy arabskiej używa się też w

przemyśle do produkcji słodyczy, zwłaszcza pochodzących z krajów Środkowego Wschodu

owoców kandyzowanych, oraz jako substancji zagęszczającej (E414) do wyrobu niektórych

potraw.

Dostępna w większych sklepach ze zdrową żywnością oraz w sklepach zielarskich.

W Polsce nazwą akacja określa się błędnie robinię (red.).

ALERGIA POKARMOWA

Jest to zaburzona reakcja układu odpornościowego na substancje zawarte w pożywieniu. Jeśli

do krwi przedostanie się substancja szkodliwa, to układ odpornościowy w zdrowym

organizmie rozpoznaje jąjako obcą i natychmiast odpowiada wzmożonym wytwarzaniem

białych ciałek krwi oraz przeciwciał, któreją rozkładają i niszczą. W alergii układ

odpornościowy reaguje z taką samą wrogością na substancje nieszkodliwe, uwalniając

histaminę. Może to spowodować wiele różnych objawów, począwszy od zwykłej wysypki czy

bólu głowy na podwyższonym ciśnieniu tętniczym krwi skończywszy.

Przyczyny alergii nie są do końca poznane przez naukę, choć wiadomo, że odczyny

alergiczne mogą wywoływać zarówno białka zawarte w pożywieniu, jak i pyłki roślin.

Powszechną przyczyną alergii pokarmowych są: niski poziom kwasu żołądkowego i niedobór

pewnych enzymów trawiennych trzustki. Trzustka wydziela enzymy, które rozkładają białko

na prostsze składniki, tzn. aminokwasy. Niedobór enzymów powoduje, że częściowo

strawione białko i te jego fragmenty, które prowokują alergię pokarmową, przedostają się do

jelit, co może wywołać objawy nie tylko somatyczne, ale i psychiczne.

Reakcje alergiczne u ludzi, szczególnie u dzieci wywołują niektóre powszechnie stosowane w

przemyśle spożywczym dodatki, jak kwas benzoesowy (E210), czy barwniki, jak tartrazyna

(E102).

Do najpowszechniejszych czynników alergicznych, czyli alergenów, należą mleko krowie,

jaja, czekolada, pomarańcze, pszenica, ser, pomidory, wołowina i kukurydza, natomiast

najmniej uczula ryż, groch i awokado. Sygnałem alergii pokarmowej może być szczególna

ochota na pewne rodzaje pożywienia, a wykrywaniu pokarmów powodujących uczulenie

służą specjalne testy. Niektóre składniki pokarmów mogą leczyć bądź łagodzić alergie, a

należą do nich witamina C i kwerce-tyna, działające silnie przeciwhistaminowo, witamina

B6, cynk, witamina E i wapń. Niektórzy specjaliści w dziedzinie żywienia uważają, że

alergie mogą być powodowane niedoborem składników pokarmowych.

ALKOHOL

Ściślej alkohol etylowy, jest to płyn o charakterystycznej woni i smaku, uzyskiwany przez

fermentację skrobi lub cukru albo syntetycznie; zaliczany do używek.

Mimo że picie napojów alkoholowych od dawna należy do najważniejszych rytuałów rodzaju

ludzkiego, o czym świadczą zapisy historyczne, trudno polecać alkohol ze względu na

wartości odżywcze. Picie wina i piwa w umiarkowanych ilościach, w szczególności w

sytuacjach towarzyskich, może sprawiać przyjemność, a tym samym zmniejszać stres. Może

jednak także przyczynić się do uzależnienia.

Intensywne picie alkoholu, zwłaszcza wysokoprocentowego, wpływa bardzo szkodliwie na

procesy metaboliczne zachodzące w organizmie.

Alkohol zawarty w napojach powstaje w trakcie fermentacji. W procesach przemiany materii

rozkładany jest do szkodliwej dla organizmu substancji chemicznej, noszącej nazwę aldehydu

octowego. To jest ten składnik, który powoduje dobrze znany efekt tzw. kaca, często

występujący u osób nadmiernie pijących. Alkohol może zmniejszać w organizmie ilości

najważniejszych witamin i minerałów: witamin B, C, K, cynku, magnezu i potasu. Nawet

umiarkowana konsumpcja ogranicza zdolność wątroby do metabolizmu glukozy i

eliminowania toksycznych produktów przemiany materii. Intensywne picie powoduje

uszkodzenie wątroby i mózgu, naczyń krwionośnych, upośledza procesy krzepnięcia krwi,

przyczynia się do powstawania żylaków, hemoroidów, zakrzepów, uszkodzenia prostaty i

powoduje bezpłodność. Przyspiesza również rozwój chorób i dolegliwości związanych z

wiekiem, takich jak zaburzenia pracy serca czy zaćma, a także zmarszczki na skórze. Sprzyja

zaburzeniom psychicznym, jak lęki, depresje, zaburzeniom emocjonalnym i umysłowym.

Witaminy B1, PP, C i aminokwas cysteina chronią organizm przed niektórymi szkodliwymi

skutkami spożywania alkoholu, a ich niedobory można łagodzić za pomocą dodatków

odżywczych, takich jak dostępne w sklepach ze zdrową żywnością chińskie ziele kudzu

(opornik), a także preparaty aminokwasu L-glutaminy. Niedobory składników mogą

prowadzić do hipoglikemii (niski poziom cukru we krwi), co można sprawdzić za pomocą

testu tolerancji glukozy (GTT) i zastosować odpowiednią dietę przepisaną przez lekarza.

ALOES

Roślina pochodząca z tropikalnych rejonów Dalekiego Wschodu, południowej Afryki i Indii

Zachodnich (wyspy na Morzu Karaibskim). Obecnie uprawiana w stanach USA o suchym

klimacie; sadzi się ją także w wielu miejscach jako roślinę ozdobną.

Jeśli chodzi o składniki odżywcze i lecznicze, to najcenniejszy jest gęsty sok wyciskany z

długich liści, który ma właściwości grzybobójcze i bakteriobójcze.

Sok z aloesu zawiera wiele cennych witamin i minerałów, a także beta-karoten, enzymy,

aminokwasy i rodzaj złożonych węglowodanów nazywanych mukopolisa-charydami.

Substancje te odpowiadają za lecznicze właściwości aloesu. Roślina ta łagodzi zapalenia

przewodu pokarmowego, przynosi ulgę w zaparciach, wzdęciach i objawach nadwrażliwości

jelit. Galaretowatego soku ze świeżych liści można też używać zewnętrznie do smarowania

ran, można go wcierać w skórę w miejscach poparzeń słonecznych, zmarszczek, podrażnień i

mniejszych skaleczeń. Napary nadają się do przemywania ran i oczu. Sok ma nieco

odstręczający smak, toteż do użytku

wewnętrznego najczęściej miesza się go z sokiem owocowym, by był łatwiejszy do

przełknięcia.

Czysty amerykański sok z aloesu jest obecnie dostępny w większości sklepów ze zdrową

żywnością.

ALUMINIUM (AL)

Lekki pierwiastek metaliczny znany także jako glin, bardzo rozpowszechniony w przyrodzie,

w organizmie ludzkim występuje śladowo. Powszechnym źródłem tego toksycznego

składnika są sery topione, soda oczyszczona, tabletki regulujące równowagę kwasowo-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: