SO-polecenia_UNIX.pdf

Polecenia systemu UNIX

Wszystkie usługi jakie oferuje system operacyjny UNIX inicjowane są

na żądanie użytkownika wyrażone przez odpowiednie polecenie

systemu. System dostarcza użytkownikowi niezwykle bogaty zestaw

programów usługowych, takich jak: edytory, kompilatory języków

programowania, programy obróbki plików i in. Prawie wszystkie

polecenia wydane systemowi UNIX implementowane są jako niezależne

programy umieszczone w kilku ustalonych skorowidzach (skorowidzach)

w hierarchii plików systemu. Skorowidzami tymi są:

/bin zawiera główne polecenia (binarne programy) systemowe,

/usr/bin zawiera pozostałe polecenia,

/etc zawiera polecenia i pliki konfiguracyjne związane z administracją

systemu.

Standardowy zbiór poleceń wykonywanych przez system liczy

przeszło 100 w małych systemach do kilkuset w dużych. Użytkownik

może łatwo dodać dowolną liczbę poleceń, ponieważ między

poleceniami a innymi programami, z punktu widzenia systemu, nie ma

żadnych różnic. Polecenia identyfikowane są przez nazwę programu,

który je realizuje, dlatego też użytkownicy często tworzą lokalne

skorowidze poleceń w swoich poddrzewach hierarchii plików, np. w

skorowidzu:

$HOME/bin , gdzie $HOME oznacza skorowidz macierzysty danego

użytkownika.

Polecenia dodane przez użytkowników różnią się tym od

standardowych poleceń systemowych, że z pierwszych może korzystać

tylko i wyłącznie ich twórca , inni użytkownicy muszą na to otrzymać

zezwolenie, drugie są natomiast na równi dostępne dla każdego. Jeżeli

użytkownik nada nazwę globalnego polecenia systemowego swojemu

lokalnemu programowi, to o tym, które polecenie zostanie wykonane

(globalne czy lokalne), decyduje zawartość zmiennej środowiska PATH.

Jeśli specyfikacja globalnej ścieżki do polecenia w zmiennej PATH

poprzedza specyfikację lokalnej ścieżki, to wykonane zostanie polecenie

globalne w przeciwnym razie lokalne. Podając pełną ścieżkę dostępu

do programu realizującego polecenie unikamy poszukiwania programu

na podstawie zmiennej PATH.

W opisie poleceń kierowano się następującymi zasadami:

[ ] zawiera parametr opcjonalny,

// oznacza początek komentarza do końca danej linii (wiersza).

** oznacza podstawowe polecenie systemu UNIX, które powinno

zostać opanowane przez każdego użytkownika

* oznacza polecenie istotne, ale nie niezbędne do korzystania z

systemu

Sesja i środowisko użytkownika

Polecenie : env wyświetl/ustaw środowisko wykonania programu

Składnia :

Opis :

polecenie pobiera aktualne środowisko, modyfikuje je zgodnie z

parametrami wywołania, a następnie wykonuje polecenie

command z argumentami args w zmodyfikowanym środowisku.

name oznacza nazwę parametru środowiska, value to nowa

wartość tego parametru. Flaga powoduje, że polecenie

command wykonane będzie tylko w środowisku specyfikowanym

przez parametry name = value, tzn. bieżące środowisko nie

zostanie odziedziczone.

Jeśli nie podano żadnego parametru, wyświetlone jest aktualne

środowisko w formacie zmiennawartość w jednej linii.

Przykład :

$ env - TEST=test env

TEST=test

Polecenie : exit** kończ interpreter poleceń

Składnia :

Opis :

kończy aktualnie aktywny interpreter poleceń. Jeśli jest to ostatni

z aktywnych interpreterów w danej sesji użytkownika z

systemem, użytkownik zostaje rozłączony ("wylogowany").

Uwaga: jest to jedno z kilku poleceń systemowych, które

wykonywane jest przez interpreter poleceń, a nie program

wykonywalny.

env [ - ] [ name=value ]..[ command args ]

exit

Polecenie : id* wyświetl identyfikatory użytkownika i grupy oraz ich

nazwy

Składnia :

Opis :

wyświetla identyfikator użytkownika (uid), identyfikator grupy

użytkownika (gid) oraz odpowiadające im nazwy dla procesu

wywołującego. Jeśli efektywne i rzeczywiste identyfikatory są

różne, to wyświetlane są obydwa.

Polecenie : newgrp* przypisz użytkownika do nowej grupy

Składnia :

Opis :

zmienia identyfikator grupy użytkownika. Użytkownik rozpoczyna

pracę w nowym interpreterze poleceń, który zastąpił poprzedni

(patrz funkcja exec). Eksportowane zmienne środowiskowe

zachowują swoje wartości. Wszystkie nieeksportowane zmienne

są ustawiane na puste lub przypisywana jest im standardowa

wartość.

Wywołane bez parametrów, polecenie zmienia identyfikator

grupy użytkownika na podany w pliku /etc/passwd .

Jeśli pierwszym argumentem jest , aktualne środowisko zostaje

zmienione na środowisko, w którym pracowałby użytkownik,

gdyby jeszcze raz rozpoczął pracę, tym razem w nowej grupie.

Polecenie : passwd** zmień hasło

Składnia : passwd [name]

passwd -d name

passwd -l name

Opis :

zmienia lub instaluje nowe hasło dla danego użytkownika. Pyta o

stare i nowe hasło. O nowe hasło pyta dwukrotnie, by

zmniejszyć możliwość popełnienia błędu. Parametry wywołania

są następujące:

name nazwa (login) użytkownika, którego hasło ma być

modyfikowane

l blokuje konto związane z użytkownikiem name,

d usuwa hasło związane z użytkownikiem name. Użytkownik

name nie będzie pytany o hasło przy próbie wejścia do

systemu.

newgrp [ - ] [ group ]

Jeżeli nie podano żadnego parametru, polecenie zmienia

aktualne hasło użytkownika. Tylko użytkownik uprzywilejowany

może zmieniać hasła różne od swojego.

Przykład :

$ passwd // zmień aktualne hasło użytkownika

$ passwd ellis // zmień hasło ellis (tylko root)

Polecenie : tty* wyświetl nazwę terminala

Składnia : tty

Opis :

wyświetla nazwę urządzenia związanego z terminalem, na

którym aktualnie pracuje użytkownik.

Przykład :

$ tty

/dev/tty01

Informacja o systemie

Polecenie : date* wyświetl i ustaw datę

Składnia : date [ + format ] (1)

date [ mmddhhmm[yy] ] (2)

Opis :

bez podania argumentu lub gdy argument rozpoczyna się od +,

polecenie wyświetla bieżącą datę i czas (format nr 1). W

przeciwnym razie (format nr 2), ustawiane zostają bieżące: data i

czas. mmddhhmmyy odnosi się do miesiąca, dnia, godziny,

minuty oraz roku.

Datę może ustawić tylko superużytkownik (root).

Jeśli argument rozpoczyna się od znaku +, format wyświetlanej

daty zależy od użytkownika. Format specyfikowany jest przez

zbiór jednoliterowych deskryptorów pól poprzedzonych znakiem

Najważniejsze deskryptory pól (muszą być poprzedzone

znakiem %):

d dzień miesiąca, od 01 do 31

D data mm/dd/yy

H godzina, od 00 do 23

I godzina, od 01 do 12

j numer dnia w roku, od 001 do 366

m miesiąc w roku, od 01 do 12

M minuta, od 00 do 59

n znak nowej linii

S sekundy, od 00 do 59

t znak tabulacji

T czas w formacie: hh:mm:ss

y rok w obrębie wieku, od 00 do 99

Y rok jako liczba czterocyfrowa

Przykład :

# date 0115145295 // ustaw datę 15 stycznia 1995

godz. 14:52:00

$ date '+DATA: %d.%m.%Y%nCZAS: %H:%M:%S' // wyświetl

datę

Polecenie : df* podaj liczbę wolnych bloków dyskowych i węzłów

(inode)

Składnia : df [ -ltv ] [ system_plików | skorowidz |

zamontowany_zasób ]

Opis :

raportuje wielkość pamięci dyskowej oraz liczbę węzłów.

Wartości, w zależności od parametru wywołania, podają

całkowitą ilość bloków/węzłów, ilość bloków/węzłów wolnych i

zajętych.

system_plików specyfikowany jest przez nazwę urządzenia

(np. /dev/dsk/0s1) lub przez punkt montowania systemu plików

(np. skorowidz /usr)

skorowidz dowolny skorowidz w systemie plików. Raport

wyświetli informacje dotyczące urządzenia (systemu plików)

zawierającego ten skorowidz.

zamontowany_zasób może być nazwą zasobu zdalnego (np.

rezydującego na serwerze)

Opcje wywołania polecenia df:

l raportuj stan tylko lokalnych systemów plików

t oprócz wartości wolny oraz zajęty podaj wartość całkowity

DATA: 15.01.1995

CZAS: 14:52:15

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: