wyzwalanie_aktywnosci Doskonalenie.pdf

W YZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ

WYZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ

POPRZEZ ZAJ¢CIA MUZYCZNE

Krystyna Kucharska

Zaj´cia muzyczne, uwzgl´dniajàc edukacj´ po-

znawczà, twórczà, spo∏ecznà, a tak˝e praktyczne

dzia∏anie, w sposób szczególny wp∏ywajà na ogól-

ny rozwój dzieci. Doskonalà percepcj´ s∏uchowà,

budzà wra˝liwoÊç estetycznà,rozwijajà sfer´ emo-

cjonalnà i intelektualnà, wdra˝ajà do sprawnego

i logicznego myÊlenia, kojarzenia poj´ç, porówny-

wania, dokonywania analizy i syntezy.

Na przyk∏ad çwiczenia muzyczne,zagadki i çwi-

czenia zapisu najprostszych motywów z zastoso-

waniem barwnych uk∏adanek nie tylko kszta∏cà

s∏uch dziecka,ale wymagajà te˝ logicznego myÊle-

nia i çwiczà koncentracj´ uwagi.Wyrabiajà tak˝e

umiej´tnoÊç szybkiej reakcji, zw∏aszcza na to, co

nowe, kszta∏tujà wyobraêni´ i inwencj´ twórczà.

Âpiew, zabawy ruchowo-muzyczne, zaj´cia mu-

zyczne zintegrowane z plastycznymi doskonalà

pami´ç muzycznà, wp∏ywajàc jednoczeÊnie na

rozwój pami´ci ogólnej i wszechstronnej,zarówno

wzrokowej, s∏uchowej, jak i motorycznej.

Wspólne muzykowanie,w które dzieci anga˝u-

jà si´ emocjonalnie, wyrabia poczucie wi´zi ko-

le˝eƒskiej, wdra˝a do pracy zespo∏owej i budzi

ambicj´. Pozwala przezwyci´˝yç nieÊmia∏oÊç,

biernoÊç, apati´, a tak˝e nadmiernà pobudli-

woÊç i nerwowoÊç, poniewa˝ praca nad muzykà

wymaga spokoju. Ka˝da wygrana lub wyÊpiewa-

na nuta ma okreÊlony czas brzmienia – nie mo˝e

byç mowy o poÊpiechu.

Powodzenie w dzia∏aniach muzycznych cz´sto

przywraca wiar´ we w∏asne mo˝liwoÊci i przyczy-

nia si´ do osiàgania coraz lepszych wyników

w nauce. Dzi´ki Êpiewaniu dziecko ∏atwiej opa-

nowuje prawid∏owà wymow´ – wykonanie pio-

senki opartej na prowadzeniu frazy muzycznej

zmusza do p∏ynnego wyÊpiewania wielu wyra-

zów, a nawet ca∏ych zdaƒ, i to cz´sto w szybkim

tempie. Pozwala to wyeliminowaç skandowanie

podczas czytania. Z kolei gra na instrumentach

perkusyjnych wp∏ywa na sprawnoÊç manualnà,

a co za tym idzie – na nauk´ pisania.

Doceniajàc walory edukacji muzycznej i dà-

˝àc do wykorzystania licznych mo˝liwoÊci z nià

zwiàzanych, od trzech lat prowadzimy w naszym

przedszkolu zaj´cia umuzykalniajàce z uwzgl´d-

nieniem metod C. Orffa, E. J. Dalcroze’a i Z. Ko-

dálya. Naszym celem jest wyzwalanie aktywno-

Êci i twórczoÊci dzieci.

Dzi´ki takim formom, jak:

l improwizacje ruchowe,

l improwizacje instrumentalne,

l opowieÊci ruchowe,

l zabawy i çwiczenia rytmiczne

przedszkolaki wyra˝ajà siebie i poznajà w∏asne

mo˝liwoÊci.

Metoda Carla Orffa

Metoda Orffa polega na stosowaniu takich

form wychowania muzycznego, jak:

l odtwarzanie muzyki wokalnej i instru-

mentalnej (Êpiewanie i granie na instru-

mentach),

l tworzenie muzyki wokalnej i instrumen-

talnej,

l integracja ruchu, Êpiewu, gry na instru-

mentach, s∏owa mówionego.

Centralne miejsce w tej metodzie zajmuje gra

na instrumentach perkusyjnych. Âpiewanie pie-

Êni (g∏ównie ludowych) odbywa si´ przewa˝nie

a capella lub przy ich akompaniamencie.Tworze-

nie muzyki polega na improwizacji wokalnej, in-

strumentalnej,wokalno-instrumentalnej i rucho-

wej. W poczàtkowej fazie nauczania twórczoÊç

dziecka jest ca∏kowicie swobodna i nieograniczo-

na ˝adnymi zasadami. W nast´pnym etapie zo-

staje podporzàdkowana za∏o˝eniom dotyczàcym

doboru wspó∏brzmieƒ, kszta∏towania linii melo-

dycznej, rytmu, formy, instrumentacji.

G∏ówny nacisk po∏o˝ony jest w tej metodzie

na ekspresj´ wynikajàcà z zaanga˝owania emo-

cjonalnego dziecka i jego mo˝liwoÊci twórczych.

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

W YZWALANIE AKTYWNOÂCI TWÓRCZEJ

Metoda E. J. Dalcroze’a

nie pami´ciowego i wzrokowego przy zachowaniu

sta∏ej relacji: symbol – dêwi´k, dêwi´k – symbol.

Podstawà kszta∏cenia poczucia rytmu jest uwra˝-

liwienie na czas trwania wartoÊci rytmicznych.

Wprowadza si´ sylaby rytmiczne, które kojarzà

si´ dzieciom z wartoÊciami rytmicznymi:

Metoda Dalcroze’a polega na stosowaniu

w procesie dydaktycznym nast´pujàcych form

wychowania muzycznego:

l çwiczenia muzyczno-ruchowe

l odtwarzanie pieÊni

l gra na instrumentach

l tworzenie muzyki.

sylaba ti oznacza ósemk´

sylaba ta oznacza çwierçnut´

sylaba ta-a –pó∏nut´

sylaba ta-a-a – ca∏à nut´.

Najwa˝niejszà rol´ przypisuje si´ w tej meto-

dzie çwiczeniom muzyczno-ruchowym. Majà one

form´: çwiczeƒ i zabaw rytmicznych, ilustracji

ruchowej utworów muzycznych i ich inscenizacji,

improwizacji rytmicznej i ruchowej, taƒców. In-

strumenty towarzyszà ró˝nym zabawom rytmicz-

nym, s∏u˝à do akompaniowania podczas taƒców,

inscenizacji lub ilustracji piosenek. Tworzenie

muzyki polega przede wszystkim na improwiza-

cji ruchowej, ilustracji zjawisk akustycznych, in-

scenizacji piosenek, realizacji ruchowej rytmu

muzycznego. Podstaw´ realizacji ruchowej prze-

biegu rytmicznego stanowià schematy ruchowe,

oddzielne dla ràk i nóg. R´ce odtwarzajà me-

trum muzyczne (taktowanie), a nogi – przebieg

rytmiczny danego utworu.

Nieod∏àcznym elementem tej metody jest fo-

nogestyka polegajàca na przedstawieniu dêwi´-

ku za pomocà odpowiedniego gestu.

* * *

Po trzech latach organizowania tego typu zaj´ç

mo˝emy stwierdziç, ˝e przynoszà one korzyÊci

zarówno dzieciom, jak i nauczycielkom, wyzwala-

jàc u wszystkich pomys∏owoÊç i oryginalnoÊç oraz

sprawiajàc du˝o radoÊci.

Przedszkolaki nauczy∏y si´ reagowaç ruchem

na wartoÊci rytmiczne, rytmizowaç teksty, wyli-

czanki, porzekad∏a, wyra˝aç gestem i ruchem

zjawiska przyrodnicze, uk∏adaç akompaniamen-

ty do piosenek, a tak˝e rytm i melodie do poda-

nego tekstu, odczytywaç wartoÊci rytmiczne sy-

labami ti, ta . Pozna∏y poj´cia muzyczne, taƒce,

zabawy i melodie ró˝nych narodów. Sta∏y si´ bar-

dziej rozÊpiewane, twórcze, otwarte na propozy-

cje. Wykazujà wi´kszà wra˝liwoÊç s∏uchowà,

sprawniej kojarzà poj´cia, porównujà, dokonujà

analizy i syntezy. Ch´tnie uczestniczà w impre-

zach kulturalnych.

Wspólne muzykowanie przyczyni∏o si´ do za-

cieÊnienia wi´zi mi´dzy wychowankami i na-

uczycielkami. Dzieci odnoszà sukcesy na festi-

walach i konkursach piosenki.

Zach´cajàc do wykorzystywania na zaj´ciach

umuzykalniajàcych metod, które wyzwalajà ak-

tywnoÊç twórczà dzieci, prezentujemy scena-

riusz „Na ile to policzysz?” (str. 28).

Metoda Zoltána Kodálya

Metoda Kodálya polega na stosowaniu nast´-

pujàcych form wychowania muzycznego:

l odtwarzanie pieÊni

l s∏uchanie muzyki

l gra na instrumentach

l tworzenie muzyki.

Odtwarzanie pieÊni stanowi form´ centralnà.

Jest ÊciÊle powiàzane z naukà notacji muzycznej.

W nauczaniu opartym na solmizacji relatywnej

wprowadzane sà optymalne dawki informacji

wymagajàce przede wszystkim s∏uchowego opa-

nowania wzoru melodyczno-rytmicznego, nast´p-

Wychowanie Przedszkolne 5/2004

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: