Generator VXO- 2m.pdf

(201 KB) Pobierz

141565535 UNPDF

Generator VXO/2m(6m)

2438

Do czego to służy?

Podstawową częścią składową każdego urzą−

dzenia radiokomunikacyjnego jest generator

w.cz. Z praktyki wiadomo że zbudowanie

stabilnego generatora LC o częstotliwości

kilkudziesięciu, a tym bardziej kilkuset me−

gaherców, jest niemożliwe.

Z pomocą przychodzą tutaj generatory sta−

bilizowane rezonatorami kwarcowymi oraz

syntezery częstotliwości. Te pierwsze przy

dużej liczbie kanałów są bardzo drogie (jeden

kwarc na każdy kanał), a drugie, choć wyko−

rzystują z reguły jeden rezonator, to okazują

się często zbyt skomplikowane wporównaniu

ze współpracującym urządzeniem isą układa−

mi dość trudnymi w realizacji.

W praktyce amatorskiej można zastoso−

wać jeszcze inny układ, który co prawda za−

wiera jeden rezonator, ale za to może praco−

wać w szerszym zakresie niż przewiduje to

napis na jego obudowie.

Poniżej proponujemy zastosowanie pro−

stego układu VXO, który w slangu amator−

skim oznacza generator kwarcowy o płynnie

zmienianej częstotliwości. Oczywiście stabil−

ność VXO jest porównywalna z kwarcową,

zaś zakres zmian takiego generatora uzależ−

niony jest od parametrów użytego rezonatora

oraz układu. W literaturze podaje się, że rezo−

nator można przeciągnąć nawet o ponad 0,5%

częstotliwości podstawowej. Jak łatwo zau−

ważyć, układy takie są najczęściej stosowane

w zakresach UKF, bowiem na skutek powie−

lania częstotliwości uzyskuje się jednocześnie

odpowiednio szerszy zakres zmian częstotli−

wości. Przy zastosowaniu jednego rezonatora

można uzyskać pokrycie wycinka pasma

amatorskiego, jednak w wielu przypadkach

jest to zupełnie wystarczające do pracy.

Przedstawiony poniżej układ VXO w za−

leżności od zastosowanego rezonatora kwar−

cowego oraz sposobu powielania może być

użyty zarówno na pasmie 2m, jak i 6m.

tyczny schemat generatora VXO jest przed−

stawiony na rysunku 2 . Tranzystor T1 pra−

cuje w układzie generatora ze stabilizacją za

pośrednictwem rezonatora kwarcowego X.

Kondensator C włączony w szereg z rezona−

torem zewnętrznym służy właśnie do prze−

Jak to działa?

Cały sekret zmiany częstotliwości generatora

kwarcowego polega na podłączeniu do rezona−

tora dodatkowych reaktancji powodujących

przesuwanie częstotliwości rezonansu szerego−

wego bądź równoległego ( rysunek 1 ). W opi−

sywanym rozwiązaniu włączony wszereg zre−

zonatorem zewnętrzny kondensator zmienny

C służy do przeciągania częstotliwości rezo−

nansu szeregowego kwarcu. W efekcie uzy−

skuje się podwyższenie częstotliwości wyj−

ściowej generatora. Efekt zmniejszania często−

tliwości wyjściowej można uzyskać przez za−

stąpienie kondensatora dobraną cewką L.

Wiadomości teoretyczne oraz praktyczne

na temat przeciągania częstotliwości rezo−

nansowych są dość dokładnie opisane

w książce Zdzisława Bieńkowskiego pt. “Po−

radnik ultrakrótkofalowca” (WKiŁ). Prak−

Rys. 1

Rys. 2 Schemat ideowy

82

Elektronika dla Wszystkich

141565535.110.png

141565535.121.png

141565535.132.png

141565535.143.png

141565535.001.png

141565535.012.png

141565535.023.png

141565535.034.png

141565535.045.png

141565535.056.png

141565535.066.png

141565535.067.png

141565535.068.png

ciągania częstotliwości rezonansu szerego−

wego kwarcu i podwyższaniu częstotliwości

wyjściowej generatora.

Po generatorze znajdują się dwa stopnie

powielaczy z tranzystorami T2 i T3. O ile

w generatorze i pierwszym powielaczu moż−

na z zadowalającym rezultatem zastosować

tranzystory typu BC547, to jako T3 musi być

użyty tranzystor specjalnie przeznaczony do

w.cz. o dużej częstotliwości granicznej − ide−

alny będzie np. BF199.

Filtry F1 i F2, wchodzące w skład filtru

dwuobwodowego, to typowe obwody 7x7

o oznaczeniu 514. Mają one indukcyjność

uzwojenia głównego zbliżoną do wartości

0,7µ H. Z dołączonymi kondensatorami C5

i C7 (10...15pF) pracują w rezonansie na

około 45...50MHz. Jako Dł.1 i Dł.2 można

zastosować gotowe cewki (dławiki w.cz.)

o indukcyjności 0,18µ H.

Przy zastosowaniu rezonatora 45MHz

(15MHz) częstotliwość sygnału wyjścio−

wego generatora VXO będzie zbliżona do

wartości 135MHz. Nietrudno przeliczyć,

że jest to wartość częstotliwości umożli−

wiająca odbiór przemienników amator−

skich FM, a więc 145,7MHz (przy założe−

niu p.cz. 10,7MHz). Użycie z kolei rów−

nież łatwego do zdobycia rezonatora

11,165MHz umożliwi zestrojenie filtrów

F1 i F2 na czwartą harmoniczną i uzyska−

nie na wyjściu sygnału o częstotliwości

około 144,75MHz. W jednym, jak i drugim

przypadku kondensator zmienny lub dobra−

ne przełączane indukcyjności umożliwią

odbiór co najmniej 5 kanałów z odstępem

co 25kHz.

Zasilanie generatora powinno wynosić

9...12V i być dobrze stabilizowane i filtrowane.

Cewki drugiego powielacza, czyli Dł.1

i Dł.2 można zastosować jako powietrzne. Mo−

gą one składać się z 5 zwojów drutu DNE0,6

nawiniętych na pręcie o średnicy około 3mm.

Oczywiście podane wartości indukcyj−

ności są tylko przykładowe i należy je do−

brać indywidualnie w zależności od sposo−

bu powielania częstotliwości. Również

w sposób eksperymentalny należy dobrać

wartości rezystorów polaryzacji baz tranzy−

storów. W przypadku wystarczających war−

tości sygnałów niezbędnych do pracy tran−

zystorów w klasie C rezystory R5 i R8

można pominąć.

W każdym razie do zestrojenia generatora

niezbędnym ninimum będzie sonda w.cz.

z multimetrem (lepszy będzie oscyloskop

o częstotliwości pomiarowej rzędu 150MHz)

oraz cyfrowy miernik częstotliwości o czę−

stotliwości około 150MHz.

Najpierw ustawiamy rdzenie w cewkach

filtrów i trymery (rezystory polaryzacji baz np.

za pomocą potencjometrów montażowych

220kΩ ) na maksymalny sygnał wyjściowy za

pośrednictwem sondy w.cz., a potem optyma−

lizujemy wartości generatora (kondensatory

C2, C3 rezystory R1, R2) na jak najszerszy za−

kres zmian wartości częstotliwości przy pomo−

cy kondensatora szeregowego C (10...470pF).

W rozwiązaniu modelowym włączony

w szereg z rezonatorem 50,2MHz zewnętrzny

kondensator zmienny C=10...380pF (od radio−

odbiornika AM) posłużył do przeciągania czę−

stotliwości w zakresie 50,238 −50,288MHz.

Oczywiście sygnał był odbierany z wyjścia

powielacza z tranzystorem T2 (powielacz

z tranzystorem T3 był nieobsadzony w ele−

menty). Sygnał ten był wykorzystywany przez

autora przy konstrukcji eksperymentalnej we−

rsji minitransceivera QRP − DSB/6m z zasto−

sowaniem kitu AVT 2196 (EdW 12/97).

Na rysunku 4 pokazano sposób podłącze−

nia generatora VXO do odbiornika nasłucho−

wego FM/2m − AVT 2175.

Na zakończenie warto wspomnieć o in−

nych zastosowaniach generatora VXO

w przystosowywanych radiotelefonach FM

do pracy w pasmie 2m.

Większość radiotelefonów wycofywa−

nych z różnych służb to radiotelefony pro−

dukcji RADMOR w układach przystosowa−

nych do “+” na masie. Z tego powodu, aby

można było wykorzystać wspólne zasilanie

urządzeń, należy w generatorze VXO zasto−

sować tranzystory typu pnp np BC557.

Proces przestrojenia toru odbiornika FM

polega na przystosowaniu obwodów wejścio−

wych do pracy w pasmie 145MHz, oczywi−

ście po doprowadzeniu do pierwszego mie−

szacza właściwej częstotliwości sygnału ze

stopnia VXO.

Najłatwiej jest zestroić obwody poprzez

doprowadzenie do wejścia antenowego radio−

telefonu generatora sygnałowego w.cz. z mo−

dulacją częstotliwości (dewiacja około 5kHz).

Ciąg dalszy na stronie 85.

Rys. 4

Kit

AVT − 2175

Montaż i uruchomienie

Zasadnicza część generatora VCO (bez kon−

densatora VCO) została zmontowana na płyt−

ce drukowanej przedstawionej we wkładce.

Rozmieszczenie elementów na płytce przed−

stawia rysunek 3 . W przypadku kłopotów ze

zdobyciem fabrycznych filtrów F1 i F2 oraz

cewek o indukcyjności 0,18µ H można je wy−

konać własnoręcznie. Mając inne obwody

7x7 z żółtym rdzeniem ferrytowym można

nawinąć uzwojenia główne o liczbie 11 zwo−

jów drutem DNE 0,2mm (wtórne obok

uzwojenia głównego powinno zawierać 2

zwoje takiego samego drutu).

Rys. 3 Schemat montażowy

Elektronika dla Wszystkich

83

141565535.069.png

141565535.070.png

141565535.071.png

141565535.072.png

141565535.073.png

141565535.074.png

141565535.075.png

141565535.076.png

141565535.077.png

141565535.078.png

141565535.079.png

141565535.080.png

141565535.081.png

141565535.082.png

141565535.083.png

141565535.084.png

141565535.085.png

141565535.086.png

141565535.087.png

141565535.088.png

141565535.089.png

141565535.090.png

141565535.091.png

141565535.092.png

141565535.093.png

141565535.094.png

141565535.095.png

141565535.096.png

141565535.097.png

141565535.098.png

141565535.099.png

141565535.100.png

141565535.101.png

141565535.102.png

141565535.103.png

141565535.104.png

141565535.105.png

141565535.106.png

141565535.107.png

141565535.108.png

141565535.109.png

141565535.111.png

141565535.112.png

141565535.113.png

141565535.114.png

141565535.115.png

141565535.116.png

141565535.117.png

141565535.118.png

141565535.119.png

141565535.120.png

141565535.122.png

141565535.123.png

141565535.124.png

141565535.125.png

141565535.126.png

141565535.127.png

141565535.128.png

141565535.129.png

141565535.130.png

141565535.131.png

141565535.133.png

141565535.134.png

141565535.135.png

141565535.136.png

141565535.137.png

141565535.138.png

141565535.139.png

141565535.140.png

141565535.141.png

141565535.142.png

141565535.144.png

141565535.145.png

141565535.146.png

141565535.147.png

141565535.148.png

141565535.149.png

141565535.150.png

141565535.151.png

141565535.152.png

141565535.153.png

141565535.002.png

141565535.003.png

141565535.004.png

141565535.005.png

141565535.006.png

141565535.007.png

141565535.008.png

141565535.009.png

141565535.010.png

141565535.011.png

141565535.013.png

141565535.014.png

141565535.015.png

141565535.016.png

141565535.017.png

141565535.018.png

141565535.019.png

141565535.020.png

141565535.021.png

141565535.022.png

141565535.024.png

141565535.025.png

141565535.026.png

141565535.027.png

141565535.028.png

141565535.029.png

141565535.030.png

141565535.031.png

141565535.032.png

141565535.033.png

141565535.035.png

141565535.036.png

141565535.037.png

141565535.038.png

141565535.039.png

141565535.040.png

141565535.041.png

141565535.042.png

141565535.043.png

141565535.044.png

141565535.046.png

141565535.047.png

141565535.048.png

141565535.049.png

141565535.050.png

141565535.051.png

141565535.052.png

141565535.053.png

141565535.054.png

141565535.055.png

141565535.057.png

141565535.058.png

141565535.059.png

141565535.060.png

141565535.061.png

141565535.062.png

Ciąg dalszy ze strony 83.

Oczywiście układ VXO

może być wykorzysta−

ny także jako stopień

nadajnika − należy tylko

dobrać odpowiednią

wartość częstotliwości

rezonatora. Jak widać

z powyższych przykła−

dów, przedstawiony

układ może mieć różne

zastosowanie w amator−

skim sprzęcie nadaw−

czo−odbiorczym. Pod−

czas przygotowywania

tego artykułu trudno

było przewidzieć, w ja−

kich zakresach pracy

będzie największe zain−

teresowanie układem

VXO. Z tego też powo−

du w ofercie handlowej

AVT znajdują się same

płytki drukowane.

Oczywiście w przypad−

ku większych za−

mówień przy sprecyzo−

waniu potrzebnych

wartości częstotliwości

można liczyć na skom−

pletowanie całych ki−

tów AVT.

Wykaz elementów

(w nawiiasach warttościi ukłładu modellowego)

Rezystory:

R1,, R2 . . . . . . . . . . . . . . . . .10k

......22k

(18k

)

R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k ΩΩ

......2,,2k ΩΩ

(1,,8k ΩΩ

)

R4,, R7 . . . . . . . . . . . . . . . . .2,,2k ΩΩ

....10k ΩΩ

(4,,7k ΩΩ

)

R5,, R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47k ΩΩ

......220k ΩΩ

R6,, R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47......220 ΩΩ

(100 ΩΩ

)

Kondensatory:

C1,, C9,, C10,, C13 . . . . . . . . . .4,,7nF......47nF (10nF)

C2,, C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .33pF......330pF (47pF)

C4,, C8 . . . . . . . . . . . . . . . . .100pF......4,,7nF (2,,2nF)

C5,, C7,, C12 . . . . . . . . . . . . . .8,,2pF......15pF (10pF)

C6,, C11 . . . . . . . . . . . . . . . . . .1pF......4,,7pF (4,,7pF)

CT1,, CT2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10pF − trymery

C:: 10pF......470pF (10pF......280pF) − kondensattor zmiien−

ny

Indukcyjności:

F1,, F2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .514

Dłł1,, Dłł2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .0,,18

Komplet podzespołów z płytką jest

dostępny w sieci handlowej AVT jako

kit szkolny AVT−2175

Andrzej Janeczek

84

Elektronika dla Wszystkich

H

Rezonattory kwarcowe X 10MHz......50MHz (50,,2MHz)

Tranzystory:

T1,, T2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC547 ittp..

T3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BF199 ittp..

4 golldpiiny pojjedyncze

141565535.063.png

141565535.064.png

141565535.065.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Wzmacniacz mocy KF.pdf (162 KB)
Wzmacniacz mocy 25W na 80m..pdf (146 KB)
Wykrywacz pluskiew.pdf (208 KB)
Wakacyjny miniodbiornik AM.pdf (215 KB)
Uniwersalny konwerter VHF-HF.pdf (277 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin