Raport-Lukasz_Kudlicki-When_I_m_sixty-four__czyli_NATO__nieodleglej__przyszlosci.pdf - 11.2009 (20 lipca 2009 r.) - MALA1431

RAPORT

WHEN I'M SIXTY-FOUR ,

CZYLI NATO

(NIEODLEG£EJ)

PRZYSZ£OŒCI

£ukasz

Kudlicki

ROK 2013. POLSKA MA ZA SOB¥ PIERWSZ¥ PREZYDENCJÊ

W UNII EUROPEJSKIEJ. MIJA ROK PO (UDANYM DLA

NAS?) TURNIEJU PI£KARSKICH MISTRZOSTW EUROPY

W POLSCE. AUTOROWI TEGO TEKSTU STUKNIE „CZTE-

RDZIESTKA”. TO NIC WOBEC S£USZNEGO, „PRZEDEME-

RYTALNEGO” WIEKU ORGANIZACJI TRAKTATU PÓ£NO-

CNOATLANTYCKIEGO.

Sojusz bêdzie mia³ wówczas 64 lata, jak

w piosence Beatles'ów When I'm sixty-four ,

która by³a deklaracj¹ wspólnego zestarzenia

siê w mi³oœci. Œwiêtuj¹c 60-lecie organizacji,

patrzmy naprzód – poza rok 2013, taktycznie

przywo³any na u¿ytek tego tekstu. Niektórzy

ju¿ dziœ – w 2009 roku, 20 lat po umownym

koñcu zimnej wojny – chêtnie pos³aliby

NATO na emeryturê. Na przyk³ad prezydent

Federacji Rosyjskiej Dmitrij Miedwiediew,

który od 2008 roku proponuje stworzenie

1) „Gdy bêdê 64-latkiem” – tytu³ przeboju grupy „The Beatles” z wydanej w 1967 roku p³yty „Sgt.

Pepper's Lonely Hearts Club Band”.

nowej architektury bezpieczeñstwa w Europie. (Nie wspomina, czy

agresja na Gruzjê z sierpnia tego¿ roku by³a elementem kampanii pro-

muj¹cej now¹ inicjatywê, ochrzczon¹ jego nazwiskiem.) Zdaniem prezy-

denta Rosji, NATO nie odpowiada wspó³czesnym wyzwaniom bezpie-

czeñstwa miêdzynarodowego i jest reliktem minionej epoki – czasów

konfrontacji dwóch bloków polityczno-wojskowych. .

54 lata wczeœniej, w 1954 roku, z podobn¹ propozycj¹ wysz³o ów-

czesne kierownictwo na Kremlu. Zaledwie 5 lat po powstaniu Sojuszu,

towarzysze radzieccy pospieszyli z analogiczn¹ inicjatyw¹, przedstawio-

n¹ osobno, choæ jednoczeœnie Londynowi, Pary¿owi i Waszyngtonowi.

Za³o¿enie by³o identyczne – NATO jest w swej istocie aliansem ofensyw-

nym, a Moskwa mi³uje pokój i pragnie zaniechania globalnej konfronta-

cji. Dlatego, zdaniem w³adz sowieckich, potrzebna by³a rezygnacja Za-

chodu z projektu NATO i powo³anie, wspólnie ze Zwi¹zkiem Sowieckim,

organizacji „Generalnego Traktatu Europejskiego” (GTE) – powszech-

nego sojuszu krajów walcz¹cych o pokój. Moskwa dopuszcza³a udzia³

Stanów Zjednoczonych w swojej inicjatywie. Osi¹gniêcie efektu w posta-

ci powszechnej akcesji krajów Zachodu i sowieckiego Wschodu do GTE

mia³o byæ poprzedzone etapem, w którym Moskwa staje siê cz³onkiem

NATO . Brzmi znajomo? Tak, tylko, ¿e dzisiaj ofertê przyst¹pienia do

NATO sk³adaj¹ Moskwie niektórzy politycy z pañstw cz³onkowskich

Sojuszu. .

Jaka jednak by³a odpowiedŸ pañstw Zachodu w 1954 roku? Moskwa

skierowa³a przecie¿ swoj¹ propozycjê do trzech rz¹dów: Wielkiej Bry-

tanii, Francji i Stanów Zjednoczonych. OdpowiedŸ przekazana do

Moskwy 24 kwietnia 1954 roku by³a dokumentem uzgodnionym

wspólnie przez trzy stolice. .

2) Nota w³adz sowieckich przes³ana rz¹dowi francuskiemu: http://www.nato.int/60years/doc/5-

Soviet-Union-s-request-to-join%20NATO/Soviet%20request%20English.pdf

BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III - 2009/11

Narody Zachodu po³¹czy³y siê bliskimi zwi¹zkami wynikaj¹cymi

z wzajemnego zaufania. NATO jest czymœ znacznie wiêcej ni¿ tylko

czysto wojskowym przedsiêwziêciem, opiera siê bowiem na zasadzie wol-

noœci indywidualnej i rz¹dach prawa. Cz³onkowie Sojuszu wspólnie

gromadz¹ œrodki do zapewnienia zbiorowego bezpieczeñstwa, którego

nie mog³y sobie zagwarantowaæ indywidualnie, w warunkach militarnej

przewagi, jak¹ Zwi¹zek Sowiecki osi¹gn¹³ w Europie po 1945 roku oraz

wobec ekspansji w kierunku zachodnim systemu politycznego, militar-

nego i ekonomicznego pod wy³¹czn¹ sowieck¹ kontrol¹. NATO jest orga-

nizacj¹ ca³kowicie obronn¹. Cz³onkowie Sojuszu w sposób dobrowolny

i pe³ny wymieniaj¹ siê informacj¹. Wszystkie decyzje Sojuszu podejmo-

wane s¹ jednog³oœnie . .

Powy¿sze argumenty uniemo¿liwia³y, zdaniem autorów odpowiedzi,

zgodê Zachodu na cz³onkostwo Moskwy w NATO, czy – dalej – powsta-

nie Generalnego Traktatu Europejskiego. W imiê sprzecznoœci wyzna-

wanych pryncypiów.

TYLKO Z AMERYK¥ .

Kiedy w 1949 roku przedstawiciele 12 krajów podpisali Traktat Wa-

szyngtoñski, u podstaw tak wa¿kiej decyzji g³ów pañstw sygnatariuszy

le¿a³a uœwiadomiona zagro¿eniem ze strony Zwi¹zku Sowieckiego

potrzeba wzmocnienia wiêzi transatlantyckich w wymiarze politycznym

i militarnym oraz zwi¹zane z ni¹ zapewnienie bezpieczeñstwa Europie

Zachodniej. By³o to bezpoœredni¹ reakcj¹ na urz¹dzon¹ przez Moskwê

blokadê trzech zachodnich stref okupacyjnych Berlina. Bez wsparcia

3) Fragment pkt. 5 uzgodnionej przez rz¹dy Wielkiej Brytanii, Francji i Stanów Zjednoczonych

odpowiedzi udzielonej rz¹dowi sowieckiemu na jego notê z 31 marca 1954 roku, (t³umaczenie auto-

ra), http://www.nato.int/60years/doc/5-Soviet-Union-s-request-to-join%20NATO/RDC(54)215-BIL.

pdf

amerykañskiego, skutkuj¹cego utworzeniem mostu powietrznego, za

pomoc¹ którego Berliñczycy byli zaopatrywani we wszystkie œrodki

potrzebne do ¿ycia, nie uda³oby siê zneutralizowaæ sowieckiej akcji.

Kolejny raz okaza³o siê, jak wa¿ny dla Europy jest sojusznik zza oceanu

i transatlantycka solidarnoœæ. .

Zamiast sukcesu brutalnej interwencji sowieckiej – triumf wspó³-

pracy atlantyckiej. Mo¿na œmia³o przyznaæ Moskwie czêœæ tantiem

autorskich za pomys³ stworzenia NATO Moskwie. W miejsce dezinte-

gracji Zachodu – powstanie Republiki Federalnej Niemiec na terytorium

dotychczasowych trzech stref okupacyjnych i 12 podpisów pod Trakta-

tem Waszyngtoñskim, które powo³ywa³y NATO. Nie takich efektów

blokady Berlina oczekiwano na Kremlu. Dowodem frustracji by³o za-

cieœnienie kontroli stref zachodnich prowadz¹ce do budowy muru ber-

liñskiego – symbolu agresji i opresji sowieckiej w Europie.

Na prze³omie lat 40. i 50. XX wieku wycieñczone i znu¿one wojn¹

kraje europejskie zdawa³y sobie sprawê, ¿e jedynym sposobem neutrali-

zacji zagro¿enia komunistyczn¹ agresj¹ jest utrwalenie obecnoœci mili-

tarnej Stanów Zjednoczonych na Starym Kontynencie. Antysowieckie

ostrze „doktryny Trumana” by³o kluczowym orê¿em w arsenale pow-

staj¹cego NATO. Tylko Amerykanie dysponowali bowiem potêg¹ mili-

tarn¹ porównywaln¹ z sowieck¹ i nie wahali siê jej u¿yæ, choæby dla

demonstracji si³y. To za³o¿enie podzielane wspólnie przez wszystkich

cz³onków Sojuszu pozwoli³o oprzeæ siê groŸbie komunistycznej napaœci

przez ca³y okres trwania zimnej wojny. .

W 1989 roku pierwsze czêœciowo wolne wybory w Polsce i przemia-

ny w pozosta³ych krajach Europy Œrodkowej, zdominowanej dot¹d przez

Moskwê, a w koñcu upadek Zwi¹zku Sowieckiego, przypieczêtowa³y

sukces NATO. Sojusz wygra³ wojnê – ca³e szczêœcie dla Europy i œwiata,

BEZPIECZEÑSTWO NARODOWE III - 2009/11

¿e by³a ona tylko zimn¹. Przez ca³y okres konfrontacji organizacja nie

zosta³a zmuszona do u¿ycia si³y militarnej, by broniæ terytorium pañstw

cz³onkowskich. Liczne kryzysy na linii Wschód – Zachód powodowa³y

jednak, ¿e stan alarmowy niejednokrotnie rujnowa³ nerwy polityków,

wojskowych czy zwyk³ych obywateli. .

Czy zatem dziœ przyczyny, dla których powsta³ Sojusz, s¹ nieaktual-

ne? OdpowiedŸ jest oczywista i brzmi: nie. Spoiwem ³¹cz¹cym narody

Zachodu pozostaj¹ liczne zwi¹zki oparte na wzajemnym zaufaniu,

ale przede wszystkim wspólnie wyznawane zasady wolnoœci indywidu-

alnej i rz¹dów prawa. Jako taka zbiorowoœæ, NATO daje odpowiedŸ na

niezmiennie obecne wokó³ pañstw cz³onkowskich i szerzej – w ca³ym

œwiecie – anty zasady nieliczenia siê z wolnoœci¹ jednostki i rz¹dów bez-

prawia: przemocy wobec jednostek i pañstw, braku poszanowania dla

miêdzynarodowego porz¹dku prawnego i agresywnego podboju metoda-

mi wojskowymi i niewojskowymi, np. poprzez moderowan¹ politycznie

ekspansjê gospodarcz¹. .

NATO UTO¯SAMIONE Z ATUTAMI ZACHODU

Zasady fundamentalne dla Sojuszu potrafi³y i nadal s¹

w stanie przezwyciê¿aæ narodowe antagonizmy i partykula-

ryzm interesów . Najlepszym tego dowodem by³o przyst¹pienie do

NATO w 1952 roku zwaœnionej Grecji i Turcji. Równie¿ cz³onkostwo

Republiki Federalnej Niemiec – od 1955 roku – przyczyni³o siê do stabi-

lizacji sytuacji na kontynencie i z perspektywy czasu mo¿na postawiæ

tezê, ¿e bez akcesji RFN do NATO nie by³oby pokojowego zjednoczenia

Niemiec. Charakterystyczne w dziejach Sojuszu jest to, ¿e ka¿de rozsze-

rzenie by³o odbierane przez zewnêtrznych przeciwników, a z czasem

tak¿e wewnêtrznych krytyków tego procesu, jako dzia³anie wymierzone

Raport-Lukasz_Kudlicki-When_I_m_sixty-four__czyli_NATOnieodleglejprzyszlosci.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: