SEP.pdf

(3870 KB) Pobierz
KONSPEKT
Podstawowe wiadomości z zakresu bezpiecznej eksploatacji
instalacji i urządzeń elektroenergetycznych
Opracował:
Dr inż. Jan STRZAŁKA
Kraków, 2012 r.
Materiały szkoleniowe zastrzeżone są prawem autorskim przez Autora dla O/Kraków SEP.
Powielanie tylko za zgodą Autora.
1
1. WPROWADZENIE
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych wymaga szczególnej uwagi i ostrożności
oraz znajomości występujących zagrożeń. Bezpieczeństwo pracy uwarunkowane jest w
szczególności znajomością budowy i zasad pracy urządzeń, prawidłowym wykonywaniem
czynności eksploatacyjnych oraz ścisłym przestrzeganiem zasad organizacji pracy i wymagań
przepisów w zakresie BHP. W niniejszym opracowaniu zebrano w syntetycznym ujęciu
podstawowe wiadomości z zakresu bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń
elektroenergetycznych, których znajomość wymagana jest przy sprawdzaniu kwalifikacji w
zakresie eksploatacji i dozoru.
Zakres wymagań egzaminacyjnych dla osób Dozoru i Eksploatacji określa Rozporządzenie Min.
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28.04.2003 r. wydane na mocy Ustawy " Prawo
Energetyczne " z 10.04.1997 r.
2. CHARAKTERYSTYKA PRZEPISÓW
Wymagania w zakresie budowy urządzeń elektrycznych określają następujące główne
dokumenty prawne:
Prawo Budowlane z 1994 r., (z późn. zm.)
Prawo Energetyczne z 1997 r. (z późn. zm.)
Rozporządzenia wykonawcze do w/w Ustaw, w tym:
- Rozp. M.Infrastr. z 12.04.2002 r., uzupełnione 07.04.2004 r., 12.03.2009r. i 10.12.2010r.
(Budynki i ich usytuowanie )
- Rozp. MG z 04.05.2007 r. „systemowe”(dawne Rozp. ”przyłączeniowe„)
Polskie Normy – PN, w tym:
- PN-EN 12464-1: 2005, PN-84/E-02033 – Oświetlenie elektryczne wnętrz (miejsc pracy)
- PN-EN 62305-1-2-3-4: 2008 i 2009, PN-86-92/E-05003(arkusze 01,03 i 04) oraz PN-IEC
61024-1:2001 – Ochrona odgromowa obiektów budowlanych,
- PN-IEC 60364 (PN/E-05009), PN-EN 60364, PN-HD 60364 – Instalacje elektryczne w
obiektach budowlanych,
- Norma N SEP-004 – Linie kablowe,
- PN-E 05100-1:1998, PN-EN 50341: 2005 PN–EN 50423 – Linie napowietrzne,
- N SEP-E-003 Napowietrzne linie izolowane,
- PN-E 05115 Instalacje powyżej 1 kV (stacje el-en).
Przepisy w zakresie eksploatacji scharakteryzowano dalej w p.9.
3. KLASYFIKACJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH
Urządzenia elektryczne służące do wytwarzania, przetwarzania, przesyłu, rozdziału i odbioru
energii elektrycznej można podzielić wg różnych kryteriów. Z punktu widzenia wysokości
napięcia rozróżniamy urządzenia:
- niskiego napięcia (do 1 kV),
- średnio-wysokiego napięcia (od 1 do 60 kV),
- wysokiego napięcia (110 i 220 kV),
- najwyższego napięcia 400 kV.
Ze względu na sposób użytkowania rozróżniamy urządzenia:
- nieprzemieszczalne (stałe i stacjonarne),
- przemieszczalne (ręczne, przenośne, ruchome).
Ze względu na przeznaczenie rozróżniamy urządzenia budowy:
- wnętrzowej,
- napowietrznej,
- specjalnej.
Generalnie urządzenia odbiorcze można podzielić na:
3
 
 
 
a) urządzenia oświetleniowe, czyli źródła światła wraz z aparaturą pomocniczą,
b) urządzenia siłowe (nie oświetleniowe), które obejmują m.in.:
- silniki elektryczne,
- zespoły wielomaszynowe,
- urządzenia elektrotermiczne,
- urządzenia spawalnicze,
- urządzenia prostownikowe,
- urządzenia do elektrolizy,
- elektrofiltry,
- urządzenia energoelektroniczne (przekształtnikowe).
Pod względem wymaganej pewności zasilania odbiorniki energii elektrycznej dzielą się na
odbiorniki:
a) I kategorii,
b) II kategorii,
c) III kategorii.
Przystosowanie urządzeń do warunków środowiskowych oznacza się przez podanie kodu IP.
W tabeli 1 przedstawiono oznaczenia stopni ochrony osłon zabezpieczających.
Tabela 1.Oznaczenie stopni ochrony osłon zabezpieczających przed dotknięciem i przed
przedostawaniem do wnętrza obcych ciał stałych oraz przed dostępem wody, wg
PN-EN 60529:2003 (kod IP).
4
W tabeli 2 przedstawiono wymagane cechy urządzeń ze względu na niektóre wpływy
środowiska.
Tabela 2. Wymagane cechy urządzeń elektrycznych ze względu na niektóre wpływy
środowiskowe, według PN-IEC 60364
Cechy środowiska
Wymagane cechy
Kod
Określenie i intensywność
wpływów
urządzeń elektrycznych
AD
AD1
AD2
AD3
AD4
AD5
AD7
AD8
Obecność wody
pomijalna
krople wody swobodnie spadające
rozpylana woda
rozbryzgi wody
strumienie wody
zanurzenie
zatopienie
IPX0
IPX1
IPX3
IPX4
IPX5
IPX7
IPX8
AE
AE1
AE2
AE3
AE4
Obecność ciał stałych
pomijalna
ciała drobne 2,5 mm
ciała bardzo drobne 1 mm
pył
IP0X
IP3X
IP4X
IP5X- jeżeli przenikanie
pyłu nie spowoduje
zakłóceń pracy urządze-
nia ,
IP6X - jeżeli nie dopu-
szcza się przenikania
pyłu do urządzenia
Rys. 1. Stopnie ochrony (co najmniej) sprzętu i osprzętu w poszczególnych strefach łazienki lub
basenu natryskowego (w łazienkach publicznych, w strefach 2 i 3 stopień ochrony powinien
być co najmniej IPX5)
5
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin