OSTATNI WYKŁAD Z POLITYKI SPOŁECZNEJ TEGO NIE MA W KSIĄŻCE
2. * Od powstania EWG stopniowo rosło znaczenie polityki społecznej. PS była postrzegana jako istotny instrument legitymizacji i demokratyzacji, choć równocześnie pogłębił się pluralizm (zróżnicowanie) w zakresie modeli i metod realizacji PS. Utrudniało to harmonizację. Pogłębiło to przyłączenie krajów śródziemnomorskich.
3. * Polityka społeczna była i jest postrzegana jako główny przedmiot sporów pomiędzy obrońcami tradycyjnej suwerenności państwowej i zwolennikami ściślejszej integracji
*Francja i Niemcy poprzez wspólnotowe ustawodawstwo promowały własne interesy narodowe. Powodowało to obawy i sprzeciw innych państw. W rezultacie dominowała polityka socjalna.
4. Fazy rozwoju Polityki społecznej:
* 1957-73 to okres zapewnienia warunków dla swobodnego przepływu pracowników
* 1974-84 to okres prób harmonizacji prawa pracy i ustawodawstwa społecznego – pod koniec rezerwa, stagnacja
5. * Lata 1985-97 – okres ożywienia w zakresie koncepcji, regulacji i implementacji w sferze polityki społecznej i jednocześnie okres opozycji brytyjskiej
* po 1997 to koncentracja na wspieraniu zatrudnienia, zwalczaniu bezrobocia i wykluczenia społecznego – metoda otwartej koordynacji.
6. Od 1960 roku zaczął funkcjonować Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
* w 1961 r. przyjęcie Europejskiej Karty Społecznej przyjętej i opracowanej przez Radę Europy
* w 1971 r. rozporządzenie w sprawie systemu zabezpieczeń społ. + Zarys programu wspólnej polityki społecznej
* W 1972 szczyt EWG w Paryżu, przyjęcie, że działania w sferze socjalnej nie mniej istotne niż dążenie do jedności ekonomicznej i monetarnej.
7. W 1974 Rada Min. EWG Pierwszy Program Działań Społecznych. Trzy główne cele:
- pełne i lepsze zatrudnienie
- poprawę, wyrównanie oraz humanizację warunków życia i pracy
- zwiększanie udziału partnerów społecznych w ekonomicznych i politycznych decyzjach EWG
8. W 1975 roku zaczęły działać dwie agencje ekspertyzowo-usługowe:
1. Europejskie Centrum Kształcenia Zawodowego w Berlinie
2. Europejska Fundacja Poprawy Warunków Życia i Pracy w Dublinie
9. Lata 1985-1997 – przełom koncepcyjny
Pierwsze od 1957 nowelizacje wspólnotowych regulacji:
- Jednolity Akt Europejski 1986
- Traktat w Maastricht (1992)
- Traktat Amsterdamski 1997
Łączyło się to z przyjęciem Grecji (1981), Hiszpanii i Portugalii (1986) – problem wyrównania dysproporcji w warunkach życia i pracy.
10. Socjalny wymiar integracji społecznej dwóch dokumentach: Księga Zielona (1993) i Biała (1994)
- Pierwsza 65 podstawowych pytań dotyczących rozwoju socjalnego Wspólnoty
- Biała wytyczała zadania na przyszłość, wyrażone w 10hasłach programowych:
* tworzenie nowych miejsc pracy
* Inwestowanie w zasoby ludzkie
*Wspieranie wysokich standardów w zakresie warunków pracy, wspomagających konkurencyjność Europy
* Stworzenie wspólnego europejskiego rynku pracy, na którym eliminowany byłby „eksport” bezrobocia i tzw. turystyka socjalna
* Równość szans kobiet i mężczyzn
12. J. Delors (1985-94) – cel dowartościowanie socjalnego wymiaru integracji europejskiej. Założenia:
1. Potrzeba integracji europejskiej – kiedy słabnie państwo narodowe konieczne działania na szczeblu regionalnym aby zachować nowoczesny model społeczeństwa europejskiego.
13. 2. Potrzeba ekonomicznej liberalizacji – ważny, duży i dynamiczny rynek europejski
3. Rynek ten powinien być jednak organizowany przez wspólną politykę ekonomiczną, walutową, programy wspierające edukację i innowacje.
14. 4. Potrzeba społecznej solidarności – poprzez dynamiczny kompromis (dialog i negocjacje, dalszego cywilizowania stosunków przemysłowych, wsparcie z funduszy publicznych dla ważnych społecznych celów, różne reformy aktywnego oddziaływania na rynek pracy.
J. Delors był zwolennikiem realizacji zasady subsydiarności.
15. Wyrazem działań pro integracyjnych stał się:
- w 1986 roku Jednolity Akt Europejski – szereg spraw społecznych, redukowanie dysproporcji ekonomicznych.
- W 1988 dokument uzupełniający, ale nie przyjęty, dopiero w 1989 w Starsburgu 11 krajów członkowskich poza Wielką Brytanią podpisało Kartę Praw Społecznych Pracowników zwaną Wspólnotową Kartą Społeczną – 47 zadań i inicjatyw.
- W 1992 roku podpisanie traktatu w Mastritch (…)
16. Celem Wspólnoty nie stała się totalna harmonizacja polityk społecznych ale ich rozłożona w czasie konwergencja poprzez uzgadnianie wspólnych celów. Uznano tam, że istniejąca podstawa legislacyjna jest wystarczająca. Jest to przejście ze środków prawnych na środki koordynacyjno polityczne. Zasada subsydiarności przyjęta jako podstawa oznacza w tym przypadku, że instrumenty prawne wyczerpały na tym etapie swoje możliwości.
17. * Okres po 1997 roku to okres rządów lewicy w głównych państwach UE (Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy). Idee solidarności, równości szans czy sprawiedliwości społecznej coraz częściej w unijnych dokumentach.
* Restrykcyjna polityka monetarna związana z wprowadzeniem euro skutkowała m.in. wzrostem bezrobocia
*Powstały dwie koncepcje: niemiecka koncepcja monetarystyczna i bardziej socjalna (francuska) nawiązująca do keynesowskiego zarządzania popytem.
18. Program działań społecznych na lata 1998-2000 identyfikował trzy główne wyzwania socjalne dla UE:
- wysokie bezrobocie,
- przemiany w środowisku pracy,
- ubóstwo i wykluczenie społeczne.
To pozwoliło wytyczyć główne kierunki działań.
19. W Nieci w grudniu 2000 przyjęto Europejską Agendę Społeczną. Związanych jest z nią 6 zadań strategicznych:
- więcej lepszych, o wysokiej jakości, miejsc pracy
- Osiągnięcie nowej równowagi między elastycznością rynku pracy, a bezpieczeństwem socjalnym
- zwalczanie ubóstwa oraz wszelkich form wykluczenia oraz wszelkich form dyskryminacji w celu promowania społecznej integracji
- unowocześnienie systemów ochrony socjalnej (w tym zwłaszcza systemu emerytalnego i ochrony zdrowia).
- wspieranie równości płci
- wzmacnianie polityki społecznej w kontekście rozszerzenia (…)
20. Praktyczne efekty polityki społecznej po 1997 r. to realizacja dwóch procesów – luksemburskiego i lizbońskiego. Pierwszy dotyczy zatrudnienia a drugi zmierza do umocnienia i modernizacji europejskiego modelu społecznego – łączy ekonomiczne i społeczne cele integracji.
21. W 2001 roku za czasów przewodnictwa Belgii za priorytetowe uznawano osiągnięcie trzech celów:
1. Uruchomienie europejskiej współpracy w odniesieniu do systemów emerytalnych.
2. Zoperacjonalizowanie współpracy w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego.
3. Przygotowanie gruntu dla zreformowania obowiązujących dotąd reguł w sferze koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
25. Trzy instrumenty polityki społecznej:
1. polityczno-koordynacyjne
2. prawne
3. finansowe
Ad 1. Koordynacja celów w polityce społecznej poprzez wymianę informacji i doświadczeń, uzgadnianie wspólnych priorytetów wytycznych i wskaźników, a następnie systematyczne monitorowanie ich realizacji. W rezultacie krajowe PS upodabniają się. Doprowadziło do tzw. metody otwartej koordynacji. Metoda ta stosowana w odniesieniu do polityki gospodarczej w OECD przeniesiona została do polityki społecznej w sferze polityki zatrudnienia potem do sfery zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz dla modernizacji systemów socjalnych.
27. Metoda Otwartej Koordynacji polega na:
1. Opracowywaniu ogólnych wytycznych i harmonogramów ich realizacji
2. Określaniu jakościowych i ilościowych wskaźników oraz tzw. punktów odniesienia (benchmarks), przykładów najlepszych praktyk dla celów porównawczych
3. Implementacji wytycznych na poziomie narodowym i regionalnym
4. Okresowym monitorowaniu, przeglądzie i ocenie osiągnięć
W rezultacie polityki społecznej kompetencje pozostają na poziomie państw narodowych, ale ich stosowanie nie odbywa się w izolacji.
29. Instrumenty prawne to ujednolicenie zasad i harmonizacja przepisów prawa socjalnego UE. Z ujednoliceniem mamy do czynienia w przypadku wydawania rozporządzeń a z harmonizacją w przypadku dyrektyw. Na najniższym szczeblu jest tzw. koordynacja, która nie prowadzi do narzucania określonych treści prawnych.
31. EUROPEJSKI model to:
- uwzględnienie bilansu ekologicznego
- ciągłość rozwoju ekonomicznego
- społeczna sprawiedliwość
Czy to jest realne? Czy ukształtuje się taki model uniwersalny dla Europy?
32. Przesłanką są pewne cechy takie jak:
- równość – przybierająca postać mniejszego zróżnicowania dochodów,
- solidarność wyrażająca się przymusem zabezpieczenia społecznego
- subsydiarność wyrażająca się popieraniem różnorodnych form pomocy dostosowanych do rozwoju jednostki.
marcelino30