Krótkofalarstwo – co to jest ? kto się tym zajmuje ? co robi ? na czym pracuje ?
Są to podstawowe pytania zadawane krótkofalowcom.Jednym kojarzy się te hobby z szumem w radiu,jednym z drutami rozwieszonymi nad domem i ogrodem a niektórym z łącznością.
Czym więc jest krótkofalarstwo ?
Bardzo często krótkofalarstwo i CB jest mylone ze sobą, oznacza jednak zupełnie co innego. Radio CB pracuje w tzw. Pasmie obywatelskim i jest przeznaczone dla osób prywatnych do krótkich łączności. Pracować mogą tylko urządzenia homologowane i z maksymalną mocą 4W. Krótkofalowiec może zaś używać wielu zakresów częstotliwości (od fal średnich do mikrofal) dla niego przeznaczonych, może pracować wieloma emisjami (np. telegrafią, przesyłać dane komputerowe). Może również używać legalnie znacznie większej mocy. Ponadto urządzenie krótkofalarskie nie musi posiadać homologacji! Powinno tylko nie przekraczać limitu mocy i nie zakłócać innych urządzeń. Zatem krótkofalowiec może pracować na nadajniku skonstruowanym własnoręcznie.
Kim jest krótkofalowiec???
Krótkofalowiec (ang. a Ham Radio Operator, w skrócie a ham) jest to człowiek, który posiada licencję krótkofalarską. Jest ona skutkiem pomyślnego zdania egzaminu w Urzędzie Regulacji Telekomunikacji i Poczty, otrzymania międzynarodowego Świadectwa Radiooperatora, po czym złożenia wniosku o taką licencję. Licencja ta jest prawną podstawą do pracy (praca = prowadzenie łączności) na pasmach amatorskich pod własnym znakiem.
Co robią ?
Krótkofalowcy prowadzą łączności różnymi emisjami, w zależności od szczegółowych zainteresowań czy możliwości sprzętowych.
CW (Telegrafia) -jest to emisja oparta na alfabecie Morse'a. Jest uznana za podstawową emisję krótkofalarską. Znajomość telegrafii jest wymagana na egzaminie przy zdawaniu na kat. IWytrawni telegrafiści mogą posługiwać się niesamowitym wręcz tempem nadawania i odbioru. Do nadawania wykorzystywane są klucze sztorcowe, bądź automatyczne (poruszane w lewo i prawo same formują "kreski" i "kropki" o odpowiednich proporcjach)
AM -podstawowa emisja foniczna, w AM nadawany jest np. Program I PR. Obecnie bardzo rzadko stosowana przez krótkofalowców.
SSB -emisja niemożliwa podobnie jak telegrafia do odbioru na zwykłym odbiorniku domowym. Bardzo charakterystycznie przedstawia się odsłuch tej emisji, kojarzyć się może z lotem na Księżyc itd.
FM -emisja znana z radiofonii UKF, wykorzystywana na UKF lub 28 MHz, do łączności lokalnych lub przez satality i przemienniki (o tym dalej).
RTTY - emisja cyfrowa wywodząca się z dalekopisu, na której amatorzy prowadzą na falach krótkich łączności przy użyciu komputerów. Do dyspozycji są tylko litery i cyfry, przesyłanie danych nie jest możliwe. Jak to wygląda można posłuchać {rtty.mp3}
Packet Radio - emisja cyfrowa ze specjalnym protokołem, używana głównie na UKF do transmisji danych komputerowych z prędkością 300-9600 bps. Emisją tą pracują BBS-y, bramki amprnet i inne stacje automatyczne, z którymi (nie tylko ze sobą) mogą łączyć się krótkofalowcy.
AMTOR -inna emisja cyfrowa stosowana na KF (falach krótkich)
FAX -analogiczne do telefonicznego, tylko przez radio;
SSTV -wolna telewizja, 1 obraz zajmuje 8 sek, amatorzy przesyłają tą drogą "plansze" ze zdjęciami i informacjami o sobie.
Telewizja szybka ATV (!) -analogiczna do tej z codziennego życia, uprawiana przez wyspecjalizowane nieliczne grono, ich emisje można odbierać po niewielkiej przeróbce telewizorów (a niektóre odbiorniki mają te kanały jako niektóre z tzw. kablowych)
Na falach krótkich na wyższych pasmach (powyżej 10 MHz) można prowadzić łączności dalekiego zasięgu poprzez odbicie od jonosfery, występujące powszechnie. Fala radiowa po tym odbiciu powraca na ziemię daleko i pomiędzy tymi punktami nie dociera wcale. Na przykład mając na 10m propagację z Hiszpanią nie ma łączności ze Szwajcarią czy Niemcami, a gdy jest łączność z Anglią, nie ma z Danią itd. Zupełnie dalekie łączności z innymi kontynentami uzyskuje się poprzez zjawisko kilkakrotnych odbić, niekiedy oblatujących kulę ziemską dłuższą drogą. Na pasmach niższych nie ma martwej strefy, gdyż propagacja zachodzi również przez ugięcie w jonosferze.
W pasmie 80m istnieje zasięg lokalny do kilkuset kilometrów. Warunki polepszają się w zimie w cyklu rocznym i w nocy w cyklu dziennym. Nocą otwiera się propagacja do kilku tysięcy kilometrów, osiągając szczyt nad ranem.
W pasmie 40m w ciągu dnia zasięg nie wykracza poza Europę, dając jednak możliwość łąćzności w jej obrębie. W nocy możliwe są łączności międzykontynentalne.
Pasmo 20m jest bardzo uniwersalne, przy dużej aktywności słońca lepiej pracuje się w nocy, przy małej w dzień.
Pasmo 15m jest czynne cały dzień i czasem w nocy przy dużej aktywności słońca, przy małej aktywności propagacja zachodzi sporadycznie w różnych kierunkach (niekiedy występują otwarcia na odległości rzędu 500km, łączności takie są poza tymi przypadkami nie do zrealizowania.
Pasmo 10m jest czynne głównie w dzień przy dużej aktywności słońca, na noc praktycznie zamiera. Martwe jest również w okresach minimum aktywności. Propagacja układa się tu w stronę słońca (np. rano WNP, Japonia; w południe Włochy, Afryka, wieczorem USA, Brazylia).
Na UKF zasięg ograniczony jest do kilkudziesięciu km (tak jak stacje radiowe), łączności dalekie przeprowadza się w różny sposób:
Przemienniki -zainstalowane są w wysokich miejscach (kominy, szczyty gór), stosuje się je do łączności ze stacjami w samochodach, z urządzeń przenośnych;
Satelity amatorskie -stosuje się do nich anteny kierunkowe, zwykle pracują na 2 pasmach (odbiór na innym, nadawanie na innym), wymagają obliczeń, anten na rotorach
Zorza polarna -daje łączności z innymi krajami, krótkotrwałe, sporadyczne, czasem kilkunastosekundowe, przypominające "polowania"
Roje meteorów, warstwa sporedyczna Es -analogicznie
EME -odbicie od księżyca -wymaga zestawu kilkudziesięciu sfazowanych anten ruchomo zamocowanych, umożliwia łączności z praktycznie całą półkulą, z której widoczny jest księżyc, jednak ze zrozumiałych względów na takie eksperymenty pozwalają sobie tylko nieliczni;
TurboSpeed