SOCJOTECHNIKA WYKŁADY
12.03.2008
• Modele uprawiania socjotechniki [sposoby]:
A. Klasyczny – zleceniodawca [instytucje, organizacje, liderzy] zgłaszają socjotechnikowi potrzebę opracowania strategii. Opisuje wyjściowe cele, może określić metody i środki działania [parametry]. Socjotechnik może się zgodzić lub nie w oparciu o własne wartościowanie, czysta rynkowa sytuacja. Odmowa oznacza nie uznanie celów lub metod.
B. Kliniczny – podobne postępowanie jak w przypadku klasycznym, przyjmuje wykonanie zadania na podstawie własnych przesłanek i jeśli uzna, że strategia jest pozytywna – skierowanie zleceniodawcy do wykonania strategii [wdrożenia] – bywa, że zleceniodawca zleca strategie wielu ośrodkom, takie działanie ma przekonać, że jego projekt jest najlepszy
C. Interwencyjny – może opierać się na tym, co poprzednie lub też socjotechnik bez zleceniodawców podejmuje trud strategii i osobiście zabiega u osób znaczących, aby pochylili się nad tą strategią, jeśli ma zasoby – działa na własną rękę.
• Modele racjonalnego postępowania:
· Tkwiąc w obszarze socjotechniki naukowej musimy w fazie preparacji dołożyć starań, aby oprzeć się na procedurach intelektualnych [uporządkowane myślenie]
• Źródła wiedzy socjologicznej:
A. Wiedza potoczna – zdroworozsądkowa, występuje w świadomości zwykłego człowieka, przysłowia ludowe
B. Wiedza teoretyczna, refleksyjna, naukowa – część tej wiedzy to hipotezy [w oparciu o nie, przy braku innych]. Socjologia, psychologia, politologia, prawoznawstwo, prakseologia, TOZ itp. – nauki o różnych aspektach funkcjonowania jednostek. Interdyscyplinarność socjotechniki rozumiana jako:
- wiedza socjotechniczna składa się z różnych fragmentów nauk o człowieku
- nie można sensownie wyjaśnić działań jednostek, grup, bez twierdzeń, teorii o człowieku z innych nauk [o człowieku ;)]
• Obszary, w których socjotechnika jest stosowana [wg Podgórecki]
A. sprawowanie władzy politycznej – konsultacje społeczne – wentyl bezpieczeństwa [np. wymówka, że nikt nie wyraził sprzeciwu], nieobligatoryjne referenda, struktury organizacyjne [żeby były efektywne]
B. system prawny – nakazy / zakazy, regulator życia, respektowanie przez ludzi norm – regulator naszych zachowań – za normami stoją sankcje, nowa władza – zawsze przy systemie dłubie, chce zaostrzyć. Filar ładu społecznego – nie trzeba indywidualnie do każdego np. lepsza represyjność prawa [np. mandat]; funkcja prewencyjna – zastanowienie czy masz ochotę na replay, czy może lepiej być pokornym? Docelowe jest stworzenie świadomego obywatela
C. środki masowego przekazu – regulator naszej świadomości – media pokazujące świat zgodnie z rządzącymi – mają dobrze. Są to najtańsze instrumenty, powszechne, skuteczne w sensie wykorzystywania wiedzy psychologicznej
D. wychowanie [obszar socjalizacji]:
- żywiołowa – niezależna od instytucji państwa ( w domach)
- edukacja – działalność przez instytucje wychowawcze, kształtowanie sylwetki człowieka intencjonalnie, oparte na wiedzy pedagogiczne, psychologiczne, podmioty władzy dbają o ten model
• Dodatkowe obszary [made by Sobkowiak]:
A. funkcjonowanie instytucji i organizacji – żyjemy w zbiorowościach, w otoczeniu instytucji, socjotechnika – likwidacja niezgodnych formalnych struktur, modyfikowanie, tworzenie nowych instytucji
B. konflikty – tworzyć, regulować [zmniejszać / zwiększać natężenie], ostatecznie rozwiązywać znając psychologię
C. marketing – badania potrzeb adresatów działania, dostarczanie im potrzebnych produktów; reklama – dowiadujemy się czego chcieliśmy
• Działanie socjotechniczne:
· Takie więcej niż 2 podmiotowe działanie, w którym podmiot w nazewnictwie cybernetyki zwany systemem sterującym skłania grupę lub zespół zwany systemem sterowanym, do zachowań pożądanych ze względu na cel lub cele sterującego. Cele te mogą być zgodne / niezgodne lub niezgodne z celami sterowanych. Skłanianie to odbywa się w różny sposób z wyłączeniem przemocy, głównie polega na wytwarzaniu u sterowanych odpowiednich postaw oraz bezpośrednim generowaniu bezpośrednich zachowań za pomocą oddziaływań natury emocjonalno – intelektualnej. Nie wyklucza się tu również działań innego rodzaju np. wzmocnień materialno – energetycznych [kasa, wizja awansu] z wyłączeniem użycia siły fizycznej natomiast stosowaniu potencjalizacji czyli grożenia jej użyciem
• Gęste otoczenie społeczne:
· Żyjemy w zagęszczeniu stosunków międzyludzkich, nie jest możliwe zaspokojenie potrzeb bez współpracy z innymi. Zależy od kooperacji z podmiotami otoczenia – rozchodzenie się informacji, poziom poinformowania [o innych] jest w gęstym otoczeniu społecznym duży. Małe prawdopodobieństwo zachowania tajemnicy – co staje się problemem w przypadku strategii socjotechnicznych – wszyscy wiedzą, informacje się szybko roznoszą.
19.03.2008
• Cechy działań socjotechnicznych:
1. Systemowość
· działanie społeczne stanowi system, w którym udział bierze wiele podmiotów
· istnieje grup inicjująca działania, grupa pomocowa oraz odbiorcy działań
· wielość metod wobec adresatów
· wielość środków emocjonalnych i intelektualnych
· ład/uporządkowanie metod działania
· sprzężenie zwrotne
2. Różnorodność
· odbiorcy i ich percepcja jest zróżnicowana
· ważne jest to, aby środki dotarły do ludzi, a więc były skuteczne
· masowość oddziaływań socjotechnicznych na różnych ludzi
· używanie tych samych bodźców, ale w innych konstelacjach ma na celu zapobieżenie efektowi znudzenia oraz ma wzbudzić emocje
· oddziaływanie:
a) indywidualne [dozowane]
b) liderzy, grupy
- istnienie grupy odniesienia
3. Bagienność
· część ludzi nie ulega bodźcom [systemom sterującym, z różnych powodów np. silny system aksjologiczny
· wciąganie/wsysanie ludzi w system sterujący
· opór zostanie przezwyciężony choć na chwilę
· użycia tła o wysokim natężeniu emocjonalnym, aby ludzie zrezygnowali ze swoich wartości [wartość nadrzędna wobec jednostki]
4. zakamuflowanie
· atak musi być skuteczny
· np. prowokacja zakłada, że wszystkie elementy działania są ukryte
· cele systemu sterującego przedstawić jako wysoce moralne, realizujące wartości i interesy odbiorców, a w rzeczywistości chodzi o cele grupowe o charakterze raczej niezwiązanymi z normami moralnymi
• Rodzaje socjotechniki:
I. Niższego i wyższego stopnia/rzędu
A. Niższego rzędu -> oddziaływania mające wywołać określone, pożądane zachowania ludzi; 2 rodzaje bodźców:
1. Regulacje normatywne: opatrzone sankcjami pozytywnymi, unikanie kary
2. Tworzenie warunków korzystnych dla podjęcia pewnych zachowań
B. Wyższego rzędu -> kształtowanie postaw, ideałów, wysokich wartości, świadomości ludzi/osobowości ludzi; adresaci zinternacjonalizowali uzyskane informacje
II. Totalna i fragmentaryczna
A. Totalna -> próba całkowitego ukształtowania człowieka, jego osobowości i świadomości; celem jest uzyskanie pełnej kontroli nad człowiekiem
B. Fragmentaryczna -> kształtowanie wybranych cech czy też zachowań
III. Antropotechniczna i nieantropotechniczna [humanistyczna]
A. Antropotechniczna -> instrumentalne traktowanie ludzi; potrzeby i ich wartości są nieistotne z punktu widzenia sterujących
B. Nieantropotechniczna -> podmiotowe traktowanie systemu sterującego
IV. Właściwa, znachorska, czarna i samorodna [wg Podgórskiego]
A. Właściwa -> to ta naukowa i definicyjna
B. Znachorska -> dotyczy uzurpatorów praw do nazywania się fachowcami; socjotechnika głównie ta praktykowana; brak jest przygotowania i kompetencji teoretycznych
C. Czarna -> system sterujący zdaje sobie sprawę, że działanie wyrządzi szkodę adresatom
D. Samorodna -> dokonania praktyczne różnych instytucji działających przez dłuższy czas
V. Mini, mezo i makro
26.03.2008
• OSOBOWOŚĆ
1. Definicja: system cech czy właściwości psychicznych jednostki świadczący o ich odrębności oraz ukierunkowujący; względnie trwała struktura
2. Mechanizmy kształtujące osobowość:
A. Biologiczna -> popędy, genetyk, właściwości fizycznej budowy ciała
B. Psychiczna -> świat uczuć i emocji [słaba kontrola rozumu]
C. Społeczna [społeczno – kulturowa] ->wartości, przekonania, wiedza, normy zachowań
· Regulacja konfliktów międzyludzkich jest jednym z zadań socjotechniki -> rodzi się pytanie dotyczące AGRESJI [wg L. Kołakowskiego ZŁO kończy się zawsze agresywnymi działaniami]
3. Cztery aspekty struktur poznawczych:
STRUKTURA POZNAWCZA: wszystkie informacje są porządkowane i przyjmują postać tzw. struktur poznawczych, a więc są to sposoby gromadzenia i porządkowania wiedzy o świecie, ludziach i samych sobie; wyznaczają różnice między ludźmi
A. Złożoność – liczba właściwości i aspektów, które człowiek bierze pod uwagę, przy rozumieniu i ocenianiu faktów i procesów
B. Abstrakcyjność i konkretność – umiejętność konstruowania uogólnień
C. Otwartość – stopień podatności na przyjmowanie nowych informacji
D. Aktywność i bierność – stopień/umiejętność wykorzystywania informacji do konstruowania własnych zachowań
· 4 struktury poznawcze wyznaczają 4 drogi oddziaływań na ludzi i na środowisko
4. Funkcje osobowości:
A. Orientacji w otoczeniu
B. Wywoływania emocji i motywacji
C. Decyzyjno – programująca
D. Wykonawcza
E. Kontrolna
F. Korekcyjna
• POSTAWA
1. Definicja: względnie trwały stosunek człowieka do pewnych obiektów materialnych lub niematerialnych
2. Trzy aspekty postawy wg Nowaka:
A. Intelektualny [poznawczy] -> całość wiedzy trafnej lub nietrafnej
B. Emocjonalny -> całość uczuć wobec obiektu postawy
C. Behawioralny
I. Realne zachowania wobec obiektu postawy
II. Wzory zachowań wobec obiektu postawy [tę koncepcję preferuje dr Sobkowiak!] powstałe w wyniku socjalizacji
· Świadomość czy świadomość połączona z realnymi zachowaniami świadczy o zaistnieniu postawy???
- Nie każde zachowanie jest zgodne z postawą
POSTAWA -> czynniki sytuacyjne -> ZACHOWANIE
LUB
POSTAWA = ZACHOWANIE
· pełna postawa występuje gdy występują wszystkie jej 3 aspekty
· niepełna postawa jest kompilacją aspektów:
- poznawczego i emocjonalnego
- emocjonalnego i behawioralnego
- emocjonalnego
· nie ma postawy, która nie zawierałaby w sobie aspektu emocjonalnego, gdyż jest on składnikiem konstytuującym postawę
3. Cztery drogi kształtowania postawy:
A. Poznawcza -> element postpoznawczy
B. Emocjonalna...
karol_maverick