200-500W.doc

POJAČALO  200-500W

              Izlazna snaga              200-500w

              Napon napajanja              Vidi tabelu

              Harmonijska izobličenja              0,01%

              Intermodulaciona izobličenja              0,01%

              Propusni opseg              5Hz-50kHz

              Odnos signal/šum              110dB

              Damping faktor              200

              Ulazna osjetljivost              1v

              Ulazna otpornost              33k

              Otpor zvučnika              4Ω 

Pojačavač snage je visoke klase, potpuno univerzalne primjene, od instrumentalnih pojačavača, preko profesionalnih razglasnih sistema do HI-FI uređaja. Univerzalnost ovog pojačavača proizilazi iz njegove konstrukcije koja je poznata i gradi se širom svijeta u raznim varijantama i sa minimalnim izmjenama u električnoj šemi.

              Višegodišnja primjena i izrada ovog pojačala u  dosta primjeraka  dokazuje veoma visok  kvalitet i konstrukcije i  performansi ovog pojačala. Pojačavač je moguće, sa datom šemom i sa odgovarajućim izmjenama  vrijednosti nekih komponenti izraditi sa snagama od 100 do 800W, za impedanse zvučnika od 2 do 8 Ω.

              Ulazna osjetljivost pojačavača je 1V i ona je određena otpornikom R3. Povećanjem vrijednosti otpornika R3, može se smanjiti ulazna osjetljivost i obrnuto. Minimalna vrijednost otpornika R3 iznosi 330 Ω.

              Za one koji  žele da eksperimentišu daćemo kratko uputstvo za postupak prilikom prvog uključivanja pojačavača na napajanje i podešavanje mirne struje.

              Pojačavač  priključujemo na napajanje preko žičanih otpornika od 100 Ω, 2-5w i mjerimo pad napona na njima, koji ne smije biti veći od 3V u protivnom u pojačalu postoji neka greška nastala lošim lemljenjem, ugrađivanjem neispravnih elemenata, pogrešno okrenut neki od poluprovodnika ili sl.

Poslije  pronalaženja i otklanjanja nedostataka postupak uključenja ponoviti i mjeriti padove napona na žičanim otpornicima. Napon na izlazu za priključenje zvučnika  mora biti 0v. Zatim provjeravamo napone napajanja OP, na nožicama 4 i 7 (-15v i +15v). Na nožici 6 IC treba da bude napon oko -3,5v. Pad napona na R16 i R18 treba da je oko 0,6v. Trimer TP1 staviti skroz ulijevo. Izmjeriti padove napona  na R21 i R22, oni treba da budu manji od 0,5v  u suprotnom R19 smanjiti na 820 Ω. Sada priključujemo izlazne tranzistore i podešavamo mirnu struju, zaokretanjem TP1 udesno, tako da na žičanim otpornicima  R23 i R24 budu padovi napona 5 puta veći (u mv), od vrijednosti žičanih otpornika ( na primjer za žičane otpornike od 0,12 Ω pad napona na njima treba da bude 6mv). Time smo podesili mirnu struju po izlaznom ztanzistoru na 5mA. Za upotrebu pojačavača kao HI-FI uređaja, podešavamo veću mirnu struju 10-20mA.

Montažna šema

              R1   =  5k6              C1   =  220n (470n)                       T1  =  BD 140

              R2   =  33k              C2   =  1n     (470p)                       T2  =  MJE 15031*             

              R3   =  vidi tekst              C3   =  C4  =  22uF /25v               T3  =  MJE 15030*

              R4   =  2k7              C5   =  10uF tantal                        T4  =  MJE 15030*

              R5   =  33k              C6   =  100uF/63v                         T5  =  MJE 15031*

              R6   =  R7   =  vidi tekst              C7   =  100uF/63v                         T6  =  BD 139

              R8   =  R9   =  100Ω              C8   =  100uF/63v

              R10 =  R11 =  vidi tekst              C9   =  100uF/63v                     T7 – T12 = MJ 15003

              R12 =  150Ω              C10 =  15n

              R13 =  27k              C11 =  100uF/10v

              R14 =  1k5              C12 =  100n

              R15 =  470Ω              C13 =  33p

              R16 =  68Ω              C14 =  100n/100v

              R17 =  27k              C15 =  100n/100v

              R18 =  68Ω

              R19 =  1k              TP1 =  470Ω

              R20 =  470Ω              IC1  =  TL 071

              R21 =  R22 =  68Ω              Z1  =  Z2  =15v

              R23 =  R24 =  vidi tavelu              D1  =  D2 = DUS

              R25 -  R29  =  kao i R23 i 24

              Za C1 i C2 su date vrijednosti za korišćenje pojačavača za ozvučavanje. Za HI-FI date su

                         vrijednosti  u zagradama             

                  *Za napone ispod +/- 60v mogu se koristiti  BD 243C/BD 244C

ISPRAVLJAČ

Jedan od  najvažnijih komponenti u pojačalu je mrežni dio, jer je on bitan za kvalitet zvuka. Najbolje rezultate daje ispravljač sa stabilisanim naponom, ali kako je cijena takvog ispravljača izuzetno visoka   i  ispravljač  sa slike će zadovoljiti sve kriterijume za kvalitetan zvuk ovog pojačala. 

Najbolji transformator koji nema štetne posledice na pojačavač i sa kojim se postiže ušteda prostora je torusni transformator koji se lako nabavlja i na domaćem tržištu. Napon na sekundaru transformatora i njegova snaga data je u priloženoj tabeli zavisno od snage samog pojačavača.

Kapacitet elektrolita ispravljača je veoma bitan za snagu pojačala ili kvalitet zvuka koji se ogleda u gubljenju dubokih tonova u reprodukciji. U tabeli su date vrijednosti elektrolita koji su dovoljno dimenzionisani, ali  oni mogu da budu i veći. Grec treba da bude dimenzionisan na 10A.

* Dobro radi i sa 6x KD 503

Napomena: Ovo pojačalo zaista radi i to dobro. Izradio sam ga u više komada i svi su uvijek dali dobre rezultate. Nijesam radio veće snage od 300W. Štampanu ploču sam dizajnirao sam i crtao starinskim metodama, olovkom na papiru potom rapidografima na pausu. Izgleda zaista dobro. Moguće ju je uraditi samo foto postupkom (flomasteri ne dolaze u obzir).  Zainteresovanima mogu poslati nacrt štampane ploč kao i ostale podatke za snage do 800W.

                                                                                         Lutovac Miodrag, Berane, Crna Gora

                                                                                         e-mail: lutovac-ba@cg.yu