Zemsta- streszczenie.doc

(96 KB) Pobierz

"Zemsta" - streszczenie

Osoby:

Cześnik - Maciej Raptusiewicz - właściciel połowy zamku.

Rejent - Milczek - właściciel drugiej części zamku.

Klara - młoda dziewczyna, krewna Cześnika.

Wacław - syn Rejenta.

Postolina - opiekunka Klary.

Papkin

Śmigalski

Dyndalski

Perełka.

Akcja całego dramatu zbudowana jest na podstawie dwóch głównych wątków. Pierwszym z nich jest spór pomiędzy właścicielami zamku: Cześnikiem i Rejentem. Pewne okoliczności doprowadziły bowiem do tego, że zamek został podzielony na dwie części i każda z nich przypadła innej osobie. Gospodarzami byli jednak zupełnie odmienni ludzie. Różnice w ich temperamentach nie pozwalały na sąsiedzką zgodę:

Ojciec Klary

Kupił ze wsią zamek stary…

[…]

Tu mieszkamy jakby sowy;

Lecz co gorsza, że połowy

Drugiej zamku - czart dziedzicem.

Czy inaczej: Rejent Milczek

Słodki, cichy, z kornym licem,

Ale z diabłem, z diabłem w duszy.

[...]

Jeśli nie ja mymi psoty

Nikt go stąd już nie wyruszy.

Nie ma dnia bez sprzeczki, zwady -

Lecz potrzebne i układy.

Spór między Rejentem i Cześnikiem zaostrzył się jeszcze, gdy ten pierwszy postanowił naprawić mur graniczny. W murze była dziura, którą należało zlikwidować, ale ponieważ był to pomysł Rejenta, Cześnik nie chciał się na to zgodzić. Kiedy Milczek zwołał murarzy, Raptusiewicz zareagował bardzo gwałtownie. Natychmiast kazał Papkinowi przepędzić robotników, a sam przymierzył się do strzału z dubeltówki do sąsiada:

Mur naprawia,

Mur graniczny, trzech mularzy!

On rozkazał! On się waży!...

Mur graniczny!... Trzech na murze!

Trzech wybiję, a mur zburzę,

Zburzę, zniszczę aż do ziemi!

[…]

Hej! Gerwazy! daj gwintówkę!

niechaj strącę tę makówkę!

Prędko!

Na tle sąsiedzkiego sporu toczy się drugi wątek dramatu. Jest nim miłość Wacława i Klary. Młodzi od dłuższego czasu byli w sobie zakochani, ale ich uczucie nie mogło wyjść na jaw. Skłócone rodziny nie pozwoliłyby na ich ślub. Wacław i Klara ukrywali się i przez cały czas próbowali znaleźć jakieś rozwiązanie. O pomoc postanowili poprosić Podstolinę. Młoda wdowa miała wkrótce wyjść za mąż za Cześnika. Klara wiedziała, że z jej zdaniem Maciej będzie się liczył:

I do stryja trafim może,

A to - wolą Podstoliny.

Bo wiedz, iż w tej właśnie chwili

Miłość sobie oświadczyli.

Ona skromna, raczka spiekła,

Ale rączkę mu przyrzekła.

Ująć ci ją łatwo będzie,

Pochlebiając w każdym względzie.

Chwal bez miary rozum, cnoty,

Piękność, kształtność jej osoby,

A czym zechcesz - w naszym domu

Tej zostaniesz jeszcze doby.

Plan młodych z pewnością powiódłby się, gdyby nie fakt, że Postolina była kiedyś związana z Wacławem. Przystojny kawaler uwiódł ją podając się za księcia. Kiedy jednak Postolina chciała zalegalizować ich związek - Wacław uciekł, a ponieważ podał fałszywy życiorys, zrozpaczona kobieta nie mogła go odnaleźć. Zatem, kiedy doszło do spotkania dawnych kochanków, Postolina przestała marzyć o związku z Cześnikiem, a zaczęła myśleć o Wacławie. Nieoczekiwanie z pomocą przyszedł jej Rejent. Chcąc zemścić się na Cześniku postanowił, że jego syn Wacław ożeni się z Podstoliną. Bojąc się, że jego plan może się nie udać, Milczek zabezpieczył się podpisując zobowiązanie, że strona zrywająca zaręczyny musi wypłacić drugiej odszkodowanie w wysokości 100 000 złotych. Gdy Cześnik dowiedział się o tym, postanowił również uciec się do podstępu. Zwabił Wacława do swojej części zamku i kazał mu wybierać: więzienie, albo ślub z Klarą. Uradowany Wacław bez chwili zastanowienia poprosił o rękę Klary. Cześnik nie chcąc tracić czasu zaprowadził młodych do kaplicy, gdzie czekał już ksiądz. Rejent Milczek o całej sprawie dowidział się już zbyt późno. Młodzi wzięli ślub, a on został zmuszony do wypłacenia odszkodowania dla Postoliny. Okazało się, że wdowa nie miała żadnych pieniędzy (majątek, którym jakiś czas gospodarowała należał do Klary) i kategorycznie zaradzała wypłaty odszkodowania. Na szczęście Klara okazała swoją wspaniałomyślność i obiecała wypłacić opiekunce całą należną jej sumę. Kiedy wszystko się wyjaśniło, skłóceni sąsiedzi postanowili zawrzeć rozejm.

Aleksander Fredro

Aleksander Fredro hrabia herbu Bończa (ur. 20 czerwca 1793 w Surochowie, zm. 15 lipca 1876 we Lwowie) – polski komediopisarz, pamiętnikarz, poeta, wolnomularz. Tworzył w epoce romantyzmu.

Życie

Urodził się 20 czerwca 1793 u stóp Karpat, w Surochowie niedaleko Jarosławia w bogatej rodzinie szlacheckiej (niegdyś senatorskiej). Do Beńkowej Wiszni rodzice Aleksandra Fredry sprowadzili się w 1797. Nauki pobierał w domu rodzinnym, nigdy nie uczęszczał do szkół publicznych. 12 stycznia 1806 w pożarze dworu w Beńkowej Wiszni zginęła jego matka, Marianna Fredrowa. Ojciec, Jacek hrabia Fredro, przeniósł się wraz z nim do Lwowa.

Dalsze koleje losu przyszłego pisarza były następujące.

· W 1809 (w wieku 16 lat) zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego, później był w wojsku Napoleona.

· W 1812 wziął udział w wyprawie Napoleona na Moskwę (otrzymał wówczas Złoty Krzyż Virtuti Militari).

· W latach 1813–1814 przebył całą kampanię napoleońską jako oficer ordynansowy w sztabie cesarza.

· W 1814 został odznaczony Krzyżem Legii Honorowej.

· W 1815, po abdykacji Napoleona, wrócił do domu i gospodarował w rodzinnym majątku Beńkowa Wisznia. Opuszczając Paryż po klęsce Napoleona, Aleksander hr. Fredro napisał: Wyjechaliśmy razem, z odmiennych pobudek: Napoleon na Elbę, ja zaś do Rudek.

· W 1818, mając 25 lat, napisał pierwszą ważną komedię, "Pan Geldhab". Sztuka, napisana z dużym humorem i wdziękiem, opowiada o perypetiach młodego szlachcica starającego się o rękę córki tytułowego dorobkiewicza, usiłującego jednocześnie wydać ją za księcia. Sztuka została wystawiona w 1821 r.

· 8 listopada 1828, po jedenastu latach starań, poślubił w kościele w Korczynie właścicielkę zamku w Odrzykoniu, Zofię de domo hrabinę Jabłonowską, primo voto hrabinę Skarbkową.

· W 1828, po śmierci ojca, przejął i pomnożył odziedziczony majątek. Był już wtedy autorem kilkunastu komedii.

· Od 1829 był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

· 1830 – udział w pracach Obywatelskiego Komitetu Pomocy dla Powstania, który został utworzony we Lwowie.

· W 1832 przechowywał w swoim majątku dwóch powstańców z Wielkopolski, którzy w obawie przed represjami ze strony władz pruskich schronili się w Galicji.

· W rewolucyjnym roku 1848 był członkiem lwowskiej Rady Narodowej.

· Zmarł we Lwowie 15 lipca 1876, został pochowany w rodzinnej krypcie kościoła w Rudkach koło Lwowa.

· W latach 70. XX wieku wrocławski znawca i miłośnik twórczości Fredry, profesor Bogdan Zakrzewski, odwiedzając Rudki miał skraść z grobowca poety jeden z palców jego szkieletu; kości te zamurowano w ścianie kościoła św. Maurycego we Wrocławiu.

Aleksander Fredro był człowiekiem pełnym wewnętrznych sprzeczności: aktywny i zaangażowany w sprawy publiczne, szukał zarazem samotności i przejawiał skłonność do mizantropii. Ostatnie lata życia, naznaczone chorobami, spędził z dala od świata w ścisłym gronie rodzinnym.

Był autorem komedii obyczajowych z życia szlachty, głównie prowincjonalnej. Pisywał również wiersze, poematy, aforyzmy. Debiutował w 1817, jednak pozostał obcy problemom romantyzmu. Naraziło go to na ostre ataki ze strony Seweryna Goszczyńskiego i Leszka Dunina Borkowskiego, w wyniku których zaprzestał publikowania swoich utworów, pisując do szuflady przez ok. 18 lat. Wychowany w tradycjach oświecenia, był bliski L. Sterne'owi.

W swych komediach Fredro ukazał mistrzostwo w charakterystyce bohaterów, kształtowaniu akcji i giętkości języka. Do utworów wprowadzał akcenty humorystyczne i elementy komiki ludowego teatru, ówcześnie właściwe tylko farsie. Utwory Fredry weszły na stałe do kanonu polskiej literatury i teatru. Jego bajki, jak np. "Małpa w kąpieli", "Zupa na gwoździu" czy "Paweł i Gaweł", są lekturami literatury dziecięcej.

Etapy jego edukacji:

· I – nauka w domu (pod okiem guwernera), polegała na pamięciowym opanowywaniu wiedzy książkowej, Fredro wspomina ją następująco: "w młodych latach nie okazywałem zdolności do nauki",

· II (szkoła życia) – nabieranie doświadczenia życiowego, "odtąd zaczęła się dla mnie szkoła świata, najpraktyczniejsza, najbardziej urozmaicona".