ROLA, JAKĄ SPEŁNIAĆ POWINIEN NAUCZYCIEL I PRZEDSZKOLE WE WSPOMAGANIU ROZWOJU DZIECKA PODCZAS TWORZENIA WARUNKÓW DO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA W MYŚL ZASADY
„ ZDROWI I BEZPIECZNI TO ZNACZY SZCZĘŚLIWI”
Rozwój jest to zmiana zachowań, sposobu myślenia, mówienia, aktywności itp.
Rozwój człowieka zachodzi w ciągu całego jego życia, a rozpoczyna się już od pierwszych chwil po urodzeniu.
Od trzeciego roku życia dzieci są objęte wychowaniem przedszkolnym i wówczas przez kilka godzin dziennie zajmują się nimi nauczycielki przedszkola.
Wychowanie przedszkolne obejmuje wspomaganie rozwoju i wczesną edukację dzieci od 3 roku życia do rozpoczęcia nauki w szkole.
Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowywanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno- kulturowym i przyrodniczym.[1]
Jak pisze J. Lamęcka- Adamek – „Współczesne przedszkole ma stwarzać możliwie najkorzystniejsze warunki rozwoju dziecka, dostarczać mu bodźców stymulujących, wyrównywać braki wywołane niekorzystnymi warunkami środowiskowymi”[2]
Zdaniem E. Gruszczyk –Kulczyńskiej – „ Wspomaganie rozwoju potrzebne jest wszystkim dzieciom, ponieważ wiele wskazuje na to, że dzieci rodzą się wielce utalentowane, ale są to zadatki, które trzeba umiejętnie rozwijać.
Im wcześniej tym lepiej... Warto jednak pamiętać, że nie można przebyć drogi rozwojowej za dziecko, ono samo musi wspinać się po kolejnych szczeblach swojego rozwoju a zadaniem dorosłego jest sensownie mu w tym pomagać.[3]
Wiek przedszkolny jest okresem intensywnego tempa rozwoju, którego prawidłowy przebieg ma decydujące znaczenie dla późniejszych lat życia, a wiadomości i umiejętności zdobyte przez dziecko w trakcie edukacji przedszkolnej stanowią istotne podłoże do dalszego kształcenia i rozwoju, dlatego wspomaganie rozwoju wychowanków należy do powinności nauczycielek przedszkola. W okresie przedszkolnym wychowanie powinno polegać na stymulowaniu i kształtowaniu, a więc wspomaganiu rozwoju dziecka we wszystkich sferach rozwoju; zarówno w zakresie rozwoju fizycznego, umysłowego, emocjonalnego, społecznego jak również w zakresie czynności samoobsługowych.
„Zaznaczając pozycję w życiu i aktywności małego dziecka, jak pisze, R. Więckowski- pełni nauczyciel. Ma on istotny wpływ na rozwój dziecka. Od niego zależy czy i w jakim stopniu będzie ono aktywne, a tym samym jak będzie się ono rozwijało”.[4]
„Mówiąc o rozwoju dzieci trzeba przede wszystkim pamiętać, że każde dziecko ma własny, niepowtarzalny „schemat rozwojowy”. Każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie”·, Dlatego ważne jest, aby nauczyciel poznał dobrze dziecko poprzez obserwację jego aktywności. Skuteczność oddziaływań wychowawczo – dydaktycznych w dużym stopniu zależy od poznania indywidualnych właściwości dziecka.
Aby wspomagać wszechstronny rozwój dziecka, jak podaje E. Waszkiewicz, nauczyciel powinien tak planować i organizować swoją działalność wychowawczą, aby sprzyjać wyzwoleniu aktywności wychowanków w zabawie, pracy i nauce, we wszystkich rodzajach działalności dzieci w grupie przedszkolnej i w domu rodzinnym.[5]
Dla prawidłowego rozwoju najważniejsze jest zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa, dlatego nauczycielka przedszkola powinna zapewnić dziecku poczucie akceptacji, pomoc mu odnaleźć się w nowym środowisku (szczególnie ważne jest dla dzieci po raz pierwszy przekraczających próg przedszkola), zapewnić dziecku poczucie porządku, sprawić by dziecko czuło się ważne, czyli traktować je podmiotowo. Gdy dziecko czuje się bezpiecznie w przedszkolu, ufa swojej pani- jest pogodne, chętnie chodzi do przedszkola, ma ochotę cos robić, nawiązuje kontakty, pokonuje przeszkody. Mając zaspokojoną potrzebę bezpieczeństwa, dziecko z ochota podejmuje wysiłek poznania czegoś nowego, zdobycia nowych wiadomości i umiejętności- dzięki temu jego rozwój będzie pełniejszy.
„Nauczyciel według R. Więckowskiego, powinien pozwolić dziecku być sobą, a więc mieć własne zainteresowania i upodobania. Pozwolić dziecku być sobą, to pozwolić mu na spontaniczne poznawanie otaczającego go świata i środowiska, w którym żyje”.[6]Ponieważ dominującą formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest zabawa, w trakcie, której dziecko obserwuje, doświadcza, zdobywa wiedzę, jest ciągle w ruchu – nauczyciel tez powinien uczestniczyć w procesie edukacyjnym całym sobą. Powinna mieć wciąż nowe pomysły, aby pobudzać dzieci do aktywności, zaskakiwać ciągle czymś nowym, stwarzać sytuacje wyzwalające działanie twórcze. Zadaniem nauczyciela wychowawcy powinno być, zatem podtrzymywanie dziecięcego zapału, a wystrzeganie się jego tłumienia poprzez narzucanie dziecku sztywnego programu.
Nauczyciel wspomagający rozwój dziecka powinien posiadać takie cechy jak: empatia, ciepło i opiekuńczość, otwartość, pozytywny stosunek i szacunek do dziecka, konkretność. Powinien być twórczy, otwarty na nowości, potrafiący dostrzec zarówno niedoskonałości rozwojowe dziecka jak również jego osiągnięcia – i umieć je wyeksponować. Powinien znać psychikę dziecka i etapy jego rozwoju.
Istotą pracy pedagogicznej jest także swoiste komunikowanie się nauczyciela z dzieckiem. Nauczyciel mający na pierwszym miejscu wspomaganie rozwoju dziecka powinien nie tylko umieć komunikować się słownie z dzieckiem, ale powinien też umieć odczytywać niewerbalne komunikaty dziecka, np. gesty, mimikę, spojrzenia itp.
Według M. Kielar – Turskiej, nauczyciel wspomagający rozwój dziecka powinien:
- umieć dostrzegać, rozumieć i właściwie reagować na emocje dziecka- być empatycznym, wiedzieć, kiedy śpieszyć z pomocą a kiedy się od niej powstrzymać, umiejętnie występować w obronie dziecka, rozumieć jego postępowanie;
- podtrzymywać zapał poznawczy dziecka, wykazywać zainteresowanie tym, co ono robi, zachęcać do działania, powstrzymywać się od nadmiernego wyjaśniania;
- być dynamiczny w sensie fizycznym, jak również w sensie psychicznym;
- niedyrektywny, czyli skłonny analizować i wyjaśniać zachowania dzieci, a nie tylko oceniać je lub odrzucać; to także nauczyciel kierujący do dzieci propozycje niż nakazy;
- być otwarty na dziecko i na samego siebie, czyli pomagać dziecku, ale też dbać o własny rozwój, poznawanie nowości w celu wykorzystywania ich dla ulepszania swego warsztatu pracy;
- pozwolić dziecku być sobą, czyli traktować je podmiotowo, pozwolić mu na życie poprzez zabawę;
- przyjmować postawę zaciekawienia światem i zarażać nią dziecko;
Przystępując do wspomagania rozwoju dziecka w placówce przedszkolnej powinniśmy pamiętać o współpracy z rodzicami. To my nauczyciele wspieramy ich swoją wiedzą, doświadczeniem, również pełnimy funkcję doradczą. Wspomagamy rodziców w zakresie rozpoznawania możliwości rozwojowych i podejmowania wczesnej interwencji specjalistycznej. Uwzględniamy z rodzicami kierunek i zakres zadań wychowawczych, realizowanych w przedszkolu, włączamy rodziców do wspólnego rozwiązywania zaistniałych problemów. Angażujemy rodziców do udziału w uroczystościach i imprezach organizowanych na terenie przedszkola.
Wspomagając rozwój dzieci w wieku przedszkolnym należy stworzyć dzieciom sposobność do ukształtowania postaw i wartości, które ułatwią im dokonywanie wyborów, mających znaczenie dla ich obecnego i przyszłego życia.
Przyjmując myśl, że przedszkole może być i powinno być środowiskiem wychowującym zdrowe dzieci, warto zastanowić się nad podjęciem pracy w tym kierunku.
W dobie gwałtownego postępu techniczno –cywilizacyjnego szczególnego znaczenia nabiera wychowanie zdrowotne.
Z wielu nurtów poszukiwań możliwości poprawy stanu zdrowia społeczeństwa jednym z ważniejszych jest kierunek nastawiony na doskonalenie pracy w przedszkolu w taki sposób, aby służyła ona zdrowiu. Przedszkole ma znaczący wpływ na rozwój dzieci, na ich zdrowie i przyszłe funkcjonowanie jako dorosłych osobników w społeczeństwie.
To tu zaczyna się początek rozumienia zasady „ zdrowi i bezpieczni to znaczy szczęśliwi”. Należy tak dzieckiem pokierować, aby pojęło, jak wielką wartością jest własne zdrowie,o które należy dbać już w dzieciństwie. Wychowanie zdrowotne trzeba zacząć jak najwcześniej, a okres przedszkolny jest pod tym względem szczególnie ważny dla dziecka, gdyż wykazuje ono wtedy podatność na wszelkiego rodzaju wpływy i oddziaływania. W tym okresie łatwiej jest ukształtować pewne przyzwyczajenia, które pozostaną na całe życie, zarówno w zakresie higieny osobistej, jak też zdrowego odżywiania i aktywności ruchowej.
W kształtowaniu u dzieci zachowań sprzyjających zdrowiu oprócz edukacji ważne są warunki stworzone ku temu jak i sytuacje zdrowotne. Przedszkole realizujące program wychowania zdrowotnego powinno szczególny nacisk kłaść na higienę i bezpieczeństwo dzieci, prawidłowe odżywianie, kształtowanie czynnych postaw wobec zdrowia poprzez aktywność ruchową. Czynniki warunkujące prawidłowe wspomaganie rozwoju dziecka w procesie wychowania zdrowotnego są bardzo istotne w tego rodzaju edukacji. W pracy należy wyznaczyć sobie nowe wyzwania tj. – przygotowanie merytoryczna nauczycielek;
- opracowanie odpowiedniego programu rozwoju;
- dobra znajomość wychowanków i środowiska rodzinnego;
- wzajemna współpraca i przyjazna atmosfera w przedszkolu;
- odpowiednie oddziaływanie wychowawcze na dzieci;
- współpraca z rodzicami i środowiskiem lokalnym;
- doposażenie przedszkola;
- preferowanie zdrowego stylu życia.
Edukacja zdrowotna jest podstawowym prawem każdego dziecka, a dzięki temu istnieje ścisły związek między zdrowiem a edukacją.Zdrowe dziecko ma lepszą dyspozycję do zabawy i nauki. Powszechnie uważa się, że edukacja zdrowotna w przedszkolu jest najbardziej opłacalną, długofalową inwestycją w zdrowie społeczeństwa.
Przedszkole promujące zdrowie musi pamiętać, aby jakość pracy w nim pozwoliła na tworzenie jak najlepszych warunków do wszechstronnego rozwoju dziecka.Prace pedagogiczną należy tak realizować, aby dzieci osiągały sukcesy adekwatne do swoich możliwości rozwojowych, aby wiedzę i umiejętności zdobyte w przedszkolu promującym zdrowie umiały wykorzystać w swym codziennym życiu, potrafiły zastanawiać się, podejmować decyzje, dokonywać wyborów i działać na rzecz zdrowia własnego i innych.
Data: 15.09.2008
Czas: od 8:35 – 9:00
Temat: „Idziemy na spacer” - zabawa tematyczna.
Cele: - .przyzwyczajanie dzieci do ubierania się w zależności od
temperatury i pory roku;
-wyrabianie umiejętności nakładania i zawiązywania obuwia;
Dziecko potrafi:
- samodzielnie odnaleźć swój znaczek i ubranie w szatni;
- sklasyfikować przedmioty na obrazku według znaczenia;
- zdjąć, nałożyć i zapiąć kapcie;
- przyporządkować przedmiot (kapeć) do właściciela;
- naśladować czynności ruchowe podczas zabawy „lusterko”;
Metody: czynne- zadań stawianych do wykonania
elementy metody pedagogiki zabawy;
Formy organizacyjne: z całą grupą
w małych zespołach, indywidualna
Środki dydaktyczne:
znaczki w szatni, ubrania wierzchnie dzieci, kapcie używane przez uczestników zabawy, nagranie piosenki „Spacerek”, karta pracy.
Przebieg:
1. Zabawa powitanie: „Podaj dalej”,
Przybory: drobne przedmioty, zeszyt, lalka, kokarda.
Dzieci siedzą w kręgu, nauczycielka zachęca je do zabawy mówiąc: Podaj dalej – i podaje jeden przedmiot do kręgu. Po chwili drugi i trzeci. Przedmioty krążą z rak do rąk zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Jeśli dziecko zatrzyma, upuści przedmiot lub poda więcej niż jeden odpada z gry.
2. W szatni - odnajdywanie własnego znaczka, worka i ubrania w szatni. Rozmowa na temat: Jak należy ubrać się zimą na spacer?
3. Zabawa dydaktyczna – klasyfikowanie przedmiotów przedstawionych na obrazkach ze względu na znaczenie. Dzieci otrzymują karty pracy, na których zaznaczają pętlą wybrane ubrania, w których można wybrać się na spacer zimą.
4. Zabawa z elementem pedagogiki zabawy i opowieści ruchowej. Na przerwę w muzyce dzieci wykonują polecenia:
- pokaż jak ubierasz czapkę;
- pokaż jak wkładasz buty;
- pokaż jak wkładasz kurtkę;
- pokaż jak zapinasz kurtkę;
- pokaż jak wiążesz szalik;
- pokaż jak nakładasz rękawice.
5 Przygotowanie do śniadania. Zabiegi higieniczne w łazience.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ W RANKU.
CZAS: 8:35 – 9:00
TEMAT: Zabawy dydaktyczne, „ Kto mi pożyczył czapkę?”, „ Jak mam się ubrać?”
CELE OGÓLNE:
- utrwalenie wyglądu niektórych części ubrania oraz przypomnienie ich zastosowania;
- kształcenie umiejętności porównywania i nazywania długości: długi,krótki.
CELE OPERACYJNE:
- rozpoznać, nazwać i włożyć podstawowe ubrania wierzchnie, w jakie należy ubrać się na spacer;
- porównać i nazwać długość szalika;
- pracować w zespole;
- posługiwać się zszywaczem
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
Magnetofon, nakrycia głowy czapki, karton, kredki, zszywacze.
METODY: naśladowcza, zabawowa, zadań stawianych do wykonania, ruchu rozwijającego W. Sherborne
FORMY ORGANIZACYJNE: z całą grupą, w małych zespołach, indywidualna.
PRZEBIEG:
1. Zabawa dydaktyczna, – Kto mi pożyczył czapkę?
Prowadząca zabawę przynosi dzieciom misia, który wita się z nimi i prosi żeby mu doradziły, co ma sobie kupić na zimę by mu było ciepło w uszy, szyję i wszystkie cztery łapy. Przed dokonaniem zakupu prosi dzieci by mu pozwoliły przymierzyć należące do nich ubrania zimowe. Ubrania przygotowuje nauczyciel. „Miś nakłada” czapkę, szalik, rękawice i buty. Przy nakładaniu części garderoby pyta dzieci: Jak nazywają się te ubrania? Jaki mają kolor? Z czego są wykonane? Kto pożyczył je misiowi? Dzieci odpowiadają. Miś stwierdza, że wszystkie te ubrania są dla niego za duże i będzie musiał pójść do sklepu by kupić mniejsze, pasujące na niego.
2. Zabawa z elementem tańca i zręczności.
Przybory: różna nakrycia głowy (czapki dziecięce), magnetofon.
Wszyscy uczestnicy zabawy, oprócz jednego, mają nałożone na głowie czapkę. Gdy zaczyna grać muzyka poruszają się po kole w jej rytmie i jednocześnie zdejmują czapkę stojącemu przed nim uczestnikowi zabawy, nakładają ją na swoją głowę. Z chwilą, gdy muzyka cichnie każdy przytrzymuje swoje nakrycie głowy a z gry odpada osoba z gołą głową. Wygrywają dzieci, które zostaną do końca z czapką na głowie.
3. Szalik dla misia – malowanie kredką prostych poziomych pasków na kartonie.
4. Łączenie zszywaczem zamalowanych kartoników w długi szalik.
5. Przygotowanie do śniadania – sprzątanie po skończonej zabawie, czynności samoobsługowe w łazience, nakrywanie do stołu przez dyżurnych.
CZAS: ok. 20 minut.
PROWADZĄCA;
TEMAT: Zabawy i ćwiczenia gimnastyczne z elementami metody Kniessów.
CELE:
- kształcenie umiejętności wykorzystania muzyki jako bodźca tworzącego przyjemną atmosferę do ćwiczeń gimnastycznych;
- rozwijanie estetyki i płynności ruchów;
- oswajanie dzieci z przyborem podczas ćwiczeń z przyborem(miotełki z bibuły).
POMOCE: magnetofon, miotełki po dwie dla każdego dziecka.
- w miejscu, wahadłowe i bardzo szybkie szerokie wymach ramion, do przodu i tyłu z miotełkami w dłoniach w rytmie bębenka;
- w rozkroku, rytmiczne skrętoskłony w lewo i prawo z lekkim uderzeniem miotełkami w stopę.
...
aga1116