OKRYTOZALĄŻKOWE
Skąd pochodzą?
§ cechy morfologiczne ( podobieństwo do gniotowych)
- drewno posiada naczynia
- gniotowe posiadają coś, co przypomina kwiat
- owadopylne
- niektóre cechy gniotowych są bardziej zaawansowane niż u okrytonasiennych
§ badania molekularne
- wykazały, że są to grupy siostrzane, czyli posiadają wspólnego przodka – nie jest to pewne
§ w ekspansji od kredy
§ 300 tys. gat.
§ gr. wyjściową okrytozalążkowych są: Nymphaeales (np. grążel, grzybień biały) i Amborella (krzew)
§ kosmopolityczne
§ zielne i drzewne
§ roczne i wieloletnie
§ lądowe i wodne ( nawet morskie)
§ cykl rozwojowy (od nasienia do dojrzałego osobnika) – jednym gat. zajmuje kilka dni a innym wiele lat
§ w drewnie naczynia (cewki u najprymitywniejszych)
§ daleko posunięta redukcja gametofitu ♀
§ w wyniku tzw. potrójnego zapłodnienia powstaje triploidalne bielmo
Cykl rozwojowy:
SPOROFIT:
rozmnażanie części ♀ (słupek – wynik zrośnięcia
owocolistków)
zalążek – zbud. z osłonek (przerwa między nimi –
mikropyle) oraz sznureczka przytwierdzającego go do
ściany zalążni, wew. znajduje się ośrodek
(makrosporangium);
w ośrodku znajduje się makrospora dzieli się ona R!
tworząc 4 makrospory z czego 3 degenerują
rozmnażanie części ♂
pręcik (mikrosporofil) – w główce są woreczki pyłkowe
w nich znajduje się tkanka archesporalna
(zarodnikotwórcza); zachodzi podział R! w wyniku
którego powstają mikrospory
GAMETOFIT:
♀
makrospora ulega kariokinezie – w ten sposób rozwija
się woreczek zalążkowy, czyli gametofit ♀
♂
z mikrospor rozwijają się gametofity ♂ - mikrospory ulegają mitozie
powstają 2 kom.: duża – wegetatywna (łagiewkowa), mniejsza – generatywna (odpowiednik zred. plemni)
wokół nich tworzy się ściana zbud ze sporopoleniny (mieszanina wyższych kw. tłuszczowych oraz ich polimerów) – odporna na czynniki środowiska
ROZMNAŻANIE GAMETOFITU:
zapylenie – przeniesienie pyłku na znamię słupka
kiełkowanie pyłku – kom. wegetatywna wykształca łagiewkę pyłkową, zaś kom. generatywna ulega kariokinezie i oba jądra przechodzą przez łagiewkę
zapłodnienie – jedno z jąder ♂ łączy się z jajem tworząc zygotę 2n, drugie jądro łączy się z jądrem wtórnym tworząc jądro triploidalne 3n
POWSTAWANIE NASIENIA:
zygota dzieli się mitotycznie tworząc zarodek (zawiązek korzenia + zawiązek pędu)
kom. 3n dzieli się mitotycznie → tkanka zwana bielmem wtórnym
gromadzą się mat. zapas. → tkanka spichrzowa
osłonki zalążka przekształcają się w łupinę
owocnia rozwija się ze ściany zalążni
*ROZMNAŻANIE:
§ osobniki są nieruchome i wymagają zew. przenośników pyłku
- zwierzęta, owady (poszukują pożywienia, miejsca odpoczynku, składają jaja – kwiatostan Ficus)
- wiatr, woda
§ większość roślin jest hermafrodytami, co może prowadzić do samozapłodnienia
§ modularna budowa roś. – prod. gamet musi odbywać się w rozmaitych kombinacjach czasowych i przestrzennych
DWULIŚCIENNE
JEDNOLIŚCIENNE
zarodek
zwykle 2 liścienie
zwykle 1 liścień
korzeń
k. pierwotny częsty
system palowy
k. pierwotny krótkotrwały
wiązkowe korzenie przybyszowe
forma wzrostu
zielne
drzewiaste
nieliczne drzewokształtne
pyłek
na ogół trójbruzdowy (Fuksja)
na ogół jednobruzdowy (Lilia)
łodyga
eustela: wyraźnie podzielona na walec osiowy i warstwę korową, występuje kambium międzywiązkowe
częsty przyrost wtórny
ataktostela: brak zróżnicowania na walec osiowy i warstwę korową, brak kambium międzywiązkowego
przyrost wtórny rzadki i nietypowy
liście
nerwacja siatkowa
miękisz zróżnicowany
liście złożone z ogonkiem liściowym
blaszka liściowa zwykle szeroka
nerwacja równoległa
miękisz niezróżnicowany
liście pojedyncze, bezogonkowe
kwiat
kwiaty 4- lub 5-krotne (po 4 lub 5 płatków w okółku)
okwiat zróżnicowany (kielich, korona)
obupłciowe
kwiaty 3-krotne (po 3 płatki w okółku)
okwiat niezróżnicowany
rozdzielnopłciowe
rodziny
trawy: ryż kukurydza
palmy: kokosowa daktylowa
draceny
baldaszkowate: barszcz olbrzymi świerzębek
krzyżowe: kapusta kalafior
różowate: jabłoń grusza róża
wargowe: rozmaryn mięta bazylia
motylkowate: groch fasola
złożone: stokrotka dalia
Nyctaginacea Bougainvillea glabra Orchidaceae
okwiat niezróżnicowany kwiat storczykowy
zrosłodziałkowy
Araceae
kwiatostan typu kolba
kwiat = słupek + pręciki
powabnia: liść podkwiatostanowy
Fabaceae Albizzia Cocus / Clochicum
powabnia pręcikowa zrośnięte działki okwiatu
Begoniaceae Begonia
kwiat jednopłciowy
Compositae / Asteraceae
kwiatostan: koszyczek (pseudanthium)
kwiat górny, słupek dolny
protandria
Gariel