Wyklad V PRAwo Europejskie.doc

Wyklad 5                             -27 kwiecien

Spotkania Rady Europejskiej Kończą się przyjęciem tzw. Konkluzji. Te konkluzje występują w chwili obecnej pod nazwą konkluzje prezydencji. A więc po każdym z takich posiedzeń RE formułuje się konkluzje. Mają one charakter dokumentu politycznego (nie jest prawny, nie jest publikowany). Zawarte są w nim te najważniejsze decyzje, które zostały wynegocjowane w czasie spotkania RE – znaczenie tych decyzji jest istotne dla Instytucji Wspólnotowych z tego względu, że decyzje polityczne, które RADA podjęła stanowią pewną podstawą w oparciu o którą Instytucje Wspólnotowe przyjmują konkretne akty prawne.

Poza tą rolą organu który wyznacza najważniejsze decyzje polityczne RE ma szereg kompetencji szczegółowych które wynikają zarówno z Prawa Wspólnotowego jak i Unijnego.

Jeżeli chodzi o II filar UE czyli WPZiB to w II Filarze RE przyjmuje 2 bardzo ważne akty w zakresie wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa – Rada Przyjmuje Zasady i Ogólne Wytyczne (przybierają postać dokumentu o charakterze politycznym- najważniejsze kierunki rozwoju WPZiB, zagrożenia z którymi ma walczyć UE, zawarte w konkluzjach prezydenckich) tej Polityki, a także przyjmuje tzw. Wspólne Strategie w ramach WPZiB         ( zgodnie z TUE są uchwalane w dziedzinach w których państwa członkowskie mają wspólne ważne interesy- a więc sugeruje to, że kryterium przyjęcia takiej Strategii jest przedmiot – praktyka jest inna, dotychczas przyjęte mają charakter podmiotowy - dotyczą państwa,  państwo ).

Rada Europejska posiada kompetencje również w I filarze np. na mocy art. 99 TWE RE prowadzi dyskusje nad ogólnymi wytycznymi polityk gospodarczych państw członkowskich. Natomiast na mocy art. 128 TWE Rada ma możliwość uchwalania konkluzji dotyczących sytuacji w zatrudnieniu we Wspólnocie. Czyli poza ogólnymi zadaniami wynikającymi z art. 4 możemy wskazać inne zadania jakiej podejmuje Rada.

Rada to najważniejszy i jedyny ogran Unii. Pewną kontrolę nad działalnością RE sprawuje PE. Bowiem po każdym ze swoich posiedzeń Rada Europejska składa Parlamentowi sprawozdanie z tego co się działo. Parlament otrzymuje również co roku od Rady pisemne sprawozdanie dot. postępu dokonanego przez Unię w ostatnim roku.

Rada w składzie szefów państw lub rządów nie jest Radą Europejską, (nie ma w tej pierwszej przewodniczącego Komisji ani MSZ, ale również ta różnica polega na tym, że są tu zupełnie inne procedury podejmowania decyzji. W tej drugiej jest konsensu natomiast w Radzie szefów Państw lub rządów może być większość kwalifikowana – procedura ostrzegawcza w stosunku do państwa członkowskiego).

Instytucje Wspólnot- ten termin Instytucje został wykorzystany świadomie, po to by podkreślić znacznie tych organów. Ich kompetencje w zakresie stanowienia prawa są nieporównywalne większe niż kompetencje tradycyjnych organizacji międzynarodowych.

Do tych Instytucji art. 7 TWE zalicza w pierwszej kolejności:

- PE

-RUE

-KE

-TS

-TO

16.00

Rada Europejska stanie się obok tych obecnych instytucji jednym z organów Unii, bo Wspólnoty Europejskiej już nie będzie bo instytucje wspólnot staną się organami Unii od wejścia w życie Traktatu z Lizbony.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Do dziś jest jedynym organem organizacji międzynarodowej, którego członkowie wybierani są w wyborach powszechnych i bezpośrednich wyborach przez obywateli państw członkowskich. Nie ma jednej jednolitej powszechnie obowiązującej we wszystkich państwach ordynacji wyborczej – zasady prawa wyborczego różnią się więc w zależności od państwa członkowskiego. Mają one charakter mieszany, wynikają zarówno z prawa wspólnotowego i krajowego.

Jeżeli chodzi o Prawo wspólnotowe podstawą jest przede wszystkim Akt Rady z 1976  r. o bezpośrednich powszechnych wyborach. Ten akt dot. tych zasad prawa wyborczego – np. zawiera listę stanowisk niepołączalnych z wykonywaniem mandatu poselskiego – incompatibilitas.

Aktem prawa krajowego – ustawa ordynacja wyborcza do PE. Komu przysługuje czynne, bierne itp. Poseł do Parlamentu Europejskiego.

SKŁAD PE

- 785 osób (w zależności od liczby mieszkańców – Polska – 54 - formuła degresywnej proporcjonalności  - liczba posłów która reprezentuje kraj nie jest wprost proporcjonalna do liczby mieszkańców – im więcej mieszkańców tym mniejsza liczba posłów – 1 poseł z Niemiec reprezentuje ponad 880 tyś, a 1 z Luxemburga = 80 tyś.

Traktat z Lizbony – 751 + przewodniczący  Polska – 50

Status posłów do PE.

Korzystają z przywilejów i immunitetów.

Wynikają z prawa wspólnotowego i krajowego.

Immunitet wspólnotowy - jego podstawą działania jest protokół w sprawie przywilejów

i immunitetów wspólnot – dołączony do TWE (wcześniej do częścią Traktatu o Fuzji ,ale w momencie kiedy Amsterdam uchylił Traktat o fuzji to dołączony został do TWE).

Na podstawie tego protokołu można stwierdzić ze posłowi przysługuje immunitet formalny, czyli nie podlega odpowiedzialności z tytułu działań, które pozostają w związku z wykonywaniem mandatu poselskiego np. jak głosował, co mówił na forum.

Drugi immunitet polega na nietykalności – w momencie, kiedy przebywa na Unii, ale poza państwem, na którego został wybrany – nie może być zatrzymany – z wyjątkiem przyłapania na gorącym uczynku popełnienia poważnego przestępstwa. Jeżeli przebywa na terytorium państwa, którego go wybrało to immunitety krajowe – przysługuje w takim samym zakresie, jaki przysługuje posłom na sejm, senatorom.

Mogą być uchylone, ale tylko za zgodą Parlamentu.

Posłowie podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej w Parlamencie – odebranie diety, odebrać statusu członka jakiegoś ciała, wyprowadzenie z Sali posiedzeń.

Posłom przysługuje uposażenie w wysokości równego uposażeniu posłów wybranych do Parlamentu krajowego.

ryczałt na utrzymanie biura poselskiego

Z tego względu przyjęto statut Posła do Parlamentu, który ujednolica wysokość uposażenia, który będzie obowiązywał Od nowej kadencji Parlamentu, czyli od 2009 roku. Dziś wypłacane jest przez Parlamenty Krajowe (u nas Kancelaria Sejmu).

Przysługują im: diety pobytowe 272 Euro Dziennie, dieta sekretarska, asystencka – to nie jest ryczał – trzeba to rozliczyć.

Kwoty, które dostają na podstawie rozporządzenia ministra Finansów są zwolnione od podatku dochodowego.

STRUKTURA PE

Zbliżona do organów narodowych o charakterze Parlamentarnym.

Przewodniczący PE wybierany spośród członków tej Instytucji na Połowę kadencji bo 2.5 roku. Organizuje tok prac, wykonuje funkcje prezentacyjne – reprezentuje PE na zewnątrz, reprezentuje PE w stosunkach z Parlamentami państw członkowskich.

Kompetencje sprowadzają się również do tego, że np. wykonuje pewne kompetencje w związku z podpisaniem aktów prawnych, które są uchwalone przez Parlament działający wraz z Radą Unii Europejskiej.

W jego obecności 14 wiceprzewodniczących (2 Posłów wybranych w Polsce).

Przewodniczący i wiceprzewodniczący tworzą PREZYDIUM (biuro)- stanowi organ kierowniczy PE. W składzie prezydium mogą znaleźć się kwestorzy (znajdują się obsługą administracyjną, finansową PE) – wybrani spośród członków PE.

Kompetencje Prezydium obejmują przykładowo podejmowanie decyzji administracyjnych organizacyjnych – odnoszą się do członków Parlamentu, mianuje Sekretarza Generalnego PE.

Kolejnym organem który działa w Strukturze wewnętrznej PE są tzw. GRUPY Polityczne – tworzone są przez posłów różnych krajów, ale skupiają posłów o zbliżonych poglądach politycznych – grupa co najmniej 19 posłów wybranych w 1/5 państwach członkowskich.

KOMPETENCJE PE

Wskazać należy, że kompetencje te ulegały w toku ewolucji wspólnot wzrostowi. Najpierw konsultacyjne, opiniodawcze. Od wejścia Traktatu z Lizbony znowu wzmocnienie – będzie obok rady częścią legislatywy wspólnotowej – w tej chwili jest tylko w niektórych przypadkach.

Te kompetencje można pogrupować:

- wykonuje Funkcję kreacyjną – wpływa na skład niektórych innych instytucji, organów. Mianuje członków KE. PO wejściu w życie NICEI ma duży wpływ na to kto zasiada w KE. Zatwierdza kandydata na przewodniczącego KOMISJI. Zatwierdza skład Komisji jako całość.

Wreszcie mianuje RPO UE. Rzecznik – skargi które są kierowane do niego mogą dot. ściśle Prawa Wspólnotowego i dotyczyć muszą działalności Instytucji Wspólnotowych czyli nie możemy przesłać skargi na Państwo. Opiniuje kandydatów członków TO a także Kandydata na Wysokiego przedstawiciela Unii ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i bezpieczeństwa.

- Funkcja ustawodawcza – dot. Udziału PE w stanowieniu Prawa. PE samodzielnie nie może uczestniczyć w stanowieniu Prawa. Nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej. Przysługuje ono wyłącznie KE z wyjątkiem PE ma prawo wystąpienie przygotowania ordynacji wyborczej. PARLAMENT opiniuje projekty aktów prawnych. Mają one różne znaczenie:

a) w procedurze tradycyjnej (zwanej konsultacji) – jedyna procedura wg. której Parlament brał udział w stanowieniu Prawa - Wydaje opinie ale ona nie ma mocy wiążącej. Musi być wydana ale nie ma charakteru wiążącego dla Rady.

b) procedura współpracy – wprowadzona na mocy JAE – odbywa się w kilku czytaniach, jeżeli PE będzie miał opinię negatywną to stanowi ono weto suspensywne czyli zawieszającego. Jeżeli nie zgadza się a projektem to ten akt może być uchwalony ale RE musi być jednomyślnie a jeżeli opinia negatywna to Rada może go uchwalić kwalifikowaną większością. Bardzo niewielki zakres tej procedury – w zakresie Unii Gosp-Walutowej tylko.

c) 3 tryb przyjmowania aktów – procedura zgody, zatwierdzenia – dot. np. zawierania umów międzynarodowych – potrzebna jest zgoda PE.

d) współdecyzji – pojawiła się w 1992 Maastricht – stosowana najczęściej. Sprowadza się do tego, że jeżeli Opinia PE jest negatywna to aktu nie można uchwalić. Weto stanowcze. Po wejściu Traktatu z Lizbony – będzie to podstawowa procedura.

- funkcja kontrolna – możliwość powoływania Tymczasowych Komisji Śledczych, przyjmowania petycji składanych przez Obywateli UE bądź osób fizycznych mające miejsce pobytu w UE – mogą dot. każdej kwestii, która dot. UE. PE ma kompetencje odwołania KE poprzez uchwalenie wotum nieufności ze względu na jej działalność na mocy art. 201. Komisja jest odwołana w całości. PE może występować ze skargami do Trybunału Sprawiedliwości – skarga na zaniechanie uchwalenia aktu bądź unieważnienie wspólnotowego aktu prawnego.

- budżetowa – uchwala wraz z RE budżet UE. Budżet składa się z 2 częsci:

- wydatki fakultatywne – PE może przeforsować swoje wydatki wbrew stanowisku Rady – większością 3/5 – dot. głownie Funduszy Strukturalnych.

- wydatki obligatoryjne – może tylko złożyć niewiążące modyfikacje, które mogą być przez Radę odrzucone – dotyczą szczególności Polityki Rolnej.

W zakresie kompetencji budżetowych PE ma jeszcze 1 kompetencje – uchwala absolutorium z wykonania budżetu.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Ta nazwa obowiązuje od 1 listopada 1993 – od momentu wejścia w życie TUE. Rada Europejska jest organem UE a RADA UNII EUROPEJSKIEJ jest instytucją wspólnotową.

RUE Powstała w 1967 w momencie wejścia w życie Traktatu o Fuzji. Na jego podstawie połączono organy EWG Euraatom EWIS  w jeden – jedna dla wszystkich pod nazwą RADA MINISTRÓW.  Składa się z przedstawicieli Państw członkowskich na szczeblu Ministerialnym, którzy upoważnieni są do zaciągania zobowiązań w imieniu swego państwa.

Rada może działać w zależności czego dot. jej obrady może działać w 9 różnych konfiguracjach (składach).

Najważniejsza jest Rada Ogólna – skupia MSZ – o znaczeniu świadczy to, że ona koordynuje działalność pozostałych składów – żeby nie doszło do takiej sytuacji, że różne składy podejmą sprzeczne decyzje. Ponadto ważne jest to, że przygotowują posiedzenia Rady Europejskiej (szefów państw lub rządów krajów członkowskich)

Regulamin wewnętrzny Rady przewiduje, że Państwa członkowskie mają swobodę, w określeniu, którzy z ich ministrów delegują do rady np. do Rady Rolnictwa Rybołówstwa.

W radzie mogą zasiadać kilku Ministrów, ale nie wpływa to na ilość głosów.

Przewodniczący Rady –  poszczególne kraje będą zajmowały ten urząd - co 6 m-cy zmienia się państwo które sprawuje przewodnictwo (prezydencje). Przewodniczący podpisuje akty prawne w imieniu Rady, przygotowuje prowizoryczny program każdego ze spotkań, zwołuje obrady z własnej inicjatywy albo któregoś z państw członkowskich czy KE.

Poza składami (radami) UE w strukturze wewnętrznej Rady Unii Europejskiej można wskazać na istnienie Organu pomocniczego Rady – zwany COREPER ??Komitet Stałych przedstawicieli??? – członkami są ambasadorzy państw członkowskich akredytowani przez wspólnotę w praktyce również ich zastępcy. Przygotowują obrady RUE – COREPER czyli Komitet to kanał wymiany informacji między administracjami krajowymi a instytucjami UE – przesyła koretel wszystkie projekty które dostaje od instytucji UE do krajów żeby mogli się w kraju zapoznać Ministrowie w kraju.