Psychologia religii Jamesa
„Doświadczenia religijne”:
James: badacz, fenomenolog, psycholog wyjaśniający, liberalny protestant, filozof pragmatysta
1. Opis religijnej konstytucji ludzkości
prawo do wiary – na podstawie predykcji emocjonalnych jeśli: wybór danej osoby jest nieunikniony; alternatywy są atrakcyjnymi opcjami; decyzja jest doniosła
Dwa rodzaje ludzi o określonych predyspozycjach temperamentalnych:
● Zdrowomyślni- spostrzeganie zdarzeń jako dobre; reakcja religijna pełna wdzięczności; pragnienie jedności z bóstwem. „Raz urodzeni”: świat ma jedną postać z okreslonymi wartościami.
● Chore dusze - wrażliwość na sprzeczności życia, niepewność istnienia, pesymistyczne spojrzenie na rzeczywistość. Bolesne wewnętrzne rozdarcie; otwartość na najgłębsze prawdy. Kiedy cierpienie jest widziane w kategoriach sensu nieśmiertelności, dusza przełamuje melancholię. Szczęcie bierze się z mistycznego zrozumienia. „Podwójnie urodzeni” – tylko przez wyrzeczenie sie życia, które rozumieją jako oszustwo, mogą dojść do prawdy.
Przeżycia religijne są:
● niepowtarzalne
● różnorodne – każdy ma własne
Przyczyna różnic w przeżyciach religijnych: dostępność pola podświadomego (czy granica świadomości i podświadomości to otwarte, czy zamknięte drzwi przez które może się do świadomości dostać to, co boskie)
Nawrócenie: wyznaczenie wyższych możliwości duchowych w człowieku.
Metody badań:
● metoda jakościowa,
● fenomenologiczna,
● badania seryjnego,
● na podstawie analizy przypadków krańcowych
Analizuje różne przeżycia religijne, aż do przeżyć mistycznych takich postaci jak: Al-Ghaz-zali, Św. Teresa, Św. Ignacy Loyola, Dionisius Aeropagita.
Zasadnicze jądro religii:
pierwotne: podobieństwo uczuć i postępków
wtórne: idee, symbole
jądro intelektualne oparte na percepcyjnym i poznawczym rozumieniu uczuć składa się z poczucia zła oraz wyzwolenie się od zła.
Cechy doświadczenia mistycznego:
● niewyrażalność
● jakość noetyczna – zdolność poznawcza
● nietrwałość
● bierność
dwa typy sądów:
● egzystencjalny
● duchowy – sedno rozważań Jamesa: jakie są owoce religii w życiu człowieka?
Funkcje religii:
● Religia instytucjonalna jedynie zaspokaja potrzeby estetyczne (władzy, splendoru)
● Religia osobista: może powodować fanatyzm, nietolerancję, prześladowania, jak też miłosierdzie, pobożność, męstwo, zaufanie, cierpliwość
Świętość pobudza pokłady dobra w świecie
uspsychologia07