Anestezjologia
W6 28.05.2005
Ból - nieprzyjemne doznanie czuciowe i emocjonalne towarzyszące uszkodzeniu lub potencjalnie istniejącemu uszkodzeniu tkanek.
Leki p/bólowe:
· leki o działaniu przez istniejące receptory opioidowe /leki narkotyczne/
· leki hamujące syntezę prostagalndyn (działanie p/bólowe, p/zapalne, p/gorączkowe)
Dożylne opioidowe leki analgetyczne:
· silne działanie przeciwbólowe, uspokajające
· zwężenie źrenic
· wywołują depresję oddechową /zwolnienie oddechu/
· depresja ośrodka naczynioruchowego
· bradykardia
· stosowane w znieczuleniu ogólnym, wziewnym
· u pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym, w kardiochirurgii z lekami zwiotczającymi
Morfina:
· naturalna pochodna z maku
· podawana doustnie, podskórnie, domięśniowo, dożylnie, zewnątrzoponowo, podpajęczynówkowo
· głównie dożylnie:
0,1 – 0,15 mg/kg (dawki podzielone 1-3-5 mg)
· skuteczna w bólach trzewnych
· ostre bóle pourazowe
· ból w przebiegu zawału
· zmniejsza uczucie duszności (stosowana w obrzęku płuc)
· wydalana przez nerki
Morfina - działania niepożądane:
· nudności, wymioty
· osłabienie perystaltyki, zaparcia
· depresja oddechowa
· hypotensja
· wzrost ciśnienia w drogach żółciowych
· zatrzymanie moczu (wzrost napięcia zwieraczy)
· zahamowanie odruchu kaszlowego
Fentanyl:
· najczęściej stosowany lek przeciwbólowy w czasie znieczulenia
· łatwo przenika barierę krew/mózg
· maksymalne działanie po 3 – 5 min
· czas działania pojedynczej dawki 20 - 45 min
Fentanyl – objawy niepożądane:
· depresja oddechowa /po podaniu 2ml – 100 mikrogram
· podawany dożylnie
· duża stabilność układu krążenia
· wymioty, nudności po zastosowaniu
· sztywność klatki piersiowej po większych dawkach
Fentanyl – dawkowanie:
· krótkotrwałe zabiegi, oddech spontaniczny pacjenta: 1- 3 mg/kg
· rozległe zabiegi operacyjne, stosowana wentylacja mechaniczna: 5 –10 mg/kg
· w kardioanestezji /sedacja, utrata świadomości/: 50 – 100 mg/kg
Rapifen – Alfentanyl ULTIVA:
· chemicznie podobny do fentanylu
· 5 x słabszy od fentanylu
· używany do krótkotrwałych znieczuleń 10 mg/kg
· we wlewie ciągłym /wentylacja mechaniczna/: 0,5 –2 mg/kg/min
Sufentanyl:
· 6 – 7 x silniejszy od fentanylu
· bardzo szybko działa
· krócej działa od fentanylu
Buprenorfina:
· efekt długotrwały
· działa długo
· stosowana głównie w leczeniu p/bólowym, pooperacyjnym ,nowotworowym
· może powodować długotrwałą depresję oddechową /zła reakcja na leki antagonistyczne/
· 0,3 –0,6 mg iv, im 0,2 mg sl
Dolargan - Petydyna:
· dawkowana 1- 2 mg/kg iv im
· głównie w bólach pooperacyjnych, pourazowych
· działa krócej niż morfina
· powoduje nudności, wymioty, obniżenie RR
· uzależnia
Tramadol - Tramal:
· kilka mechanizmów działania
· słabsza depresja oddechowa
· 10% siły działania morfiny
· podawany dożylnie iv, im 1-2 mg/kg
· może wywoływać uporczywe wymioty
Nalokson - Narcan
· antagonista leków narkotycznych przeciwbólowych
· odwraca działanie depresyjne na ośrodek oddechowy
· dawka iv 0,1 –0,4-1 mg (działanie 30 –45 min) dorośli/uzupełniać podaniem im
· noworodki 20 mg/kg
· pochodna fencyklidyny
· wywołuje stan: tzw. anestezję zdysocjowaną /różne działanie w różnych obszarach mózgu/
· działanie znieczulające
· działanie przeciwbólowe (nie znosi bólu trzewnego)
· podawana drogą dożylną, domięśniową, donosową
· po podaniu dożylnym: utrata przytomności i zniesienie bólu powierzchownego przez ok. 10 min
· po podaniu domięśniowym: po ok.5 min trwa ok. 25 min
· występuje stan pomroczny, mogą wystąpić omamy, halucynacje
Ketamina zastosowanie:
· monoanestetyk: zabiegi krótkotrwałe, bolesna zmiana opatrunków, oparzenia, wypadki masowe, operacje plastyczne, trudny dostęp dożylny
· dawki subanestetyczne: repozycje złamań,
Metamizol – Pyralgina:
· działa p/bólowo; p/gorączkowo
· działanie niekorzystne:
1.uszkadza szpik kostny
2.daje odczyny uczuleniowe
3.drażni żołądek
· podawany dożylnie /powoli, po rozcieńczeniu
· domięśniowo – bolesne iniekcje
· dawki 2,5- 3 g/24 godz.
· Amp.1g/2ml; 2,5 mg/5 ml
Ketonal – Ketoprofen:
· silne działanie p/bólowe; p/gorączkowe
· podawany dożylnie /we wlewie 5-10 min w 100ml 0,9% NaCl; 250 ml 0,9%NaCl
· rozkłada się pod wpływem światła
· Amp.50 mg 100 mg
· dawkowanie: do 300 mg/24 godz.
Paracetamol /Codipar, Acenol/:
· działanie p/bólowe; p/gorączkowe
· podawany doustnie, doodbytniczo
· silnie uszkadza wątrobę /w połączeniu z alkoholem/
· dawkowanie: 10 –15 mg/kg
· dla dorosłych 500-1000 mg/24 godz. w dawkach podzielonych
· działanie p/zapalne, p/gorączkowe, słabo p/bólowe
· silnie drażni śluzówkę żołądka, dwunastnicy
· może powodować skurcz oskrzeli /uwaga! astmatycy/
· działa hamująco na płytki krwi
· dawki p/płytkowe 75 –100 mg/24 godz.
· dawki p/zapalne, p/gorączkowe 300 –1000mg/24 godz. w dawkach podzielonych
Analgezja u dzieci:
· leczenie bólu, uspokojenie
· jeśli można: droga doustna, doodbytnicza
· Paracetamol, Naproksen, Ketonal
· można morfinę 0,05 –0,1mg/kg w dawkach frakcjonowanych
EMLA:
· maść do stosowania miejscowego
· przed wkłuciami iv
· 50% lignokainy, 50% prilokainy
· ½ -3/4 godz w opatrunku okluzyjnym
zbyszekzk