Herb Gminy Leszno.doc

Herb Gminy Leszno pochodzi od herbu szlacheckiego "Boża Wola" mazowieckiego rodu Leszczyńskich. W okresie średniowiecza Leszno było własnością i miejscem zamieszkania tej rodziny.

Pierwszy herb Leszna, którym miasto posługiwało się do 1738 roku, był połączeniem motywów herbu Wieniawa, którym pieczętowali się także Leszczyńscy i motywów herbu Topór, którym pieczętował się ród Tęczyńskich (z tego rodu pochodziła żona Rafała IV Marszałkowica, Barbara). 

Herb Wieniawa miał jako symbol głowę żubra (lub bawołu) z kółkiem w nozdrzu, zaś herb Topór właśnie wyobrażenie topora. 

Herb Sułkowskich, noszący nazwę Sulima, miał za swój symbol na podzielonej poprzecznie tarczy herbowej na górze połowę orła, na dole zaś na prążkowanym tle trzy prostokąty (przekreślone na krzyż), z których ścian wystawały małe prostokaciki. 

Obecny kształt herbu miasta opisuje uchwała Rady Miejskiej w Lesznie z dnia 28 stycznia 1992 roku w sprawie herbu miasta Leszna.
Nazwa Leszno wywodzi się bezpośrednio od najdawniejszych właścicieli, których nazwisko zapisywano zamiennie: Leszczyńscy lub Leśniewscy. Stąd w XVI/XVII wieku miejscowość nazywano równolegle Lesznem lub Leśnem.

Leszno to miasto w Wielkopolsce, położone w zachodniej części województwa. Pierwsza wzmianka o Lesznie pochodzi z 1393 roku. Od tego okresu aż do 1738 stanowiło własność linii rodu Wieniawitów, którzy to przybrali od swej osady nazwisko Leszczyńscy. Prawa miejskie uzyskano w 1547 roku. Już na początku XVI przybyli tutaj bracia czescy oraz śląscy tkacze, co spowodowało znaczy rozwój ośrodka. Było to miasto wielu religii, obok kościołów katolickich znajdowały się tutaj zbory luterańskie, braci czeskich czy synagoga. Dodatkowe prawa i przywileje nadane przez Zygmunta II Wazę w 1634 roku spowodowały wzrost znaczenia miasta wśród innych ośrodków tak w Wielkopolsce, jak i całej Rzeczpospolitej. Stan ten zachował się aż do rozbiorów, po których Leszno wychodzi osłabione. Wielkie pożary w 1767 i 1790 niszczą część wspaniałej architektury. Po I wojnie światowej znowu stało się częścią Polski na mocy traktatu wersalskiego.

Rynek – centralny plac miejscowości, charakterystyczny dla urbanistyki europejskich miast. 

PIERZEJA
ciąg elewacji frontowych domów stojących w jednej linii, zamykających jedną stronę placu lub ulicy.

Ratusz w Lesznie to jeden z najpiękniejszych tego typu barokowych obiektów w Polsce. Pierwotnie był to obiekt późnorenesansowy z 1637 roku, kilkakrotnie palony i odbudowywany. W obecnej postaci wniesio go w 1712 roku prawdopodobnie według projektu Pompeo Ferrari, sprowadzonego przez Stanisława Leszczyńskigo. Jest to trzykondygnacyjna budowla z wysoką smukłą wieżą, zwieńczona attyką. 
Na Rynku znadują się cenne barokowe kamieniczki z XVII/XVIII wieku. Do najbardziej rozpoznawalnych należy zabytkowa kamienica Wieniawa z podcieniami.

Kościół pw. św. Mikołaja pochodzi z lat 1688-1691, zbudowany według projektu Jana Catenazziego. Barokowy kościół bez zasadniczych zmian przetrwał do początku XX wieku. W latach 1905-1908 z inicjatywy ks. Józefa Tascha rozbudowano pierwotną część prezbiterialną. Wartymi uwagi są nagrobki braci Leszczyńskich, zamykające nawy boczne od wschodu. Ufundował je król Stanisław - ojciec Marii Leszczyńskiej, która w 1725 roku została żoną Ludwika XV i królową Francji.

kościół pw. św. Jana Chrzciciela to dawny zbór braci czeskich. Zbudowany w latach 1652-54, a po zniszczeniu odbudowany w 1714-1716. Do kościoła przylega kaplica nagrobna Gruszczyńskich według projektu Pompeo Ferrari. 

Budowniczym kościoła był Marcin Woide z Leszna. Świątynia nawiązuje zewnętrzną architekturą do późnogotyckich tradycji. 

Kościół św. Krzyża

Dawna świątynia luterańska zbudowana w latach 1711-1720 według projektu Adama Stiera z Rydzyny. Pożar miasta w roku 1790 zniszczył hełm wieży oraz dach, a także uszkodził wnętrze kościoła. Odbudowa trwała do roku 1805. Styl – późny barok.

Synagoga

Leszczyńska synagoga uznawana jest za najstarszą zachowaną bożnicę na terenie Wielkopolski, pochodzi ona z lat 1796-1799, wzniesiona na miejscu poprzedniej synagogi.  Pozwolenie na budowę synagogi wydał biskup Antoni Onufry Okęcki. Poza środkami gminy żydowskiej w Lesznie fundusze na budowę pochodziły również z datków członków gminy i darowizn innych ośrodków.  W 1905 roku przebudowano gmach, nadając mu styl bizantyjsko-mauretański.

Dawny pałac Sułkowskich

Budowla zachowała pierwotny kształt z połowy XVIII wieku. Przypuszcza się, że pierwsza siedziba Leszczyńskich znajdowała się w rejonie niewielkich stawów przed pałacem. Prawdopodobnie po 1565 roku Rafał V Leszczyński wzniósł na miejscu obecnej budowli pałac renesansowy, po pożarze 1656 roku przebudowany zapewne przez Pompeo Ferrariego. Pałac ponownie spłonął w 1707 roku. Za czasów A. J. Sułkowskiego został gruntownie przebudowany w stylu barokowo-rokokowym przez K. M. Frantza. W 1813 roku znajdował się tutaj szpital dla żołnierzy rosyjskich. W 1843 roku August II Sułkowski sprzedał pałac wraz z przyległym terenem skarbowi państwa pruskiego. W 1845 roku ulokowano tutaj Królewsko-Pruskie Gimnazjum, przeniesione z budynku przy obecnej ulicy Bolesława Chrobrego 32 ( budynek Archiwum Państwowego w Lesznie ). W latach 1882-1884 pałac został przebudowany na potrzeby Sądu Okręgowego i Obwodowego. Siedzibą sądów pozostawał również w okresie międzywojennym. Kilka lat po drugiej wojnie światowej ulokowano tutaj Prezydiu Powiatowej Rady Narodowej. Od czerwca 1975 roku do grudnia 1998 pałac stanowił siedzibę Urzędu Wojewódzkiego w Lesznie. Obecnie mieści Oddział Zamiejscowy Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu.