Czym jest oświetlenie?
Oświetlenie jest to stosowanie światła w celu uwidocznienia miejsc, obiektów lub ich otoczenia. Oświetlenie decyduje nie tylko o tym, jak widzimy otoczenie, ale również jak się w nim czujemy. Celem oświetlenia jest stworzenie takiego środowiska świetlnego, aby znajdujący się w nim człowiek mógł wykonywać prace wzrokową w sposób bezpieczny i efektywny przy jednoczesnym występowaniu wygody widzenia.
1. Rodzaje oświetlenia
Oświetlenie występujące na stanowiskach pracy można podzielić na naturalne czyli dzienne i sztuczne zwane inaczej elektrycznym. Optymalnym rozwiązaniem jest oświetlenie dzienne, lecz ze względu na nasze warunki klimatyczne musi być ono wspomagane przez oświetlenie elektryczne. Z oświetlenia dziennego nie należy jednak rezygnować ze względu na przeciwwskazania psychologiczne.
a) Oświetlenie dzienne
Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie w pomieszczeniach stałej pracy oświetlenia dziennego, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji. Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Oświetlenie dzienne w pomieszczeniach pracy może być:
w górne, jeżeli światło dzienne pada przez świetliki dachowe,
w boczne, jeżeli światło dzienne pada przez okna,
w mieszane (łącznie górne i boczne)
Oświetlenie górne stosowane jest w budynkach parterowych (nie należy stosować w biurach i pomieszczeniach o niewielkiej powierzchni, których wysokość wynosi poniżej 3 m) lub na ostatnich piętrach budynków wielokondygnacyjnych. Oświetlenie górne stanowią różnego rodzaju świetliki: trapezowe, trójkątne, latarniowe, wklęsłe i szedowe. Oświetlenie boczne stosowane jest w pomieszczeniach o niewielkiej głębokości, których konstrukcja umożliwia instalację okien.
b) Oświetlenie elektryczne
Pracodawcy mają obowiązek zapewnienia w pomieszczeniach pracy właściwego oświetlenia elektrycznego, które stanowi uzupełnienie oświetlenia dziennego. Wszelkie parametry takiego rodzaju oświetlenia muszą być zgodne z Polskimi Normami.
Ze względu na rodzaj zainstalowanych opraw oświetleniowych wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje oświetlenia:
· oświetlenie ogólne - równomierne oświetlenie pewnego obszaru bez uwzględnienia szczególnych wymagań dotyczących oświetlenia niektórych jego części;
· oświetlenie miejscowe - dodatkowe oświetlenie przedmiotu pracy wzrokowej, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych - stosowane w celu zwiększenia natężenia oświetlenia, uwidocznienia szczegółów itp., załączane niezależnie od oświetlenia ogólnego;
· oświetlenie złożone - oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego oraz oświetlenia miejscowego.
We wnętrzach stosuje się w zasadzie dwa (z wyżej omówionych) rodzaje oświetlenia: ogólne i złożone, stosownie do przesłanek oświetleniowych i ekonomicznych. Wybór rodzaju oświetlenia powinien zależeć od wymaganego poziomu natężenia oświetlenia. Stosowanie oświetlenia ogólnego jako wyłącznego rodzaju oświetlenia jest uzasadnione w sytuacji, gdy zamierza się jednakowo lub prawie jednakowo oświetlać daną przestrzeń. Występuje to wtedy, gdy nie jest znane rozmieszczenie miejsc pracy w danym pomieszczeniu oraz tam gdzie miejsca pracy rozmieszczone są równomiernie w całym pomieszczeniu, a wymagania oświetleniowe dla poszczególnych stanowisk pracy są jednakowe. W pomieszczeniach, w których istnieją płaszczyzny robocze o różnych funkcjach oraz strefy komunikacyjne, gdzie wymaga się natężenia oświetlenia o różnych wartościach, należy stosować obok oświetlenia ogólnego oświetlenie miejscowe.
2. Oświetlenie awaryjne
Pomieszczenia i miejsca pracy, w których w razie awarii oświetlenia podstawowego mogą wystąpić zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników powinny być wyposażone w oświetlenie awaryjne. Budynki w których znajdują się takie pomieszczenia powinny być zasilane z co najmniej dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł energii oraz powinny być wyposażone w samoczynnie załączające się oświetlenia awaryjne. W budynku wysokościowym jednym ze źródeł zasilania powinien być agregat prądotwórczy.
Wyróżniamy następujące rodzaje oświetlenia awaryjnego:
Ø bezpieczeństwa – rodzaj oświetlenia awaryjnego umożliwiający bezpieczne dokończenie lub kontynuację wykonywanych czynności,
Ø ewakuacyjne – umożliwiające łatwe i pewne wyjście z budynku w czasie zaniku oświetlenia podstawowego. Należy także stosować podświetlane znaki wskazujące kierunki ewakuacji,
Ø przeszkodowe – stosowane w pomieszczeniu, które jest użytkowane przy zgaszonym oświetleniu podstawowym, zasilane napięciem bezpiecznym, służące uwidocznieniu przeszkód wynikających z układu budynku, drogi komunikacyjnej lub sposobu ich użytkowania.
pousiu18