Program do pracy edukacyjno - wychowawczej i rewalidacyjnej w grupie wychowawczej z wychowankami upośledzonymi w stopniu znacznym i głębokim

Program został opracowany na podstawie rozporządzenia MEN z dnia 30.01.1997r. w sprawie organizowania zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, dokumentacji socjalno – medycznej dotyczącej wychowanków, wywiadów środowiskowych z rodzicami wychowanków, obserwacji wychowanków.

CELE EDUKACYJNE:

Głównym celem edukacji jest rozwijanie autonomii wychowanków, ich personalizacja oraz socjalizacja, a także w ramach posiadanych przez wychowanków realnych możliwości wyposażenie w takie umiejętności i wiadomości jak:• porozumiewanie się z otoczeniem w najpełniejszy sposób, werbalnie lub pozawerbalnie oraz umiejętność wchodzenia w interakcje społeczne:
- kształtowanie właściwych zachowań wobec ludzi, eliminowanie zachowań agresywnych;
- zapewnienie każdemu wychowankowi poczucia akceptacji, życzliwości i przynależności do wspólnoty;
- rozwijanie wrażliwości na potrzeby innych;
- rozwijanie potrzeby właściwego porozumiewania się i współpracy;
- kształtowanie nawyków poprawnego zachowania się w miejscach publicznych;
- uwrażliwianie na poszanowanie tradycji rodzinnych, narodowych, religijnych;
• zaradność w życiu codziennym adekwatnie do własnego indywidualnego poziomu sprawności i umiejętności oraz przestrzeganie bezpieczeństwa:
- rozwijanie umiejętności samoobsługi w zakresie jedzenia, ubierania się, higieny osobistej, czynności porządkowych;
- zdobywanie prawidłowych nawyków związanych z kulturą osobistą i estetyką otoczenia;
- wyrabianie poprawnych nawyków higienicznych i żywieniowych;
- wdrażanie do troski o zdrowie;
- uwrażliwianie na bezpieczeństwo w różnych sytuacjach, kształtowanie umiejętności unikania zagrożeń;
* uczestniczenie w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, znając i przestrzegając ( w ramach swoich możliwości) ogólnie przyjętych norm współżycia społecznego, zachowując przy tym prawo do swojej inności;
- budzenie ciekawości w poznawaniu najbliższego otoczenia;
- włączenie do uczestnictwa w różnych formach życia społecznego i kulturalnego;
- budzenie wiary we własne możliwości wychowanków, odczuwanie potencjalnych zdolności;
- rozwijanie twórczej aktywności wychowanków;
- usprawnianie i korygowanie zaburzonych funkcji;

TREŚCI PROGRAMOWE

1. Integracja Grupy:
- nawiązanie kontaktu emocjonalnego – kolega, przyjaciel, wychowawca;
- emocje i sposoby ich wyrażania;
- pozytywny stosunek do siebie i innych;
- normy współżycia w grupie, formy grzecznościowe;
- nauka korzystania z urządzeń i sprzętu będącego w internacie;
- ład i porządek w miejscu pobytu;
- współuczestnictwo w zabawie i pracy zespołowej;
- poszanowanie własności osobistej i wspólnej;
- nauka przebywania w grupie innych dzieci z eliminacja zachowań agresywnych wobec rówieśników
2. Samoobsługa:
- samodzielne ubieranie i rozbieranie się ( doskonalenie zapinania różnego rodzaju zapięć, guzików, nakładanie i sznurowanie butów, wieszanie odzieży w wyznaczonych miejscach;
- kształtowanie umiejętności dobierania odzieży do pogody, sytuacji i pory roku
- wyrabianie nawyku dbania o czystość w sali sypialnej i otoczeniu;
- wdrażanie do prawidłowego posługiwania się sztućcami, prawidłowa postawa podczas jedzenia;
- kultura i higiena spożywania posiłków, przygotowywania kanapek;
- wyrabianie nawyku mycia rak w różnych sytuacjach oraz korzystania z przyborów toaletowych;
- nauka prawidłowego mycia zębów, wyrabianie nawyku codziennej kąpieli( pielęgnacja włosów, paznokci, kąpiel całego ciała);
3. Troska o zdrowie i bezpieczeństwo wychowanków:
- nauka bezpiecznego poruszania się w obrębie budynku, zachowanie bezpieczeństwa podczas zabawy, na spacerach;
- przestrzeganie zasad bezpiecznego poruszania się na chodniku i ulicy
- unikanie czynników szkodliwych dla zdrowia i życia;
- prawidłowy rozkład zajęć zgodny z higieną pracy i wypoczynku;
- aktywność ruchowa – zabawy i gry ruchowe, wycieczki, spacery;
- ostrożność w kontaktach z osobami nieznajomymi i przygodnie spotkanymi zwierzętami,
4. Organizacja czasu wolnego wychowanków:
- rozpoznanie zainteresowań wychowanków;
- udział w imprezach kulturalnych i organizowanych w ośrodku wychowawczym;
- gry i zabawy na świeżym powietrzu;
- zwiedzanie miasta i najbliższej okolicy;
- organizowanie wycieczek i spacerów;
- zajęcie świetlicowe – gry, klocki, zajęcia plastyczne, zabawy ruchowe, muzyczne, konstrukcyjne, manipulacyjne;
- oglądanie programów telewizyjnych, dostosowanych do możliwości psychofizycznych wychowanków ( bajki )
- słuchanie kaset, płyt z muzyka dziecięcą, śpiewanie piosenek;
- słuchanie bajek, opowiadań czytanych przez wychowawcę;
- udział w zajęciach rewalidacyjnych i indywidualnych;
5. Współpraca ze środowiskiem rodzinnym wychowanków:
- znajomość środowiska rodzinnego wychowanków;
- rozpoznanie i realizowanie potrzeb rozwojowych wychowanków;
- podejmowanie skutecznych środków zaradczych w razie potrzeby;
- przekazywanie informacji o postępach i trudnościach;
- utrwalanie tradycji i zwyczajów rodzinnych;
- kształtowanie więzi i uczuć rodzinnych;
- udział rodziców w uroczystościach w Ośrodku
- rozmowy, spotkania z rodzicami, wizyty w domach rodzinnych.

PROCEDURY OSIĄGNIĘCIA CELÓW

FORMY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
1. zabawy manipulacyjne:
- rozwijanie ruchów precyzyjnych poprzez: turlanie, rozciąganie, rzucanie różnych rzeczy, przelewanie płynów;
- mieszanie łyżką w garnku z fasolą, makaronem;
- darcie papieru na małe kawałki;
- wrzucanie i wyjmowanie przedmiotów z pudełka
2. zabawy rytmiczno – ruchowe:
- zabawy ruchowe w kole;
- naśladowanie ruchów rąk przy piosenkach;
- zabawy relaksacyjne- słuchanie kaset z muzykoterapii, wykonywanie masaży ciała;
3. zabawy konstrukcyjne:
- dowolne układanie klocków;
- układanie klocków wg. prostego wzoru;
- budowanie wieży z dużych klocków;
- układanie piramid z kółek, klocków,
4 ćwiczenia rozluźniające:
- zabawy z wodą;
- ugniatanie masy plastycznej;
- malowanie dłońmi w kisielu;
- przesypywanie piachu, grochu, kaszy, ryżu, makaronu;
5.ćwiczenia usprawniające pracę ręki i dłoni:
- zgniatanie różnych przedmiotów ( papieru, gąbki, plasteliny )
- mieszanie dłońmi w misce z grochem, kaszą;
6. ćwiczenia koordynacji wzrokowo- ruchowej:
- wkładanie kółek na palik;
- wkładanie kasztanów, piłek do pojemnika;
- budowanie wieży z klocków
7. ćwiczenia poprawiające kondycję naturalną – ćwiczenia ruchowe:
- wchodzenia i schodzenie po schodach;
- tupanie, podskakiwanie, toczenie, kopanie, chwytanie piłki;
- podnoszenie przedmiotów z podłogi;
8. udział w uroczystościach w Ośrodku:
- Mikołaj
- Wigilia,
- Dzień Matki,
- Dzień Dziecka;
9. słuchanie bajek, opowiadań, obcowanie z książką dziecięcą, radiem, telewizją, magnetofonem
10. spotkania z rodzicami, udział rodziców w uroczystościach
11. doskonalenie umiejętności plastycznych:
- rysowanie, kolorowanie, malowanie, lepienie, wycinanie, wydzieranie, kopiowanie
Oprócz tego powinny być stosowane metody służące rozwijaniu poszczególnych funkcji, sprawności i umiejętności motorycznych oraz terapii wspomagającej ten rozwój:
- metoda rozwijająca świadomość ciała( Weronika Sherborne, M. I Ch. Knillów)
- metoda usprawniania ruchowego ( Bobach)
- metoda rozwijająca aktywność własną ( działań praktycznych)
- metoda relaksacyjna ( muzykoterapia, masaże ciała)
- elementy pedagogiki zabawy;
- metoda behawioralna ( wzmocnień pozytywnych):
* pochwała;
• serdeczny uśmiech;
• informowanie rodziców o postępach dziecka;
• zabawy i gry ulubione przez dziecko
• symboliczne nagrody np.: słodki cukierek
• metody wpływu osobistego

EWALUACJA PROGRAMU:

W trakcie realizacji programu powinno występować stałe monitorowanie, mające na celu sprawdzenie efektywności i stopnia realizacji celów.
Proponowane są następujące narzędzia służące ewaluacji:
- bezpośrednia obserwacja;
- dzienniczki obserwacji zachowań i postępów wychowanków;
- rozmowy z rodzicami;
- rozmowy z nauczycielami.