Akt woli, Wprowadzenie do prawa kammy.pdf

Sayadaw U Sılananda

Wst¦p

Aktwoli

Wprowadzeniedoprawakammy

Co to jest kamma ? Budda powiedział: „Mnisi, to

akt woli nazywam kamm¡ .”

Popularne znaczenie kammy to „działanie” lub

„robienie”, ale jako poj¦cie techniczne, kamma ozna-

cza akt woli lub wol¦. Gdy co± robisz, stoi za tym

akt woli, i ten akt, ten umysłowy wysiłek, nazywa

si¦ kamm¡ . Buddha wyja±niał, »e maj¡c wol¦, dzia-

łamy nast¦pnie poprzez ciało, mow¦ i umysł. Cokol-

wiek robisz, jest w tym jaki± rodzaj kammy, umysło-

wego wysiłku, woli i aktu woli. Akt woli jest jednym

z pi¦¢dziesi¦ciu dwóch stanów, które powstaj¡ wraz

ze ±wiadomo±ci¡.

Je±li nie jeste± zaznajomiony z terminem kam-

ma, to ksi¡»eczka Akt woli. Wprowadzenie do Prawa

Kammy – mowy dhammy wygłoszone przez znane-

go birma«skiego mnicha Sayadaw U Sılanand¦ stu-

dentom medytacji Vipassana i Abhidhammy w latach

1984 do 1988 w Ameryce – mo»e ci ten termin przy-

bli»y¢.

Sayadaw U Sılananda jest opatem Dhammanan-

da Vihara w Half Moon Bay w Kalifornii oraz ducho-

wym kierownikiem Dhammachakka Meditation Cen-

ter, Theravada Buddhist Society of America i Ta-

thagata Meditation Center. Sławny birma«ski mistrz

medytacji, Niezwykle Czcigodny Mahasi Sayadaw

wyznaczył go do udzielania nauk w Ameryce i pro-

pagowania Dhammy na Zachodzie.

Od 1947 roku Sayadaw jest buddyjskim mnichem.

Posiada dwa tytuły Dhammacariya (Mistrz Dham-

my) i uczył w Atithokdayone pa . i University oraz

był zewn¦trznym egzaminatorem na Wydziale Stu-

diów Orientalnych w University of Art and Sciences

w Mandalay w Birmie. Sayadaw był głównym kom-

pilatorem wszechstronnego Tipi . aka Pa . i-Burmese

Dictionary oraz jednym z ko«cowych redaktorów

Pa . i Texts, Commentaries, and Sub-Commentaries

na Szóstym Soborze Buddyjskim, który odbył si¦

w 1954 roku.

Sayadaw jest autorem siedmiu naukowych ksi¡-

»ek buddyjskich w j¦zyku birma«skim oraz angiel-

skiej publikacji dotycz¡cej Czterech Podstaw Uwa»-

no±ci, wydanej w 1990 roku.

Od swojego przyjazdu do Ameryki w roku 1979

Sayadaw nauczał medytacji Vipassana (medytacja

wgl¡du), Abhidhammy (buddyjskiej psychologii) i in-

nych aspektów buddyzmu therawada oraz prowadził

odosobnienia medytacyjne w całym kraju oraz w Ja-

ponii, Europie i Azji. Sayadaw z wielkim zaanga»owa-

niem nauczał wielu studentów w j¦zyku angielskim,

birma«skim, pa . i i sanskrycie. Ze wzgl¦du na swoje

nauczycielskie umiej¦tno±ci, cierpliwo±¢ i współczu-

cie, Sayadaw był przez nich uwielbiany.

Przekład na j¦zyk polski:

Joanna Grabiak i Radosław Pasiok

Tytuł oryginału

Volition. An Introduction to the Law of Kamma

c 1999 Sayadaw U Silananda, USA.

c 2008 for Polish edition

Konsultacja merytoryczna: Joanna Grela

Wszelkie prawa zastrze»one. Prosz¦ skontaktowa¢ si¦ z

wydawc¡ w celu uzyskania szczegółowych informacji.

Wszystkie ksi¡»ki wydawnictwa Inward Path Publisher

przeznaczone s¡ wył¡cznie do darmowej dystrybucji.

Wydawnictwo INWARD PATH PUBLISHER

P.O.Box 1034, 10830 Penang, Malaysia

http://www.inwardpath.org

e-mail: ijbook@inwardpath.org

Skład wykonano w systemie L A T E X

I see me smiling in your eyes

But, you see me smiling in your heart

A quiet pond reﬂects the great forest of life

Deeds touch its heart that cannot disregard

Sabrina Ooi

Prawo kammy

Przeznaczył dla niego specjalne miejsce w domu, tak

wi¦c kiedy zobaczył, »e pies poszedł si¦ poło»y¢ na

kupie popiołu, bardzo go to zaniepokoiło. Doniesio-

no mu, »e Gotama powiedział psu co± nieprzyjemne-

go, poszedł wi¦c do Buddhy i zapytał go o to. Bud-

dha wyja±nił mu, co si¦ stało. Subha pomy±lał sobie

„Zgodnie z naukami brahminów, mój ojciec powinien

odrodzi¢ si¦ jako Brahma. Ale Gotama powiedział

mi, »e odrodził si¦ w ciele psa. Gotama mówi nieroz-

wa»nie”. Wrócił do Buddhy, by z nim dyskutowa¢.

Buddha zapytał czy jego ojciec wyjawił wszystkie

swoje bogactwa, a Subha odpowiedział, »e faktycz-

nie brakuje ogromnej ilo±ci pieni¦dzy i nie wiadomo,

gdzie ojciec je ukrył. Buddha polecił mu, by nakar-

mił psa pó¹no w nocy, tu» przed snem, i zapytał go,

gdzie znajduj¡ si¦ te bogactwa.

Subha pomy±lał, »e je±li to, co mówi Buddha, jest

prawd¡, odzyska wtedy maj¡tek, a je±li oka»e si¦ to

nieprawd¡, oskar»y Buddh¦ o kłamstwo.

Przed pój±ciem spa¢ Subha nakarmił psa i zapytał

go o nieujawnione bogactwa. Pies wstał i zaprowadził

go do miejsca, gdzie bogactwa te były ukryte. Subha

wykopał skarb i odzyskał go.

Subha udał si¦ pó¹niej do Buddhy i zapytał go,

dlaczego ludzie ró»ni¡ si¦ od siebie, dlaczego jedni

maj¡ długie »ycie, a inni maj¡ krótkie. Spytał rów-

nie», dlaczego niektórzy ludzie s¡ w¡tli lub podatni

na choroby, podczas gdy inni s¡ zdrowi; dlaczego nie-

którzy s¡ brzydcy, a inni pi¦kni; dlaczego niektórzy

maj¡ tylko kilku przyjaciół, a inni wielu; dlaczego

niektórzy s¡ bogaci, a inni biedni; dlaczego niektórzy

rodz¡ si¦ w sprzyjaj¡cych warunkach, a inni nie; dla-

czego niektórzy rodz¡ si¦ z wysok¡ inteligencj¡, a inni

s¡ t¦pi.

Buddha odpowiedział na jego pytanie „O, mło-

dy człowieku! Istotom przynale»¡ ich czyny, s¡ one

spadkobiercami swych czynów, posiadaj¡ uczynki

tak, jak posiadaj¡ rodziców, krewnych i schronie-

nie. To uczynki odró»niaj¡ istoty na ni»szych pozio-

mach od istot doskonałych”. Buddha odpowiedział

bardzo krótko, a Subha nie zrozumiał, tak wi¦c Bud-

dha szczegółowo wyja±nił prawo kammy.

Niektóre istoty lubi¡ zabija¢ inne istoty i wpada-

j¡ w nawyk zabijania. Po ±mierci odradzaj¡ si¦ one

w czterech ni»szych, godnych po»ałowania stanach

– w ±wiecie zwierz¡t, duchów, demonów i w piekle.

A gdy odradzaj¡ si¦ jako ludzie, ich »ycie jest krótkie.

Ci, którzy nie zabijaj¡ istot, którzy maj¡ współczu-

cie, mog¡ odrodzi¢ si¦ w ±wiecie dewów (jako boskie

istoty). Je±li odradzaj¡ si¦ jako ludzie, ciesz¡ si¦ dłu-

gowieczno±ci¡.

Buddha omówił nast¦pnie choroby i zdrowie. Nie-

którzy ludzie powoduj¡ zranienia u innych istot, lu-

bi¡ krzywdzi¢ innych. Z tego powodu odradzaj¡ si¦

Przedmiotem tego wykładu jest prawo kammy.

Wielu ludzi, urodzonych jako niebuddy±ci, przyci¡-

gn¦ła do buddyzmu doktryna kammy, poniewa» wy-

ja±nia ona takie zjawiska jak ró»nice osobowo±ci i to,

dlaczego dobrzy ludzie do±wiadczaj¡ w tym »yciu

cierpienia.

Znam pewnego Włocha, który gł¦boko rozwa»ał

odmienno±¢ i indywidualne ró»nice pomi¦dzy lud¹mi.

My±lał o tym, pytał o to wielu ludzi, ale nie udawało

mu si¦ znale¹¢ satysfakcjonuj¡cej odpowiedzi. Które-

go± dnia si¦gn¡ł po ksi¡»k¦ o buddyzmie i przeczytał

o prawie kammy. Gdy przeczytał zawarte tam wyja-

±nienia, był nimi bardzo usatysfakcjonowany. Zdecy-

dował si¦ na dalsze studia nad buddyzmem, a potem

wyjechał na Wschód by przyj¡¢ buddyjskie ±wi¦ce-

nia. Został mnichem buddyjskim i zmarł w wieku

osiemdziesi¦ciu lat jako mnich. Do buddyzmu przy-

ci¡gn¦ła go doktryna kammy.

Kamma nie jest sprawiedliwo±ci¡ moraln¡, ponie-

wa» to oznaczałoby, »e kto± stoi ponad istotami i os¡-

dza je. W rzeczywisto±ci nie ma nikogo, kto wyda-

je os¡dy o poczynaniach istot, istnieje tylko moral-

ne prawo kammy. Kamma nie jest sprawiedliwo±ci¡

moraln¡, nie jest równie» nagrod¡ ani kar¡. Zgod-

nie z tym prawem, je±li wykonujesz dobre działania,

uzyskasz dobre skutki, a je±li popełniasz złe uczynki,

rezultaty twoich działa« b¦d¡ złe. Jednak zarówno te

dobre, jak i te złe skutki nie s¡ przez nikogo dane

i nie stanowi¡ te» nagrody czy kary. Kamma jest mo-

ralnym prawem, które nie wymaga prawodawcy. To

prawo, które obowi¡zuje w naturalny sposób.

Indywidualne ró»nice pomi¦dzy lud¹mi były i s¡

nadal strapieniem dla wielu my±licieli.

W czasach Buddhy »ył brahmin o imieniu Todey-

ya. Był bardzo bogatym człowiekiem, milionerem, ale

nie widział sensu w praktykowaniu szczodro±ci. Po-

wtarzał „Je±li dajesz, stajesz si¦ biedny, wi¦c lepiej

nie dawaj niczego”. Gromadził całe swoje bogactwo

dla siebie, a» stał si¦ milionerem, a potem umarł jako

milioner. Był tak przywi¡zany do swojego maj¡tku,

»e po ±mierci odrodził si¦ jako pies w swoim własnym

domu.

Którego± dnia Buddha wszedł do tego domu,

a pies zobaczył go i zaszczekał na niego. Buddha od-

powiedział „A, Todeyya! Okazałe± mi brak szacunku

jako człowiek, a teraz lekcewa»ysz mnie szczekaj¡c na

mnie. Odrodzisz si¦ w piekle.” Gdy Buddha to powie-

dział, pies pomy±lał „Och, Gotama, ten który odszedł

w bezdomno±¢, rozpoznał mnie” i był tak strapiony,

»e poszedł na kup¦ popiołu i poło»ył si¦ na niej.

Todeyya miał syna o imieniu Subha, który upodo-

bał sobie tego psa, swojego ojca w nowym wcieleniu.

w czterech godnych po»ałowania stanach. A je±li od-

rodz¡ si¦ jako ludzie, s¡ słabego zdrowia i s¡ podat-

ni na choroby. Ci, którzy nie krzywdz¡ innych istot,

odradzaj¡ si¦ jako dewy lub, je±li narodz¡ si¦ jako

ludzie, s¡ obdarzeni dobrym zdrowiem.

Dlaczego niektórzy ludzie s¡ brzydcy, a inni pi¦k-

ni? Buddha wyja±nił, »e niektórzy ludzie łatwo wpa-

daj¡ w gniew i z tego powodu odradzaj¡ si¦ w czte-

rech ni»szych stanach. A je±li odrodz¡ si¦ jako ludzie,

s¡ brzydcy. (Gniew sprawia, »e wygl¡da si¦ brzydko,

wi¦c je±li jeste± zły, spójrz na siebie w lustrze i zobacz

jak wygl¡dasz). Inni ludzie nie maj¡ w sobie gniewu,

nie wpadaj¡ łatwo w gniew i my±l¡c o innych s¡ pełni

miłuj¡cej dobroci, zwanej metta . Ci ludzie odradzaj¡

si¦ jako dewy lub, je±li odradz¡ si¦ jako istoty ludzkie,

s¡ wówczas pi¦kni. Wi¦c je±li chcesz by¢ pi¦kny, przy-

najmniej w przyszłym »yciu - nie wpadaj w gniew!

Dlaczego niektórzy ludzie nie maj¡ przyjaciół, in-

ni za± maj¡ ich wielu? Niektórzy ludzie s¡ zazdro±ni

i z tego powodu odradzaj¡ si¦ w czterech ni»szych

stanach. A je±li odrodz¡ si¦ jako ludzie, maj¡ nie-

wielu przyjaciół lub wcale ich nie posiadaj¡. Ci, któ-

rzy nie s¡ zazdro±ni, odradzaj¡ si¦ jako dewy lub,

je±li odradz¡ si¦ jako ludzie, maj¡ wielu przyjaciół.

Mo»na powiedzie¢, odnosz¡c si¦ do prawa kammy, »e

ci, którzy nie potraﬁ¡ mie¢ przyjaciół, byli zazdro±ni

w poprzednim »yciu.

Dlaczego niektórzy ludzie s¡ bogaci, a inni biedni?

Niektórzy ludzie s¡ sk¡pi, nie chc¡ niczego dawa¢.

B¦d¡c sk¡pymi, a nie szczodrymi, mog¡ oni odrodzi¢

si¦ w czterech ni»szych stanach. A je±li odradzaj¡ si¦

oni jako ludzie, s¡ wówczas biedni. Ci, którzy daj¡

i s¡ szczodrzy, staj¡ si¦ lud¹mi bogatymi. A zatem,

je±li chcesz by¢ bogaty, dawaj!

Buddha wyja±nił wówczas dlaczego niektórzy lu-

dzie odradzaj¡ si¦ w dobrych warunkach, podczas gdy

inni rodz¡ si¦ w niesprzyjaj¡cej sytuacji. Niektórzy

ludzie s¡ bardzo dumni, spogl¡daj¡ na innych z gó-

ry i maj¡ dla nich niewiele szacunku. Z powodu owej

fałszywej dumy tacy ludzie odradzaj¡ si¦ w czterech

ni»szych stanach, a je±li odrodz¡ si¦ jako istoty ludz-

kie, rodz¡ si¦ w nieszcz¦±liwych warunkach. Ci, któ-

rzy nie maj¡ w sobie fałszywej dumy, którzy s¡ po-

korni, odradzaj¡ si¦ jako dewy , chyba, »e odrodz¡ si¦

jako istoty ludzkie – wtedy rodz¡ si¦ w szcz¦±liwej

sytuacji.

Dlaczego niektórzy ludzie s¡ t¦pi, a inni inteli-

gentni? Buddha obja±nił, »e niektórzy ludzie niepra-

gn¡cy wiedzy, nie maj¡ woli zadawania pyta«, nie

chc¡ pozna¢ natur¦ rzeczy. Bez ±wiadomo±ci czym

jest wła±ciwe prowadzenie si¦, ci pozbawieni wiedzy

ludzie podejmuj¡ niewła±ciwe działania i z tego po-

wodu mog¡ odrodzi¢ si¦ w czterech ni»szych stanach.

A je±li odradzaj¡ si¦ jako ludzie, s¡ wówczas t¦pi. Ci,

którzy pragn¡ wiedzy, którzy zapytuj¡ o natur¦ rze-

czy, odradzaj¡ si¦ w ±wiecie dewów . A je±li odrodz¡

si¦ jako ludzie, s¡ inteligentni. Wi¦c je±li chcesz by¢

inteligentny w przyszłym »yciu, nie wahaj si¦ zada-

wa¢ pyta«. Wam, szczególnie Amerykanom, nie mu-

sz¦ o tym przypomina¢. Zadajecie du»o pyta« i to

jest dobra rzecz.

W ten sposób Buddha odpowiedział na pytania

Subhy. Na podstawie prawa kammy mo»emy wnio-

skowa¢ o naszych przeszłych »ywotach. Buddha po-

wiedział, »e istoty s¡ wła±cicielami swych uczynków,

wła±cicielami swej kammy. Jedynie kamma jest ich

własno±ci¡, nic wi¦cej. Kamma jest niezwykle wa»n¡

spraw¡ w buddyzmie.

Co to jest kamma ? Budda powiedział: „Mnisi, to

akt woli nazywam kamm¡ ”. Gdy co± robisz, stoi za

tym akt woli, i ten akt, ten umysłowy wysiłek, nazy-

wany jest kamm¡. Buddha wyja±niał, »e maj¡c wo-

l¦, działamy nast¦pnie poprzez ciało, mow¦ i umysł.

Cokolwiek robimy, jest w tym jaki± rodzaj kammy,

umysłowego wysiłku, woli i aktu woli. Akt woli jest

jednym z pi¦¢dziesi¦ciu dwóch stanów, które powsta-

j¡ wraz ze ±wiadomo±ci¡.

Gdy co± robimy, np. składamy oﬁar¦ Buddzie, stoi

za tym akt woli, który skłania nas do dawania, i ten

akt woli nazywany jest kamm¡. Zatem kamma jest

przyczyn¡, nie skutkiem. Niektórzy ludzie mówi¡, »e

kamma oznacza przyczyn¦, działania oraz ich efek-

ty. Ale w buddyzmie therawady kamma nigdy nie

oznacza efektu czy skutku. Kamma oznacza wył¡cz-

nie przyczyn¦.

Kamma nale»y do nagromadze« 1 mentalnych.

Mamy pi¦¢ zbiorów: materia, uczucia, percepcja, wy-

twory umysłu i ±wiadomo±¢. Akty woli nale»¡ do zbio-

ru wytworów umysłu. Składnik wytworów umysłu,

jak inne stany mentalne, trwa jedynie przez krótk¡

chwil¦. Powstaje, trwa tylko krótki czas i nast¦pnie

zamiera. Lecz akt woli ró»ni si¦ od innych stanów my-

±lowych tym, »e pozostawia po sobie pewien poten-

cjał, nie zanika całkowicie. Pozostawia po sobie co±,

pewn¡ moc lub potencjał wywołania skutków w sytu-

acji, gdy okoliczno±ci b¦d¡ sprzyja¢ zaistnieniu tych

efektów. Kamma tworzona jest tu i teraz, ale jej skut-

ki mog¡ pojawi¢ si¦ w tym »yciu, nast¦pnym »ywocie

lub którym± z kolejnych.

Kamma lub akt woli ma potencjał wywoływania

skutków, a potencjał ten jest pot¦»n¡ sił¡. Kamma

nie ko«czy si¦ w chwili ±mierci w tym »yciu, przecho-

dzi dalej. Nie mo»emy jednak powiedzie¢, »e gdzie±

j¡ przechowujemy w naszym ciele czy ±wiadomo±ci,

poniewa» wszystko jest nietrwałe i ci¡gle si¦ zmienia.

1 sanskr. skandha , nagromadzenia tworz¡ ka»d¡ istot¦, ina-

czej okre±lane s¡ jako zbiory, skupiska lub składniki (przyp.

tłum.)

Tak samo kamma jest nietrwała i równie» zanika, lecz

pozostawia pewien potencjał w kontinuum istot tak,

»e kiedy powstan¡ sprzyjaj¡ce dla nich okoliczno±ci,

skutki te si¦ pojawi¡.

Tak wi¦c kamma nie jest nigdzie przechowywa-

na, ale gdy znika, zostawia potencjał dla pewnych

skutków, podobnie jak drzewo ma potencjał wyda-

nia owoców. Na pocz¡tku na drzewie ich nie ma, ale

kiedy przychodzi stosowny czas, owoce si¦ pojawiaj¡.

Istnieje stare buddyjskie porównanie ze sło«cem,

krowim łajnem i klejnotem (działaj¡cym jak szkło

powi¦kszaj¡ce). Gdy ±wieci sło«ce i przyło»ysz szkło

powi¦kszaj¡ce do krowiego łajna, uzyskasz ogie«. Nie

mo»na powiedzie¢, »e nowy ogie« krył si¦ w krowim

łajnie, sło«cu czy szkle powi¦kszaj¡cym. Ale gdy ze-

stawimy te rzeczy razem, otrzymamy ogie«. Okolicz-

no±ci sprzyjały temu, by on si¦ pojawił. Podobnie jest

ze skutkami kammy.

Kamma i jej skutki nie s¡ tym samym. Nie jest

tak, »e kamma stopniowo dojrzewa i przeradza si¦

w skutki. Jedna z ﬁlozoﬁi hinduistycznych uczy, »e

skutek od pocz¡tku zawarty jest w kammie w nie-

przejawionej formie, i »e kamma dojrzewaj¡c prze-

radza si¦ w efekt. Tak wi¦c przyczyna i skutek s¡

w tej ﬁlozoﬁi zasadniczo tym samym. Ale buddyzm

si¦ z tym nie zgadza. Uczy, »e kamma i skutek s¡

wzgl¦dem siebie rozł¡czne, chocia» skutek nie istnie-

je bez kammy. Skutek całkowicie od niej zale»y, ale

nie istnieje on w kammie, ani te» kamma nie istnieje

w skutkach. Kamma i jej efekty nale»¡ do ró»nych

okresów czasu. Skutki rodz¡ si¦ całkowicie zale»nie

od kammy wytworzonej w przeszło±ci, gdy zaistniej¡

okoliczno±ci sprzyjaj¡ce ich pojawieniu si¦ (jak sło«-

ce, łajno i szkło).

Technicznym okre±leniem skutków kammy jest

vipaka . Kamma, czy te» akty woli z przeszło±ci, pozo-

stawiaj¡ potencjał dla wydania owoców, czyli vipaka ,

by zaistniały w tera¹niejszo±ci. Ale przeszła kamma

nie ma wpływu na obecne akty woli. Nasza reak-

cja na przeszłe skutki wywoła dobre lub złe skutki

w przyszło±ci, zale»nie od natury aktu woli. Je±li re-

agujemy z, jak to nazywamy, wła±ciw¡ uwag¡ ( yoniso

manasikara ), wówczas skutek czy owoc w przyszło±ci

b¦dzie dobry. Ale gdy działamy z niewła±ciw¡ uwa-

g¡ ( ayoniso manasikara ), wówczas przyszły skutek

czy owoc takiego aktu woli b¦dzie zły. Nie mo»na

wi¦c wiele zrobi¢ w sprawie owoców przeszłej kammy,

ale mo»na na nie zareagowa¢ z wła±ciw¡ uwag¡ i w

ten sposób otrzyma¢ pozytywne skutki w przyszło-

±ci. Wła±ciwa uwaga pozwoli nam wytworzy¢ dobr¡

kamm¦, natomiast niewła±ciwa uwaga wywoła nega-

tywn¡ kamm¦. Przyszłe skutki, czy te» owoce, zale»¡

od naszych obecnych aktów woli ( kamma ).

Nie wszystko jednak»e dzieje si¦ z powodu kam-

my. Mówimy czasem, »e wszystko wynika z kammy,

»e „to nasza kamma i z jej powodu spotka¢ musi

nas to lub tamto”. Mimo, »e kamma to prawo rz¡-

dz¡ce całym wszech±wiatem, jest to zaledwie jednym

z tych praw. yciem istot rz¡dz¡ równie» inne natu-

ralne i psychiczne prawa.

Dodatkowo powinni±my rozró»ni¢ skutki przeszłej

kammy od obecnej. Obecna kamma nie jest skutkiem

przeszłej kammy. Skutkiem przeszłej kammy jest wy-

nikaj¡ca z niej ±wiadomo±¢, nazywana vipaka . wia-

domo±¢ ta stanowi owoc przeszłej kammy, ale nie

wpływa ona na podejmowane przez nas działania, za-

równo kusala (wła±ciwe) jak i akusala (niewła±ciwe).

Kamma, kusala lub akusala , nie jest skutkiem prze-

szłej kammy; nale»ałoby powiedzie¢ raczej, »e gro-

madzisz now¡ kamm¦ w obecnym »yciu i to da efekty

w przyszło±ci.

Kamma dzieli si¦ na ró»ne grupy i rodzaje. Jed-

nym z podziałów kammy jest podział na kamm¦ do-

br¡ i zł¡. Istnieje dziesi¦¢ dobrych kamm, dziesi¦¢

dobrych aktów woli, czy te» czynów. S¡ one dobre,

poniewa» pojawiaj¡ si¦ wraz z pozytywnymi stana-

mi umysłu, dobrymi składnikami mentalnymi i daj¡

dobre skutki.

Pierwsz¡ dobr¡ kamm¡ jest szczodro±¢, czyli da-

wanie. Powinni±my praktykowa¢ szczodro±¢, ponie-

wa» przez dawanie innym tego, co mamy, zyskuje-

my kusala , czyli zasług¦. Ta kusala kamma da efek-

ty w przyszłych »yciach. Szczodro±¢ pomaga rów-

nie» praktykowa¢ nieprzywi¡zywanie si¦. Mógłbym,

na przykład, by¢ przywi¡zanym do tego magnetofo-

nu. Je±li oddam go komu± innemu, nie pozb¦d¦ si¦

jedynie urz¡dzenia, ale równie» mojego przywi¡za-

nia do niego. Bez przywi¡zania, zwanego lobha , nasz

umysł jest wyzwolony, czysty i spokojny. Z tego po-

wodu zach¦ca si¦ ludzi do jak najcz¦stszego prakty-

kowania dawania ( dana ).

Drug¡ dobr¡ kamm¡ jest moralno±¢, która ozna-

cza przyjmowanie wskaza« i ich przestrzeganie.

wieckich buddystów obowi¡zuje minimum pi¦¢

wskaza«: nie zabija¢, nie kra±¢, nie anga»owa¢ si¦ w

niewła±ciwe zachowania seksualne, nie kłama¢ i nie

narkotyzowa¢ si¦. W czasie odosobnie« dodajemy do

tego trzy dalsze wskazania i mamy ich osiem. Te do-

datkowe, to powstrzymywanie si¦ od jedzenia po po-

łudniu, od słuchania muzyki i noszenia ozdób oraz od

wysokich i luksusowych łó»ek i krzeseł. Moralno±¢,

zwana sıla , jest podstaw¡ samadhi , czyli medytacji.

Trzeci¡ dobr¡ kamm¡ jest medytacja, trening

umysłu. Jest to najlepsza kamma, jak¡ mo»na wy-

tworzy¢ w tym »yciu: praktykowa¢ medytacj¦ vipas-

sana .

Czwart¡ dobr¡ kamm¡ jest poszanowanie, darze-

nie szacunkiem innych ludzi, szczególnie starszych.

Na Wschodzie to, »e młodsi szanuj¡ starszych, uwa-

»a si¦ za oczywiste. W ten sposób relacje pomi¦-

dzy rodzicami i dzie¢mi oraz pomi¦dzy nauczycielami

i uczniami opieraj¡ si¦ na poszanowaniu.

Pi¡t¡ dobr¡ kamm¡ jest słu»enie, robienie czego±

dobrego dla innych, na przykład pomoc starszej pani

przy przej±ciu przez jezdni¦, poniesienie jej ci¦»kich

rzeczy. Innym rodzajem słu»by jest słu»enie Buddzie,

Dhammie i Sandze. Gdy sprz¡tamy lub remontujemy

klasztor, jest to wła±nie dobra słu»ba.

Szóst¡ dobr¡ kamm¡ jest dzielenie si¦ zasług¡.

Gdy zgromadzili±my jak¡± zasług¦, powinni±my po-

dzieli¢ si¦ ni¡ z innymi istotami. Dzielenie si¦ za-

sług¡ samo w sobie jest zasług¡, a dzielimy si¦ ni¡

ze wszystkimi istotami. Dzielenie si¦ zasług¡ nie

oznacza, »e oddajemy jak¡± cz¦±¢ naszych zasług in-

nym istotom ale, »e dajemy im szans¦ samodzielne-

go zdobycia zasług. Którego± razu pewien człowiek

zapytał Pacceka Buddh¦ 2 czy zasługi si¦ zmniejsza-

j¡, gdy kto± oddaje je innym ludziom. Pacceka Bud-

dha odparł: „Je±li masz ±wieczk¦ i je±li odpalisz od

niej inn¡ ±wieczk¦, to płomie« pierwszej ±wieczki nie

zmniejsza si¦, gdy zapala ona nast¦pn¡. Wła±ciwie,

dzi¦ki nowo zapalonej ±wieczce, robi si¦ ja±niej. W ten

sam sposób, je±li dzielisz si¦ zasług¡, to ona si¦ nie

zmniejsza, lecz powi¦ksza, bo zyskujesz now¡”.

Siódm¡ dobr¡ kamm¡ jest radowanie si¦ zasłu-

gami innych. Oznacza to mówienie „ Sadhu, sadhu,

sadhu ”, co znaczy „dobrze zrobione”, gdy inni czy-

ni¡ rzeczy prowadz¡ce do gromadzenia zasług. Gdy

inni ludzie dziel¡ si¦ z tob¡ zasług¡, mówisz „ Sadhu,

sadhu, sadhu ”, co oznacza, »e radujesz si¦ z ich za-

sługi i przez t¦ rado±¢ sam j¡ zyskujesz.

Ósm¡ dobr¡ kamm¡ jest słuchanie Dhammy. To

dobra zasługa, dobry uczynek. Słuchaj¡c Dhammy

poznajesz j¡, a kiedy b¦dziesz j¡ znał, unikniesz wy-

konywania niewła±ciwych działa«, a podejmował b¦-

dziesz działania wła±ciwe.

Dziewi¡ta dobra kamma zwi¡zana jest z ósm¡, a

jest ni¡ mówienie o Dhammie, dawanie mów Dham-

my. Tak wi¦c w tej chwili my wszyscy tworzymy do-

br¡ kamm¦.

Dziesi¡ta, a zarazem ostatnia dobra kamma nazy-

wana jest umacnianiem pogl¡du. Oznacza to u±wia-

domienie sobie, »e kamma jest całkowicie nasz¡ wła-

sno±ci¡, »e jedynie my jeste±my wła±cicielami naszych

uczynków i »e nikt inny nie jest odpowiedzialny za

nasze działania, nasz¡ kamm¦.

Tak zatem wygl¡da dziesi¦¢ dobrych kamm. Wła-

±ciwie mo»na je podzieli¢ na trzy kategorie: szczo-

dro±¢, moralno±¢ i medytacj¦.

1. Poszanowanie i słu»enie zawarte s¡ w moralno-

±ci ( sıla );

2. Dzielenie si¦ i radowanie z zasług innych zawar-

te s¡ w szczodro±ci ( dana ); oraz

3. Słuchanie Dhammy, wygłaszanie mów Dham-

my i umacnianie pogl¡du mog¡ zosta¢ za-

klasyﬁkowane do medytacji, praktyki umysłu

( bhavana ).

Przyjrzyjmy si¦ teraz złym kammom. Złe kam-

my to te uczynki, które daj¡ złe skutki, te, którym

towarzysz¡ niewła±ciwe stany umysłu.

Pierwsz¡ ze złych kamm jest zabijanie, zabijanie

istot.

Drug¡ jest kradzie», branie tego, co nie zostało

nam darowane.

Trzeci¡ jest niewła±ciwe seksualne prowadzenie

si¦.

Czwart¡ jest kłamanie.

Pi¡t¡ jest zniesławienie, obmowa.

Szóst¡ jest szorstka, niemiła mowa, l»enie -

wszystko to jest zł¡ kamm¡.

Siódm¡ jest mówienie o rzeczach błahych, czcza

paplanina nie maj¡ca warto±ci i sensu.

Ósma, to po»¡dliwo±¢, czyli ch¦¢ posiadania wła-

sno±ci innej osoby. W pa . i nazywamy to Visama lo-

bha , co oznacza zniekształcone po»¡danie. Pragnienie

to nie dotyczy naszej własno±ci. Po»¡dliwo±¢ oznacza

tutaj, »e chcemy posi¡±¢ własno±¢ kogo± innego, a to

jest bardzo zła forma po»¡dania.

Dziewi¡t¡ form¡ złej kammy jest zła wola lub do-

sa . Jest to pragnienie ranienia innych ludzi, ch¦¢ ich

skrzywdzenia.

I w ko«cu dochodzimy do dziesi¡tej negatywnej

kammy, któr¡ jest zły pogl¡d. Obejmuje on przeko-

nanie, »e rzeczy s¡ trwałe, »e mog¡ dawa¢ pełn¡ sa-

tysfakcj¦, oraz »e istnieje dusza lub ja¹«.

To było dziesi¦¢ złych kamm, daj¡cych złe skutki,

których powinni±my unika¢, je±li nie chcemy do±wiad-

cza¢ ich rezultatów. Mówi si¦, »e powstrzymywanie

si¦ od tych kamm jest dobr¡ kamm¡ — wystrzega-

nie si¦ zabijania, kradzie»y i wszystkich innych złych

kamm jest w rzeczywisto±ci dobra kamm¡. Powinni-

±my uzna¢ prawo kammy i to, »e odpowiedzialno±¢ za

kamm¦ spoczywa całkowicie na nas. To jest bardzo

wa»ne w buddyzmie i tworzy dobr¡ kamm¦ nazywan¡

umacnianiem pogl¡du.

Wiedza o kammie prowadzi do spokoju, który sta-

nowi jeden z siedmiu czynników o±wiecenia. Aby go

2 sanskr. Pratjekabuddha, istota, która osi¡gn¦ła o±wiecenie

samodzielnie (przyp. tłum.)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: